بخش سایر شهرستان های استان خوزستان

اهواز

اهواز مركز استان خوزستان است. بانی و تاریخ بنای شهر اهواز بدرستی معلوم نیست، عیلامیان شهری در حدود اهواز بنام «اكسین» بنا كرده بودند. پس از ویرانی آن، شهر اهواز در دوران اشكانیان، تجدید بنا گردید و پس از اشكانیان، اردشیر ساسانی به بنای مجدد اهواز همت گماشت و در دوران پس از ساسانیان نیز شهر اهواز دستخوش ویرانی شد كه باز به عمران آن پرداختند.

http://www.hamshahrionline.ir/images...karon-pol1.jpg

ابن منشاد مینویسد: اهواز شهر بزرگی است، مردمش زرتشتی و مسلمان و انبار كالاها و فرآورده های خوزستان است، شكر، بافته های پشمی، جامه های دیبا، پارچه های كنفی و دیگر محصولات را از همه شهرهای ایران به اهواز می آورند و از این شهر و به وسیله كشتی از راه خلیج فارس به هندوستان و چین و از راه بصره و عراق و اصفهان به سایر كشورهای جهان حمل می كنند. بازرگانان و سوداگران و بیگانگان در این شهر سود بسیار می*برند. نام اهواز با كالاهای شكر و پارچه، در همه جهان مشهور و به بزرگی موصوف بود و به همین جهت عربها این شهر را «سوق الاهواز» نامیده اند.

http://www.hamshahrionline.ir/images...khl-meydan.jpg

از قرن ششم هجری قمری به بعد به علت خراب شدن سد شادروان و همچنین جنگلها و اغتشاشات داخلی و بروز بیماریهای وبا و طاعون، اهواز رو به خرابی رفت تا آن كه در سال هزار و سیصد هجری قمری همزمان با حفر كانال سوئز و توجه اروپائیان رونق تازهای گرفت. ناصرالدین شاه قاجار هم از این فرصت برای گسترش كشتیرانی بر روی رود كارون استفاده كرد و توسط والی خوزستان در كنار اهواز قدیم بندرگاهی به نام «بندر ناصری» احداث كرد. در پی احداث این بندر نام اهواز به «ناصریه» تبدیل شد ولی در دوره پهلوی به نام قدیمی «اهواز» خوانده شد.

دزفول

شهر دزفول در 142 كیلومتری شمال اهواز قرار دارد. دزفول یا "دژپل" و به روایت محلی "دس بیل"، یکی از آبادترین شهرهای استان خوزستان می باشد که چه به لحاظ تاریخی و چه به لحاظ اقتصادی و کشاورزی؛ رونق و رواج شایان توجهی در این استان داراست. وجه تسمیه "دزفول" به سبب پلی ذکر شده که در این شهر با دوازده طاق و چشمه بر روی رودخانه دز به روزگار شاپور اول ساسانی بنا شده است. البته محققینی همچون "اصطخری" آنرا پل "اندامش" نیز نام نهاده اند که وجه تسمیه شهر اندیمشک کنونی را تشکیل می دهد.
در قرن چهارم هجری قمری شهر دزفول به "قصر روناش" معروف بوده و "مقدسی" مورخ سرشناس از آن به نام شهر "قنطره" یعنی "پل" یاد می کند. شبکه های عالی آبیاری و به کارگیری و مهار آب در جهت تولید انرژی به زیباترین شکلی برای آسیاب کردن غذای عشایر و ساکنین منطقه در بستر رود خروشان دز در نزدیکی پل، خلاقیت های ویژه معماری این منطقه را می رساند. علاوه بر این معماران دزفولی در ساخت قلعه شوش و قلاع دیگر استان سرآمد بوده اند. دزفول به زراعت "نیل" جهت رنگ آمیزی و پرورش قلم نی شهره بوده که این فرآورده تا هند و قسطنطیه نیز صادر می شده است. این شهر برای برقراری ارتباط بین پایتخت جدید یعنی جندی شاپور و شوشتر ساخته شد و پل آن بر رودخانه دز هم اکنون نیز قابل استفاده است و مردم این شهر هنوز از آن آمد و شد می کنند.
از قدیمی*ترین آثار تاریخی شهر می توان به محوطه های پیش از تاریخ، شهر قدیمی جندی شاپور (اولین مركز دانشگاهی ایران)، پل ساسانی (با 14 دهانه اصلی و 12 دهانه فرعی)، بافت زیبای معماری سنتی و بناهای قدیمی اشاره نمود. آسیاب های دزفول، مسجد جامع، *بقعه سبز قبا، بازار قدیم شهر، مسجد لب خندق، بقعه شاه ابوالقاسم، مجموعه تاریخی شاه ركن*الدین، بقعه محمد بن جعفر طیار، بقعه رودبند و خانه تیز نو (اداره میراث فرهنگی دزفول)؛ از جمله مناطق دیدنی و تاریخی این شهرستان به شمار می*آیند.

