آشنایی با مطهّرات اطرافمان
1ـ آب 2ـ زمین 3ـ آفتاب 4ـ استحاله 5ـ انقلاب 6ـ ثلثان شدن 7ـ انتقال 8ـ اسلام 9ـ تبعیّت
10ـ بر طرف شدن عین نجاست است 11ـ استبراء حیوان نجاست خوار 12ـ غایب شدن مسلمان،
1ـ آب:
آب پاك و مطلق هرچیز نجسی را پاك می كند، به شرط این كه هنگامی كه چیز نجس را با آن می شویند آب مضاف نشود و بو یا رنگ یا طعم نجا است به خود نگیرد و با آب كشیدن عین نجا است بر طرف شود، مثلاً اگر خون در آن است آن قدر بشویند كه خون بر طرف گردد، البته در آب قلیل شرایط دیگری نیز هست.
- ظرف نجس را با آب قلیل باید سه مرتبه شست، ولی در آب كر یا جاری یك مرتبه كافی است، هر چند سه مرتبه بهتر است(آب های لوله كشی در حكم آب جاری است)
- هرگاه سگ ظرفی را لیسیده، یا از آن، آب یا مایع دیگری، خورده باشد، اوّل باید آن را با خاك پاك كه مخلوط با كمی آب باشد خاك مال كرد و بعد دومرتبه در آب قلیل، یا یك مرتبه در آب كر یا جاری شست و اگر آب دهان سگ در ظرفی بریزد، احتیاط مستحبّ آن است كه همین كار انجام شود، امّا اگر جای دیگری از بدن سگ با رطوبت به ظرف ملاقات كند خاك مال كردن واجب نیست بلكه باید آن را در آب قلیل سه مرتبه و در آب كر یا جاری یك مرتبه شست.
- هرگاه دهانه ظرفی كه سگ دهان زده، تنگ باشد و نتوان آن را خاك مال كرد، چنان چه ممكن است باید پارچه ای را به چوبی پیچید و توسّط آن خاك را با كمی آب به آن ظرف بمالند و اگر ممكن نشود مقداری خاك و كمی آب در آن بریزند و تكان دهند، سپس طبق دستور بالا آب بكشند.
- ظرفی را كه خوك از آن، چیز مایعی را خورده باید هفت مرتبه با آب شست و لازم نیست آن را خاك مال كنند و در لیسیدن خوك و مردن موش صحرایی در آن نیز، بنابر احتیاط واجب باید هفت مرتبه شست.
- ظرفی را كه با شراب نجس شده، باید با آب قلیل سه مرتبه بشویند و دست در آن بمالند و مستحبّ است هفت مرتبه شسته شود.
- كوزه ای كه از گل نجس ساخته شده، یا آب نجس در آن فرو رفته، اگر در آب كر یا جاری بگذارند و آب در باطن آن نفوذ كند و خارج شود پاك می شود و اگر آب در آن نفوذ نكند ظاهرش پاك می شود، با آب قلیل نیز می توان ظاهر آن را شست.
- برای آب كشیدن ظروف با آب قلیل می توان آن را سه مرتبه پر و خالی كرد و یا هر بار قدری آب در آن بریزند و طوری بگردانند كه به جاهای نجس برسد، بعد بیرون بریزند.
- برای شستن ظرف های بزرگ مثل خمره و پاتیل هرگاه آن را سه مرتبه با آب پر كنند و بعد خالی كنند پاك می شود و راه آسان تر این است كه هر دفعه آب را از بالا به پایین به تمام اطراف آن بریزند و هر بار آبی كه ته آن جمع می شود بیرون آورند و لازم است در هر دفعه ظرفی را كه با آن آب ها را بیرون می آورند، بشویند.
- هرگاه فلزّ نجس را آب بكشند ظاهرش پاك می شود، هر چند اعماقش هنگامی كه ذوب شده، نجس شده باشد.
- برای تطهیر تنور نجس كافی است یك مرتبه از بالا به پایین آب در آن بریزند بطوری كه تمام اطراف آن شسته شود، امّا اگربوسیله بول نجس شده باشد دوبار لازم است و بهتر است گودالی ته آن بكنند تا آب ها در آن جمع شود و بیرون آورند و بعد آن گودال را با خاك پاك پر كنند.
- اگر چیز نجسی را با آب كر یا جاری یا آب لوله كشی بشویند تا عین نجا است بر طرف شود، یا بعد از بر طرف كردن عین نجس در آب كر یا جاری فرو برند پاك می شود، ولی فرش و لباس و مانند آن را باید فشار یا حركت داد تا آب آن خارج شود.
