ام اس، بیماری با نمک‌ها!

ام‌اس نوعی بیماری اعصاب مركزی است كه می‌تواند هر عضوی از بدن را درگیر كند و علائم آن از اختلالات حركتی تا اختلال در گفتار متغیر است. در بیماری ام‌اس گلبول‌های سفید كه نقش دفاع از بدن را برعهده دارند به دلایل نامشخصی به غلاف‌های عصبی سیستم عصب مركزی به‌جای یك عامل بیگانه حمله‌ور شده و بیماری آغاز می‌شود. اخیرا در یکی از خبرگزاری‌هاي ايران مطلبی منتشر شد مبنی بر اینکه مصرف نمک زیاد می‌تواند در ابتلا و پیشرفت بیماری ام‌اس نقش داشته باشد و این درحالی است که به گفته دکتر رسول دیناروند، رئیس سازمان غذا و دارو مصرف نمک میان ایرانیان دوبرابر میانگین جهانی است! آیا واقعا نمک زیاد می‌تواند خطر ابتلا به ام‌اس را بالا ببرد؟

افزایش احتمال ابتلا به ام‌اس و دیابت نوع یک

برخي پژوهشگران می‌گویند مصرف بیش از حد نمك ممكن است مقصر اصلی در افزایش میزان بیماری‌های خودایمنی مانند ام‌اس باشد. به گفته این گروه مصرف رژیم‌های غذایی پرنمك باعث افزایش نوعی از سلول‌های ایمنی می‌شود كه با بیماری خودایمنی مرتبط هستند. بررسی این دانشمندان نشان داد موش‌هایی كه مهندسی ژنتیك شده بودند تا به ام‌‌اس دچار شوند، هنگامی كه رژیم غذایی پرنمك را می‌خوردند نسبت به موش‌هایی كه میزان دریافت نمك‌شان متعادل بود، وضعیت بسیار بدتری پیدا می‌كردند. این یافته‌ها بیانگر آن است كه نمك ممكن است در ایجاد بیماری‌های خودایمنی مانند ام‌‌اس و دیابت نوع یك در افراد مستعد از لحاظ ژنتیك نقش داشته باشد.

دختران چاق 8 برابر بیشتر ام‌اس می‌گیرند!

هنوز معلوم نیست كه دقیقا چه عاملی باعث ایجاد بیماری ام‌اس می‌شود. دلایلی كه برای ایجاد این بیماری نام برده می‌شوند ویروس، نقص ژن یا هر دو باهم به همراه عوامل محیطی مانند استرس و آلودگی هوا و داشتن سابقه خانوادگی این بیماری است.

نتایج تحقیقات جدید حاكی از آن است كه چاقی امكان بروز بیماری ام‌اس در كودكان و دختران نوجوان را افزایش می‌دهد. بر اساس این تحقیقات، بروز بیماری ام‌اس در میان دختران چاق حدود ۸/۱ برابر بیش از دختران با وزن طبیعی است. اگرچه ابتلا به ام‌اس در اطفال پدیده‌ای نادر است اما این مطالعه نشان می‌دهد كه والدین یا مراقبان كودكان و نوجوانان بسیار چاق باید به علائمی مانند سوزن‌سوزن شدن انگشتان، بی‌حسی یا ضعف اندام توجه كنند.

اگر خطری حس می‌کنید

البته نمك تنها عامل محیطی موثر در بیماری‌های خودایمنی نیست؛ كمبود ویتامین d هم ممكن است در این مورد نقش داشته باشد. سیگار كشیدن هم یك عامل موثر است.
اگرچه ممكن است سال‌ها طول بكشد تا رابطه بین مصرف نمك و بیماری ام‌اس در انسان‌ها ثابت شود اما برای بیمارانی كه از پیش در معرض خطر بیشتر بیماری خودایمنی هستند كاهش مصرف نمك غذایی ممكن است ایده خوبی باشد. به گفته محققان، مبتلایان به ام‌‌اس نباید در كاهش مصرف نمك و خوردن غذاهای فرآوری‌شده تردیدی کنند! پیش از این نیز مصرف بیش از حد نمك در افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و فشار خون بالا، مقصر شناخته شده است.

اگر طبع‌تان سرد است و به ترشیجات علاقه دارید...

