احکام غذا خوردن در دین اسلام

آداب غذا خوردن در اسلام به چند بخش، تقسیم می شود:






بخش اوّل: مواردی که باید هنگام خوردن غذا رعایت شوند و آنها عبارتند از:




الف. تدبّر در این که انواع خوراکی های مورد نیاز انسان، چگونه در نظام آفرینش پدید آمده اند؟ و چه عواملی دست به دست هم داده اند تا آنچه در سفره نهاده شده، آماده گردد که اکنون می توان با میل و اشتها از آن استفاده نمود.





ب. آغاز کردن خوردن غذا با نام و یاد آفریدگار مهربان که انواع غذاهای مفید را برای تامین نیازهای انسان، در نظام آفرینش قرار داد. نیز تکرار نام خدا به هنگام خوردن هر نوع غذا و تکرار آن هرگاه که در میان غذا خوردن، سخن گفته شود و همچنین شکرگزاری فراوان در هنگام خوردن.




ج. آغاز کردن غذا با نمک، البته در صورتی که خوردن نمک برای انسان ضرر نداشته باشد.


د. آغاز کردن از سبک ترین غذاها.


ه. نخوردن غذای داغ و خوردن غذای نیم گرم، پیش از آن که سرد شود.


و. خوردن با دست راست.


ز. کوچک گرفتن لقمه.


ح. خوب جویدن غذا.


ط. طولانی کردن نشستن بر سر سفره.


ی. گرامی داشتن نان و نگذاشتن آن زیر ظرف غذا.


ک. استفاده کردن از آنچه از سفره می ریزد. این برای وقتی است که غذا در منزل میل می شود، آن هم در صورتی که آلوده نشده باشد؛ ولی اگر کسی دربیرون از منزل غذا میل نمود، بهتر است که آنچه را از سفره می ریزد، برای حیوانات بگذارد.


ل. دست کشیدن از خوردن غذا، پیش از سیر شدنِ کامل و در حالی که مقداری از اشتها باقی است.





بخش دوم: اموری که هنگام غذا خوردن، ترک آنها شایسته است، و آنها عبارتند از:




الف. زیاده روی در کیفیت و کمیت خوراک.


ب. نکوهش غذایی که نسبت به آن بی میل است.


ج. دمیدن در غذا.


د. خوردن با دست چپ.


ه. خوردن با یک انگشت یا دو انگشت.


و. بلند آروغ زدن.


ز. پاک کردن کامل استخوان های موجود در غذا.


ح. آب خوردن در بین غذا.


ط. آب خوردن پس از خوردن گوشت.


ی. خوردن در حال سیری.





بخش سوم: حالاتی که غذا خوردن در آنها نکوهش شده است:


در اسلام، به طور کلی، میل کردن غذا در حالات غیر بهداشتی، یا به شیوه غیر اخلاقی، مانند غذا خوردن به شیوه متکبران و یا به گونه ای که عرف جامعه برنمی تابد، نکوهیده است.





بخش چهارم: توصیه به هم غذا شدن با دیگران.


در روایات اسلامی، غذا خوردن به تنهایی، مذموم شناخته شده و توصیه شده که انسان هر قدر می تواند، دیگران را در غذای خود سهیم نماید. نیز غذا خوردن با خانواده، خدمتگزاران و یتیمان، مورد تاکید قرار گرفته است.





آدابی که رعایت آنها به هنگام غذا خوردن با دیگران ضروری است، عبارتند از:




الف. خوردن از قسمت جلوی خود.




ب. خوردن از اطراف ظرف و نه از وسط آن، در جایی که غذا برای همگان آماده شده است.


ج. نگاه نکردن به لقمه دیگران.


د. رعایت حقوق دیگران در آنچه بر سر سفره است.


ه. آغاز شدن غذا خوردن به وسیله صاحب سفره یا بهترین شخص حاضر بر سر سفره.


و. ادامه دادن صاحب سفره به خوردن تا سیرشدن همه کسانی که بر سر سفره نشسته اند.


ز. بلند شدن از سر سفره، قبل از برچیدن آن.




آداب پایان غذا و برچیدن سفره


پایان غذا خوردن همانند آغاز آن، آدابی دارد که رعایت آنها برای سلامت جسم و جان، سودمند است. این آداب رابه آداب عرفانی، اجتماعی و بهداشتی می توان تقسیم کرد:





الف. آداب عرفانی عبارتند از: سپاسگزاری از ولی نعمت حقیقی که خداوند متعال است و دعا کردن برای برکت یافتن روزی.





ب. آداب اجتماعی عبارتند از: یادآوری گرسنگان و مسئولیتی که افراد سیر در برابر آنان دارند و اقدام جهت کاستن فقر و گرسنگی از جامعه در حد توان.





ج. آداب بهداشتی عبارتند از: شستن دست ها، خلال کردن و مسواک زدن دندان ها، جارو کردن آنچه زیر سفره ریخته است، مقداری استراحت بر پشت و نخوابیدن بلافاصله پس از خوردن غذا.