توانایی‌های لازم برای رشته علوم ارتباطات اجتماعی
انسان قرن بیست و یكم با بشر اولیه تفاوت بسیاری دارد و باید برای برقراری ارتباط با او، بخصوص ارتباطی با نفوذ و پایدار كه با حرف‌ها و تجربه‌های تازه و ناگفته همراه باشد، به هنر و دانش پیچیده علوم ارتباطات اجتماعی مجهز بود.
این علم امروزه در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی سراسر دنیا تدریس می‌شود و در كشور ما نیز با دو گرایش روزنامه‌نگاری و روابط عمومی، یكی از رشته‌های گروه آزمایشی علوم انسانی است.
گرایش روزنامه‌نگاری گرایش روزنامه‌نگاری نهال تنومندی است كه از چشمه‌های هنر و ادبیات، فرهنگ و فلسفه، سیاست و اقتصاد، صنعت و تكنولوژی سیراب می‌شود برای همین دانشجوی این رشته دروس تئوری و نظری مانند مبانی جمعیت‌شناسی، مبانی روانشناسی، مبانی فلسفه، مبانی علم اقتصاد، نظریه‌های ارتباطات اجتماعی واندیشه‌های سیاسی در قرن بیستم را مطالعه می‌كند همچنین دروسی را كه هم جنبه عملی و هم جنبه تئوری دارند مثل اصول و تكنیك‌های تهیه خبر، مصاحبه، گزارش، روش تحقیق، عكاسی خبری، صفحه‌آرایی و ویراستاری را آموزش می‌بیند.
درس‌های این رشته در طول تحصیل :
دروس مشترك در گرایش‌های مختلف علوم ارتباطات:
مبانی جامعه‌شناسی، مبانی جمعیت شناسی، مبانی روانشناسی، مبانی فلسفه، تاریخ و تفكر اجتماعی در اسلام، مبانی تاریخ اجتماعی ایران، آمار مقدماتی ، آمار در علوم اجتماعی ، زبان تخصصی ، اصول علم اقتصاد، روانشناسی اجتماعی، اصول علم سیاست، كلیات حقوق ، حقوق اساسی، روش تحقیق نظری، روش تحقیق عملی، نظریه‌های جامعه‌شناسی، اصول سازمان و مدیریت، سمینار مسائل سیاسی و استراتژی معاصر، اندیشه‌های سیاسی در قرن بیستم، مبانی ارتباطات جمعی، ارتباطات بین‌المللی، ارتباطات سیاسی، ارتباطات انسانی، روش‌های بررسی و تحلیل پیام‌های ارتباطی، ارتباطات تصویری، نظریه‌های ارتباطات اجتماعی، گرافیك و صفحه‌آرایی در مطبوعات، فتوژورنالیسم (عكاسی خبری) ، تكنولوژی چاپ و نشر، تجزیه و تحلیل برنامه‌های رادیو و تلویزیون، افكار عمومی و وسایل ارتباط جمعی، ارتباطات در جهان سوم، حقوق ارتباط جمعی، شیوه نگارش فارسی در مطبوعات.
دروس تخصصی گرایش روزنامه‌نگاری:
اصول روزنامه‌نگاری،روزنامه گاری عملی، ویراستاری و مدیریت اخبار،روزنامه‌نگاری تخصصی،تاریخ روزنامه‌نگاری، نقد، تفسیر و مقاله در مطبوعات.
گرایش روابط عمومی كارشناس خوب روابط عمومی برخلاف ذهنیت عامه مردم سعی در پنهان ساختن اخبار بد ندارد همچنین وظیفه‌اش در بسط اطلاعاتی كه مستقیماً از سطوح بالاتر سازمان می‌گیرد، خلاصه نمی‌شود. بلكه كارشناس روابط عمومی یك مشاور است كه جریان دو طرفه ارتباطی را بین سازمانی كه برای آن كار می‌كند و مخاطبانش میسر می‌سازد و بر این اعتقاد است كه رمز موفقیت یك برنامه مؤثر روابط عمومی، قابلیت انتقال پیام صحیح از راه صحیح، در زمان مطلوب و به فرد صحیح است.
در واقع كارشناس روابط عمومی از یك سو وظیفه آگاه كردن، خبر دادن و مطلع كردن مردم از مقاصد مدیریت سازمان را بر دوش دارد و از سوی دیگر مسؤولیت ارائه مشورت‌های كارشناسانه با مدیریت مؤسسه در مورد طرز تفكر مردم و گروه‌های مورد توجه آن حوزه و تجزیه و تحلیل افكار عمومی و بررسی جامعه‌شناختی گرایش‌ها و طرز تفكرهای مردم بر عهده او است.