- برای تطهیر چیزی كه با بول نجس شده با آب قلیل دومرتبه و در آب كر و جاری و آب لوله كشی یك مرتبه كفایت می كند، امّا در غیر بول یك مرتبه با آب قلیل یا كر كافی است.
- برای شستن لباس و فرش و مانند آن با آب قلیل باید آن را مقداری فشار دهند تا آب از آن خارج شود.
- هرگاه چیزی با بول پسر یا دختر شیرخواری كه غذا خور نشده نجس گردد، چنان چه یك مرتبه آب روی آن بریزند پاك می شود و در لباس و فرش و مانند آن فشار لازم نیست، ولی احتیاط مستحبّ آن است كه دومرتبه بریزند.
- اگر حصیر نجس را كه با نخ بافته اند در آب كر یا جاری فرو برند، یا زیر آب لوله كشی بگیرند بعد از بر طرف شدن عین نجاست، پاك می شود.
- اگر ظاهر گندم و برنج و صابون و مانند آن نجس شود با فرو بردن در آب كر جاری و یا گرفتن زیر شیر آب، پاك می گردد اگر باطن آن ها نجس شود باید آن قدر صبر كرد تا یقین حاصل شود آب، داخل آن نفوذ كرده و خارج شده.
- هرگاه شك كند كه آب نجس به باطن چیزی رسیده یا نه، باطن آن پاك است.
- اگر چیزی نجس شود چنان چه آن را در ظرفی بگذارند و سه مرتبه آب روی آن بریزند و خالی كنند پاك می شود و ظرف هم پاك می گردد و اگر مانند: لباس یا چیزی كه فشار لازم دارد باشد، باید در هر مرتبه آن را فشار دهند و ظرف را كج كنند تا آب، بیرون بریزد.
- هرگاه لباس نجسی را رنگ كرده باشند و در آب كر یا جاری فرو برند، یا زیر شیر آب بگیرند و آب پیش از آن كه به واسطه رنگ، مضاف شود به تمام آن برسد، پاك می شود، هر چند موقع فشار دادن، آب مضاف از آن بیرون آید، امّا اگر آب، قبل از رسیدن به تمام لباس مضاف گردد باید آن قدر آن را بشویند تا آب مطلق به آن برسد.
- هرگاه بعد از آب كشیدن فرش و لباس مختصری گل یا ذرّات صابون و اشیاء دیگر در آن دیده شود پاك است و اگر اشیاء بزرگ تری باشد ظاهر آن ها نیز پاك است و اگر آب نجس به باطن آن ها نفوذ كرده برای پاك شدن باطن آن ها باید آب پاك نیز به آن برسد و خارج شود.
- هرگاه چیز نجسی را بشویند و عین نجس بر طرف شود امّا بو یا رنگ آن بماند ضرری ندارد و اگر شك كند عین نجس مانده یا نه، باید بیشتر بشوید تا یقین كند از بین رفته است.
- برای تطهیر بدن در آب كر یا جاری یا زیر شیر آب، همین اندازه كه عین نجاست است بر طرف شود بدن پاك است و بیرون آمدن و دوباره در آب فرو رفتن لازم نیست.
- هرگاه غذای نجس در لای دندان ها باقی مانده، اگر آب در دهان بگردانند به طوری كه به تمام اجزای آن برسد پاك می شود.
- اگر موی سر و صورت را با آب قلیل آب بكشند چنان چه آب، خود به خود بیرون آید فشار لازم نیست، و الاّ فشار دهند.
- گوشت و دنبه ای كه نجس شده با آب كشیدن پاك می شود، هم چنین اگر بدن یا لباس كمی چرب باشد كه مانع رسیدن آب نگردد، ولی اگر طوری چرب باشد كه مانع رسیدن آب شود باید اوّل چربی را از بدن بر طرف كنند.
- شیری كه متّصل به كر می باشد آبی كه از آن می ریزد حكم آب كر و جاری را دارد، بنابر این هر چیز نجسی را با آن بشویند همین كه عین نجاست بر طرف شد، پاك می شود.
- هرگاه انسان چیزی را آب بكشد و یقین كند پاك شده، بعد شك كند كه آن را درست آب كشیده یا نه، آن چیز پاك است، مگر این كه بداند كه در حال شستن توجّه نداشته است.
- هرگاه زمینی را با آب قلیل آب بكشند اگر از شن یا ریگ باشد و غساله یعنی آب باقی مانده در آن فرو رود پاك است، امّا ریگ های زیر آن زمین نجس می شود. هم چنین اگر سراشیبی داشته باشد آب از آن بگذرد پاك می گردد، امّا اگر غساله روی زمین بماند نجس است، مگر با وسیله ای آن را جمع كنند.
