پزشكان مزوتراپی را توصیه نمی‌كنند
شاید كلمه مزوتراپی را شما هم شنیده باشید. این روزها در هر محفلی كه صحبت از درمان ریزش مو و كارهای زیبایی پوست و چاقی و لاغری به میان می‌آید از روش مزوتراپی و محاسن این روش جدید گفته می‌شود. برخی پزشكان نیز در این بازار داغ دست به تبلیغات گسترده زده و با پیشنهاد مزوتراپی به عنوان یك تكنیك برتر با جواب‌دهی بالا، بسیاری را به مطب‌های خود برای رفع مشكلات زیبایی یا حتی درمان بیماری‌ها كشانده‌اند، اما آیا این روش جدید درمانی می‌تواند جایگزین روش‌های قدیمی شود؟ و آیا اساسا تبلیغات این افراد صحت دارد؟
و بالاخره مزوتراپی در درمان چه بیماری‌هایی و برای چه گروه از افراد می‌تواند كاربرد داشته باشد؟
مزوتراپی یك روش درمانی كاملا جدید و پیشرفته است كه روز به روز به حیطه عملكرد درمانی آن افزوده می‌شود. این روش به دلیل پاسخ‌دهی بسیار سریع‌تر نسبت به دیگر روش‌های درمانی مثل داروهای خوراكی و كم‌بودن عوارض آن به دلیل مصرف بسیار اندك دارو و اثرات كاملا موضعی آن، روز به روز مورد استقبال بیشتر از سوی مردم و پزشكان قرار گرفته است.
این تكنیك برای اولین‌بار سال 1952 میلادی در فرانسه توسط دكتر مایكل پیستور ابداع شد. در آن زمان از داروهای گیاهی و ویتامین‌ها برای تقویت شرایط پوستی به كمك تكنیك مزوتراپی استفاده می‌شد. 10 سال بعد اولین انجمن مزوتراپی در دنیا شكل گرفت و از آن تاریخ به بعد این تكنیك پیشرفت‌های بسیاری كرد و مزوتراپی مدرن كه امروز از آن استفاده می‌شود به وجود آمد. در سال 2000 برای اولین بار این تكنیك توسط خبرنگاران بخش علمی و پزشكی به كشور آمریكا وارد شد و بعد از آن در سال 2005 مزوتراپی كم‌كم در دیگر كشورها مورد توجه و استقبال قرار گرفت. كشور ما نیز جزو كشورهایی بود كه تكنیك مزوتراپی در سال 2005 به آن وارد شد و بسرعت در همه شاخه‌ها پیشرفت و رشد كرد و مورد استفاده قرار گرفت.
مزوتراپی چیست؟
مزوتراپی در حقیقت استفاده از دوزهای كم دارو با تزریق‌های مكرر، در ناحیه مورد نظر است. مزوتراپی یك روش بدون درد و بدون نیاز به بی‌حسی است و با زندگی روزمره بیماران تداخلی ندارد. یعنی شما بعد از انجام آن، نیازی به استراحت در منزل ندارید و می‌توانید مثل تمام روزهای عادی به فعالیت‌های خود بپردازید. در سال‌های گذشته 2شاخه جدید از مزوتراپی نیز به این فناوری اضافه شد كه شامل مزوتراپی خشك و مزوتراپی بدون سوزن است.
در مزوتراپی خشك با سوزن‌های ظریف از دارو استفاده نمی‌شود بلكه سوزن به تنهایی به كار می‌رود. در این روش سوزن‌های ظریفی در بافت فرو می‌كنندكه باعث تحریك فرآیندهایی می‌شود كه به ترمیم كمك می‌كنند البته این مورد با طب سوزنی كاملا متفاوت است. در طب سوزنی از سوزن‌های بلند و تك‌تك در نقاط خاصی استفاده می‌شود كه ممكن است به ناحیه تحت درمان ربطی نداشته باشد، مثل درمان تیروئید توسط طب سوزنی كه ممكن است سوزن در ناحیه دیگر مثل مچ دست زده شود یا برای لاغری، سوزن به گوش زده شود ولی در مزوتراپی خشك مثلا برای كسی كه ریزش مو دارد از غلتك‌هایی كه پر از سون‌های ریز است روی ناحیه سر استفاده می‌كنند به این صورت كه غلتك را می‌چرخانند و زخم‌های ریزی كه در آن ناحیه ایجاد می‌شود، باعث تحریك فرآیندهای ترمیمی و بهبود شرایط خواهد شد.
این روش امروز در درمان لك و جوان‌سازی پوست مورد استفاده قرار می‌گیرد كه به آن تكنیك درمارولینگ (استفاده از رول‌هایی روی پوست) می‌گویند.
