علایم کم‌کاری و پرکاری تیروئید

چه وقت تیروئید خوب کار نمی کند

آیا شما خسته هستید؟ افزایش وزن، لرز و یا کاهش مو دارید؟ غالب اوقات عرق می کنید و مضطرب هستید؟
اگر جواب سئوالات بالا، مثبت است، بدانید که غده تیروئید شما خوب کار نمی کند.
تنظیم کننده های زیادی در بدن وجود دارد. یکی از این تنظیم کننده ها غده تیروئید می باشد.

غده تیروئید چیست؟
تیروئید، غده ای پروانه ای شکل در جلوی گردن می باشد. این غده مسئول تولید هورمون هایی است که آن هورمون ها کنترل کننده متابولیسم بدن می باشند. اختلالات تیروئید می تواند موجب کاهش و یا افزایش سرعت سوخت و ساز بدن شود.

هنگامی که سطح هورمون تیروئید بیش از حد کم و یا زیاد باشد، شما یک سری علائم را تجربه می کنید.

کاهش یا افزایش وزن
یکی از تغییرات غیر قابل توضیح، افزایش و یا کاهش وزن است که یکی از علائم اختلالات تیروئید می باشد. افزایش وزن به علت کاهش میزان هورمون های تیروئید می باشد که به نام کم کاری تیروئید خوانده می شود. در مقابل، اگر غده تیروئید مقدار زیادی هورمون تولید کند (پرکاری تیروئید)، شما دچار کاهش وزن بدون علت می شوید.

افراد دچار کم کاری تیروئید بیشتر احساس خستگی، تنبلی و افسردگی دارند. افراد دچار پرکاری تیروئید می توانند اضطراب، مشکلات خواب، بیقراری و تحریک پذیری را تجربه کنند

ورم گردن ورم و یا باد کردن گردن (گواتر)، نشان دهنده مشکلی در تیروئید می باشد. گواتر ممکن است هم در کم کاری و هم در پرکاری تیروئید رخ دهد.
در برخی مواقع، ورم گردن می تواند به موجب سرطان تیروئید و توده ای که در داخل تیروئید رشد کرده، ایجاد شود. همچنین، می تواند در نتیجه علل نامربوط به تیروئید باشد.

تغییر ضربان قلب
هورمون های تیروئید بر اعضای بدن اثر می گذارند و می توانند بر ضربان قلب نیز اثر داشته باشند.
افراد مبتلا به کم کاری تیروئید، دارای ضربان ضعیف‌تر قلب می باشند. اما مبتلایان به پرکاری تیروئید، ضربان قلب سریع تری دارند. این ضربان قلب سریع نیز می تواند منجر به افزایش فشار خون و احساس تپش قلب گردد.

تغییر روحیه و رفتار
اختلالات تیروئید می توانند بر میزان انرژی و روحیه شما اثر بگذارد.
افراد دچار کم کاری تیروئید بیشتر احساس خستگی، تنبلی و افسردگی دارند.
افراد دچار پرکاری تیروئید می توانند: اضطراب، مشکلات خواب، بیقراری و تحریک پذیری را تجربه کنند.
http://img.tebyan.net/big/1390/09/17...2123136237.jpg

ریزش مو
در صورت عدم تعادل در هورمون های تیروئید، ریزش مو رخ می دهد. هم کم کاری و هم پرکاری تیروئید می توانند باعث ریزش موی سر گردند.
بیشتر مواقع، در صورت درمان، رشد موها دوباره شروع خواهد گردید.

احساس سرما یا گرما
اختلالات تیروئید می تواند بر تنظیم دمای بدن اثر بگذارد. افراد مبتلا به کم کاری تیروئید، احساس سرمای بیشتری می کنند. در حالی که، افراد مبتلا به پرکاری تیروئید، احساس گرما و تعریق زیادی نسبت به معمول دارند.