بهبهان

شهرستان بهبهان یكی از شهرستان های استان خوزستان است كه از شمال غربی به شهرستان رامهرمز، از شرق به شهرستان گچساران، از جنوب به بندر دیلم و از غرب به بخش هندیجان محدود می شود. بهبهان در جنوب شرقی خوزستان، در 205 كیلومتری اهواز و در نزدیكی شهر تاریخی ارجان واقع شده است.
بهبهان با صحراهای حاصلخیز و تپه ماهورها و ارتفاعات بلند و کوتاه و بخش های کوهستانی و جلگه ای، شهری قدیمی است که سابقه آن به دوران های عیلامی و پس از آن به دوره ساسانی می رسد. نخستین نشانه های حضور انسان در این دشت به هزاره ششم پیش از میلاد باز می گردد. شهر "ارگان" یا "ارجان" یا "ابرقباد" ، که به وسیله قباد پادشاه ساسانی برپا شده، در ده کیلومتری شهر بهبهان فعلی قرار داشته است. کشف جام برنزی "کیدین هوتران" موسوم به "جام زندگی" با 16 لایه متفاوت و نقوش داستانگویی در حفاریهای باستان شناسی در سالهای اخیر در این منطقه، سابقه این دیار را آشکارتر می سازد.
مقدسی در وصف این منطقه نوشته است: "ارجان ولایتی است بس مهم، دشتی، كوهستانی و دریایی، پر از درختان نخل، انجیر و زیتون، نعمتهای آن فراوان است". یاقوت حموی درباره ارجان می نویسد: "نخستین كسی كه ارجان را احداث نمود؛ قباد ابن فیروز بود، زمانی كه با رومیان جنگید دستور داد شهری در مرز فارس و خوزستان احداث كنند و آن را ابرقباد نام نهاد". پس از ویرانی ارجان، مردم آن در محل "بهو"، شهر جدید را بنا كردند. از جاذبه های تاریخی این منطقه میتوان: آرامگاه ارجان، نقش برجسته های دوره اشكانی در تنگ سروك، حمام دوره سلجوقی، خرابه های دو پل و یك بند، خرابه های آتشكده خیرآباد و راسته بازار را نام برد.
میتوان به بندرسرق كه مركز صادرات شیشه و مصنوعات سفالی و دستی است؛ اشاره كرد. مسجد ولی عصر، كاخ فیلیه و مسجد جامع خرمشهر از جمله آثار دیدنی شهرستان خرمشهر به شمار می آیند.

ایذه

ایذه از جمله شهرهای قدیمی و مهم استان خوزستان است که در 205 كیلومتری شهر اهواز قرار دارد. ایذه منطقه*ای است كه به واسطه كوهستانی بودن، همواره مورد توجه بوده و اهمیت آنرا در پناهگاه*های سنگی و سنگ نگارهایی با قدمتی بسیار طولانی می توان دید.
ایذه در دوران عیلامیان "آیاپیرو" نامیده می شده که از اهمیت و اعتبار بسیاری برخوردار بوده است. در دوران هخامنشیان این منطقه انزان (انشان)، در عهد ساسانی ایذه و در زمان اتابكان؛ لرمال و مالمیر نامیده شده است. ایذه از نظر تاریخی دارای فرهنگ غنی است که نشانه بازر آن را می توان آثار تاریخی متعددی مثل اشکفت سلمان (مربوط به دوره عیلامیان)، بنای طاق طویله (دوره اتابکان لر) و کول فرح (دوره عیلامیان) برشمرد که در آنها علاوه بر کتیبه هایی به خط میخی می توان به سنگ نگاره های مهم و تاریخی آن اشاره کرد.
از دیدنی های تاریخی و هنری منطقه می*توان به خنگ اژدر، كول فرح، اشكفت سلیمان، خنگ یار علی وند، خنگ كمالوند، شیوند، طاق طویله و كوشك نورآباد، اشاره نمود. مجسمه مفرغی "مرد پارتی" که هم اکنون در موزه ایران باستان نگهداری می شود، از منطقه "شمی" واقع در این ناحیه به دست آمده است. علاوه بر آثار ذکر شده؛ آثار پلی سنگی در این شهر دیده می شود که طبق گفته یاقوت حموی از عجایب جهان شمرده می شده است. این پل كه خرابه*های آن هنوز دیده می*شود، بنام مادر اردشیر بابكان (خزهزاد) نامیده می*شده و گفته می شود که پایه های این پل از سرب بوده است.

