آسمان پرستاره كوير طلوع و غروب در كوير، آسمان پرستاره و سكوت كوير، موزاييك‌هاي شني،كريستال‌هاي نمكي و شهرهاي خيالي از جمله مواردي است كه در كويرهاي ايران برايگردشگران جذاب و ديدني است
بيابان به ظاهر داراي طبيعتي خشك و خشن و زيست بومي شكننده و ناپايدار است وليدر نهان خود زيبايي‌هاي منحصربه‌فرد و بكري دارد كه البته ناشناخته و مهجور ماندهاست و اين در حالي است كه وسعت كويرهاي ايران و ويژگي‌هاي آن، كشورمان را به يكي ازمعروف‌ترين مناطق خشك جهان تبديل كرده است. به همين دليل هم ما در اين گزارش برايافرادي كه قصد سفر به اين مناطق را دارند به شرح مختصري از هريك پرداخته‌ايم.
هرچند كه بايد بداني به چه منظور به كوير مي‌روي، آب، بوستان، گل، بلبل، رود وخانه و دريا ندارد، اما در آنجا طبيعت ديگري مي‌بيني كه پايداري و ايستادگي رابرايت زنده مي‌كند به ميهماني كوير مي‌رويم تا از او درس بردباري بگيريم و او رابهتر بشناسيم و درك كنيم.
روستاهاي زيباي كويري و خانه‌هاي خشتي به شما روي خوش نشان مي‌دهند، شترسواري،ديدن آسمان كوير و راه رفتن بر روي شنزار آدمي را افسون مي‌كند، روز زيباي كوير وشب اسرارآميز آن ديدني و شگفت‌انگيز است. علاوه بر اين كه «چشم‌ها را بايد شست» كفش‌ها را هم بايد در آورد!
چند ساعت پياده‌روي روي ماسه‌هاي روان دشت كوير با پاهاي برهنه، و همزيستي نزديكبا ستارگان، احساس توصيف نشدني در آدم ايجاد مي‌كند. راست است كه سكوت كوير را هيچجا ندارد. اصلا سكوت در كوير معنا پيدا مي‌كند.
حالا كوير نه آن خشكي آزاردهنده‌اش را داشت و نه آن داغي كشنده‌اش را، بلكه فقطقسمتي از زمين بود كه روزي صاحب جنگل و دريا بود، اما طبيعت در گذشت زمان او را ازآنها محروم كرد و با اين حال زيباست و افكار آدم را تحت سلطه‌اش درمي‌آورد و وجودشرا تسخير مي‌كند. سفر كوير، بيشتر به رويا شبيه است، مناطقي بكر با مردماني گرم مثلخود كوير و جذابيت‌هاي بي‌نظير با شب‌هاي سراسر سكوت و ملكوت، آنگونه كه اراده آدميرا سبز مي‌كند. آسماني پر از مهتابي‌هاي روشن و درخشان كه چشم هر بيننده‌اي را بهخود خيره مي‌كند.
به تصور عامه، كوير جايي ميان مرگ و زندگي است و حتي نگاه‌كردن به پهنه گستردهآن كه هيچ موجود زنده‌اي در آن ديده نمي‌شود، بذر ترس و دلهره را در دل برخيمي‌كارد اما به گفته همه كويرروندگان، اين پهنه بيگانه با واژه‌هايي چون گل، شبنم وآشنا با شن و سنگريزه و توفان‌هاي وهم‌انگيز، چيزي جز زندگي مطلق نيست.
بيابان يا به تعبير درست‌تر كوير لوت، با 80 هزار كيلومترمربع مساحت، پهنايوسيعي از خاك كشور را دربرگرفته است كه در بخش شمالي آن كوهستان و در بخش مياني آندشتي زيبا قرار دارد و مشرف‌بودن دو رشته كوه بلند به اين نواحي بياباني، تپه‌هايماسه‌اي فراواني را به وجود آورده كه از شمال خاوري به جنوب امتداد يافته و بلنديآنها گاهي به 400متر نيز مي‌رسد و در ميان استان‌هاي خراسان جنوبي، سيستان وبلوچستان و كرمان واقع شده است.
در ميان زيبايي‌هاي كوير لوت كه خود گنجي بسيار عيان براي همگان است، گنجي ديگرنهفته شده كه شايد وارثان آن، خود ندانند كه صاحب چنين ثروتي عظيم هستند. كويرشهداد و كلوت‌هاي شگفت‌انگيز آن، همان گنجي است كه مردمان استان خشك و بيابانيكرمان، صاحبان اصلي آن محسوب مي‌شوند. كرمان با داشتن بخش عمده‌اي از كوير لوت، مهدشگفتي‌هاي كويري است كه كلوت‌هاي شهداد كه پديده‌هايي كاملا طبيعي هستند، سهم عظيميدر اين شگفت‌انگيزي دارند.
