آسیب های عضله چهارسر رانی
عضله چهارسررانی از ۴ عضله مجزا شکل می گیرد که اشاره خواهد شد یکی از این عضلات عضله مستقیم رانی ( رکتوس فموریس ) می باشد. شایعترین آسیب عضله چهارسر له شدگی و کوفتگی است که عمدتاً در عضله رکتوس فموریس ایجاد میشود که در جلوی ران قرار داد. سایر آسیب های این عضله عبارتند از : کشیدگی تاندون و یا جداشدگی و پارگی تاندون، پارگی جزئی یا کامل عضله در اثر کشش، پارگی غلاف عضلانی ( فاسیا ) هم نوع دیگری از آسیب این عضله می باشد که در آن بخشی از عضله بصورت توده ای نرم در زیر پوست برجسته خواهد شد.
● فرکانس
▪ میزان بروز له شدگی این عضله در ورزشهای روبرو به این گونه است: کاراته ۳/۲% جودو ۴/۲% و فوتبال ۶/۱% و سایر ورزش ها کمتر از ۱% در سال
▪ پارگی تاندون چه در افراد سالمند و چه در جوانها شایع است. در اجتماع میانگین سنی پارگی تاندون عضله چهارسر رانی ۶۵ سال است. اما در ورزشکاران میانگین سنی این آسیب ۳۰-۱۵ سالگی است. پارگی تاندون عمدتاً در ورزشهای پرش ( پرش از مانع ) و وزنه برداری رخ می دهد.
● آناتومی کاربردی
عضله چهارسر رانی بعنوان باز کننده مفصل زانو و خم کننده به جلوی مفصل ران عمل می کنند. این عضله خود متشکل از ۴ عضله کوچکتر است که در مجموع چهارسررانی خوانده می شوند و عبارتند از : واستوس لاترایس (vastus lateralis ) و استوس مدیالیس ( vastus medialis ) و واستوس اینترمدیال و عضله رکتوس ▪ فموریس ( مستقیم رانی )
عضلات واستوس دربالا به استخوان ران اتصال دارند و در پائین به برجستگی استخوان درشت نی. عضله رکتوس فموریس در بالا به استخوان لگن اتصال دارند و در پائین به برجستگی استخوان درشت نی.
لذا عمل خم کننده به جلوی مفصل ران ناشی از عمل عضله مستقیم رانی است. در اطراف استخوان ران سه ناحیه عضلانی داریم: در جلو چهارسر رانی در داخل عضلات جمع کننده به داخل ( ادوکتورها ) و در عقب عضلات هامسترینگ.
▪ بیومکانیک ورزش
در مطالعات دیده شده که حداکثر فعالیت عضله چهار سر در هنگام شروع باز شدن زانو در حرکاتی مثل ضربه زدن به توپ یا پرتاب پا در ورزشهای رزمی است.
قدرتی که عضله چهارسر می تواند اعمال کند می تواند تا ۷ برابر وزن بدن باشد. کشیدگی و پارگی عضله عمدتاً در ورزشکارانی رخ می دهد که با شدت در وضعیتی که زانو باز می شود به جسم یا فردی ضربه می زنند مثلاً در هنگام ضربه با پا به کیسه بوکس.
پارگی می تواند جزئی یا کامل باشد، یک ضربه ناگهانی قوی می تواند سبب از هم گسیختگی کامل رباط عضله از محل اتصالش شود.
● شرح حال آسیب دیدگی
▪ در له شدگی ها
ـ شرح ضربه مستقیم به جلوی ران یا خوردن یا جلوی ران به شی وجود دارد.
ـ درد جلوی ران _ بلند شدن از زمین همراه با درد جلوی ران است.
ـ عدم توانایی در باز کردن و جلو آوردن ران.
▪ در کشیدگی تاندونی
ـ معمولا در پرنده ها ( پرش با نیزه یا پرش با مانع ) دیده می شود.
ـ درد و اختلال عملکرد به صورت ناگهانی بعد از تمرین یا ۳-۱ روز بعد.