- هرگاه ظاهر نمك سنگ و مواد دیگری مانند آن نجس شود با آب كشیدن پاك می شود، خواه با آب قلیل باشد، یا كر و جاری، یا زیر شیر آب.
- هرگاه قند یا شكر نجس شود با آب كشیدن پاك نمی شود.
2ـ زمین:
- اگر پای انسان یا ته كفش او بر اثر راه رفتن روی زمین نجس، نجس شود با راه رفتن روی زمین پاك، یا كشیدن بر زمین، پاك می شود، به شرط این كه زمین پاك و خشك باشد و عین نجا است زایل گردد و نیز باید زمین خاك، یا سنگ، یا آجر فرش، یا سیمان و یا مانند آن باشد. امّا با راه رفتن روی فرش و حصیر و سبزه، كف پا و ته كفش نجس، پاك نمی شود.
- هرگاه روی زمینی كه با چوب فرش شده راه برود پاك شدن كف پا و ته كفش نجس مشكل است، ولی با راه رفتن روی آسفالت پاك می شود.
- برای پاك شدن كف پا و ته كفش اگر مختصری راه برود یا پا را بر زمین كشد كافی است، ولی بهتراست لااقل پانزده ذراع(تقریباً 5/7 متر) راه برود.
- لازم نیست كف پا و یا ته كفش، تر باشد، بلكه اگر خشك هم باشد با راه رفتن پاك می شود، وجود رطوبت غیر مسری در زمین نیز ضرر ندارد.
- مقداری از اطراف پا و كفش كه با راه رفتن روی زمین آلوده نجس می شود آن هم اگر به زمین برسد پاك می گردد، ولی پاك شدن كف دست یا زانوی كسی كه با دست و زانو راه میورد محلّ اشكال است و هم چنین پاهای مصنوعی و ته عصا و نعل چهارپایان و چرخ اتومبیل و مانند این ها.
- ذرّات كوچكی از نجاست است كه جز با آب، پاك نمی شود هرگاه در كف پا یا ته كفش باقی بماند ضرری ندارد، هم چنین باقی ماندن بو و رنگ.
- داخل كفش به واسطه راه رفتن پاك نمی شود و پاك شدن كف جوراب به واسطه راه رفتن نیز محلّ اشكال است، مگر این كه جوراب چرمی و مانند آن باشد كه به جای كفش از آن استفاده شود.
3ـ آفتاب:
- تابش آفتاب، زمین و پشت بام را پاك می كند، ولی پاك كردن ساختمان و درب و پنجره و مانند آن محلّ اشكال است.
- برای پاك شدن زمین و پشت بام با تابش آفتاب چند شرط است:
اوّل این كه چیز نجس دارای رطوبت مسری باشد، بنابراین اگر خشك باشد باید آن را قبلاً تر كنند، تا به وسیله آفتاب خشك گردد.
دوم این كه عین نجاست را قبلاً بر طرف سازد.
سوم این كه آفتاب مستقیماً بر آن بتابد، نه از پشت ابر و مانند آن، مگر این كه ابر بقدری نازك باشد كه مانع تابش آفتاب نشود ولی تابش از پشت شیشه مانعی ندارد.
چهارم این كه چیز نجس به واسطه تابش آفتاب خشك شود، امّا اگر به كمك باد یا وسیله حرارتی دیگری خشك شود كافی نیست، مگر این كه بسیار كم باشد كه بگویند با آفتاب خشك شده است.
- تابش آفتاب، حصیر نجس و درخت و گیاه را بنابر احتیاط واجب پاك نمی كند.
- هرگاه شك كند كه زمین نجس با آفتاب خشك شده یا نه، یا چیزی مانع تابش آفتاب بوده یا نه و یا قبلاً عین نجاست را بر طرف كرده است یا نه، آن زمین نجس است.
- اگر آفتاب به قسمتی از زمین نجس بتابد و آن را خشك كند فقط همان قسمت پاك می شود.
4ـ استحاله:
- هرگاه عین نجس چنان تغییر یابد كه آن نام از آن بر داشته و نام دیگری به آن داده شود، پاك می گردد و می گویند«استحاله» شده است، مثل این كه سگ در نمك زار فرو رود و مبدّل به نمك شود. هم چنین اگر چیزی كه نجس شده است به كلّی تغییر یابد، مثل این كه چوب نجس را بسوزانند و خاكستر كنند، یا آب نجس تبدیل به بخار شود، امّا اگر تنها صنعت آن تغییر كند مثل این كه گندم نجس را آرد كنند، پاك نمی شود.