منطقه شهداد و كلوت‌هايش جزو گرم‌ترين نقاط كره زمين محسوب مي‌شود. گرما در اينمنطقه، چنان است كه لاشه حيوانات تجزيه نمي‌شود چرا كه قدرت آفتاب به حدي است كهلاشه پيش از تجزيه‌شدن توسط باكتري‌ها، خشك مي‌شود.
كلوت‌هاي كوير شهداد كه خاص‌ترين جاذبه‌هاي طبيعي اين منطقه محسوب مي‌شوند و درزمره بزرگ‌ترين عارضه‌هاي كلوخي طبيعي دنيا و منحصربه‌فردترين عوارض كويري جايگرفته‌اند، در فاصله 130كيلومتري نهبندان و 40 كيلومتري شرق و شمال شرق شهداد قرارگرفته و طول متوسط آنها 145 كيلومتر، عرض متوسط آنها 80 كيلومتر و مساحت آنها بيشاز 11 هزار كيلومتر مربع است.
البته فراموش نكنيد كه سفركردن به كوير به‌ويژه كوير شهداد كه هيچ موجودي اعماز حيوان و گياه و حتي باكتري‌ها در آن زندگي نمي‌كند، بدون راهنما و افراد باتجربهبسيار خطرناك است چرا كه امكان گم‌شدن در ميان كلوت‌هاي اين شهر خيالي بسيار زياداست.
سفر به دشت كوير، سفر به سكوت
وسيعترين كوير ايران كه از دامنه‌هاي جنوبي البرز تا مركز ايران گسترش دارد دشتكوير است كه قسمت عمده آن را باتلاق‌هاي وسيع فرا گرفته‌اند.
چال سلكنون كه در استان اصفهان، در جنوب كوير بزرگ مركزي ايران و در شمال روستايمصر واقع شده است فرورفتگي زيبايي است كه توسط تپه‌هاي شني محصور شده و مناظرزيبايي را پديد آورده است. اگر قصد ديدن اين منطقه را داريد بايد براي رسيدن به چالسلكنون از روستاي مصر به سمت شمال حركت كنيد
بعد از گذر از روستاي فرحزاد، وارد دو راهي چال سلكنون شويد و پس از طي مسافتيدر حدود 3 كيلومتر به دو راهي ديگري برسيد كه مسير شمالي به چال سلكنون و مسير شمالشرقي به درياچه نمك سلكنون، تخت عباس، تخت عروس و تخت شورو منتهي مي‌شود. البته ازياد نبريد مناطق كويري در عين زيبايي داراي طبيعتي خشن و پرخطر هستند. بدون تجهيزاتكامل و راهنماي آشنا به منطقه، در اين مناطق سفر نكنيد.
تخت عروس، نماد زيبايي كوير
تخت عروس يكي از زيباترين مناطق كويري است كه در بالاي آن در منظره جنوبيتپه‌هاي شن روان، چال سلكنون و روستاي مصر قابل رويت هستند. در منظره شمالي نيزتپه‌هاي وسيع، شن‌هاي روان، تخت شورو در شمال غربي، كوه‌هاي دامغان،قله دماوند در صورت صاف بودن هوا و باتلاق‌هاي كويرمركزي قابل رويت هستند. در قسمت غربي تخت عروس تپه شني بسيار بلندي قرار دارد كه در صورت صعود به آنمي‌توانيد از موبايل نيز استفاده كنيد. علت نامگذاري اين منطقه به تخت عروس وجودمناظر زيبا بر بالاي اين تخت است. در فرهنگ كويرنشينان، عروس نماد زيبايي و وجاهتاست. مردمان حاشيه كوير به مناطق زيبا لقب عروس مي‌داده‌اند. نام‌هايي چون روستايعروسان در شرق مصر و تخت عروس از جمله اين نامگذاري‌ها هستند.
در حد فاصل كوير لوت و كوير مركزي، كويرها و بيابان‌هاي پراكنده‌اي وجود دارندكه از بين آنها مي‌توان به كوير سياه كوه، كوير روح مرغوم، كوير زرين و باتلاقگاوخوني اشاره كرد.
