قطع تنفس هنگام خواب

قطع تنفس هنگام خواب

بيماراني که دچار قطع تنفس هنگام خواب هستند دو برابر بيشتر در معرض خطر تصادفات رانندگي قرار دارند! شايد درباره قطع تنفس هنگام خواب (sleep apnea) چيزهايي شنيده باشيد. اين وضعيت ناخوشايند که از عوارض برخي بيماري هاست حالت نسبتاَ شايعي است؛ به همين خاطر هم درباره اش زياد تحقيق كرده اند و مي كنند. يكي از جالب ترين تحقيقات اخير را هم محققان کانادايي گزارش کرده اند: بيماراني که دچار قطع تنفس هنگام خواب هستند دو برابر بيشتر در معرض خطر تصادفات رانندگي قرار دارند! کلمه آپنه(apnea)يک واژه يوناني است که معني لغوي آن «نفس بريده» است. به طور کلي سه نوع آپنه وجود دارد: نوع انسدادي، نوع مرکزي و نوع مختلط. از ميان اين سه حالت نوع انسدادي از بقيه شايع تر است. به رغم تفاوت در علل اصلي ايجاد کننده هر نوع از اين بيماري، در هر سه حالت در صورت عدم درمان بيماري خود به طور مداوم دچار توقف تنفس در طي خواب مي شود و بعضا اين تعداد به صدها بار در شب هم مي رسد. مدت زمان هر توقف تنفس نيز مي تواند يک دقيقه يا طولاني تر باشد.
نوع انسدادي قطع تنفس هنگام خواب همان طور که از نامش پيداست به دليل بسته شدن راه هاي هوايي ايجاد مي شود که معمولاَ به خاطر روي هم افتادن بافت نرم پشت حلق و بسته شدن مسير هوا در طي خواب رخ مي دهد. در نوع مرکزي قطع تنفس هنگام خواب راه هاي هوايي باز هستند اما مغز قادر نيست دستورات لازم را به عضلات تنفسي ارسال کند. در نوع مختلط هم ترکيبي از هر دو حالت فوق رخ مي دهد. در صورت بروز هريک از انواع آپنه مغز به مدت کوتاهي فرد را از خواب بيدار مي کند تا تنفس آنها به حالت طبيعي بازگردد. در نتيجه خواب افراد مبتلا به آپنه، منقطع و فاقد کيفيت لازم براي استراحت روحي و جسمي و تجديد قوا خواهد بود. قطع تنفس هنگام خواب پديده بسيار شايعي در حد ديابت بزرگسالان است و بنا بر آمار مؤسسه سلامت ملي بيش از دوازده ميليون آمريکايي مبتلا به اين بيماري هستند. عوامل خطر ابتلا به اين بيماري اضافه وزن، سن بالاي چهل سال و جنسيت مذکر است؛ گرچه قطع تنفس هنگام خواب مي تواند هر کسي و در هر سني را درگير کند. اين بيماري حتي در کودکان نيز گزارش شده است.

متأسفانه به دليل کمبود آگاهي مردم و متخصصان سلامت جامعه هنوز اطلاعات دقيقي از ميزان شيوع بيماري در دست نيست. اين در حالي است که قطع تنفس هنگام خواب يک بيماري جدي بوده و مي تواند عوارض جدي به دنبال داشته باشد. قطع تنفس هنگام خواب مي تواند باعث افزايش فشارخون و ساير بيماري هاي قلبي- عروقي شود. همچنين اختلال حافظه، اضافه شدن وزن، ناتواني جنسي و سردردهاي شديد از ديگر عوارض اين بيماري است. علاوه بر اين آپنه شبانه درمان نشده مي تواند موجب ناتواني شغلي و بروز تصادفات رانندگي شود. خوشبختانه اين بيماري قابل تشخيص و درمان است. روش هاي درماني متعددي براي اين مشکل وجود دارد و تحقيق براي يافت روش هاي جديد ادامه دارد. ارتباط تصادفات رانندگي و قطع تنفس هنگام خواب اما همان طور که اشاره شد تحقيقات تازه نشان مي دهند آپنه شبانه ممکن است باعث بروز تصادفات رانندگي شديدي شود. اين مساله توسط يک تيم تحقيقاتي کانادايي مورد بررسي قرار گرفته است.

دکتر آلن مالگرو از بخش اختلالات خواب دانشگاه بريتيش کلمبيا و سرپرست تيم تحقيقاتي مي گويد: «دو مورد ما را به شدت غافلگير کرد؛ يکي آمار بسيار بالا و دور از انتظار بيماران مبتلا به قطع تنفس هنگام خواب بود و ديگري اين که حتي افرادي که واجد درجات خفيف بيماري بودند تصادفات رانندگي بسيار شديدي داشته اند.» محققان در اين مطالعه 800 بيمار داراي قطع تنفس هنگام خواب و 800 نفر فاقد اين بيماري را مورد بررسي قرار دادند. نتايج بررسي اين محققان نشان داد که بيماران مبتلا به قطع تنفس هنگام خواب دو بار بيشتر در معرض تصادفات رانندگي بوده و سه تا پنج برابر بيشتر از افراد فاقد اين بيماري در معرض جراحات شديد ناشي از تصادفات خطرناک هستند. در طي مدت سه ساله اين تحقيق، افراد مبتلا به آپنه شبانه 250 تصادف رانندگي داشته اند در حالي که اين رقم در افراد سالم 123 مورد بوده است. تحقيقات قبلي به ارتباط ميان قطع تنفس هنگام خواب و بروز تصادفات رانندگي اشاره داشتند، اما اين نخستين مطالعه اي بود که شدت تصادفات را نيز مورد بررسي قرار داده است.

نکته جالب اين که اظهارات خود بيماران نشان مي دهد که خواب آلودگي آنها هنگام رانندگي ارتباطي با افزايش خطر تصادف نداشته است. در حالت عادي مردها بيشتر از زن ها دچار تصادفات رانندگي مي شوند اما در ميان بيماران مبتلا به آپنه شبانه در اين مطالعه آمار تصادفات زن ها و مردها با هم برابر بود. نتايج اين مطالعه به زودي در کنگره سراسري انجمن توراکس (قفسه سينه) آمريکا ارائه خواهد شد.