__________________

اندیمشک

اندیمشك از شهرهای مهم استان خوزستان به شمار می رود که در 158كیلومتری شمال اهواز واقع شده است. اندیمشک با داشتن دو سد عظیم کرخه (بزرگ*ترین سد خاکی کشور) و سد دز با 206 متر ارتفاع اهمیت ویژه ای در تولید انرژی در منطقه دارا است.
این شهر در دامنه*های جنوبی زاگرس و در كناره خرابه های شهر قدیمی "لور" واقع شده است. لور شهری آباد بوده كه جغرافی نویسانی چون اصطخری و مقدسی از آن نام برده*اند. گویا شهر لور تا قرون وسطی از آبادی بهره*مند بود و پس از آن رو به ویرانی نهاده است. بنای اولیه اندیمشک در زمان قاجاریه ایجاد شد که به صالح آباد مشهور و بعدها به اندیمشک تغییر نام پیدا کرد.
از آثار تاریخی اندیمشك می توان به ویرانه های شهر ساسانی لور، پل صیحه، بقعه شاه*زاده احمد درمازو، قلعه رزه و ویرانه*های شهر ایلامی زعفران دشت اشاره نمود.
__________________

آبادان

شهرستان آبادان در 116 كیلومتری اهواز، در دهانه ورودی خلیج فارس و در همسایگی كویت و عراق قرار دارد. آبادان جزیره است به طول 46 كیلومتر و عرض بین 32 تا 20 كیلومتر كه در دلتای اروند رود بین رودهای بهمن*شیر و كارون و اروند واقع است.
تاریخ زندگی در این منطقه را می*توان از دوره ساسانی و قرون اولیه اسلامی تاكنون در نظر گرفت. این مكان هم زمان با ظهور اسلام شهری آباد بوده است. یاقوت حموی جزیره بزرگ را كه بین دو شط یعنی اروند رود و كارون واقع شده، "میان رود" نام داده است.
در تجزیه و تحلیل واژه آبادان می توان به معنی "محلی برای پاسداری و نگهبانی از آب" رسید و بطلیموس پدر جغرافیای یونان نام "آرپفانا" و "آپفادانا" را برای آبادان به کار می برد. واژه "عبادان" که در دوره های اخیر به آبادان استناد می شد معرب همان واژه است. برخی نیز وجه تسمیه عبادان را به دلیل عبادت زیاد مردم این دیار ذکر کرده اند. در زمان سلطنت رضا شاه پهلوی نام عبادان به آبادان تغییر یافت.
در آبادان، عمارت و آبادانی زیادی به چشم می خورد که می توان به رباطها و خانقاه و مدرسه ها و مساجد متعدد اشاره کرد. همچنین مقبره ای منسوب به حضرت خضر و الیاس در اطراف رود بهمنشیر وجود دارد که به همین سبب، عرب زبانان آبادان را "جزیره الخضر" می گفته اند. مدرسه مهرگان، بقعه خضر، موزه آبادان، مسجد رنگونیها، سینما نفت و ساختمان آموزشگاه فرهنگ برخی از مكانهای دیدنی و تاریخی شهرستان آبادان را تشكیل میدهد.

هفت تپه

محوطه باستانی هفت تپه در 9 كیلومتری جنوب شرقی شوش و در مجاورت مزارع نیشكر طرح هفت تپه واقع شده است. كاوشهای این محوطه باستانی از سال 1344 تا 1357 ه. ش. در چهارده فصل توسط هیئت باستانشناسان ایرانی انجام شد و آثار معماری وسیع و گسترده*ای، شامل آرامگاهها و زیگورات خشتی و یك گور جمعی، مشتمل بر 21 جسد و نیز آثار مكتوب شامل لوحه*های گلی و یك سنگ نبشته به خط بابلی كه روشنگر بخشی تاریك از تاریخ عیلام، در فاصله سالهای 1500 تا 1300 پیش از میلاد است كشف گردید

