آغاز جنگ قیمت نفت ایران و کشورهای عربی در آسیا
بیژن زنگنه وزیر نفت هر چند از استقبال اعضای اوپک برای بازگشت ایران به بازار جهانی خبر می‌دهد اما عراق و کشورهای عربی عضو اوپک با کاهش بهای نفت خود در بازارهای آسیایی جنگ قیمت نفت با ایران را آغاز کرده اند.
بیژن زنگنه وزیر نفت ایران هفته گذشته در حاشیه برگزاری یکصد و شصت و چهارمین اجلاس کشورهای عضو اوپک با بیان اینکه اعضای اوپک فضا را برای بازگشت ایران به بازار جهانی نفت فراهم کنند و به اصطلاح جا را برای بشکه‌های نفت ایران باز کنند، گفته بود: حتی اگر نفت به بشکه‌ای 20 دلار کاهش یابد، تولید نفت ایران به چهار میلیون بشکه در روز افزایش می‌یابد.
زنگنه پس از پایان نشست اوپک در جمع خبرنگاران با اشاره به ملاقات با وزیران نفتی عضو اوپک، تاکید کرد: اعضای این سازمان از بازگشت ایران به بازار جهانی استقبال کرده‌اند.
روسیه اولین کشوری بود که به اظهارات وزیر نفت ایران واکنش نشان داد به طوری‌که الکساندر نواک وزیر انرژی روسیه با بیان اینکه ما بحثی برای هماهنگ کردن برنامه‌های خود با اوپک نداریم، از افزایش ظرفیت تولید نفت و گاز روسیه در بلندمدت خبر داد.
عراق دومین کشوری بود که روز گذشته رسما جنگ قیمتی با ایران را در بازارهای آسیایی طلای سیاه راه انداخت و بهای هر بشکه نفت خام صادراتی بصره خود را 10 سنت در ماه ژانویه سال 2014 میلادی برای پالایشگرهای آسیایی کاهش داده است.
این در حالی است که همزمان با کاهش 10 سنتی بهای نفت بصره عراق، کشورهایی همچون عمان و امارات متحده عربی این سیاست فروش را در ماه گذشته با کاهش 80 سنت در هر بشکه در دستور کار قرار داده اند.
از سوی دیگر بهای نفت بصره در سالجاری که با کاهش متوسط 40 سنت تا 1.10 دلار در هر بشکه نفت در میان کشورهای عربی می‌رسد، می‌تواند این اجازه را به عراق بدهد تا برای صادرات نفت به چین، رقیبی برای ایران تبدیل شود.
نکته قابل توجه در باره عراق آن است که این کشور رقیب ایران در ماه گذشته میلادی با 192 هزار بشکه بیشتری افزایش تولید روزانه نفت در بین کشورهای عضو اوپک را در اختیار داشته است.
بیژن زنگنه وزیر نفت هم پیشتر در گفتگو با مهر با انتقاد از اقدامات عراق که در شرایط تحریم به نوعی نفت خود را جایگزین ایران کرده است، اعلام کرده بود: این اقدامات نفتی عراق دوستانه نیست.
هشدار کارشناسان نسبت به جنگ قیمتی
در این بین پیش از این برخی از کارشناسان اقتصاد انرژی ایران نسبت به کاهش و ارزان فروشی نفت توسط شرکت ملی نفت ایران برای بازگشت به بازار جهانی نفت هشدار داده بودند.
غلامحسین حسن تاش رئیس اسبق موسسه مطالعات بین المللی انرژی اخیرا در گفتگو با مهر در پاسخ به این سوال که آیا ارزان فروشی نفت می تواند تاکتیک مناسبی برای ایران به منظور تصاحب بازارهای از دست رفته باشد؟ گفته است: قطعا ارزان فروشی نفت موفق نخواهد بود و شرکت ملی نفت ایران باید از ظرفیت اوپک برای بازگشت به بازار نفت استفاده کند.
محمدعلی خطیبی نماینده سابق ایران در اوپک هم با بیان اینکه ارزان فروشی نفت و یا راه انداختن جنگ قیمتی فقط به سود مصرف کنندگان خواهد بود، خاطرنشان کرد: باید یکسری از مذاکرت در سطح بالا توسط وزارت امور خارجه برای افزایش صادرات نفت انجام شود.
سقوط آزاد جایگاه ایران در اوپک
ارتقای جایگاه نفتی ایران در بین کشورهای عضو اوپک یکی از سیاست‌های کلان دولت تدبیر و امید بوده که با گذشت حدود چهار ماه تاکنون امکان دسترسی به هدف کلان فراهم نشده است.
ایران تا پیش از افزایش تحریم‌های بین‌المللی، پس از عربستان سعودی جایگاه دومین تولیدکننده نفت اوپک را در اختیار داشت اما در رده بندی جدید اعلام شده توسط اوپک، جایگاه ایران پس از چهار کشور عربی به رتبه پنجم تنزل یافته است.
از سوی دیگر پیش بینی می‌شود با کاهش برخی از مشکلات فنی و ژئوپولیتکی در نیجریه و حتی ونزوئلا در ماه های آینده حتی این دو کشور آفریقایی و آمریکای جنوبی به نوعی تهدید کننده جایگاه پنجمی ایران در اوپک باشند.
بر اساس گزارش امروز دبیرخانه اوپک، هم اکنون عربستان با 9.6 میلیون بشکه، عاق با 3.1 میلیون بشکه، کویت با 2.78 میلیون بشکه و امارات متحده عربی با 2.73 میلیون بشکه بیشتری میزان تولید روزانه نفت در ماه نوامبر 2013 (آبان 92) را در اختیار داشتند.
ایران هم هر چند ماه گذشته تولید روزانه نفت خود را حدود 37 هزار بشکه افزایش داده اما پس از این چهار کشور عربی با تولید روزانه دو میلیون و 716 هزار بشکه جایگاهی بهتر از پنجمی برای خود در اوپک دست و پا نکرده است.
