آسیب های ورزشی در یک نگاه
آسیب دیدگی استخوان از رایج ترین مشكلات ورزشكاران می باشد.آسیب های ورزشی در اثر ضربه های شدید یا كشش های متمادی و بیش از حد در حین انجام حركات ورزشی به وجود می آیند.صدمات ورزشی می توانند استخوان ها یا بافت نرم (رباط ماهیچه و تاندون) و یا هر ۲ را دچار مشكل نمایند.
برخلاف تصور بسیاری افراد، كودكان، با عكس العمل هایی ناپخته، عدم توانایی در تشخیص و پرهیز از خطر و توانایی كم در ایجاد هماهنگی در حركات، بسیار بیشتر از بزرگسالان در معرض آسیب های ورزشی هستند.
سالانه تعداد بسیاری از افراد دچار صدمات ورزشی می شوند كه نیمی از آنها با انجام معالجات خانگی و یا بدون رسیدگی خاص بهبود یافته و نیمی دیگر به رسیدگی پزشكی نیاز پیدا می كنند.بر اساس محاسبات آماری از هر ۱۰۰۰ نفر، ۲۶ نفر به آسیب های ورزشی دچار می شوند و بالاترین میزان این صدمات متوجه كودكان ۱۴-۵ سال است. در این آمارها بیشترین تعداد مصدومان را پسران ۱۷-۱۲ ساله تشكیل می دهند كه میزان این آسیب ها از نظر تعداد نفرات صدمه دیده، درورزش های جمعی كه امكان برخورد در آنها زیاد است، دیده می شود و از نظر وخامت، در ورزش های انفرادی بیشتر است.
حدود ۹۵ درصد این آسیب ها را كوفتگی و ضرب دیدگی بافت نرم تشكیل می دهد. كبودی، رایج ترین اثر این ضرب دیدگی ها است و دلیل بروز آن زخم های زیر پوست یا آسیب دیدگی مویرگ های سطحی و جمع شدن خون در زیر پوست است. یك سوم تمام صدمات ورزشی را اصطلاحاً رگ به رگ شدن می گویند.
این آسیب دیدگی در واقع پیچیدن یا پارگی قسمتی ازرباط است. رباط رشته محكمی است كه پیوند دهنده استخوان ها به یكدیگر بوده و مفاصل را محكم در جای خود نگه می دارد.ضرب دیدگی یا پیچ خوردگی از انواع دیگر آسیب های شایع در ورزش است. این حالت پیچیدگی و كشش ماهیچه یا تاندون است كه گاهی به پارگی آنها می انجامد.
تاندون ها بافت های محكمی هستند كه پیوند دهنده ماهیچه ها به استخوان ها هستند. التهاب تاندون و یا التهاب یكی از محفظه های كوچك پر از مایعی كه موجب حركت روان تاندون بر روی استخوان می شوند، در اثر تكرار بیش از حد حركاتی كه موجب وارد شدن فشار بر مفاصل می شوند به وجود می آید.
● آسیب های استخوانی
شكستگی استخوان ۵ تا ۶ درصد كل آسیب های ورزشی را تشكیل می دهد. استخوان های بازو و پا بیش از همه در معرض شكستگی قرار دارند. شكستگی ستون فقرات یا جمجمه در حین حركات ورزشی بسیار نادر است. استخوان های پا از ران تا كف آن بسیار مستعد شكستگی در اثر فشار هستند و زمانی رخ می دهند كه ماهیچه ها دچار پیچیدگی شده یا در اثر انقباض بیش از حد موجب خم شدن و شكستن استخوان می شوند. این نوع شكستگی بخصوص در میان دوندگان استقامت و افرادی كه استخوان های باریك دارند، شایع است.
شكستگی ساق پا با دردناك شدن و تورم جلو، داخل و پشت ساق پا همراه است كه در هنگام حركت بسیار دردناك شده و درد آن مدام شدت پیدا می كند. این آسیب در اثر حركات پر فشار یا كوبیدن های مداوم پا بر روی زمین در ورزش هایی چون ایروبیك، دوی استقامت، بسكتبال و والیبال عارض می شود. آسیب دیدگی مغزی خطرناك ترین حالت آسیب دیدگی هامی باشد.
● آسیبهای مغزی
آسیب های مغزی دلیل اصلی صدمات منجر به مرگ در حركات ورزشی است. ضربه مغزی ممكن است با ضربه ای مختصر به سر ایجاد شود و به بیهوشی یا از دست دادن تعادل، ناهماهنگی حركات، قوه ادراك، شنوایی، حافظه و بینایی منجر شود.