شوشتر

شهرستان شوشتر از جمله شهرهای مهم استان خوزستان به شمار می رود که در 90 كیلومتری شمال اهواز واقع شده است. شوشتر در قدیم مركز استان خوزستان بود و هم اكنون یكی از شهرهای آباد، با اهمیت و تاریخی این استان به شمار می رود.
شوشتر هم در دوران پیش از اسلامی و هم پس از اسلام رونق فراوانی داشته و همچون دزفول به لحاظ معماری و بافت سنتی شهر و ویژگی های بومی در معماری محلی، می تواند نقش مهمی را در جلب تور گردشگری داشته باشد. بافت سنتی معماری این شهر کاملا متراکم و فشرده است و کوچه های باریک و دیوارهای بلند و گذرگاه های تنگ که همگی با گذر از "سباط" ها به میدانچه های اصلی شهر ختم می شوند، زیبایی کم نظیری دارند. همه این گذرگاه ها با پیچ و شکستگی های مختلف ضمن آنکه چاره ای برای گریز از گرما و هدایت جریان باد به کوچه پس کوچه ها و دهلیز و خانه ها بوده، محلات مختلف شهر را با پرداختی زیبا و دلفریب به دروازه ها و مدخل های ورودی شهر مرتبط می ساخته است. شوشتر به لحاظ به کارگیری معماری آجر و آسیاب های آبی ابداعات ویژه ای را در خود دارد.
قدیمترین آثار بدست آمده نشان می*دهد كه شوشتر در زمان ساسانیان نیز وجود داشته است. در سال 260 میلادی؛ "والرین" قیصر روم، اسیر شاپور اول گردید و در مدت 7 سال اسیری به ساختن سد عظیم شادروان در نزدیك شوشتر مشغول بود. سد شادروان را از عجایب ابنیه جهان می شمردند. هنوز آثاری از این سد عظیم باقی مانده است.
شوشتر در گویش و اصطلاحات محلی به شهر "چهل پیر" معروف است. زیرا در آن بقاع متبرکه،امامزاده ها و مساجد و تکیه های بسیار به چشم می خورد. قلعه سلاسل، بند میران، كلاه فرنگی، پل شادروان، بند برج عیار، آبشارهای متعدد، نهر بزرگ داریون، مسجد جامع و خانه مستوفی كه به اداره میراث فرهنگی تبدیل شده؛ از مهمترین دیدنیهای شهرستان شوشتر به شمار می آیند.

مسجد سلیمان

مسجد سلیمان را شاید بتوان اولین شهر پارسی در خوزستان و جنوب غرب ایران نامید. این منطقه در 145 كیلومتری شمال شهر اهواز قرار دارد و نام آن برگرفته از تختگاه تاریخی سر مسجد و آتشكده است.
در این منطقه؛ آثار كهن مربوط به زندگی غار نشینی و دوران ماقبل تاریخ كشف شده است و طبق تحقیقات انجام شده؛ آثار به جا مانده از این ناحیه حداقل به هزاره پانزدهم پیش از میلاد برمی*گردد. گفته می*شود كه در همین مكان هوشنگ پیشدادی در اثر برخورد دو سنگ چخماق شعله آتش را برای اولین بار كشف كرده است.
در دوره عیلامیان؛ این منطقه "آساک" نامیده می شده و احتمالا جزیی از ایالات سیماش بوده است. بعدها به واسطه ضعف عیلامیان مسكن پارسیان شده و در دوره هخامنشیان با نام پارسومانش یا پارسوماش شناخته شده است. مسجد سلیمان در زمان كیانیان، عیلامی*ها، مادها، پارس ها، سلوكیان، اشكانیان* و ساسانیان اهمیت فراوانی داشته است و آثار برجا مانده از آن دوران ها شاهد این ادعاست. مسجد سلیمان همچنین زادگاه چیش پیش پارسی؛ پدربزرگ کوروش کبیر بوده است. در قرون وسطی این شهر به نام "تُلْغُر" نامیده می*شده، سپس به "جهانگیری" و "میدان تفتون" معروف گردید. بعد از اینكه آثار آتشكده سرمسجد برای همگان مشخص شد، بنا به تصویب مجلس شورای ملی در سال 1305 خورشیدی به "مسجد سلیمان" تغییر نام یافت.
صفه سر مسجد، بردنشانده، چهارطاقی سیم بند در اندیكا، قلعه های لیت و بردی در اندیكا، نقش برجسته های بی شمار، قبرستان انگلیسی ها و ارامنه، چاه شماره یك، پالایشگاه، شهر بنوار، بقعه امامزاده شاه ابوالقاسم، بقعه امامزاده بابااحمد و بقعه هفت شهیدان از جمله مهم*ترین دیدنی های شهرستان مسجد سلیمان به شمار می آیند.

خرمشهر

خرمشهر از جمله شهرهای مهم استان خوزستان است که در 120 كیلومتری جنوب غربی شهرستان اهواز و 14 كیلومتری شمال غربی آبادان قرار دارد. می گویند؛ از ده شهری كه اردشیر در خوزستان و بین النهرین ساخته است، یكی بهمن اردشیر است كه گویا امروزه سرزمین خرمشهر و آبادان را در بر می گیرد. برخی این شهر را به نام بندگبان، بندجبان، پیان و بیان نیز گفته اند. این منطقه پس از مهاجرت اعراب به خوزستان به محمره تغییر نام پیدا کرد و وجه تسمیه آن نیز از آنجا ناشی می شد که برنج سرخ در آن محل کشت و زرع می شده و موقعیتی سوق الجیشی و اقتصادی به لحاظ ارتباطات آبی در منطقه داشته است.
از محوطه*های تاریخی منطقه می توان به بندرسرق كه مركز صادرات شیشه و مصنوعات سفالی و دستی است؛ اشاره كرد. مسجد ولی عصر، كاخ فیلیه و مسجد جامع خرم*شهر از جمله آثار دیدنی شهرستان خرم*شهر به شمار می*آیند.