شهداد؛ نمايشگاهي ناشناخته از زيبايي هاي كوير
زيباترين كوير دنيا با كلوت هاي منحصربه فردش در منطقه شهداد كرمان قرار دارد تا جايي كه مي توان اين منطقه را نمايشگاهي از زيبايي هاي كوير ناميد. سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري، شهداد را ستاره كوير ناميده است؛ ستاره اي كه با كوير افسانه اي و يادگارهاي باستاني حاشيه آن و همين طور ديدني هاي منحصر به فرد آن مي تواند به يك منطقه ويژه گردشگري تبديل شود. شهداد، همان سرزميني است كه قديمي ترين پرچم فلزي جهان از دل خاك هفت هزار ساله اش در كاوش هاي سال 1350 بيرون آمد تا نام كوير، با تمدني كهن درآميزد. شهداد به عنوان زيباترين كوير دنيا با كلوت هاي منحصر به فردش در كويرلوت يكي از گرم و خشك ترين بيابان هاي دنيا قرار دارد. كوير شهداد كه بخشي از كويرلوت به شمار مي رود با شگفتي هاي خاص خود از يك طرف مي تواند براي هر گردشگر، فرصتي خارق العاده به شمار آيد و از طرف ديگر، پنجره اي نو به صنعت طبيعت گردي ايران با عنوان نمايشگاهي از زيبايي هاي كوير بگشايد. اگرچه زيبايي هاي طبيعي و منحصر به فرد كوير شهداد به خوبي براي گردشگران خارجي و داخلي معرفي نشده و هنوز براي بسياري از علاقه مندان طبيعت، اين كوير و جذابيت هايش ناشناخته مانده است اما با اين حال در سال هاي اخير اين كوير جالب و ديدني، ميهمانان زيادي را به خود ديده است و اينك با ورود دسته دسته گردشگران از سراسر ايران و حتي از جهان، آرام آرام كوير شهداد از تنهايي خارج شده است و ديگر اين كوير منحصر به فرد يك اقليم و منطقه جغرافيايي نيست بلكه منطقه اي جذاب براي گردشگران به شمار مي آيد. از سوي ديگر با وجود اين كه گرم ترين نقطه روي زمين با دماي 63 درجه سانتي گراد براي صحراي آريزوناي آمريكا ثبت شده است اما كارشناسان ايراني معتقدند كوير لوت ايران، جايي نزديك به شهداد كرمان با دماي 67 درجه سانتي گراد در سايه و 100 درجه سانتي گراد روي خاك و گدازه هاي آتشفشاني در آفتاب، گرم ترين نقطه روي زمين است. با اين حال، مهم ترين ويژگي اين كوير گرم و خشك كلوت هاي منحصر به فرد آن است. كلوت ها از نظر شكل ناهمواري و شرايط پيدايش در دنيا بي نظير است و اسرار بي شماري درباره اصول و خواص پيدايش آن ها وجود دارد. با نگاهي از دور دست به كلوت ها، شهري بزرگ با آسمان خراش هاي فراوان تداعي مي شود و همين امر باعث شده است كه برخي از جهانگردان خارجي از آن به عنوان شهر ارواح ياد كنند. كلوت هاي شهداد مانند شهري افسانه اي با قصرهاي باشكوه است كه هنگام عبور از ميان آن ها تصور مي كني از وسط قلعه ها و قصرها گذر كرده اي! اما درواقع اين كلوت ها به دست باد و باران ساخته شده است. رود دائمي شور اين منطقه با بلورهاي زيباي نمك، تپه گندم بريان، نمك هاي تخم مرغي شكل، منطقه بدون حيات و باكتري در عمق كوير و بوته هاي گز با 15متر ارتفاع از ديگر جاذبه هاي طبيعي كوير شهداد است كه زيبايي كوير را صدچندان مي كند. يك پژوهشگر درباره گندم بريان شهداد به گزارشگر ما مي گويد: گندم بريان يا ريگ سوخته، منطقه اي جذاب و ديدني است كه در 80 كيلومتري شمال شهر شهداد، در كويرلوت قرار دارد با اين حال به دليل نداشتن جاده و مسير مشخص، فقط عده معدود آشنا به منطقه مي توانند به آن جا سفر كنند. «عباس تقي زاده» مي افزايد: اين تپه هم از لحاظ زمين شناسي و هم به عنوان يك جاذبه گردشگري، نياز به بازشناسي و معرفي بيشتري دارد. وي خاطرنشان مي كند: دماي هوا از آبان تا فروردين در اين نقطه كره زمين، قابل تحمل و طبيعي است. وي اظهار مي دارد: اين تپه به عنوان گرم ترين نقطه كره زمين از سوي پروفسور پرويز كردواني معرفي شده است چنان كه دماي هواي اين منطقه در سايه فصل تابستان به 67 درجه سلسيوس مي رسد بنابراين اين منطقه قطب گرمايي كره زمين به شمار مي رود .
منبع : 