- زغالی كه از چوب نجس درست شده، نجس است و هم چنین كوزه یا آجری را كه از گل نجس ساخته اند.
- اگر شك كنیم چیز نجسی استحاله شده یا نه، نجس است.
5ـ انقلاب:
- هرگاه شراب به خودی خود یا به واسطه ریختن چیزی در آن مبدّل به سركه گردد، پاك می شود و آن را«انقلاب» گویند.
- شرابی كه از انگور نجس درست كنند با سركه شدن پاك نمی شود، حتّی اگر نجاستی از خارج به شراب برسد، واجب است بعد از سركه شدن از آن اجتناب كرد، هم چنین سركه ای كه از انگور و كشمش و خرمای نجس می گیرند، نجس است.
- اگر انگور را با چوب هایش سركه بریزند و معمولاً قبل از سركه شدن شراب می شود، بعد از آن مبدّل به سركه می گردد پاك است، امّا اگر خیار و بادنجان و مانند آن ها، در آن بریزند احتیاط واجب، اجتناب است.
- كشمش و خرمایی كه در غذا می ریزند خوردنش حلال است، هر چند جوشیده باشد.
6ـ ثلثان شدن:
- هرگاه آب انگور با آتش بجوشد نجس نیست، ولی خوردنش حرام است، امّا اگر آن قدر بجوشد كه دو قسمت آن بخار شود و یك قسمت بماند، حلال می شود و اگر خود به خود به جوش آید و مست كننده شود حرام و نجس است و تنها با سركه شدن پاك و حلال می شود.
- اگر در میان خوشه های غوره، دانه هایی از انگور باشد آب همه آن را بگیرند چنان چه به آن«آبغوره» گویند با جوشیدن نجس یا حرام نمی شود.
- چیزی كه معلوم نیست غوره است، یا انگور اگر با آتش بجوشد، حرام نمی شود.
- شیره ای كه از بازار می گیرند و می دانند فروشنده از این مسائل با خبر است، پاك و حلال است و تفحّص لازم نیست.
7ـ انتقال:
- اگر خون بدن انسان یا حیوانی كه خون جهنده دارد به بدن حیوانی كه خون جهنده ندارد منتقل گردد و خون آن حیوان حساب شود پاك است و آن را«انتقال» گویند بنابراین، خون پشه كه جزء بدن اوست پاك است، هر چند در اصل آن را از انسان گرفته، ولی خونی كه زالو از انسان می مكد پاك نیست، چون جزء بدن او محسوب نمی شود.
- هرگاه خونی از پشه بیرون آید و نداند خونی است كه تازه از او مكیده، یا از خود پشه است پاك. ولی اگر بداند هنوز خون جزء بدن پشه نشده نجس می باشد.
8ـ اسلام آوردن:
- حال اگر كافر شهادتین بگوید یعنی بگوید: «اَشْهَدُ اَنْ لا إِلهَ إِلاَّ اللّه وَ اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللّهِ» مسلمان می شود و بدن او پاك می گردد، ولی اگر عین نجاست در بدن او باشد باید آن را بر طرف كرده و جای آن را آب بكشد، ولی اگر قبل از اسلام آوردن عین نجاست بر طرف شده باشد لازم نیست جای آن را آب بكشد.
- لباسی كه بر تن كافر است وقتی اسلام آورد پاك نمی شود بنابر احتیاط واجب.
- هرگاه كافر شهادتین نگوید، ولی قلباً به معنی آن ایمان داشته باشد مسلمان است، امّا اگر بر زبان جاری كند و یقین باشد كه قلباً به آن ایمان ندارد احتیاط واجب آن است كه از او اجتناب شود.
9ـ تَبَعیّت:
- «تَبَعیّت» آن است كه چیزی به تبع چیز دیگری پاك شود.
- هرگاه شراب، سركه شود، ظرف آن هم تا جایی كه شراب یا انگور موقع جوش آمدن به آن رسیده پاك می شود، پارچه و چیزی كه روی آن می گذارند اگر معمولاً به آن رطوبت، نجس شود آن هم پاك می گردد، امّا اگر موقع جوشش سر برود و پشت ظرف به آن آلوده شود بعد از سركه شدن پشت ظرف پاك نمی شود.
- فرزندان نابالغ كفّار بعد از ایمان آوردن پدران آن ها پاك می شوند.
- هرگاه لباس و مانند آن را با آب قلیل آب بكشند و به اندازه معمول فشار دهند تا آب از آن خارج شود،آبی كه در آن باقی می ماند، پاك است.