دیگر نشانه های کم کاری تیروئید
پوست خشک
ناخن های شکننده
بی حسی و یا سوزن سوزن شدن دست ها

یبوست
خونریزی ماهیانه شدید

دیگر نشانه های پرکاری تیروئید
ضعف عضلانی و یا لرزیدن دست ها
مشکلات بینایی
اسهال
خونریزی نامنظم ماهیانه

اختلالات تیروئید یا یائسگی؟ به دلیل اینکه اختلالات تیروئید بر روی خونریزی ماهیانه و روحیه افراد اثر می گذارد، گاهی با علائم ناشی از یائسگی اشتباه می شوند.

اگر مشکوک به مشکل تیروئید هستید، یک آزمایش خون ساده می تواند نشان دهد که آیا مشکل شما مربوط به تیروئید است و یا دوران یائسگی و یا هر دوی آنها.

نحوه بررسی غده تیروئید در گردن
با دقت در آیینه نگاه کنید و ببینید که آیا تیروئید شما بزرگ شده است یا نه.
سر خود را عقب ببرید، یک نوشیدنی بنوشید و همانطور که نوشیدنی را فرو می بردید، گردن خود را در زیر غده سیب (برآمدگی گلو) و بالای ترقوه بررسی کنید و به دنبال برآمدگی باشید.
اگر برآمدگی و یا توده ای را احساس کردید، به پزشک مراجعه کنید.

تشخیص اختلالات تیروئید توسط پزشک
اگر فکر می کنید دچار اختلالات تیروئید هستید، به پزشک متخصص غدد مراجعه کنید. مشکل تیروئید با بررسی علائم و انجام آزمایش خون مشخص می شود.
اگر پزشک مشکوک به داشتن اختلالات غده تیروئید باشد، آزمایش هورمونی خون را برای شما می نویسد. این آزمایش شامل: اندازه گیری میزان هورمون محرک تیروئید (tsh) است. Tsh تنظیم کننده اعمال غده تیروئید می باشد.
اگر مقدار tsh بالا باشد، به معنی آن است که عملکرد غده تیروئید بسیار کم می باشد و دچار کم کاری تیروئید هستید.
اگر مقدار tsh پایین باشد، به معنی آن است که عملکرد غده تیروئید بسیار زیاد می باشد و دچار پرکاری آن هستید.
پزشک همچنین ممکن است میزان سایر هورمون های تیروئید را در خون بررسی کند.
در برخی موارد برای بررسی اختلالات تیروئید، تصویربرداری و بیوپسی تیروئید انجام می شود.

در مقاله بعدی درباره سایر مشکلات تیروئید و درمان آنها برای شما صحبت خواهیم کرد.

بخش سلامت تبیان

غده تیروئید از ید موجود در غذاها، هورمون تیروئید را می سازد. هورمون ساخته شده، سوخت و ساز بدن را تنظیم می کند و در رشد و سایر عملکردهای مهم بدن موثر است.


انواع هورمون های تیروئید
مهم ترین هورمون های تیروئید عبارتند از: تیروکسین ( T4) و تری یدوتیرونین ( T3).
مقدار تیروکسین در بدن زیادتر است، اما تری یدوتیرونین دارای اثر بیولوژیکی بیشتری می باشد. هنگامی که هورمون های تیروئید در خون آزاد شوند، T4 تبدیل به T3 می گردد.
یک هورمون دیگر به نام کلسی تونین نیز توسط غده تیروئید تولید می شود. کلسی تونین توسط سلول های خاص در غده تیروئید تولید می شود. بر خلاف T4 و T3، کلسی تونین در تنظیم سوخت و ساز بدن دخالتی ندارد.
کلسی تونین هورمونی است که در تنظیم کلسیم بدن دخالت دارد و به کاهش کلسیم خون کمک می کند.

تنظیم کننده تیروئید
عملکرد تیروئید توسط غده هیپوفیز که در مغز جای دارد، تنظیم می شود، یعنی میزان تولید هورمون تیروئید توسط غده هیپوفیز کنترل می گردد.
غده هیپوفیز نیز توسط غده هیپوتالاموس تنظیم می شود.
هیپوتالاموس هورمونی به نام TRH را آزاد می کند و این هورمون به غده هیپوفیز دستور می دهد هورمون TSH را آزاد کند.
سپس، TSH به غده تیروئید خبر می دهد و هورمون های تیروئید آزاد می شوند.
اگر یکی از این سه غده فعالیت خود را زیاد کند، پرکاری تیروئید و اگر یکی از این سه غده، فعالیت خود را کم کند، کم کاری تیروئید رخ می دهد.
اگر میزان هورمون تیروئید کافی نباشد، میزان TSH زیاد می شود تا تولید هورمون تیروئید را زیاد کند و برعکس.

