مرزبندي بين بازيهاي دخترانه و بازيهاي پسرانه

در این مطلب به گفتگو با خانم دكتر حلي ساز روانشناس كودك راجع به مرزبندي بين بازيهاي دخترانه و بازيهاي پسرانه می پردازیم.

مادر:ما يک پسر ده ساله و يک دختر شش ساله داريم، همسر من معتقد است که بايد با پسرش بازي کند و من هم بايد با دخترم بازي کنم.
پدر:خانم حلي ساز از آنجائي که خود شما بيشتر مطلع هستيد يک سري بازيها مخصوص دخترها و برخي هم مختص پسران طراحي شده است و از آنجائيکه روحيات من با خاله بازي و عروسک بازي سازگار نمي باشد، بنابراين نمي توانم همبازي خوبي براي دخترم باشم و علاقه اي هم به اين بازيها ندارم و از طرفي هم بازيهاي خشن و بزن بزن هم مناسب روحيات دخترم نمي باشد و ظرافت و لطافت دخترانه او را کاهش مي دهد.
مادر: اما دخترم هميشه دوست دارد که بازيهايي را با پدرش انجام دهد که برادرش با پدرش بازي مي کند و فکر مي کنم دختر من از اين اينكه پدرش با او بازي نمي كند، خيلي ناراحت باشد.
مشاور:يعني منظور شما اين است که هيچ وقت دخترتان با پدرش بازي نمي کند.
پدر:نه اينکه دوست نداشته باشم که با او بازي کنم چه بسا اينکه بيشتر مواقع او را به پارک و سينما هم مي برم و مدت زيادي را به صحبت کردن با او اختصاص مي دهم و حتي گاهي هم با او منچ و مار پله بازي مي کنم اما انجام اين بازيها براي او کافي نيست .از آنجائيکه بازيهايي که من با پسرم انجام مي دهم متناسب با روحيات ما مي باشد ،لذا دوست ندارم دخترم هم در اين بازيها شرکت کند.
مادر:همسر من معتقد است که حتي بازيهايي را که او روي گوشي خودش مي ريزد فقط مختص پسرمان ميباشد و اگر دخترمان بخواهد اين بازيها را انجام دهد، بايد از بازيهايي که روي گوشي من است استفاده کند.
پدر:گاهي مواقع دختراني را مشاهده کرده ام که با پدرشان کشتي مي گيرند و در بازيهاي پسرانه شرکت مي کنند در آنجا من احساس مي کنم که آن لطلافتي که براي يك دختر لازم است ،با انجام چنين بازيهايي کم رنگ خواهد شد .من دوست دارم که رفتارهاي دخترم شبيه مادرش و پسرم هم شبيه من باشد به همين دليل است که حتي در بازيهاي گوشي ، اجازه نمي دهم که بازيهايي را که در آنها خشونت وجود دارد را انجام دهد ،شايد ناخود آگاه در روحيه او تاثير گذار باشد .از اينها گذشته سن من چهل سال است و نمي توانم بازيهايي را با دخترم انجام دهم که مطابق خواسته او مي باشد.
مشاور:آيا شما به عنوان مادر با پسرتان بازي مي کنيد.
مادر: من گاهي اوقات با او بازي مي کنم .بر خلاف نظر پدرشان من معتقد هستم که هم دختر و هم پسر هر دو مي توانند با والدينشان بازي کنند و در اين زمينه هيچ منعي وجود ندارد.
