مرگ خاموش کتيبههاي نقش رستم
سالهاست که مجموعه باستاني پر ارزش نقش رستم که يادمانهايي از ايلاميان، هخامنشيان، ساسانيان و حتي قاجاريه را در خود جاي داده در آستانه مرگي خاموش قرار گرفته است.
نقش رستم مجموعه باستاني با ارزشي است که در فاصله 5/6 کيلومتري از محوطه باستاني تخت جمشيد واقع شده است و نام آن مانند نامهاي تخت جمشيد، نقش رجب و بسياري نامهاي مکانهاي تاريخي ديگر ارتباط مستقيم تاريخي با آثار موجود در آن ندارد.
در اين مجموعه مهم تاريخي آرامگاه چند تن از پادشاهان هخامنشي (از جمله داريوش بزرگ و خشايارشا)، نقش برجستههايي از وقايع مهم دوران ساسانيان (از جمله تاجگذاري اردشير بابکان و پيروزي شاپور اول بر امپراتوران روم)، بنايي موسوم به کعبه زرتشت و نقشبرجسته ويرانشدهاي از دوران ايلاميان قرار دارد.
با اين همه اين بناي تاريخي به علت عدم حفاظت علمي و فقدان تلاشهاي لازم براي نگهداري و احياي آن توسط مديران بنياد پژوهشي پارسه و مسئولان سازمان ميراث فرهنگي در آستانه مرگي خاموش قرار دارد. مرگي که به نظر مي رسد چندان هم براي سازمان ميراث فرهنگي اهميتي ندارد. چه در چهار سال گذشته و سالهاي پيش از آن کمترين اقدام موثر و در خور توجهي براي حفاظت و نگهداري از اين بناي مهم تاريخي صورت نگرفته است.
اين مجموعه مهم تاريخي سالهاست که در اثر بي توجهي مسئولين و به دليل قرار داشتن در معرض عوامل محل طبيعي و انساني، در آستانه نابودي و تخريبي جبران ناپذير قرار دارد
بخش اعظمي از نوشته ها به علت قرار گرفتن در معرض عوامل مخرب طبيعي در حال محو شدن و نابودي است.
در تاثير جبران ناپذير عوامل مخل بيولوژيکي بر بخشهاي مختلف آثار سنگي و صخره اي موجود در مجموعه تاريخي نقش رستم. تاثيرات رطوبت ناشي از تعامل اين اثر گرانقدر تاريخي با آلاينده هاي محيطي موجب بروز عارضه هايي از جمله تغيير رنگ، انحلال بخشهاي ضعيف سنگ، تجزيه سنگ توسط عوامل بيولوژيکي و گياهان، پديده تبلور نمکها، پديده اکسيداسيون کاني هاي فلزي موجود در ساختار سنگ و ... به خوبي قابل مشاهده است.
در برخي از کتيبه هاي ساساني به علت ريختگي و انحلال سنگ نوشته در حال نابودي کامل است و کارشناسان باستان شناسي و مرمت پيش بيني مي کنند که با توجه به سرعت زياد روند فرسايش آن، شايد تاکمتر از چند سال ديگر اثري از اين قطعه با ارزش تاريخي باقي نماند.
رشد و نمو گياهان در دل يک بناي تاريخي آيا معنايي جز مرگ تدريجي تمدن و تاريخ يک ملت دارد؟ شرايط زيست اين گياهان باعث رويش و گسترش عوامل مخل ديگر طبيعي در اين آثار با ارزش تاريخي شده است.
تبلور نمکهاي محلول در سنگ بر جداره خارجي کتيبه که بر اثر بي توجهي به تاثيرات ناشي از بارش مستقيم باران و رطوبت محيطي، قطعهاي از کتيبه را متلاشي کرده است.
انحلال کامل يکي از ستونهاي برجسته نقش رستم که عامل اصلي آن هوازدگي و عدم توجه به مقوله حفاظت اضطراري از يک اثر با ارزش تاريخي است، باعث شده تا بخشي از آرامگاه داريوش دوم به کلي نابود گردد
کارشناسان مرمت معتقدند که با کمترين هزينه ها و تنها با استفاده از تکنولوژي نانو مي توان به راحتي از آثار اين چنيني در مقابله با عوامل و عوارض طبيعي تا حد مطلوبي محافظت کرد. امري که البته سالهاست در ايران اتفاق نيفتاده است
بي توجهي به وضعيت اضطراري بخش ديگري از آرامگاه داريوش، موجب ايجاد شکاف و حفره در پايه هاي اين اثر باارزش تاريخي شده است و خطر فروپاشي کامل اين اثر مهم باستاني و بروز حادثه براي بازديدکنندگان را به همراه دارد.
رها شدگي بخشهاي مختلف مجموعه نقش رستم در برابر عوامل متعدد طبيعي باعث انحلال، هوا زدگي و از بين رفتن ارزشهاي هنري آن شده است.