التهاب غده تیروئید که در اولین سال بعد از زایمان، در سقط جنین غیرعمدی و یا سقط جنین عمدی رخ می دهد، تیروئیدیت پس از زایمان نام دارد

کم کاری تیروئید اگر فعالیت غده تیروئید کم شود، کم کاری تیروئید بوجود می آید.

علل کم کاری تیروئید
1- التهاب تیروئید هاشیموتو: یکی از علل شایع کم کاری تیروئید می باشد. یک بیماری خودایمنی می باشد که بدن به غده تیروئید به عنوان یک بافت خارجی حمله می کند و موجب التهاب غده تیروئید می شود.
هاشیموتو بیماری ارثی می باشد و با بیماری های خودایمنی دیگری مانند دیابت نوع یک و بیماری سلیاک همراه می باشد.

این بیماری در زنان 5 تا 10 برابر مردان می باشد. شروع این بیماری در سنین جوانی می باشد.
داروی هورمونی تیروئید می تواند جایگزین هورمون های تیروئید قبل از التهاب شود و به این وسیله می توان علائم ناشی از کمبود هورمون های تیروئید را کاهش داد.
http://img.tebyan.net/big/1390/06/14...5313474230.jpg
2- التهاب تیروئید پس از زایمان: التهاب غده تیروئید که در اولین سال بعد از زایمان، در سقط جنین غیرعمدی و یا سقط جنین عمدی رخ می دهد، تیروئیدیت پس از زایمان نام دارد. حدود 7 درصد زنان دچار این بیماری می شوند.
25 درصد زنان مبتلا به دیابت نوع یک، ممکن است بعد از زایمان دچار این کم کاری تیروئید شوند.
بعد از زایمان به مدت 2 تا 6 ماه، کم کاری تیروئید وجود دارد و بعد میزان هورمون های تیروئید، طبیعی می شود.
اما در برخی زنان 1 تا 4 ماه بعد از زایمان، پرکاری تیروئید شروع می شود و 2 تا 8 هفته طول می کشد. سپس کم کاری تیروئید برای چند هفته تا چند ماه ادامه پیدا می کند و بعد میزان هورمون های تیروئید طبیعی می شود.
تخمین زده شده بیماران مبتلا به التهاب تیروئید پس از زایمان، 4 تا 8 سال بعد، مبتلا به کم کاری تیروئید، گواتر و یا هر دو می شوند.
درمان این بیماری از آنجا که ممکن است تیروئید کم کار و یا پر کار شود، متفاوت است.
اگر تیروئید پر کار شود، پزشک بتابلوکر ها همانند: پروپرانولول و یا آتنولول را تجویز می کند. در این هنگام توصیه می شود که به نوزاد شیر ندهید.
اگر تیروئید کم کار شود، هورمون درمانی برای بیشتر از سه ماه آغاز می شود. سپس بیمار آزمایش خون می دهد تا ببیند آیا برای 4 تا 6 هفته دیگر نیز باید هورمون دریافت کند یا نه.

3- التهاب تیروئید حاد: این بیماری در بیمارانی که دارای سیستم ایمنی ضعیفی هستند، وجود دارد. غالبا توسط عفونت باکتریایی رخ می دهد و سپس موجب ورم غده تیروئید می گردد. درمان شامل مصرف آنتی بیوتیک و در موارد خاص، جراحی و برداشتن غده تیروئید می باشد.

4- التهاب تیروئید خاموش: زنان بیشتر مبتلا به این بیماری هستند. این بیماری به خودی خود در عرض یک سال از بین می رود. درمان شامل داروهای بتابلوکر می باشد.