مشاور:معمولاً پدرها در انجام بازيهايي که در ارتباط با نقش هاي جنسيتي فرزندانشان مي باشد ،بيشتر سخت گيري نشان مي دهند و ترجيح مي دهند که بازيهايي را انجام دهند که متناسب با جنسيت آنها باشد اما مادران کمتر با اين مشکل مواجهه هستند و اين مسئله برايشان از اهميت کمتري برخوردار است .حتي در انجام بازيها خود پدرها هم سخت گيري بيشتري را در بازي با پسرانشان اعمال مي کنند و فقط بازيهاي خاصي را که متناسب با روحيات پسرانه آنها مي باشد را انتخاب مي کنند و از طرفي هم دوست ندارند که هر بازي که پسرشان انتخاب کرد را انجام دهند.بنابراين خيلي از آقايان در واکنش نسبت به بازيهايي که فرزندشان متناسب با جنسيتش انجام مي دهند ، احساسات خود را به خوبي نشان مي دهند اما اين به آن معنا نيست که دخترها فقط اجازه دارند با مادرانشان بازي کنند و پدرها هم بايستي با پسرانشان بازي کنند .دليل آن هم اين است که بازي کردن با بچه ها علاوه بر اينکه يک جنبه سرگرم کننده و لذت بخش براي آنها به شمار مي آيد ،پيامهاي متفاوتي را به آنها مي دهد و همچنين مي تواند به آنها کمک کند تا با الگو برداري از آنها ، در حل برخي از مسائل به آنها کمک کند حتي اگر هدف از بازيها هم آموزش نباشد و صرفاً به جنبه سرگرم کننده آنها توجه شود، مطمئن باشيد که در کنار آنها مزاياي ديگري هم وجود خواهد داشت و مطمئن باشيد كه جنبه آموزشي حتي به ميزان کم هم براي فرزندتان خواهد داشت.به همين دليل است كه مي گويم ،اينکه فقط به صرف اينکه مرد هستيد ،فقط ملزم هستيد که با پسرتان بازي کنيد و دخترتان را از تجارب خوبي که مي تواند با پدرش داشته باشد،محروم کنيد، شيوه درستي نمي باشد.تحقيقات نشان داده است که معمولاً پدرها با دخترانشان بازيهاي خشن تري را انجام مي دهند اما بازي مادران با فرزندان خود از لطافت بيشتري برخوردار است و در ضمن باز تحقيقات نشان داده است که بازي بچه ها بدون در نظر گرفتن جنسيت،به آنها کمک مي کند که ارتباطات بهتري با هم سالان خودشان برقرار کنند و در نهايت کمک مي کند که فرزندانشان از اعتماد به نفس بالاتري برخوردار شوند.بنا بر اين با محروم کردن دخترتان از بازيهايي که مي تواند با پدرش انجام دهد فقط او را از بازي محروم نکرده ايد بلکه از خيلي از مزاياي ديگر هم او را محروم کرده ايد اما ناگفته نماند تا سن 6 سالگي اشکالي ندارد که دختر شما بازيهايي را که انجام مي دهد متناسب با جنسيت او نمي باشد و مشکلي پيش نخواهد آمد .چه بسا اينکه مشاهده شده است دختراني که در اين سنين ماشين بازي مي کنند و پسراني که به عروسک بازي علاقه مند مي باشند ،البته همين پسران به بازيهاي پسرانه نيز علاقه مند مي باشند . همين که والدين احساس مي کنند در اين بازيها علاقه فرزندشان به يک حالت تعادل رسيده است، کافي است. اگر دختر شما از بازيهايي که در گوشي پدرش است ،استفاده مي کند و گاهي اوقات هم در بازي با پدرش ،بازيهاي پسرانه را انجام مي دهد ،اشکالي ندارد و به اين معني نيست که بازيهاي دخترانه را هم از دست خواهد داد و يا علاقه اي به انجام آنها ندارد .بنابراين افراط در اين مسئله نداشته باشيد.بنابراين لزوم بازي هر دوي والدين با فرزندانشان ضروري به نظر مي رسد. بازي فرزند با پدر پيامدهاي خوبي به همراه خواهد داشت و از طرفي تحقيقات نشان داده است که اساس بازيهاي مادر با فرزندان کاملاً متفاوت مي باشد يعني بر خلاف پدرها که تمايل به انجام بازيهاي رقابتي و هيجاني دارند ،مادرها از بازيهاي ملايم تري استفاده مي کنند. بازي با بچه ها سبب مي شود که آنها کنترل هيجانات را بياموزند و هر چه سريعتر خودشان رابا دنياي واقعي تطبيق دهند .والدين در بازي با بچه ها به صورت غير مستقيم ،مهارتهايي را از قبيل کنترل هيجان و خيلي چيزهاي ديگر را به آنها آموزش مي دهند اما معمولاً در بازيهايي که مادران با فرزندشانشان انجام مي دهندآموزش چنين مهارتهايي وجود ندارد. http://www.beytoote.com/images/stories/baby/ba2035.jpg
پدر:آيا در بازي با دخترم و انجام بازيهاي خشن با او،باعث نمي شود كه روحيه لطيف او را خدشه دار شود و آيا اين طرز فکر من اشتباه است.
