Printable View
باغ شاهزاده ماهان كرمان يكي از نمونه باغ تختهاي ايراني است كه از شرايط مساعد طبيعي ممتازترين بهره برداري را نموده است. باغ شاهزاده، ماهان در عصر قاجار در دوران يازده ساله فرمانفرمايسي عبدالحميد ميرزا ناصرالدوله (١٢٩٨ ه . ق تا ١٣٠٩ ه. ق) احداث گرديده است كه با مرگ وي ساخت باغ ناتمام ماند. محل استقرار اين باغ در نزديكي مقبره شاه نعمت الله ولي در دامنه ارتفاعات جوپار ميباشد.
مختصات جغرافيايي
باغ شاهزاده ماهان داراي مختصات جغرافيايي30 درجه و 4 دقيقه عرض شمالي و 57 درجه و 17 دقيقه طول شرقي ميباشدارتفاع اين منطقه از سطح درياي آزاد 1850 متر است. با توجه به اين كه باغ شاهزاده در دامنة كوه جوپار قرار گرفته است ،از ارتفاع 2000 متر از سطح درياي آزاد برخوردار است.واقع شدن منطقه در مسير عبوري كرمان به بم و در مسير جاده كهن ابريشم از عواملي است كه اين محل را براي احداث يك باغ اشرافي مناسب ميساخته است.
آب و هواشناسی و اقلیم
اختلاف فاحش درجه حرارت شب و روز از جمله مشخصات اقليمي محدوده است. حداقل درجه حرارت در ايستگاه هواشناسي 33/13 درجه و حداكثر آن 16.25 درجه مي باشد. متوسط بارندگي ساليانه 77/184 ميلي متر، متوسط تبخير ساليانه 47/17 ميلي متر، متوسط رطوبت هوا 31 درصد و متوسط سالانه تابش آفتاب (متوسط تعداد ساعات آفتابي به كل ساعات تئوريك) 64/0 مي باشد.مشخصات سه باد اصلي به اين قرار مي باشند : باد شمالي كه در اصطلاح محلي باد پايين ناميده مي شود، باد جنوبي معروف به باد بالا و باد شمال شرقي كه به باد شهداد شهرت دارد.
زمین شناسی دشت ماهان
در دشت دامنه شمالي كوه بلند جوپار و دامنه غربي كوه پلوار متشكل از آهك هاي كرتاسه قرار گرفته است. اين رسوبات كرتاسه از نظر وسعت و از نظر منابع آب مهم مي باشند و رسوبات فوق توسط رسوبات ضخيم ديگر پوشيده مي شوند كه فاسيس آن از جنوب شرق به شمال غرب تغيير مي نمايد و جنس آن عمدتاً از فليش بوده كه از لايه هاي آهك – مارن – ماسه سنگ – سيليت استون و شيل تشكيل شده است. در كوه جوپار اين آهك هاي كرتاسه توسط كنگلومراي پليوسن و دركوه پلوا ر توسط سازندهايي از ماسه سنگ و شيل و گچ متعلق به ژوراسيك پوشيده شده است. البنه بايد توجه داشته باشيم كه حركت رسوبات بادي در شمال ماهان زمينهاي زراعتي را تهديد ميكند و خطراتي را به همراه ميآورد. در نتيجه بايد به روشهايي اين رسوبات بادي تثبيت شود .كيفيت آب در اين دشت مطلوب ميباشد و شرايط خاكي خوبي نيز دارد .بايد توجه داشت كه موقعيت بررسي منابع آب دشت كرمان همراه دشت ماهان بنام دشت كرمان – ماهان توصيف ميشود و شرايط تقريباً مشابهي دارند.
ويژگيهاي محيطي
باغ در بستر كوير درميان ارتفاعات جوپار و بلوار شكل گرفته است. كوههاي پر برف جوپار منظر زيبايي در محور اصلي باغ ارايه ميدهند كه ويژگي خاص اين منطقه ميباشد. قرارگيري باغ بر كوهپايههاي جوپار، علاوه بر ارايه منظر خاص، امكان آبياري باغ را از قنات تيگران كه از اين ارتفاعات تغذيه ميشود فراهم ميآورد.انتخاب محل باغ شاهزاده علاوه بر موقعيت هاي طبيعي مساعدي كه در بر دارد ميتواند توجهي به باغ ومقبره هاي تاريخي دورة صفويه واقع در 500 متري ادامه چهار باغ داشته باشد.يكي از دلايل توجيه كننده موقعيت مساعد ماهان، توجه به اين نكته ميباشد كه باغ هاي متعددي در ماهان وجود داشتهاند،
تاريخچه باغ شاهزاده - ماهان - كرمان
باغ شاهزاده ماهان توسط عبدالحميد ميرزا ناصر الدوله فرمانفرما در دوره قاجار احداث گرديد.وي يازده سال متوالي حكومت كرمان و بلوچستان را داشت و وفات وي به تاريخ 1309 قمري اتفاق افتاد.
جاي ديگر گفته شده : ` ... فيروز ميرزا در 1296 نيز مجدداً به كرمان آمد و پس از او پسرش عبدالحميد
ميرزا ناصرالدوله حكومت كرمان يافت و با لقب فرمانفرما مدت ها حاكم كرمان بودو سفرهاي او به بلوچستان و قلع و قمع بلوچ مشهور است. باغ شاهزاده در ماهان از محدثات اوست و مرحوم حاج آخوند پاريزي در وصف اين باغ گفته :
حضرت والا چو زماهان خريد خوب و پسنديده و ارزان خريدخواست در آن قرية عنبر سرشت باغي بر پاي كند چون بهشتياد بساتين معلق كنندزنده زنو قصر خورنق كنندباغ همان است ولي مال كيست؟ بر ستم و ظلم ببايد گريست`
در مورد اتمام كار بنايي باغ شاهزاده گفته شده :
` ... كانه همان بنايي كه وقتي خبر مرگ ناصرالدوله را شنيد ، آخرين تغار گچ را بر سر در عمارت باغ شاهزاده ماهان ( كه مشغول بنايي ان بود) كوفت و از چوب بست فرود آمد و بقيه بنا ناتمام ماند ...