● عوامل اصلی صدمات ورزشی
▪ لوازم ورزشی كه اشتباه به كار برده شده اند.
▪ سقوط.
▪ برخورد شدید ۲ بازیكن كه بر اثر سرعت زیاد (مثلاً در هاكی روی یخ) یا خشونت ذاتی ورزش (مانند راگبی) ایجاد می شود.
▪ آسیب دیدگی سطحی یا پارگی بخش هایی از بدن كه به طور مداوم تحت فشار یا كشیدگی قرار گرفته اند.
● علائم این آسیب ها عبارتند از:
▪ لقی یا از جا درآمدن یك مفصل
▪ تورم
▪ ضعف
● بررسی آسیب شناسی
علائمی كه به طور مداوم موجب تشدید یا كاهش توانایی ورزشكار در بازی شده و گاهی هم دردناك نبوده و فقط با خستگی غیر معمول همراه هستند، باید توسط جراح ارتوپد مورد معاینه قرار گیرد. تشخیص به موقع از تبدیل شدن مشكلات كوچك به صدمات جدی و مشكلات طولانی جلوگیری می كند. یك جراح ارتوپد، اشخاصی را كه:
۱) از شركت در ورزش به دلیل درد ناشی از آسیب شدید منع شده اند.
۲) قابلیت ورزشی آنها به دلیل مشكلات مزمن ناشی از یك آسیب ورزشی كم شده است.
۳) كسانی كه آسیب ورزشی در آنها موجب از شكل افتادگی بازو یا پا شده است را مورد نظر قرار می دهد.
او با معاینه موضعی، پرسیدن سؤال هایی در رابطه با چگونگی آسیب دیدگی و نوع علائمی كه بیمار داشته است و همچنین با گرفتن عكس هایی با اشعه ایكس، استخوان ها و بافت نرم آسیب دیده را بررسی می كند. اشخاصی كه دچار ضربه مغزی شده اند باید فوراً مورد معاینه قرار گیرند و تا زمان دریافت نتیجه نرمال تحت نظر باشند و تا این زمان هر ۵ دقیقه یك بار مورد معاینه قرار گیرند. معاینات اصلی در هر ۵ دقیقه عبارتند از اندازه گیری هوشیاری، تمركز و حافظه كوتاه مدت فرد مصدوم. علائم دیگر تشخیص صدمه مغزی عبارتند از گیجی، سردرد، تهوع و مشكل بینایی.
● شیوه های درمان
درمان صدمات مختصر بافت نرم معمولاً شامل محكم بستن محل آسیب دیده با نوار كشی، كمپرس یخ و استراحت است. داروهای ضد التهاب خوراكی یا تزریقی برای تورم كیسه های مفصلی تجویز می شود.برای تاندون های آسیب دیده داروهای ضد التهاب همراه با ورزش مخصوص تجویز می شود.
اگر تاندونی دچار پارگی شده باشد، برای درمان آن به عمل جراحی نیاز است. جراحی های ارتوپدی برای پیچیدگی ها یا ضرب دیدگی های جدی توصیه می شود. درمان این صدمات نه تنها شامل برطرف كردن درد و التهاب كه شامل برگرداندن ورزشكار به حالت و توانایی های اولیه است.معمولاً به ورزشكاران آسیب دیده توصیه می شود تا بهبود كامل، فعالیت های خود را محدود نمایند. پزشك آنها شاید تمرین های خاصی را برای ورزشكاری كه دچار آسیب های متعدد شده تجویز نماید اما صدمات جدی، ورزشكار را برای مدتی از انجام عملیات ورزشی محروم خواهد كرد.
● پیشگیری
كودكانی كه می خواهند در یك فعالیت ورزشی سازمان یافته شركت كنند باید ابتدا توسط متخصص معاینه شوند و درباره نوع ورزشی كه می خواهند انجام دهند با پزشك خود مشورت نمایند. پزشك متخصص باید:
۱) هر گونه آسیب قبلی را با دقت معاینه كرده و اهمیت آن را در ورزش مورد نظر بسنجد.
۲) در صورت لزوم برای جلوگیری از رشد یا عدم رشد نامطلوب عضلات و استخوان های كودك تمرین های اضافه تجویز كند.
۳) به سیستم استخوان بندی و دستگاه گردش خون كودك توجه كند و قابلیت بدنی او را تأیید یا رد كند. همان طور كه می بینید اگر پزشك بداند ورزش مورد نظر شما چیست، می تواند بگوید كه كدام بخش بدن بیشتر در معرض فشار خواهد بود و برای جلوگیری از آسیب های احتمالی توصیه هایی داشته باشد.