مشاور:همانطور که بيان شد در سالهاي ابتدايي بعد از تولد ،فرزندان دوست دارند که انواع بازيها را تجربه کنند و شايد پسري بازيهاي دخترانه را انجام دهد و شايد هم دختري بازيهاي پسرانه انجام دهد و بچه ها بخواهند دنياي بازي جنس مخالف خود را تجربه کنند که البته هيچ اشکالي ندارد . در برخي از کشورها هم انواع بازيهاي متفاوت ، در اختيار هر دو جنس قرار مي گيرد تا اين مرزهاي جنسيتي از بين برود .البته اين بستگي به فرهنگ جامعه هم دارد اما مسئله مهم اين است که آيا در اين بازيها دخترتان تماماً تمايل دارند که بازيهاي خشن انجام دهند و يا از لباسهاي پسرانه بيشتر استفاده کنند و با دوستان مخالف جنس خودش دوست باشد و شايد هم ترجيح مي دهد پسر باشند و رفتارهاي پسرانه اي از خود بروز دهند و شايد هم به طور كلي جنسيت خودش را به عنوان يک دختر به هيچ عنوان قبول نداشته باشد يا اينکه برعكس، رفتارهاي دخترانه را متناسب به جنسيت خودش دارد، فقط گاهي هم دوست دارد که با پدر و برادر خود بازيهاي هيجاني را تجربه کند.اگر به اين شکل باشد ،چون که فرزندتان تعادلي را در اين رفتارها رعايت مي کند هيچ اشکالي نخواهد داشت بنابر اين تعادل به سمت بازيهاي دخترانه در فرزندتان وجود دارد و شما نبايستي نگران باشيد.لزومي ندارد که پدر از بازيهايي مانند کشتي و يا رفتارهاي خشن با دخترش استفاده کند شايد هم دختر شما به آنها هيچ علاقه اي نداشته باشد .اگر قصد داريد بازيهايي که فعاليت فيزيکي بيشتري دارد را با دخترتان انجام دهيد، سعي کنيد که از بازيهاي ملايم تر و لطيف تري استفاده کنيد .قطعاً در بازي بايک دختر 6 ساله خيلي متفاوت تر از پسر 10 ساله ،عمل خواهيد کرد در ضمن شما مي توانيد به بازيهايي فکر کنيد که در دوران کودکي بيشتر آنها را تجربه کرده ايد، بازيهايي که امروزه کم رنگ شده است وعلاوه براينکه صميميت والدين و فرزندان را تقويت مي کند ،باعث مي شود اين بازيها برايش لذت بخش شود و تحرک بدني و کنترل هيجانات آنها تقويت شود. اين بازيها شامل بازيهاي متفاوتي مانند هفت سنگ،کش بازي ،وسطي و غيره.. مي باشد که در تمامي اينها اعضاي خانواده مي توانند با يکديگر بازي کنند و همين باعث مي شود که هم بچه هايک تجربه خانوادگي خوبي داشته باشند و هم اينکه کنترل حرکات بدني خودشان را تمرين و تقويت کنند واز طرفي سرعت عمل آنها هم بيشتر شود .تاکيد مي کنم در اين بازيها سن فرزندان هم لحاظ شود و والدين نيز حرکات بدنشان را متناسب با فرزندشان کنند که فرزندشان احساس نکند که در بازي از آنها عقب تر است.به عنوان مثال بازيهايي مانند يه قل دو قل به افزايش قدرت تمرکز و کنترل انگشتان و هماهنگي بين ماهيچه هاي فرزندتان کمک خواهد كرد و خيلي از بازيهاي متنوع ديگري هم وجود دارد که هر کدام سبب آموزش و تقويت حرکات بدني آنها خواهد شد.
مادر:من صحبت شما را قبول دارم ،امااز آنجائيکه امروزه بازيهاي کامپيوتري رواج بيشتري پيدا کرده است ديگر بازيهاي سنتي و قديمي به دست فراموشي سپرده شده است.
