-
آشنایی با بیماری ترس
همه ما ترس‌هایی در زندگی داریم. گاهی این ترس‌ها آنقدر بزرگ می‌شوند که زندگی راحت را از ما می‌گیرند و در این مواقع نام دیگری به نام فوبیا به خود می‌گیرند. همه درباره آنهایی که فوبیای ارتفاع، فوبیای هواپیما، فوبیای حیوانات و... دارند چیزهایی شنیده‌اید. در میان این همه فوبیاها، هستند انواعی که عجیب هستند. یکی از این ترس‌های عجیب ترس از عدد است؛ آن هم عدد 13. واقعیت این است که عدد 13 در خرافات جای ویژه‌ای دارد و ترس از تاثیر آن بر زندگی فرد از گذشته‌های دور تاکنون وجود داشته است. اما افرادی که فوبیای عدد13 را دارند علائم فیزیکی و روانی را بروز می‌دهند که نگران کننده است.
این ترس از کجاست؟
Triskaidekaphobia ترس از عدد 13 است. کلمه مربوط به این پدیده از یونان باستان و زبان لاتین آمده است. البته در آن زمان ترس از عدد وجود نداشت ولی مردم عدد 12 را عددی کامل می‌دانستند؛ 12 خدای المپیک، 12 ماه در سال و... . اگر هر عددی به این عدد مقدس اضافه می‌شد یک نوع عدم اطمینان ایجاد می‌کرد. فوبیای عدد 13 یا Triskaidekaphobia ترس شدید و غیرمنطقی از عدد 13 است. این ترس در میان اروپایی‌ها شایع‌تر است برای همین شاید در بسیاری از ساختمان‌ها طبقه 13 و در آسانسورها دکمه 13 وجود نداشته باشد. در حالی که ترس خفیف ناشی از خرافات برای کودکان طبیعی است اما وقتی در بزرگسالی نیز چنین ترسی وجود داشته باشد می‌توان آن را یک اختلال واقعی دانست. در این نوع ترس افراد نمی‌توانند زندگی عادی و معمولی داشته باشند.
ترسوها زیادند
همانطور که می‌توان تصور کرد آمار دقیقی نمی‌توان در زمینه تعداد مبتلایان به این فوبیا ارائه داد اما افرادی که در این زمینه مطالعه کرده‌اند تعداد این افراد را زیاد عنوان می‌کنند. طی مطالعه‌ای که انجام شد پژوهشگران 9 درصد از افراد را کسانی می‌دانند که از فوبیاهای مختلف رنج می‌برند.
چرا می‌ترسند؟
برخی می‌گویند بسیاری از حوادث وحشتناک به شماره 13 مربوط می‌شود و به همین دلیل ترس از این عدد افزایش می‌‌یابد اما مانند دیگر انواع ترس هیچ علت خاص و جهان‌شمولی برای این ترس وجود ندارد. در عوض تجارب فردی و منحصر به فرد می‌توانند در بروز این اختلال موثر باشد. این نوع ترس می‌تواند نتیجه خرافاتی بودن والدین باشد. این ترس در میان مردم برخی کشورهای اروپایی بیشتر است؛ آنها می‌گویند اگر 13 نفر دور یک میز بنشینند یکی از آنها ظرف یک سال خواهد مرد. سیزدهمین جمعه سال روز بدشانسی است، سیزدهمین روز ماه،وجود 13 سکه در کیف و در یک کلام همه چیزهای مرتبط با عدد 13 بدبختی می‌آورد. با این حال مانند سایر ترس‌ها و اختلالات روانی این ترس ممکن است همراه با اختلال دوقطبی باشد. باید ریشه این ترس شناسایی شود.
کجاها 13 نیست!