تاریخچه شهر خرمشهر

بهمن اردشير يکی از ده شهری است که اردشير در خوزستان و بين النهرين ساخته است.

(بهمن شير) كه گويا امروز سرزمين خرمشهر و آبادان را در بر مي گيرد ورودي بنام بهمن شير از ميان آن مي گذرد. تحقيقات معروف ديولافوآدمورگان عمر تمدن درخوزستان را به عصر عيلاميها مربوط مي داند. خرمشهر در 120 كيلومتري جنوب باختريشهرستان اهواز و14 كيلومتري شمال باختري آبادان قرار دارد. در دوره ساساني شهري بينخرم شهر و آبادان كنوني به نام بندگبان (جبان) وجود داشته است. تا پيش از جنگتحميلي، خرمشهر به دليل موقعيت جغرافيايي و بازرگاني و ارتباط با درياي آزاد ثروتعظيمي را در خود جاي داده بود. وجود تجارتخانه هاي بزرگ و نمايندگي شركت هاي بزرگكشتيراني، به خرمشهر چهره يك بندر بين المللي بخشيده بود و ساكنانش به زبانفارسي، عربي و ديگر زبان هاي خارجي آشنايي داشتند. اهالي بومي خرمشهر به بافتحصير، سبد خرما و عبا مشغول هستند. حصير، سبد بادبزن دستي و نظاير آن را از برگدرخت خرما و عبا را از پشم بز مي بافند. از محوطه هاي تاريخي منطقه مي توان به بندرسرق كه مركز صادرات شيشه و مصنوعات سفالي و دستي است، اشاره كرد. شهرك ولي عصر،ساختمان هلال احمر، مسجد ولي عصر، كاخ فيليه و مسجد جامع خرم*شهر از ديگر آثارديدني شهرستان خرم شهر به شمار مي*آيند.



صنايع و معادن :

تاپيش از جنگ تحميلي، خرمشهر به دليل موقعيت جغرافيايي و بازرگاني و ارتباط با دريايآزاد ثروت عظيمي را در خود جاي داده بود. وجود تجارتخانه هاي بزرگ و نمايندگي شركتهاي بزرگ كشتيراني، به خرمشهر چهره يك بندر بين المللي بخشيده بود و ساكنانش بهزبان فارسي، عربي و ديگر زبان هاي خارجي آشنايي داشتند. عموما ساكنان اين شهر بهكار در بخش هاي خدمات، كشاورزي (خرما و مركبات) و صنايع (باغباني، حصيربافي و صنايعديگر) مشغول بودند، در نتيجه توسعه حمل ونقل و ساخت بارانداز افزايش يافت. ايجادتاسيسات نفتي در خوزستان باعث ترقي و رونق اقتصادي فوق العاده منطقه شد اما جنگنابرابر سال 1980 به اين شهرستان آسيب رسانده و چهره شهر خرمشهر را كه عروس شهرهايخوزستان لقب داشت به کلي تغيير داد.

امروزه شهر بازسازي كامل شده و علاوه بر زيباييهاي تاريخي و باستاني آن موزه جنگ نيز در آن به نمايش در آمده و عموم مردم خرمشهربا آسايش و راحتي، به سامان بخشيدن وضعيت اقتصادي و بازرگاني شهرستان تلاش مي کنندو در اين راه موفقيت هاي بسياري هم به دست آورده اند.

کشاورزي و دامداري:

عمده ترين محصول كشاورزي اين شهرستان خرما و مركبات است. كمربندياز درختان نخل به پهناي 400 متر شهر خرمشهر را از ساير قسمت هاي استان جدا ميسازد. دامداري در منطقه رواج داشته و انواع محصولات حيواني از قبيل لبنيات، پوست،پشم از فرآورده هاي اين بخش است.

