خواص درمانی و تغذیه ای سیب زمینی
سیب زمینی یک گیاه یک ساله است که ما از غده های موجود در ریشه آن استفاده می کنیم. زادگاه اولیه آن در آمریکای جنوبی بوده و اولین بار توسط میرزا ملکُم خان به ایران آورده شده است، برای همین در ابتدا به آن " آلو ملکُم " می گفتند و اکنون هم در بعضی شهرهای ایران سیب زمینی را بنام آلو می شناسند.سیب زمینی غنی از بتاکاروتن ( پیش ساز ویتامین A ) است که وقتی پخته می شود به آسانی جذب می شود.
ساقه و برگ های سیب زمینی حاوی سمی بنام سولانین است، بنابراین نباید آن را مصرف کرد، ولی جوشانده رقیق شده همین برگ ها را به عنوان ماده خواب آور و آرامش دهنده اعصاب استفاده می کنند.
مهم ترین ماده اصلی موجود در سیب زمینی نشاسته است که معمولاً 9 تا 25 درصد آن را تشکیل می دهد، از این رو برای تامین انرژی ماده مفیدی است که نسبت به غلات کمتر تحت تاثیر آفات قرار می گیرد و پرورش آن آسان تر است. امروزه روسیه و آلمان بزرگ ترین تولید کنندگان سیب زمینی هستند.
سیب زمینی تقویت کننده قلب ، محکم کننده لثه ، مسکن درد و زخم معده است.
سیب زمینی در بین سبزیجات حاوی ویتامین C بالایی است و هر 100 گرم سیب زمینی 20 تا 25 میلی گرم ویتامین C دارد و برای تامین ویتامین C مورد نیاز برای جلوگیری از خونریزی لثه مفید است، ولی نکته بسیار مهم این است که در اثر ماندن در انبار و پخت نامناسب مقدار زیادی از ویتامین C آن به هدر می رود. برای اینکه سیب زمینی ویتامین C کمتری را از دست بدهد ، سعی کنید آن را در مقدارهای کم خریداری و نگهداری کنید و آن را با پوست بپزید . برای پخت ، اول آب را در ظرف جوش بیاورید. بعد سیب زمینی ها را در آن بیاندازید و پس از پخت آنها را از آب خارج کنید و نگذارید در آب گرم بمانند. سیب زمینی علاوه بر ویتامینC حاوی مواد مفید دیگری مثل پتاسیم ، فسفر ، آهن و منیزیم است.
سیب زمینی پخته شده یا کباب شده با پوست، بیشترین مقدار ویتامین ها را داراست.
سیب زمینی حاوی مقدار زیادی ویتامین B6 است. یک فنجان سیب زمینی پخته 21 درصد B6 مورد نیاز روزانه شما را تامین می کند. می دانید که بسیاری از آنزیم های بدن خصوصاً آنهایی که در تبدیلات پروتئینی درگیر هستند به B6 محتاج هستند، در نتیجه برای تولید سلول های جدید احتیاج به B6 داریم . B6 برای ورزشکاران بسیار حیاتی است و به آمادگی و بازسازی بدنشان کمک می کند . پس بهتر است حتماً در رژیمشان از آن استفاده کنند. B6 در جلوگیری از سرطان نیز مفید است. پس بهتر است بزرگسالان و افراد مسن حداقل هفته ای یک بار سیب زمینی را جایگزین دیگر مواد نشاسته ای کنند.
جدول متوسط مواد مغذی موجود در سیب زمینی بر حسب درصد
ماده مغذی |
مقدار ( درصد ) |
آب |
8/77 |
پروتئین |
1/2 |
چربی |
1/0 |
سلولز |
5/0 |
نشاسته و قند |
5/18 |
خاکستر و مواد معدنی |
1 |
ویتامین C |
25 میلی گرم در 100 گرم |
سایر خواص سیب زمینی :
- سیب زمینی ادرار را زیاد می کند، در نتیجه برای کلیه و مثانه مفید است.
- سیب زمینی حاوی آنزیم هایی است که برای التیام زخم های معده بسیار مفید است و برای تسکین مواضع متورم خارجی ، پخته آن را گرم بر روی محل آسیب دیده می گذارند که موجب التیام خواهد شد.
- ضماد خام آن را روی محل سوختگی و پلک ورم کرده می گذارند ( البته باید کاملاً استریل باشد ) و بسیار تسکین دهنده است.
چند نکته خانه داری در مورد سیب زمینی :
- اگر خورشت یا آش شما کمی شور شد ، تکه های سیب زمینی را در آن بریزید تا نمک اضافی را به خود جذب کند.
- پوره خام آن با شیر ماسک خوبی برای پوست شماست.
- اگر پوست سیب زمینی را در کتری جرم گرفته بجوشانید قشر آهکی را بر طرف می کند.
- برای بر طرف کردن سم سولانین آن، می توانید آن را در آب و سرکه بپزید و آب پخت را دور بریزید.
یک نکته مهم:
جوانه زدن سیب زمینی باعث افزایش سولانین شده و مصرف زیاد آن موجب مسمومیت می شود. پس جوانه ها و قسمتهای سبز زیر پوست را کاملاً جدا کنید.
بهترین روش نگهداری سیب زمینی در منزل :
آن را در حجم کم در جعبه های چوبی که از کف انبار یا محل نگهداری 40 سانتیمتر فاصله داشته باشد قرار دهید. دمای محل نگهداری بهتر است 4 درجه بالای صفر و نیز تاریک باشد که از جوانه زدن آن جلوگیری شود.
منبع: تبیان