یک خط هوایی انگلیسی مجبور شد لوگوی خود را عوض کند زیرا مردم حاضر نبودند با هواپیمایی که عدد 13 بخشی از لوگویش بود پرواز کنند. حتی در شهرهای بزرگ همچون پاریس به ندرت می‌توان خانه‌ای یافت که این عدد نگونبخت بر سردر آن باشد. در بسیاری از هتل‌ها و صندلی سالن‌های اپرا در ایتالیا عدد 13 دیده نمی‌شود. مسیحیان در یک اتاق و پشت یک میز سیزده نفره در ضیافت شام نمی‌نشینند. در هواپیمای ایرباس، صندلی شماره 13 وجود ندارد. ویل دورانت معتقد است از آنجا که 12 عددی بوده که به 2 و 3 و 4 و 6 بخش‌پذیر بوده و عدد کاملی به شمار می‌آمده و درست بعد از آن عدد 13 است که به هیچ کدام از آن اعداد بخش پذیر نیست، عدد 13 نحس شده است. در ایران نیز اهل خرافه این عدد را بسیار نحس می‌دانند و در بین آنها 2 عدد 13 وجود دارد که نحس‌ترین سیزده‌ها به شمار می‌رود؛ یکی سیزدهم فروردین است که ماندن در خانه وکارکردن جایز نیست و باید شادی و تفریح کرد و دومی روز سیزدهم ماه صفر است که معتقدند هرکس در این روز به مسافرت برود سالم برنمی‌گردد.
مشاهیر ترسو
ویکتورهوگو، نویسنده شهیر فرانسه از عدد 13 می‌ترسید. در دفترچه یادداشت او مطالب و مشاهدات راجع به این رقم دیده می‌شود و هر وقت که با این رقم در مواردی مواجه شده، بی‌درنگ این قضیه را یادداشت کرده است. سی‌ودومین رئیس جمهور ایالات متحده، روزولت هم از فوبیای عدد 13 رنج می‌برده. به عنوان مثال او هیچ‌وقت در تاریخ 13ماه مسافرت نمی‌کرد و هیچ‌وقت با 13 نفر دور یک میز غذا نمی‌خورد و کلا از هر سیزده‌ای فراری بود. اگر تاکنون فکر می‌کردید که ناپلئون نخستین امپراتور فرانسه با لقب فاتح بزرگ از هیچ چیز نمی‌ترسید، سخت در اشتباه هستید، او علاوه بر فوبیای عدد 13، دچار ترس بیمارگونه از گربه نیز بوده است!
علائم این بیماری چیست؟
هر مورد از مبتلایان به ترس از عدد 13 با دیگری متفاوت است زیرا الگوی تفکری در هر فرد متفاوت است. اما به طور کلی برخی از علائم مشابه است. احساس اضطراب غیرقابل کنترل زمانی که فرد فکر می‌کند در مواجهه با عدد 13 قرار دارد، احساس اینکه باید کاری انجام دهد تا از مواجهه با این عدد پیشگیری کند، ناتوانی در عملکرد طبیعی به دلیل اضطراب، علم بر اینکه ترس فرد بی‌دلیل و اغراق آمیز است و توامان احساس ناتوانی در کنترل آن و... علائم این فوبیا می‌تواند روانی، احساسی یا فیزیکی باشد و اضطراب و ترس می‌تواند از یک احساس خفیف تا یک نگرانی شدید را شامل شود. اما از آنجا که ترس پاسخ فیزیکی به الگوی تفکری درباه عدد 13 است و نه خود عدد، اغلب مردم با استفاده از ذهنیات‌شان می‌توانند واکنشی قوی بروز دهند. وسواس فکری و ترس از دست دادن کنترل، ترس از غش کردن و علائم فیزیکی مانند ضربان قلب شدید، تنگی نفس، لرزش و اجتناب شدید از دیگر علائمی است که فرد را درگیر می‌کند.
حالا درمان دارد؟
مانند بسیاری از فوبیاهای دیگر درمان از فردی به فرد دیگر متفاوت است. اگر ترس خود را با علائم فیزیکی مانند وحشت، لرزش، تعرق و اضطراب نشان دهند این افراد باید با پزشک مشورت کنند. مانند بسیاری از ترس‌ها برای رفع این اختلال بهتر است به روانشناس مراجعه شود. هدف هر روانشناسی هم باید این باشد که منبع ترس را شناسایی کند. بیمار و درمانگر درباره چرایی این ترس بی‌اساس صحبت می‌کنند و می‌توانند راه‌هایی برای مقابله با علائم این بیماری پیدا کنند. این نوع درمان بسیار موثر است و تقریبا اکثریت قریب به اتفاق بیماران می‌توانند به این نوع ترس فائق بیایند. برخی از درمانگران از درمان رفتارشناختی استفاده می‌کنند و کم کم فرد را در مواجهه با منبع ترس قرار می‌دهند و به او می‌آموزند برای کنترل واکنش‌های جسمی و روانی چه کار کند.