● چند برنامه دیگر برای جلوگیری از آسیب های ورزشی
▪ حفظ فرم صحیح و سلامت بدن
▪ اطلاع و اطاعت از قوانینی كه موجب تنظیم حركات می شود
▪ استراحت در هنگام خستگی، بیماری یا درد
▪ عدم استفاده از نیرو بخش های مصنوعی. این مواد ممكن است توانایی شما را در همان لحظه افزایش دهند اما در دراز مدت با خطر مرگ همراه هستید
▪ مراقبت و استفاده صحیح از لوازم ورزشی
▪ پوشیدن البسه مناسب و به كار بردن لوازم محافظ (مانند زانو بند و كلاه ایمنی)
● جلوگیری از مصدومیت ها و آسیب های ورزشی
▪ مصدومیت در حین بازی
بسیاری از جوانان و نوجوانان در هنگام انجام ورزش های مختلف آسیب می بینند. رعایت برخی از دستورات و نكات ایمنی از بروز اینگونه مصدومیت ها جلوگیری می كند.در این اینجا سعی داریم این نكات پایه ای و تمرینات ایمن سازی را به شما معرفی كنیم.
▪ تجهیزات اساسی
آیا می دانید كه تنیس بازی كردن با كفش های خیلی تنگ و یا گشاد می تواند به همان اندازه كه در فوتبال از محافظ زانو استفاده نكنید، خطرناك باشد و موجب مصدومیت و آسیب جدی شود؟استفاده از لوازم و لباس های ورزشی نامناسب كه كاملاً اندازه و مناسب فیزیك بدن نباشند یكی از مهمترین دلایلی است كه در ورزش باعث آسیب دیدگی می شود! تجهیزات و وسایلی كه در طول انجام یك ورزش یا حتی بازی باید بپوشید و به همراه داشته باشید كلید جلوگیری از مصدومیت ها هستند. با كلاه ایمنی شروع كنید.
این وسیله برای ورزش هایی مثل هاكی، بیسبال، سافت بال، دوچرخه سواری، اسكیت بوردینگ، اسكی، و اسنو بوردینگ بسیار مهم است. همیشه از كلاهی استفاده كنید كه مخصوص ورزش شما ساخته شده است. هنگامی كه می خواهید كلاه دوچرخه سواری انتخاب كنید، به برچسب توضیحات كارخانه ای كه این محصول را تولید كرده توجه كرده و با دقت آن را بخوانید. همیشه به یاد داشته باشید از مارك های معتبر و دارای استاندارد خرید كنید. اگر از كلاه هایی استفاده می كنید كه برای چند نوع ورزش تولید شده اند، مثلاً انواع اسكیت بوردینگ، آگاه باشید كه برای انجام ورزش هایی مانند دوچرخه سواری مناسب نیستند، مگر آنكه روی برچسب تولید كارخانه ای قید شده باشد.هر كلاهی باید راحت باشد و نباید سر شما را به عقب یا جلو بكشد.▪ محافظ چشم / عینك پلاستیكی - محافظ چشم
از مهمترین محافظ های چشم آنهایی هستند كه از نوعی پلاستیك موسوم به «پلی كربنات» ساخته شده اند و مخصوص ورزشكاران هستند.ماسك های صورت و محافظ های پلی كربنات واین قبیل پوشش ها برای سر، در بعضی ورزش ها مثل هاكی روی یخ، بیسبال و سافت بال استفاده می شوند.اگر عینك می زنید، احتمالاً باید از نسخه پلی كربنات كه تحت نظر پزشك ساخته شده، استفاده كنید. هنگامی كه در زمین مسابقه هستید، هرگز عینك معمولی كه همیشه می زنید به چشم نزنید. همه محافظین چشم باید كاملاً روی صورت اندازه باشند. از بالا تا روی ابروها و از پایین روی بینی را كاملاً بپوشانند.
▪ محافظ دهان
در ورزش هایی كه خطر مصدومیت سر در آنها وجود دارد، باید محافظ دهان داشته باشید. مثل: بسكتبال، هاكی، والیبال، ورزش های رزمی، بوكس، كشتی و...محافظ های دهان باید توسط دندانپزشك مخصوص یا پزشك تیم تأیید شود. اگر از گیره های نگهدارنده فك استفاده می كنید، قبل از ورود به زمین بازی حتماً آن را از دهانتان خارج كنید.