مشخصات جغرافيايي :

شهرستانخرمشهر با مساحتي حدود 4552 كيلومتر مربع در انتهاي جنوب باختري استان خوزستان، درمحل پيوستن رود كارون و اروند رود واقع شده است. اين شهرستان از شمال به اهواز، ازخاور به شادگان، از جنوب به آبادان و از باختر به كشور عراق محدود است. بلنديخرمشهر از سطح دريا 3متر و آب و هواي اين شهرستان به علت نزديك بودن به عربستان وعراق تحت تاثير بادهاي گرم و خشكي است كه از اين سو مي وزند. رطوبت نسبي موجود دراين ناحيه به علت نزديكي به اروند رود و خليج فارس در تمام فصل ها بالا است. ازخرمشهر به شهرهاي اهواز و آبادان راه آسفالته وجود داشته و فاصله هوايي آن تاتهران 660 كيلومتر مربع است. انتهاي راه آهن سرتاسري ايران، محور تهران – خرمشهربه درازاي 1070 كيلومتر، به خرمشهر منتهي مي شود.

وجه تسميه و پيشينهتاريخي :

در محل پيوستن رود كارون و اروند رود در حدود خرمشهر كنوني،شهر كهن تري به نام «بيان» وجود داشته كه تا سده 4 هـ. ق نيز آثاري از آن بر جايبوده است. اين شهر پيش از اسلام «بارما» نام داشت و به قول مورخان در زمان خلافتعمربن خطاب تبديل به «بيان» شده است. شايد واژه «بيان» معرب «پيان» باشد كه در زبانخوزي به معني مردان است. پس از ويراني شهر پيان در نزديكي ويرانه هاي آن يعني درجايي كه با جدا شدن كانال عضدي از بهمن شير، گونه شمال خاوري جزيره آبادان پديدآمده است و اكنون نيز به نام محرزي معروف بوده و جزو حومه خرمشهر است، شهري كوچكبه نام محرزه (مهرزه يا محرزي) نباشد كه پس از شهر بيان، ساليان دراز بندرگاه كشتيهاي بازرگاني و پايگاه داد و ستد و مبادله كالا بود. خرمشهر از ديدگاه تاريخنگاران بازمانده شهر بيان و محرزه يا محرزي و آخرين مولود پيوست گاه كارون و اروندرود است. عيلاميان در محلي كه كارون به خليج فارس مي ريخت شهري به نام «ناژيتو» بناكرده بودند تا دروازه كارون را پاسداري كنند. پس از آن هخامنشيان در سرچشمه رودكارون، آبادي ديگري به نام «آگينس» بنياد نهادند. پس از ناژيتو و آگينس نوبتپاسداري اين دروازه مهم كه با گذشت زمان تا جاي خرمشهر كنوني پيش آمده بود به شهربيان و محرزي رسيده و روزگار شهرهاي ناژيتو، آگينس و محرزي يكي پس از ديگري پايانيافت و چنان كه گفته شد سرزمين بارما بعدها نام هاي محرزي، محمري به خود گرفت وسرانجام نيز عروس كنوني شهرهاي خوزستان، خرمشهر جايگزين آن ها شد. اين شهرستان كهدر گذشته به نام بندر محمره معروف بود از 2 قرن پيش، دليل اهميت سوق الجيشي فوقالعاده مورد توجه استعمارگران قرار گرفت و تا كنون چندين بار به اشغال قواي خارجيدر آمده است. امپراطور عثماني در سال 1883 ميلادي، انگليسي ها در سال 1875 ميلادي وارتش عراق در سال 1980 خرمشهر را اشغال كرده اند. سرنوشت تاريخي خرمشهر كهپر از فراز و نشيب است، به تنهايي گوياي اهميت اين سرزمين به لحاظ موقعيت جغرافياييو استراتژيكي است.

" طبيعت در شهرستان خرمشهر "

رود خانه اروند رود خرمشهر و آبادان:

رودخانه اروند رود درشهرستان هاي خرمشهر و آبادان جاري است و يكي از رودخانه هاي مرزي ايران و عراقاست. درازاي بخش مرزي رودخانه 84 كيلومتر است. اروند رود كه به شط العرب نيز گفتهمي شود، از تلاقي رودخانه هاي دجله و فرات در نقطه اي به نام قرنه، در 110 كيلومتريشمال باختري آبادان تشكيل مي يابد و رو به سوي جنوب خاوري از كنار شهر بصره مي گذردو سپس به داخل عراق وارد مي شود. سپس شهرستان هاي خرمشهر و آبادان را طي مي كند ودر 8 كيلومتري جنوب اروند كنار به خليج فارس مي ريزد. در شهر خرمشهر با شاخه باختريرود كارون مخلوط مي شود.
شهرستان خرمشهر به طور كلي دشت و شوره زار است وارتفاع مهمي ندارد فقط در جنوب خاوري آن كوه ميشان به ارتفاع 250 متر ديده مي شود.
__________________