اما در مزوتراپی بدون سوزن از امواج RF برای جذب مواد توسط پوست كمك می‌گیرند و بدون استفاده از سوزن مواد به بافت نفوذ داده می‌شود.
روشی برای درمان موضعی بیماری‌ها
مزوتراپی در واقع یك تكنیك و روش استفاده از داروست كه برای درمان موضعی ابداع شده و برای درمان بیماری‌های عمومی و كل بدن به كار نمی‌رود. با توجه به محل مورد درمان و داروی خاص موارد استفاده آن با توجه به نتایج موثر و عوارض ناچیز مزوتراپی تاكنون كاربردهای متعددی برای این تكنیك شناخته شده و روز به روز به كاربردهای آن اضافه می‌شود.
بیشترین كاربرد مزوتراپی هم‌اكنون در شاخه زیبایی است در حالی كه می‌تواند در همه شاخه‌ها مثل ارتوپدی (تزریق دارو به مفصل) یا در درمان بیماری سالك (در گذشته آنتی‌بیوتیك در محل سالك تزریق می‌شد) كاربرد داشته باشد ولی امروز بیشترین كاربرد آن در درمان ریزش مو، جوان‌سازی صورت و درمان چاقی موضعی و بیماری عفونی است.
بازگشت دوباره موهای ریخته شده
در درمان ریزش مو به وسیله این تكنیك، دارویی كه بیمار باید به صورت خوراكی مصرف كند، به صورت موضعی و در محل مورد نظر به فولیكول‌های مو تزریق می‌شود. در ریزش موی هورمونی و ریزش موی آقایان چون عامل این بیماری برای همیشه باقی می‌ماند و از بین نمی‌رود. در این افراد از روش مزوتراپی به عنوان روش كمكی در كنار دیگر روش‌های درمانی می‌توان كمك گرفت ولی در ریزش مو ناشی از رژیم طولانی مدت یا اعمال جراحی كه جذب دارو مختل می‌شود (مثل جراحی روده كه بخشی از روده را از مسیر جذب خارج می‌كنند و به همین علت بعد از مدتی دچار كمبود ویتامین به علت عدم جذب می‌شوند و از راه خوراكی قابل جبران نیست) مزوتراپی می‌تواند به این دسته از بیماران كمك بسیار زیادی در جلوگیری از ریزش مو بكند چون علت به وجود آورنده ریزش مو قابل درمان است.
جایگزینی برای لیپوساكشن
مزوتراپی در زمینه تناسب اندام به عنوان جایگزین مناسبی برای اعمال جراحی مثل لیپوساكشن می‌تواند به كار برود. با مزوتراپی می‌توان چربی شكم، چربی‌های موضعی كنار ران و پهلو و غبغب را از بین برد. با كشف دارویی كه حل‌كننده چربی است محققان متوجه شدند با تزریق آن در بافت چربی، چربی حل می‌شود و از بین می‌رود ولی برای رسیدن به نتیجه مطلوب باید دوزهای زیاد از این ماده استفاده شود كه بالطبع عوارض زیادی به دنبال خواهد داشت بنابراین فقط در نواحی كوچك باید مصرف شود. معمولا افراد چاق به دنبال روش‌هایی آسان و بی‌زحمت برای كاهش وزن هستند. این روش تاثیر غیرمعقول و معجزه‌آسا برای كاهش وزن ندارد بلكه یك تاثیر منطقی و محدود دارد.
مساله بسیار مهم در كاهش وزن به روش مزوتراپی این است كه بیمار باید شاخص توده بدنی (BMI) زیر 30 داشته باشد تا بتواند از مزوتراپی در زمان چاقی موضعی استفاده كند چنانچه این عدد زیر 25 باشد، یعنی فرد وزن طبیعی دارد و نیازی به رژیم غذایی ندارد و اگر این عدد بین 25 و 30 باشد بیمار باید در كنار رژیم غذایی از روش مزوتراپی استفاده كند.
در كاهش چربی به كمك این روش كوچك‌كردن غبغب معمولا بهتر از دیگر نقاط بدن جواب می‌دهد. باتوجه به نوع كاربرد مزوتراپی در درمان، مدت زمان لازم برای مشاهده آثار درمان فرق می‌كند، مثلا در ریزش موی مردانه معمولا با شروع درمان مزوتراپی در كنار دیگر روش‌های درمانی پس از 6 ـ 5 ماه نتایج قابل مشاهده خواهد بود كه این نتایج شامل رویش موی جدید نیست در واقع در درجه اول نقش پیشگیری از ریزش مو را دارد و در حدود 30 ـ 20 درصد روی روند استحكام مو، رشد مو و حالت‌گیری مو تاثیر خواهد داشت. همچنین می‌تواند چربی زیاد موی افراد را كاهش دهد.
