-
اضطراب در کودکان
براي كودكي كه نميتواند به آرامي بنشيند و توجه كند، بزاي مدرسه آماده شود و در كلاس يا خانه تمركزش را حفظ كند مشكلات زيادي به وجود خواهد آمد. اما اين علايم هميشه به اختلال بيش فعالي- نقص توجه ربط داده نميشوند، مشكل شايد اضطراب باشد!
اضطراب ممكن است حالتي ارثي باشد، و اين حالت چندان غير معمول نيست. در معيار تشخيصي dsm-iv-tr 4% كودكان از اضطراب جدايي رنج ميبرند و 5 % از مردم از اضطراب عمومي در سراسر زندگي شان رنج ميبرند.( و بسياري از اين افراد اضطرايشان را در سبكهاي ارتباط نادرست با فرزندانشان، به آنها ميآموزند).
تشخيص و درمان اضطراب در كودكان بسيار اهميت دارد. از آنجا كه كودك مبتلا به اضطراب اغلب علايم را به بزگسالي توسعه ميدهند ، مانند اضطراب عمومي بزرگسالان، اختلال هراس، فوبيا ها، و همينطور تعدادي از اختلالات جسمي سازي شده كه در آنها شكايات متعدد جسماني بدون دليل پزشكي وجود دارد(سردرد هاي متنوع، مشكلات گوارشي كه البته فرد به عمد علايمي را نمايش نميدهد).
اضطراب در كودكان در دوره هايي در طي رشد قابل انتظار هستند و اين حالتها طبيعي در نظر گرفته ميشوند. (براي مثال روز اول مدرسه) برخي كودكان ممكن است از كمرويي بيش از اندازه و يا دشواري در تطابق با موقعيت جديد در رنج باشند.
اضطراب عبارت است از يک احساس منتشر، ناخوشايند و مبهم هراس و دلواپسی با منشاء ناشناخته، که به فرد دست می‌دهد و شامل عدم اطمينان، درماندگی و برانگيختگی فيزيولوژی است. وقوع مجدد موقعيت‌هايی که قبلاً استرس زا بوده‌اند يا طی آنها به فرد آسيب رسيده است باعث اضطراب در افراد می‌شود.
*از علایم اضطراب می‌توان موارد زیر را نام برد:
- احساس خستگی
- عصبی بودن و بی‌قراری
- ترس و نگرانی
- بی خوابی يا بدخوابی
-تپش قلب و تنفس نامنظم و سريع
- عرق کردن
- سردرد و سرگیجه
- مشکل در تمرکز و حافظه
- لرزش يا پرش عضلات
- تکرر ادرار
*پس براي اعتلا ي شخصيت فرزندانمان بكوشيم و به نكاتي قابل توجه، دقت نمائيم.
- علا ئم و نشانه هاي اضطراب در كودكان
- ظهور آشفتگي در چهره و عرق كردن
- اختلا ل در تنفس، دستگاه گوارش و معده و حالت تهوع و خستگي و بي اشتهايي
- وجود حالت خشم و دلهره و عدم احساس امنيت و اطمينان و عدم اعتماد
-بي قراري و بهانه جويي و وجود حالت ياس، بغض، كينه، خشم سريع، افسردگي و پريشاني
- ضعف در بدن و اختلا ل عصبي و حتي تيك و سرفه عصبي
- به وجود آمدن نوعي اجبار، واماندگي و بيم و هراس و احساس حسادت، گناه و دشمني
- توقع بيجا، بي جراتي، بي تصميمي و افكار آزاردهنده
- گاهي اوقات ضعف در حافظه و دقت، فرار از كار و عدم آسايش
- پريدن از خواب و پرسش هاي متعدد و پي درپي
- انجام كارها به صورت تكراري، اصرار، سماجت، دليل تراشي و ايجاد رنج براي خود
*عوامل پديد آورنده اضطراب
1) وجود اختلا ف و درگيري در زندگي خانوادگي
كودكي كه در محيط خانواده احساس امنيت و آرامش نداشته و فضاي پرتنش و پردرگيري باعث عدم تعادل روحي و جسمي وي شده، به خاطر وحشت از دست دادن محبت پدر و مادر و احتمالا جدايي آنها دچار اضطراب مي شود.