دروس تخصصی گرایش روابط عمومی:
اصول روابط عمومی ، مدیریت و روابط عمومی، روابط عمومی عملی ، تكنیك‌های روابط عمومی، اقناع و تبلیغ ، ارتباط با مطبوعات، ارتباطات شفاهی.
توانایی‌های لازم :
دانشجوی روزنامه‌نگاری باید دارای دوازده خصیصه باشد كه این خصایص عبارتند از:
1ـ داشتن ذوق و استعداد نویسندگی
2ـ كنجكاوی، تیزبینی و نكته‌سنجی
3ـ داشتن ضریب هوشی بالاتر از متوسط جامعه
4ـ توانایی جوشش با طبقات مختلف مردم
5ـ صبر و حوصله زیاد
6ـ داشتن توانایی جسمی و روانی برای دوندگی‌های اضطراری
7ـ قدرت تفكر سریع
8ـ عشق به كار خبری
9ـ مؤمن به رعایت اصول اخلاقی و داشتن تقوا
10ـ نداشتن خودبینی، غرور و تكبر، انزواجویی، ساده‌لوحی، تعصب فكری، فضل فروشی، گزافه گویی و تندخویی
11ـ داشتن توانایی‌های ارتباطی
12ـ داشتن حافظه‌ای بیش از حد متوسط جامعه.
(برای مصاحبه) البته به ندرت ممكن است فردی از تمامی این خصایص برخوردار باشد و هدف از تجسم فردی با ویژگی‌های دوازده‌گانه فوق، صرفاً ترسیم تصویری ایده‌آل از یك روزنامه‌نگار است. ویژگی‌هایی كه هر روزنامه‌نگار باید كوشش كند تا در حد امكان به آن‌ها دست یابد. دانشجوی روابط عمومی نیز علاوه بر ویژگی‌های لازم برای یك روزنامه‌نگار باید از توان تجزیه و تحلیل بالا، قدرت ریسك، توان كارهای اجرایی و قدرت سخنوری برخوردار باشد.
موقعیت شغلی در ایران :
براساس آمار ارائه شده در فصلنامه "رسانه" از سال 1351 تا 1373 حدود یك هزار نفر دانشجوی علوم ارتباطات، فارغالتحصیل شده‌اند و از این تعداد تنها 60 نفر در مطبوعات مشغول به كار هستند و 940 نفر بقیه به مشاغل غیرمطبوعاتی اشتغال دارند.
بدون شك عوامل بسیاری در این مسأله نقش داشته‌اند اما یكی از مهمترین دلایل این است كه تعدادی از دانشجویان در طی سال‌های فوق، رشته علوم ارتباطات را بدون شناخت لازم و از سرناچاری یا به طوری اتفاقی انتخاب كرده‌اند، در نتیجه آمادگی و توانایی لازم را برای حضور در مطبوعات نداشته‌اند از سوی دیگر وابستگی اكثر مطبوعات آن دوران به ارگان‌های دولتی و شرایط دشوار استخدام، عامل مهمی در عدم حضور فارغ‌التحصیلان این رشته در شغل‌های مربوط بوده است.
البته در حال حاضر با توجه به تعدد و تنوع مطبوعات و خبرگزاری‌ها، اكثر فارغ‌التحصیلان این رشته جذب بازار كار می‌شوند. فرصت‌های شغلی فارغ‌التحصیلان روابط عمومی نیز در حال حاضر بهتر شده است چون زمانی كار روابط عمومی سازمان‌های دولتی مساوی با شیرینی دادن در جشن‌ها و پلاكارد زدن و عرض تسلیت دادن در زمان سوگواری‌ها بود اما امروزه مردم انتظارات بسیاری از روابط عمومی سازمان‌ها دارند و مایلند آن‌ها را در جریان آخرین اطلاعات و اخبار درون سازمانی قرار دهند و نظرات و دیدگاه‌هایشان را به گوش مسؤولین سازمان‌ها برسانند؛ كاری تخصصی كه از عهده هر فردی برنمی‌آید و به همین دلیل سازمان‌ها ترجیح می‌دهند كه از فارغ‌التحصیلان روابط عمومی برای كار در این بخش مهم و حیاتی بهره ببرند.
