روایت روزنامه اسرائیلی از سود اقتصادی ایران از توافق ژنو

مقامات آمریکایی به همتایان اسرائیلی خود اعتراف کردند که مزایای اقتصادی حاصل از توافق ژنو برای تهران را بسیار ناچیز پنداشته بودند.

مقامات امنیتی در اسرائیل به هاآرتص گفتند مقامات ارشد در دولت باراک اوباما طی چند روز اخیر در صحبت های خود با همتایان اسرائیلی شان تصدیق کرده اند که ارزش لغو تحریم های اقتصادی ایران می تواند بسیار بالاتر از آنچه در واشنگتن تصور می شد، باشد.

در بیانیه های رسمی پس از توافق ژنو که با هدف محدود کردن برنامه هسته ای ایران میان این کشور و گروه 1+5 به امضا رسید، گفته شد که کمک های اقتصادی که ایران در ازای امضای این توافقنامه دریافت خواهد کرد نسبتا پائین- شش یا هفت میلیارد دلار- خواهد بود. ارزیابی های اسرائیلی بسیار بالاتر از این رقم بود- دست کم حدود 20 میلیارد دلار.

ایالات متحده در ابتدا قصد داشت دارایی های مسدود شده ایران را در حدود سه تا چهار میلیارد دلار آزاد کند. اما کشورهای گروه 1+5 طی مذاکرات ژنو از موضع آشکار خود عقب نشینی کرده و کمک های بسیار چشمگیرتری را در حوزه های مختلف به تصویب رساندند: تجارت طلا، صنعت پتروشیمی ایران، صنعت خودرو و جایگزینی قطعات برای هواپیماهای مسافربری.
اما آمریکایی ها در آن زمان گفتند که این رفع تحریم ها نهایتا باعث دو برابر شدن حجم کمک هایی که در ابتدا اعلام شده بود، خواهد شد.

با این حال به گفته مقامات اسرائیلی، آمریکایی ها در صحبت های خود با مقامات اسرائیلی تایید می کنند که کاهش تحریم ها بیش از این ارزش دارد. به گفته منابع امنیتی: «علم اقتصاد مسئله انتظارات است. در پی توافق ژنو، بورس سهام ایران اخیراً رشد قابل توجهی داشته و بسیاری از کشورها در صف تجدید روابط اقتصادی با ایران هستند.»این منابع به تمایل چین برای تجدید قراردادهایی به ارزش حدود 9 میلیارد دلار برای توسعه صنعت نفت ایران و تمایلی که برخی شرکت های آلمانی برای معامله با ایران نشان می دهند، اشاره می کنند. این منابع می گویند: «به هر صورت، این توافقات رقمی معادل 20 تا 25 میلیارد دلار هستند. حتی آمریکایی ها هم این را می فهمند.»

توافق موقت ژنو قرار است که از 15 ژانویه اجرایی شود. تا آن زمان ایران هیچ محدودیتی برای ادامه برنامه هسته ای خود ندارد. اظهارنظر اوباما در انجمن سابان در واشنگتن طی هفته جاری مبنی براینکه این توافقنامه ها به ایران اجازه می دهد که غنی سازی اورانیوم را ادامه دهند، باعث شگفتی اسرائیل شد.با توجه به اینکه مذاکرات با ایران هنوز ادامه دارد، اسرائیل معتقد است که این اظهارنظر امتیازدهی غیرضروری است. با این حال رهبری اسرائیل به دنبال آن است که لحن تنازع جویانه خود علیه واشنگتن را پس از دو هفته کشمکش عمومی تا حدودی نرم کند و تازه ترین سخنرانی بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل در مورد ایران در انجمن سابان، نسبتا ملایم بود.

اما همزمان با تلاش ها برای تجدید همکاری های اطلاعاتی و دیپلماتیک میان دو کشور بر سر مسئله هسته ای، انتظار می رود کشمکش ها میان اوباما و نتانیاهو در یک حوزه مهم دیگر- کنگره آمریکا- ادامه داشته باشد. دولت اوباما نگرانی بسیاری در مورد مخالفت سناتورها و اعضای هر دو حزب کنگره با توافقنامه ژنو دارد. چندتن از مخالفان برجسته این توافقنامه که از کارشناسان امور خارجه هستند و مکررا نظرات خود در مورد خاورمیانه را بیان می کنند، نسبت به این توافقنامه ابراز تردید کرده و خواستار تحریم های سخت بیشتر علیه ایران در صورت شکست این توافقنامه هستند.

با وجود آنکه اسرائیل به طور علنی اعلام نکرده اما مشخص است که نمایندگان نتانیاهو نیز طی چند هفته اخیر با این قانونگذاران در ارتباط بوده اند. در میان این قانونگذاران می توان به سناتورهای جمهوری خواهی چون لیندسی گراهام، جان مک کین و مارک کرک و اریک کانتور، نماینده کنگره و سناتورهای جمهوری خواهی چون چاک شومر، رابرت منندز و استنی هویر، نماینده کنگره اشاره کرد.

میزان نگرانی دولت اوباما را می توان در سرمقاله سه شنبه نیویورک تایمز دید. این سرمقاله انگار پیغام های اوباما در مورد خاورمیانه را نقل کرده است. این مقاله در مورد طرح سناتور کرک و منندز برای آماده کردن لایحه ای جدید که روند تحریم های موثری که چند سال پیش آغاز کرده بودند را تکمیل خواهد کرد، هشدار می دهد.
بر اساس این پیشنهاد که حمایت پشت پرده مقامات اسرائیلی را نیز دارد، در صورتی که پس از شش ماه ذکر شده در این توافقنامه موقت، غرب به ترتیبات رضایت بخشی با ایران دست نیابد، این تحریم ها تصویب می شوند.