نتایج درمان در افرادی كه ریزش موی آنها ناشی از رژیم‌‌های غیراصولی و سخت است، ماندگار خواهد بود، چون علت ریزش مو برطرف شده ولی چنانچه این ریزش بر اثر عواملی باشد كه همیشه با بیمار باشد و از بین نرود باید تا آخر عمر از روش مزوتراپی استفاده كند تا ریزش مو شروع نشود، مثل ریزش موی هورمونی.
در كاهش چربی‌های اضافه بدن معمولا آثار درمانی بعد از حدود 10 ـ 5 جلسه قابل مشاهده خواهد بود و نتایج درمانی در كاهش وزن تا زمانی باقی خواهد ماند كه فرد رژیم غذایی خود را ادامه دهد.
كاربرد مزوتراپی در شاخه‌های مختلف پزشكی
امروزه مزوتراپی علاوه بر كاربرد زیبایی در كلینیك‌های درد و پزشكی ـ ورزشی مورد استفاده قرار می‌گیرد در بخش ورزشی برای برگرداندن هرچه سریع‌تر ورزشكار به میدان ورزش از این تكنیك استفاده می‌كنند، مثل آسیب‌هایی كه در عضلات و تاندون ورزشكار به وجود می‌آید.
پزشك با تزریق دارو در نواحی آسیب‌دیده به ورزشكار كمك می‌كند تا هرچه زودتر بهبود یافته و فعالیت‌های ورزشی‌اش را از سر گیرد.
مزوتراپی در بیماران روماتیسمی و عفونی با تزریق دارو در محل به بهبود هرچه سریع‌تر بیمار كمك زیادی می‌كند. در ضایعات عروقی نیز از این شیوه می‌توان استفاده كرد.
اخیرا در كشورهای اروپایی و آمریكایی در كلینیك‌های ترك سیگار از تكنیك مزوتراپی استفاده می‌كنند و از موادی كه بتوان جایگزین نیكوتین كرد، كمك می‌گیرند.
در بیماری‌های پوستی مثل ریزش موی سكه‌ای، كورتون را در ناحیه مورد نظر تزریق می‌كنند و باعث رویش مجدد مو در آن قسمت می‌شوند. همچنین مزوتراپی برای جوان‌سازی پوست و درمان ترك‌های ناشی از حاملگی و درمان لك كاربرد دارد. اما با همه كاربردهای فراوانی كه ذكر شد در هیچ‌كدام از آنها نباید انتظار اثر معجزه‌آسا و غیرمعقول از مزوتراپی داشت. مزوتراپی تنها یك روش كمك‌درمانی محسوب می‌شود.
راهی برای طراوت و شادابی پوست
علاوه بر تاثیر عوامل جوی مثل نور خورشید، تغذیه، سن و ارث در بروز چین و چروك صورت نقش مهمی دارند. با افزایش سن میزان كلاژن پوست به طور طبیعی كاهش پیدا می‌كند و همین امر باعث چروك و شكستگی پوست صورت می‌شود. در این وضعیت شاید شما به فكر استفاده از كرم‌ها و لوسیون‌های ضدچروك یا درمان‌های موضعی بیفتید، اما این كرم‌ها قادر به كم‌كردن عمق چروك‌ها نیستند و فقط می‌توانند از بروز چروك‌های جدید جلوگیری كنند.
برای رفع این چروك‌ها یا باید عمل جراحی كرد كه یك عمل تهاجمی با عوارض خاص خود است یا این‌كه از روش مزوتراپی كه یك عمل غیرتهاجمی است، استفاده كرد.
البته در كنار مزوتراپی باید از سایر روش‌ها مانند میكرودرم ابرژین (لایه‌برداری مكانیكی ظریف) و بوتاكس نیز بهره برد.
درمان‌های تركیبی در رفع چروك‌ها و آسیب‌های پوستی نتیجه مطلوب‌تری خواهند داشت. برای درمان چروك‌های پیشانی و كنار چشم‌ها (مناطقی كه حركت عضلانی ضروری نیست) می‌توان از بوتاكس استفاده كرد تا از پیشرفت آنها جلوگیری كرد و بعد با مزوتراپی به كشیدگی پوست و رفع چین و چروك‌ها كمك كرد.