▪ در کشیدگی عضله
ـ معمولاً در دونده های دو سرعت ( استارت زدن )
ـ معمولاً درد در انتهای تحتانی ران و کمی بالاتر از کشکک شدیدتر است.
● معاینه
▪ در له شدگی
ـ قسمت داخل و پشت ران درد ندارد و درد در جلوی ران با لمس داریم.
ـ جلوی ران متورم و حساس است.
ـ خم شدن ران محدود است: علائم :ملایم: &#۷۳۰;۹۰ – متوسط :بین &#۷۳۰; ۹۰ تا &#۷۳۰; ۴۵ و شدید: کمتر از &#۷۳۰; ۴۵ .
ـ افزایش محیط دور ران ( بخاطر تورم )
ـ فرد می تواند پایی را که در زانو صاف است جلو بیاورد ( رژه نظامی )
▪ در کشیدگی عضلانی
ـ فرد در برابر مقاومت دست مادر حالیکه زانو را باز می کند در انتهای تحتانی ران درد دارد.
ـ در لمس قسمت تحتانی ران درد دارد.
▪ در پارگی تاندون
ـ عدم توانایی در جلو آوردن پا ( عدم توانایی رژه نظامی رفتن )
ـ عدم وجود عضله در قسمت تحتانی ران و یک توده بر جسته زیر پوستی در قسمت فوقانی ران ( عضله جمع شده )
▪ در پارگی غلاف عضله ( فاسیا )
ـ یک توده متحرک و نرم زیر پوست
ـ امکان دارد در لمس حساس باشد.
ـ در هنگام انقباض عضله برجسته تر میشود.
▪ تصویربرداری
ـ در بیماران با پارگی خفیف ( علائم آنرا دارند ) یا له شدگی های خفیف لزومی ندارد.
ـ در بیمارانی که تشخیص قطعی نداریم یا درد شدید دارند یا افراد مظنون به پارگی کامل عضله و نیز آنها که له شدگی شدید دارند نیاز به رادیوگرافی وجود دارد.
ـ در افراد با له شدگی رادیوگرافی شواهدی از کلسیفیکاسیون محل چند هفته بعد نشان می دهد.
ـ احتمال شکستگی کشکک همراه با پارگی تاندون وجود دارد. عکس رادیوگرافی در این موارد سایه تاندون جدا شده ، قطعات کشکک و تجمع مایع در زانو را نشان می دهد.
ـ در مواردی که پارگی تاندون را با معاینه تشخیص داده ایم عکس AP و lateral از زانو لازم است.
ـ سونوگرافی در موارد پارگی های شدید به اندازه MRI مفید است و ارزانتر نیز میباشد.
ـ MRI حساسترین روش برای بررسی ضایعات چهارسر رانی می باشد. به کمک MRI می توان پارگی های کامل و جزئی ، خونریزی های بافت نرم ، آسیبهای تاندونها، تومورهای عضلانی و آسیبهای غلاف عضلانی را بخوبی شناسایی نمود.
● درمان
▪ فاز حاد:
شامل استراحت ، عدم تحرک و فشار موضعی محل با بانداژ است. در موارد پارگی تاندون، جداشدگی تاندون از استخوان، پارگی عضله و خونریزی داخل عضله نیاز به جراحی وجود دارد.
در مورد له شدگی ها زانو را در زاویه &#۷۳۰;۱۲۰ غیر متحرک و با بانداژ محکم می بندیم. و تا ۲۴ ساعت هر ۳-۲ ساعت برای ۲۰ دقیقه یخ درمانی می کنیم. بعد از ۲۴ ساعت پا را از وضعیت &#۷۳۰;۱۲۰ خارج کرده و تحریک الکتریکی و ماساژ غیر فعال می دهیم. درد چند روزی طول می کشد به آرامی به وضعیت تحمل وزن در می آئیم. و از تکرار رفتارهای قبلی منجر به آسیب پرهیز می کنیم.