2) انتقاد دائم، بازخواست و سرزنش كودك
كودك و دانش آموزي كه زير ذره بين پدر و مادر و اطرافيان باشد و رفتار و نمراتش موردنظر بوده و مدام بازخواست مي شود، در صورتي كه قصور و كوتاهي داشته باشد مورد سرزنش قرار مي گيرد و ترس از عدم موفقيت سبب اضطراب مي شود.
3) مقررات دست و پاگير در خانواده
چنانچه امر و نهي مكرر و عدم استقلا ل در انجام كارها و حتي انتخاب نوع لباس، در خانه وجود داشته باشد، كودك كم كم اعتماد به نفس لا زم را از دست مي دهد و به مرور زمان مانند يك ماشين منتظر گرفتن برنامه مي ماند. در انجام كارهايش دچار وسواس و دلشوره مي شود و بدون كمك ديگران قادر به انجام كارهايش نخواهد بود و اين امر سبب افسردگي و گوشه گيري و اضطراب وي مي شود.
4) داشتن ظاهري نامتعادل و غيرمعمول
كودكي كه چهره نامناسب يا اندامي نامتعادل دارد، از اينكه در جمع ديگران باشد احساس حقارت مي كند. اين كودك از تمسخر ديگران مي گريزد و از چيز مبهمي رنج مي برد و به دليل عدم تعادل جسمي، فراري، گوشه گير و مضطرب مي شود.
5) بيماري هاي پي درپي كودك
كودكي كه مرتبا بيمار است، ضعيف بوده و زود خسته مي شود. نمي تواند فعاليت هايش را خوب انجام دهد و اعتماد به نفس ندارد و ترس از عقب ماندن از ديگران و عدم توجه سايرين به او سبب نگراني و اضطرابش مي گردد.
* راهكارهاي مناسب براي رفع اضطراب و تقويت اعتماد به نفس
1) كودك را از عوامل فشار روحي دور كرده و محيط را آرام و تفاهم ميان كودك و ديگران ايجاد كنيم.
2) به گونه اي رفتار كنيم كه كودك بفهمد مورد پذيرش خانواده و ديگران است و دوستش دارند.
3) نيازهاي مختلف كودك را حتي الا مكان مهيا كرده و زمينه هاي رشد كودك در فعاليت هاي مختلف را به وجود آوريم.
4) محيط خانه را گرم و صميمي كنيم و از نظر عاطفي كودك را تامين نماييم.
5) به گونه اي رفتار كنيم كه مفهوم نظم را درك كند و الگوهاي مناسب در اختيارش بگذاريم تا به هدفش برسد.
6) به شخصيت كودك احترام بگذاريم و به او استقلا ل دهيم تا كارهايش را خودش انجام دهد.
7) كودك را از محيط هاي حسادت، تمسخر، توهين و تنبيه دور كنيم. غرورش را نشكنيم و در مقابل محبت افراط نكنيم و همچنين به خواسته ها و تمايلا ت نابجاي او پاسخ مثبت ندهيم.
8) توسط خود كودك محيطي ايجاد كنيم كه باعث آرامش روحي او شود و استراحت و تغذيه و تفريح كافي و مناسب داشته باشد.
9) در ميان كودكان تبعيض قائل نشويم و اجازه دهيم حرف هاي خود را زده و عقده هاي دروني خويش را خالي كنند و سالم فكر كنند.
10) سخنان آرامش بخش و استفاده از ادبيات شادي بخش را در شيوه كاري خود بگنجانيم.
11) تلقين نكات مثبت به كودك و انجام كارهاي شادي آور و قرار گرفتن در جمع و محيط هاي شاد و همسالا ن خوشرو و مهربان.
12) اعمال محبت كافي وترك عادت هاي ناروا و فراموشي و انكار غم ها و دور كردن كودك از نگراني.
لا زم به تذكر است بايد محيطي ايجاد كنيم كه كودك اعتماد به نفس پيدا كند و در انجام كارها به خود متكي باشد و البته اين عملكردها براي از بين بردن اضطراب به شرط همكاري خانواده و مدرسه در ايجاد محيط امن و آرامش بخش به موفقيت بيشتري دست پيدا مي كند.