5- مقاومت نسبت به هورمون های تیروئید: یک بیماری نادر است که در آن میزان هورمون های تیروئید زیاد است، اما میزان TSH مترشحه از هیپوفیز کم است.

6- داروهایی که بر عملکرد تیروئید اثر دارند، مانند آمیودارون (Cordarone) که برای تنظیم ضربان قلب استفاده می شود.

گریوز یک بیماری مربوط به سیستم ایمنی می باشد که باعث افزایش تولید هورمون های تیروئید می شود

علائم کم کاری تیروئید
- خستگی
- گیجی و فراموشی
- احساس سرمای بیش از حد
- یبوست
- خشکی پوست
- احتباس مایعات
- درد و سفتی عضلات و مفاصل
- خونریزی بیش از حد و یا طولانی مدت در قاعدگی
- افسردگی
- شکنندگی ناخن ها
- سردی دست ها و پاها
- سخت بلعیدن غذا
- افزایش کلسترول خون
- فشار خون بالا و پایین
- ورم پلک چشم
- ریزش مو
- بم شدن صدا
- عدم تمرکز ذهنی
- ناباروری
- تحریک پذیری
- پف کردن چشم ها
- کاهش ضربان قلب

پرکاری تیروئید
اگر فعالیت غده تیروئید زیاد شود و یا تنظیم کننده های غده تیروئید (مثل هیپوفیز)، به این غده فشار بیاورند و باعث تولید زیاد هورمون شوند، پرکاری تیروئید واقع می شود.

http://img.tebyan.net/big/1390/05/11...1749138115.jpg
علل پرکاری تیروئید
1- بیماری گریوز: گریوز یک بیماری مربوط به سیستم ایمنی می باشد که باعث افزایش تولید هورمون های تیروئید می شود (تصویر روبرو). این بیماری در زنان و قبل از 40 سالگی شایع تر می باشد. درمان ها شامل ید رادیواکتیو، بتا بلوکرها، داروهای ضدتیروئید و جراحی می باشد.

2- گواتر سمی ندولر: غده تیروئید دارای توده های زیادی (ندول) می شود و باعث افزایش تولید هورمون های تیروئید می گردد.

3- گره سمی (ندول داغ): این ندول ها به طور خودکار عمل می کنند و توانایی تنظیم شدن توسط TSH را از دست می دهند و غالبا مقدار زیادی هورمون تیروئید را تولید می کنند. درمان شامل ید رادیواکتیو می باشد.

4- مصرف زیاد ید: ید برای عملکرد هورمون های تیروئید لازم است. هنگامی که ید زیادی را مصرف کنید، باعث افزایش تولید هورمون تیروئید می شود و سپس باعث کاهش تولید هورمون توسط سد کردن اتصال ید به هورمون های تیروئید می شود.

5- هاشی توکسیکوز: پرکاری تیروئید گذرا ناشی از التهاب همراه با تیروئیدیت هاشیموتو که فولیکول های تیروئید را مختل می کند و موجب افزایش هورمون های تیروئید می شود.

6- برخی داروها، مانند خوردن هورمون تیروئید

اگر پرکاری تیروئید درمان نشود، باعث بروز طوفان تیروئید می شود که علائم آن شامل افزایش فشار خون، تب و نارسایی قلبی است

علائم پرکاری تیروئید - تعریق بیش از حد
- عدم تحمل گرما
- افزایش حرکات روده
- لرزش
- عصبی بودن
- افزایش ضربان قلب
- کاهش وزن
- خستگی
- کاهش تمرکز ذهنی
- قاعدگی نامنظم و کم
- پوست گرم و مرطوب
- زیادی اشتها
- کم پشت شدن مو

- افزایش فعالیت
- اسهال

اگر پرکاری تیروئید درمان نشود، باعث بروز "طوفان تیروئید" می شود که علائم آن شامل افزایش فشار خون، تب و نارسایی قلبی است. گیجی و هذیان نیز ممکن است رخ دهد.
در بیماری گریوز، تغییراتی در چشم و پوست به همراه علائم بالا وجود دارد.