اداره آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی ايران اعلام كرده است افرادی كه از نظر ژنتیكی دارای طبع سردی هستند و به‌طور مداوم از غذاهای سرد استفاده می‌كنند بیشتر در معرض ابتلا به بیماری ام‌اس قرار می‌گیرند. برخی دیگر از تحقیقات حاكی از آن است که افرادی كه علاقه زیادی به خوردن ترشی، سركه، تمبرهندی و قره‌قروت دارند، درصورت مصرف بی‌رویه این مواد غذایی در معرض ابتلا به ام‌اس قرار می‌گیرند. همچنین وضعیت روحی و روانی فرد، یكی از پیش‌زمینه‌های بروز بیماری ام‌اس به شمار می‌رود بنابراین افراد زودرنج و حساس باید تلاش كنند تفسیر خود از موقعیت‌های اجتماعی را به‌گونه‌ای تغییر دهند تا كمترین فشار روانی بر آنان وارد شود. كمبود ویتامین 12b و d از دیگر عوامل ایجاد كننده بیماری ام‌اس عنوان می‌شود. هم‌اكنون نیز تحقیقی در دانشگاه علوم‌پزشكی تهران در رابطه با ارتباط مصرف شیرمادر و بیماری ام‌اس در حال انجام است.

مراقب نمک‌های نامحسوس باشید!

ام‌اس نوعی بیماری مربوط به سیستم ایمنی است که در طی آن واکنش‌های التهابی و اکسیداتیو در بدن افزایش می‌یابد. بنابراین تمام خوراکی‌های افزایش‌دهنده التهاب و استرس اکسیداتیو می‌توانند بر پیشرفت بیماری اثر بگذارند. مصرف نمک زیاد از آنجایی که می‌تواند منجر به دفع آب و تغییر در تعادل الکترولیتی مایعات بدن در داخل و خارج سلول شود، احتمال بروز استرس اکسیداتیو و التهاب را زیاد می‌کند. مصرف خوراکی‌های پر نمک نه‌تنها برای بیماران ام‌اس بلکه برای بقیه افراد هم به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. ناگفته نماند نمک چه به صورت آشکار (نمکی که به غذا اضافه شود) و چه به صورت نامحسوس مثل بی‌کربنات سدیم (جوش‌شیرین) که به صورت افزودنی در فرآورده‌های غلات استفاده می‌شود یا مونوسدیم گلوتامات که به عنوان افزودنی به کنسروهاي گوشتی اضافه می‌شود، همگی می‌تواند این ویژگی آسیب‌رسانی را داشته باشد.

این گفتار صحیح نیست

در سبب‌شناسی تمام بیماری‌ها از جمله ام‌اس عوامل مختلفی دخیل هستند. مصرف بیش از اندازه نمک آسیب‌رسانی بدن را به طور کلی بیشتر می‌کند یعنی هم تعادل آب و الکترولیت‌های بدن را به هم می‌زند و هم احتمال استرس اکسیداتیو و التهاب را بیشتر می‌کند.

مصرف نمک زیاد و به هم خوردن تعادل آب و الکترولیت‌ها بیشتر از همه منجر به پرفشاری خون می‌شود. پرفشاری خون نیز مهم‌ترین عامل خطر بیماری‌های قلبی و عروقی است. بیماری‌های قلبی و عروقی هم خود با استرس اکسیواتیو همراه هستند که ممکن است سیستم ایمنی را هم درگیر کند و از این طریق منجر به بروز بیماری‌های نورولوژیک و عصبی مثل ام‌اس شود بنابراین ام‌اس می‌تواند دلایل بسیار مختلفی داشته باشد و اینکه بخواهیم بگوییم مصرف نمک زياد حتما منجر به ام‌اس می‌شود، گفتار صحیحی نیست.

نمک مثل سیگار

اخیرا مقالات و تحقیقات جدیدی ارائه شده‌اند مبنی بر اینکه اگر مصرف نمک کم باشد، احتمال عود و پیشرفت بیماری ام‌اس نیز کمتر خواهد بود اما در مورد تاثیر نمک بر شانس ابتلا به ام‌اس چیزی گفته نشده است. درست مثل سیگار؛ در مورد سیگار نیز گفته شده است که مصرف آن با میزان عود ام‌اس و پیشرفت آن ارتباط مستقیم دارد اما سیگار کشیدن به خودی خود دلیل بر ابتلا به ام‌اس نمی‌شود. در واقع در مقاله‌های جدید گفته شده است کمبود ویتامین d3 ، مصرف سیگار و نمک زیاد فقط شانس پیشرفت ام‌اس و عود آن را بیشتر می‌کند.

هنوز ثابت نشده است

تاثیر نمک روی بیماری ام‌اس ثابت شده نیست و در مورد این قضیه باید مطالعات بیشتری صورت گیرد. در حال حاضر برخی مطالعات در مکان‌های مختلف انجام شده است مبنی بر اینکه مصرف نمک زیاد باعث تشدید علائم بیماری ام‌اس می‌شود اما هیچ کدام‌شان کاملا ثابت شده نیست. در کل مصرف نمک کمتر به همه افراد توصیه می‌شود.