برخی داروهایی كه به وسیله تزریق در مزوتراپی وارد پوست می‌شوند عبارتند از: انواع آمینواسیدها، ویتامین‌ها (به طور مثال ویتامین C برای روشن شدن پوست)، آنتی‌اكسیدان‌های ضدپیری و اسید هیالورونیك. به عنوان مثال برای فردی كه به دلیل آكنه، پوستی ناصاف و پر از فرورفتگی دارد، ابتدا از روش میكرودرم ابرژین استفاده می‌شود و بعد از لایه‌برداری با تزریق دارو در مزودرم (لایه میانی پوست)، مزوتراپی انجام می‌شود. مزوتراپی باعث آغاز فعل و انفعالاتی مانند تولید مثل سلول‌ها در پوست می‌شود و به این شكل سلول‌های جدید تولید شده و سلول‌های قدیمی به صورت لایه‌ای مرده با روش میكرودرم ابرژین برداشته می‌شوند.
عوارض ناشی از مزوتراپی
تمام روش‌های درمانی دارای عوارض جانبی هستند. شایع‌ترین عارضه برای مزوتراپی، عارضه حساسیت نسبت به داروی مورد استفاده است به‌طور كلی عوارض ناشی از مزوتراپی به 2دسته كوتاه مدت و بلند مدت تقسیم می‌شوند.
برخی عوارض بعد از مدت كوتاهی برطرف می‌شود و معمولا پایدار نیستند و خطری جدی محسوب نمی‌شود. بعداز انجام مزوتراپی ممكن است این علائم در شما به وجود آید: ورم، قرمزی، خارش، كبودی، سرگیجه، احساس كسالت، درد و حتی عفونت در محل تزریق. البته عفونت در صورتی به وجود می‌آید كه تزریق در محیطی كاملا استریل و با ابزار صحیح و ضدعفونی شده انجام نگیرد.
از دیگر عوارض می‌توان به ایجاد اسكار (گوشت اضافه یا جای زخم) مادام‌العمر در افرادی كه استعداد تشكیل گوشت اضافه دارند، اشاره كرد؟ ولی به طور كلی عوارض عمومی مزوتراپی نادر است، چون اساس درمان استفاده از دوزهای كم داروست.
انجام مزوتراپی تخصص می‌‌خواهد
كسی كه عمل مزوتراپی را انجام می‌دهد حتما باید پزشك باشد و باید دوره خاص و تخصص این عمل را گذرانده باشد. اخیرا مشاهده شده كه افراد غیرمتخصص در این رشته وارد شده‌اند و به دلیل نداشتن اطلاعات كافی باعث بروز مشكلات بسیاری برای مراجعان خود شده‌اند و همچنین داروهایی كه در مزوتراپی مصرف می‌شود باید داروهایی باشد كه مورد تایید وزارت بهداشت بوده و استاندارد باشد و پزشك حتما باید به تاریخ انقضای آنها توجه كند.
بیماران بعد از عمل مزوتراپی باید مواردی را رعایت كنند از آن جمله فرد بعد از عمل مزوتراپی تا 24 ساعت از شنا كردن بپرهیزد و چنانچه مزوتراپی در ناحیه صورت انجام شده حتما باید از ضد آفتاب مناسب استفاده كند.
با مشاهده هر گونه عارضه‌ای باید به پزشك خود مراجعه كند كه شایع‌ترین عوارض پس از مزوتراپی واكنش‌های آلرژیك و حساسیتی است. پزشكانی كه از این شیوه درمانی استفاده می‌كنند حتما باید پاسخ و واكنش به درمان را در بیمار بررسی كنند و چنانچه فردی نتیجه مطلوب را از مزوتراپی نگیرد، نباید درمان را ادامه دهد.
پزشك معالج قبل از شروع درمان باید از سوابق بیماری یا احتمالا سابقه حساسیت در فرد مطلع شود و برای اطمینان از عدم حساسیت بیمار به داروی مورد استفاده، تست پوستی انجام دهد. برای برخی داروها این تست اجباری است و چنانچه التهاب ناشی از مزوتراپی در جلسه گذشته هنوز برطرف نشده باید جلسه درمانی بعدی به تعویق بیفتد تا كاملا التهاب از بین برود.
گروه‌های زیر نباید از مزوتراپی استفاده كنند
1 ـ خانم‌های باردار
2 ـ بیماران قلبی ـ عروقی
3 ـ افرادی كه دچار سرطان‌های پیشرفته هستند
4 ـ كسانی كه دارای سوابق آلرژی
و حساسیت به داروهای خاص هستند
5 ـ افرادی كه در حال استفاده از داروهای ضدانعقاد هستند ( در این افراد احتمال ایجاد هماتوم و خونریزی زیاد است)
6 ـ افراد دیابتی بخصوص آنهایی كه دیابت كنترل نشده دارند ( زیرا سطح ایمنی این افراد پایین است و ممكن است دچار عفونت‌های شدید شوند)
7 ـ افرادی كه دارای بیماری نوروپاتی هستند
8 ـ اشخاصی كه دچار بیماری پسوزیاریس (صدف) هستند
