هدف خدا از آفرینش زمین و آسمان
سوال: دلیل خدا از اینکه زمین و آسمان را به وجود آورده چیست؟
پاسخ:
در رابطه با هدف از آفرینش زمین و آسمان باید گفت: یک وقت منظور ما از آسمان و زمین، آسمان اوّل است که بر سر ما سایه انداخته است. " وزینا السماء الدنیا بزینه الکواکب "، یک وقت هم همه ی آسمان هاست یعنی هفت آسمان و باز یک وقت سوال از این است که خداوند چرا این کار را کرد؟ یعنی هدف فاعل چه بود؟ یک وقت هم اینکه، هدف از انجام این کار چه بوده؟
در مورد سوال اول عرض می کنم که اگر مراد این زمینی است که ما درآن زندگی می کنیم و این آسمان باشد، اینها مقدمه پیدایش انسان هستند. خداوند چون بنا داشته انسان را خلق کند، زمین و آسمان را خلق کرد که این دو با هم امکان زندگی را برای انسان میسر می کند.
ما در قرآن آیاتی داریم که به این مطلب تصریح دارد:
" وجعلنا لکم ما فی السماء والارض و خلقنا کم ما فی السموات والارض وسخر لکم ما فی السماء و الارض"
این آیات در قرآن حکایت از این دارد که خداوند آسمان و زمین را برای انسان خلق کرده و اینها مقدمه آفرینش انسان بوده، بعد هم که زمین خلق شد آن وقت انسان را به عنوان خلیفه خودش بر روی زمین آفرید.
"انّی جاعل فی الارض خلیفة " خداوند به فرشتگان می فرماید: من بنا دارم بر روی زمین خلیفه ای قرار بدهم که همین آدم که انسان است، باشد.
اما اینکه حالا هدف خود خداوند متعال چه بوده؟ پاسخش را در مقاله " چرا خدا ما را خلق کرد ؟ "عرض کرده بودیم که از نظر حکما در واقع آفرینش تجلی صفات خداست. خدا چون خداست خلق می کند. چون فیاض است، چون خلاق است، چون واجب الوجود است افاضه وجود می فرماید و از نظر متکلمین هم فلسفه آفرینش و هدف از آفرینش به فعل بر می گردد، چون انسان نیاز به زمین دارد خدا برای او زمین خلق می کند. چون انسان آسمان می خواهد خداوند برایش آسمان خلق می کند، خورشید خلق می کند، ماه خلق می کند، نه این که خدا نیاز به خورشید و ماه و ستارگان و زمین داشته باشد. پس اگر مراد از این سوال هدف خداوند باشد که دو تا پاسخ دادیم:
یکی پاسخ متکلمین که:من نکردم خلق تا سودی کنم بلکه تا بر بندگان جودی کنم
یکی هم پاسخ حکما که اصولاً خدا چون خداست اقتضاء خدائیش می شود آفرینش.
با توجه به این که این سوال را ما مخصوصاً این بخش اخیرش را قبلاً مفصل توضیح داده بودیم ( در مقاله چرا خدا ما را خلق کرد ؟ ) تصور می کنم تا همین مقدار کافی باشد برای اطلاعات بیشتر به آن مقاله مراجعه کنید .
اما در رابطه با بخش اول برای اینکه مطالعه ای هم در این زمینه بشود، می توان به آیات وتفسیر آن مراجعه کرد مثلاً در سوره بقره ما دو مورد داریم که راجع به همین مسئله بحث کرده که خداوند آسمان و زمین را برای انسان خلق کرده است.
یکی دیگر از حکمت های آفرینش این است که وقتی که شخص عظمت آسمان ها را می بیند به خدا باوریش خیلی کمک می کند. کانت یک جمله ای دارد می گوید: دو چیز باعث حیرت من شد یکی آسمان پرستاره بالای سرم، یکی قانون اخلاقی درون من.
مدتی پیش هم اعلام کرده بودند که ستاره ای در بیرون از کهکشان راه شیری کشف شده که قطرش بیش از کهکشان راه شیری است. یعنی چند میلیارد سال قطر آن است. همه اینها انسان را به نوعی حیرت و به نوعی عظمت خلقت، می کشاند و به خداشناسی انسان را نزدیکتر می کند.
همه این سوال ها این است که چرا؟ چرا خداوند این مجموعه با عظمت را خلق کرده؟
خلاصه سخن:
خداوند چون بنا داشته انسان را خلق کند ، زمین و آسمان را خلق کرد که این دو با هم امکان زندگی را برای انسان میسر می کند و اینها همه مقدمه آفرینش انسان بوده از سوی دیگر آفرینش تجلی صفات خداست. خدا چون خداست خلق می کند و آفرینش و هدف از آن در واقع به فعل بر می گردد، چون انسان نیاز به زمین دارد خدا برای او زمین وآسمان را خلق می کند.