▪ محافظ مچ دست زانو و آرنج
اگر اسكیت بورد سواری می كنید، باید حتماً از محافظ استفاده كنید. محافظ آرنج و مچ دست می تواند از مصدومیت های بازو و مچ جلوگیری كند. محافظ زانو نیز زانوهای شما را از خطر شكستگی و در رفتگی می رهاند. اگر شما ورزش های بخصوصی انجام می دهید، مخصوصاً ورزش هایی كه با افراد دیگر در تماس نزدیك هستید باید از لایه های محافظ استفاده كنید.درهمه ورزش ها از هاكی گرفته تا اسكیت روی آسفالت از لایه های محافظ استفاده می شود.قبل از هر چیزی بهتر است با پزشك و مربیان در خصوص لایه های محافظ مشورت كنید تا بدانید كدام نوع برایتان لازم ومفید است.
▪ كفش ورزشی
یكی از مهترین لوازم مورد نیاز ورزشی كفش ورزشی است. شما باید بدانید ورزش هایی مثل فوتبال، بیسبال،سافت بال به كفش هایی با كفه میخ دار نیاز دارند. اما شاید هیچ گاه به ذهنتان نرسیده باشد كه ورزش هایی مثل اسكیت بوردینگ و دوچرخه سواری نیز نیاز به كفش های بخصوص دارند. از مربی خود در این باره سؤال كنید تا شما را راهنمایی كند.اما به خاطر داشته باشید نه تنها نوع تجهیزات شما باید درست و اصولی بوده، بلكه از نظر سایز و اندازه نیز باید كاملاً قالبتان باشد.
اگر نمی دانید وسایل ورزشی تان برایتان مناسب هست یا نه، با مربی، معلم ژیمناستیك، تمرین دهنده ورزشی یا والدینتان آن را چك كنید كه مطمئن شوید از سایز مناسب لوازم استفاده می كنید.بسیاری از فروشگاه های لوازم ورزشی نیز می توانند شما را در این امر یاری كنند. اینگونه مراقبت های اصولی باعث می شوند میزان مصدومیت ها و جراحت ها در ورزش ها تا حد زیادی كاهش یابد.
▪ حركات ورزشی پشت میز كار
زندگی مدرن و ماشینی امروزی تحرك لازم را از ما انسان ها گرفته است. اكثر ما بیش از نصف روز را پشت میزهای كار خود می نشینیم و بدون اینكه تحركی به بدنمان بدهیم كار می كنیم.این عمل در دراز مدت باعث ضررهایی برای بدن خواهد شد كه در آخر سلامتی ما را به خطر می اندازد. گرفتاری های دنیای امروزی آن قدر زیاد و پیچیده هستند كه معمولاً وقت كافی را جهت انجام حركات ساده ورزشی در اختیار ما قرار نمی دهند. در این مقاله ما به شما حركات ورزشی ای را آموزش می دهیم تا شما برروی صندلی خود و در پشت میز كاری خود بدون اختصاص وقت زیاد بتوانید با انجام آنها از به خطر افتادن سلامتی خود جلوگیری كنید. این حركات از درد پشت و كمر و خستگی پاها جلوگیری می كند.
۱) حركت اول
برروی صندلی خود بنشینید پاها برروی زمین به حالت راحت و شل قرار دهیددست راست خود را تا كرده و كف دست را پشت گردن قرار دهیددست چپ خود را به سمت پای چپ بكشیدسپس دست چپتان را تا نزدیكی كف پای خود به سمت زمین بكشیدسعی كنید تا احساس كشیدگی در بدنتان (از كمر تا گردن) حس شود سپس دست ها را عوض كنیدبرای هر دست می توانید ۱۰ تا ۵۰ بار حركت را تكرار كنیدتوجه كنید كه خود را فقط به سمت كناره ها بكشید نه به عقب یا جلو
۲) حركت دوم
به پشت صندلی تان بروید دست هایتان را برروی تكیه گاه صندلی قرار دهید همین طور كه صندلی را گرفته اید برروی زانوهایتان بنشینید سعی كنید تا كشیدگی را برروی زانوها و كمر خود احساس كنید سپس به حالت اول برگردید و حركت را تكرار كنید هنگام اجرای حركات منظم نفس بكشید و بعد از انجام چند حركت استراحت كنید.
۳) حركت سوم
برروی صندلی خود به صورت قائم (۹۰ درجه) بنشینید پاها را به حالت راحت و شل برروی زمین قرار دهید دست هایتان را برروی زانوها قرار دهید در همین حالت آرام بلند شوید سعی كنید با تكیه برروی زانوها بدنتان را به جلو ببرید توجه كنید كه دست هایتان برروی زانوها باقی بمانداحساس كشش باید در پشت، كمر و پاها احساس شود در ضمن دقت كنید كه كمر خم نشود.