رامهرمز

رامهرمز در 95 كیلومتری شرق اهواز قرار گرفته و منسوب به هرمز ساسانی است. شهرستان رامهرمز در شرق استان خوزستان واقع شده؛ از شمال به باغملک، ایذه و مسجد سلیمان، از شرق به بهبهان، استان کهکیلویه و بویر احمد، از غرب به اهواز، و از جنوب به بندر ماهشهر محدود است.
بررسی های باستان شناسی استقرار انسان در دشت رامهرمز را حداقل تا هزاره ششم پیش از میلاد مشخص نموده است. علاوه بر كشف آثاری مربوط به دوره عیلامی شواهد مربوط به شكوفایی منطقه در دوره ساسانی و اسلامی نیز یافت شده است. شهرستان رامهرمز در سال های اخیر مجددا اهمیت گذشته خود را به دست آورده و رو به توسعه و ترقی نهاده و امروزه از شهرستانهای مهم استان خوزستان به شمار می رود.
دهخدا در توصیف این شهر آورده است: "رامهرمز نام شهری است از بناهای هرمز پادشاه در اهواز در حوالی شوشتر و آن را رامز گویند و منسوب بدانجا را رامزی و رامی گویند و در قدیم آن را سمنگان می گفته اند".
از آثار منطقه رامهرمز می توان تل گستر، تل برمی، قلعه داو دختر، قلعه عظیم یزدگرد و مختارك، سد تاریخی جره (سارو)، بقعه علمدار و قدمگاه امام رضا (ع)، باغ صمیمی، خانه امیر مجاهد و بقعه سید حسین زاهدون را نام برد.قلعه دا و دختر (مادر و دختر) در شمال شهر رامهرمز در دامنه*های میانی کوه گچی بر روی تپه*ای قرار دارد. شکل دایره مانند هر دو واحد قلعه، معماری قلعه سازی رومی را می رساند و همانند آثار باقیمانده قلعه*های رومی جنوب مدیترانه است. این قلعه احتمالا دژِی از دوره ساسانی است.آرامگاه هرمز ساسانی در کنار یکی از خیابان های اصلی شهر رامهرمز در باغ برده شور واقع است. طاق نصرت ساسانی در مدخل شهر رامهرمز قرار دارد. این بنا مربوط به دوره ساسانی و یا اوایل اسلام است و بارها تعمیر شده.

شوش

شوش از جمله شهرهای مهم استان خوزستان است که در 118 كیلومتری شمال اهواز واقع شده است. محوطه باستانی شوش بخش بزرگی به وسعت تقریبی 400 هكتار را در بر می گیرد كه در میان دو رود كرخه و دز واقع شده است. این محوطه از اوایل هزاره چهارم پیش از میلاد تا اوایل دوره اسلامی، یكی از مهمترین شهرهای تاریخ بشر بوده است. در نتیجه كاوشهای باستان شناسی آثار و بقایایی در آن یافت شده است كه قدمت آن را به دوران ماقبل تاریخ مرتبط می سازد. عیلامی*ها اولین قومی هستند كه شوش را رونق بخشیدند. در دوران تسلط این قوم، شوش آنچنان اعتباری یافت كه به پایتختی برگزیده شد.
شوش، شوشیانا یا سوزیانا مرکز حکومت شهر عیلام بوده که بنای عظیم معبد پنج طبقه "زیگورات چغازنبیل" در نواحی این شهر هم اکنون یکی از بناهای عظیم خاور میانه است که با دیوارهای تو در تو و هزاران خشت و آجر بر تپه ای بنا شده و کتیبه های آجرین با خط میخی عیلامی قدمت این بنا را آشکار می سازد.
این بنا که معبدی مذهبی برای نیایش بوده به یاد "اینشوشیناک" خدای حامی شهر شوش ساخته شده است. شهر عظیم شوش به وسیله پادشاه آشوری، "آشوربانی پال" ویران گردید تا آنکه با تلاش هخامنشیان و برپایی کاخ های زمستانی به عنوان پایتخت، بار دیگر رونق گذشته خود را به دست آورد و تا اوائل تسلط عرب همچنان رونق داشت. از سده دوم تا هفتم ه. ق. نیز دوباره رونقی نصیب این شهر گشت ولی با حمله مغولان، عظمت و شكوه آن از میان رفت.
آكروپل، شهر شاهی، آپادانا، شهر پیشه وران، قلعه دمورگان، آرامگاه دانیال نبی، كاخ شائور و شهر باستانی چغازنبیل از مهم ترین دیدنی های تاریخی و باستانی شهرستان شوش به شمار می*روند. محوطه باستانی هفت تپه حدود 15 كیلومتری جنوب شرقی شهر شوش واقع شده و همان*طور كه از نام آن پیداست از تپه های متعددی تشكیل شده است. در تاریخ آمده بین شوش و چغازنبیل مكان مقدسی وجود داشته كه احتمالا هفت تپه امروز است.