مشاور: البته بازيهاي الکترونيکي از اين جهت که باعث افزايش سرعت عمل و تمرکز فرزندان مي شود، خيلي خوب است .اما قرار نيست که فرزندمان به صورت مستمر از اين نوع بازيها آن هم به شکل محدود و بدون تنوع ،استفاده کند.شما مي توانيد محدوده بازيهاي او را گسترش دهيد و تنوع آنها را با خلاقيت خودتان بيشتر کنيد . با دخترتان بازيهايي را انتخاب کنيد که در آن جنسيت معنايي ندارد مانند قايم باشک،يه قل دو قل،کش بازي،هفت سنگ و... که همه بچه ها در تمامي سنين و هر جنسيتي که باشند، علاقه مند و قادر به انجام آنها مي باشند و مطمئن باشيد انجام اين بازيها علاوه برلذت بخش بودن براي او ،مزاياي ديگري را هم به دنبال خودش خواهد داشت يعني افزايش مهارتهاي حرکتي،سرعت واکنش و ... را در بر خواهد داشت.
پدر:در زمانيکه بازيهاي خشني با پسرم انجام مي دهم آمادگي او را با دفعه قبل محک مي زنم و از اينکه سرعت عمل وقدرت ماهيچه هاي او نسبت به دفعه قبل افزايش پيدا کرده است ،لذت مي برم اما در مورد دخترم چنين حسي ندارم و شايد از اينکه او در اين مهارتها تبحر بيشتري کسب کند ،احساس ناخوشايندي هم خواهم داشت. همين طرز فکر باعث شده است که در خانواده ام تقسيم بازي داشته باشم وترجيح دهم که بيشتر با پسرم بازي کنم.با توجه به توضيحات شما متوجه شدم که با رعايت برخي موارد، دخترم هم مي تواند در بازيهاي ما حضور داشته باشد و مشکلي پيش نخواهد آمد و اين تقسيم بندي نيز به خودي خود از بين خواهد رفت.
مشاور:بله، اين نظر شما صحيح مي باشد .مطمئن باشيد که با توجه به نوع استيل و ظرافت دخترتان از بازيهاي نرمتر و ملايم تري با او استفاده خواهيد کرد اما از همه مهمتر اينکه دختر شما ديگر احساس نمي کند که در بازيها ، به صرف اينکه دختر است ديگر نمي تواند با شما بازي کند وكه در اين صورت باعث مي شود که به مرور احساس کند که دختر بودن او سبب اعمال يک سري محدوديت هايي براي او خواهد شد .
اينها مرزهايي است که خود والدين براي فرزندانشان تعيين کرده اند و شايد هم خيلي عادلانه نباشند.روند برخي از کشورها به سمت حذف اين مرزها مي باشد و در اين کشورها ،فرزندان حق انتخاب هر نوع بازي بدون لحاظ مسائل جنسيتي را خواهند داشت.مهم کليت رفتار فرزندان مي باشد نه اينکه نوع بازي که فرزند شما انجام مي دهد .اينکه فرزند شما در انجام بازي و علايق خودش تعادل را در بحث رفتارهاي جنسيتي خودش اعمال مي کند و خودش را به عنوان دختر و يا پسر قبول دارد مهم است.اگر آنها جنسيت خودشان را انکار مي کنند و تمايل دارند که رفتارهاي آنها همانند جنس مخالف خودشان باشد در اينجا نياز به بررسي هاي بيشتر خواهند داشت.اشکالي ندارد که دختر شما علاوه براينکه دوست دارد بازيهاي دخترانه و متناسب با سنش را با پدرش انجام دهد ،مواقعي هم با پدرش بازي کند و اين کاملاً طبيعي مي باشد . در ضمن کتابي با نام"کليدهاي رفتار با کودکان و نوجوانان "مي باشد که قسمت نقش پدر در اين کتاب، به وظايف و نقش پدران و اينکه چه کارهايي را مي توانندبراي فرزندانشان انجام دهند ،اشاره مي کند مطالعه اين کتاب خيلي به شما کمک خواهد کرد تا روابط بهتري با دخترتان داشته باشيد و اين رابطه را ارتقا دهيد. نکات خوب اين کتاب در تقويت روابط شما بسيار موثر خواهد بود.