ویژگی های طبیعی بهبهان

کوههای بهبهان:
در شمال دشت بهبهان رشته کوه خوئیز که بلند ترین نقطه ان 1685متر بر فراز تنگ شیخ و کوه حاتم با ارتفاع بیش از 2100متر قرار دارد در جنوب این دشت پازنان و دریزه کو با حداکثر 785متر و در شرق و کوه رمه چر (احمد و محمد)با حداکثر ارتفاع 700متر واقع شده است.
رودهای بهبهان:
شاید بتوان رمز موجودیت و حیات شهر بهبهان با دیرینه تاریخی اش را در دو شریان حیاتی طرفین ان یعنی مارون و خیراباد جستجو کرد.
رود مارون:
این رود که از کوهای نسبتا" بلند کهگیلویه (منطقه سادات) سرچشمه می گیرد و پس از طی مسیر طولانی و از طریق تنگ تکاب وارد دشت بهبهان می شود. رود مارون بعد از عبور از دشت بهبهان و دشت جایزان و در محلی به نام قلعه شیخ و پس از دریافت رود علاء رامهرمز نام جراحی به خود گرفته و به هور شادگان می ریزد. این رود در موقع پر ابی از طریق خور موسی وارد خلیج فارس می شود.
با وجود پایین بودن کیفیت اب رود مارون علاوه بر نقشی که در پیدایش حیات جوامع روستایی در حاشیه خود بر عهده دارد باعث به وجود امدن شهرهای نسبتا" بزرگی مانند بهبهان و رامشیر و شادگان در مسیر خود شده است .
به منظور استفاده بهینه از اب رود مارون سد مخزنی مارون با حجم ذخیره سازی ابی 2/1میلیارد متر مکعب در محل تنگ تکاب احداث گردیده که زمینه مساعدی برای توسعه بخش کشاورزی و تولید برق ابی را فراهم نموده است.
رود خیراباد:
این رود از منطقه دیلکان سرچشمه می گسرد و پس از عبور از تنگ دوک وارد منطقه خیراباد می گردد که پس از ان در بخش زیدون در محلی به نام حیدر کرار به رود زهره متصل می شود و بعد از عبور از هندیجان به نام رود هندیجان به رود خلیج فارس وارد می شود. رود خیراباد نیز مانند رود مارون تاثیر اساسی در ایجاد جوامع روستایی و برخی از شهرهای مسیر خود داشته است. کیفیت اب این رود بهتر از مارون است ولی میزان اب دهی ان کمتر است.
به منظور تامین اب اشامیدنی بنادر جنوب ایران و اطراف ان بر روی رود خیراباد در محل تنگ دوک سد کوثر با ذخیره ابی 580 میلیون متر مکعب در دست احداث است که در صورت فراهم بودن شرایط در اینده می توان بخشی از اب ان را به کشورهای حاشیه خلیج فارس صادر نمود.

مال آقا

"مال آقا "روستایی در 32 کیلومتری شهرستان باغملک در این استان با بافت سنتی که کاملا بافت قدیمی خود را حفظ کرده است
http://www2.irna.ir/occasion/tur-kho...s/image035.jpg
مال آقا درمنطقه ای کوهستانی از سلسله جبال زاگرس واقع شده که رودخانه ای مواج و سرد از کنار آن می گذرد و مسیر فرح بخش و زیبایی را ایجاد کرده است، همه ساله خصوصا در دو فصل بهار و تابستان دهها هزار نفراز اقصی نقاط خوزستان برای گذراندن اوقات فراغت و سیاحت به این مکان خوش آب و هوا سفر می کنند. علاقمه مندان دیدار این روستای زیبا از شهر باغملک که به سمت مال آقا حرکت می کنند با پشت سرگذاشتن شهر قلعه تل و طی حدود چهار کیلومتر راه با دیدن تپه ها و کوهها و نسیم خنک کوهستان و جنگلهای انبوه بلوط، گویی وارد دنیایی متفاوت تر از خوزستان شده اند. کمی جلوتر، روستای تمبی با قدمتی چند هزار ساله و بافتی زیبا در دل کوهستان در مقابل دیدگان گردشگران قد علم می کند و آنان را به یاد صفا و صمیمیت روستا می اندازد مکانی که روستایی باستانی را با همین نام مدفون شده در زیر پا دارد.

http://www2.irna.ir/occasion/tur-kho...s/image037.jpg
گفته می شود چندی پیش تعدادی از اهالی روستا که در پی حفاری خانگی بطور اتفاقی با بخش هایی ازمنطقه مدفون شده با آثار باستانی گرانقیمت و ارزشمندی مواجه شدند.