مراسم نوروز، استان خراسان
نوروز همواره براى ايرانيان با بيدارى و زندگى دوبارهٔ طبيعت همراه بوده است. اين عيد قرن‌ها پيش از برانگيخته شدن زرتشت وجود داشته و در آغاز يک جشن ملى و باستانى بوده است؛ اما بعدها به علت وقوع برخى حوادث که بروز آن‌ها مصادف با نوروز بوده است، اين عيد جنبهٔ دينى و مذهبى هم به خود گرفته و جلال و عظمت بيش‌ترى يافته است.
در خراسان، فقير و غنى به آداب و رسوم نوروز مى‌پردازند و همهٔ مردم آن را گرامى مى‌دارند. مراسم نوروز در خراسان، هم‌چون ديگر نقاط ايران، از چند هفته مانده به آغازِ بهار شروع مى‌شود. فکر تهيهٔ لباس نو، خانه‌تکانى، سفيد کردن ظروف مسين، سبز کردن کوزه و آمدن حاجى‌‌فيروز که به زبان خراسانى آن را «جيگى‌‌جيگى نه‌نه‌خانم» مى‌‌گويند، پيام فرا رسيدن سال نو را براى مردم به همراه دارد.
چند لحظه قبل از تحويل سال، آرد را خمير مىکنند و مىگذارند تا وَر آيد. در گذشته، در برخى از روستاهاى خراسان رسم بر اين بوده است که دو سه روز قبل از تحويل سال مقدار زيادى نان مى‌پختند؛ زيرا معتقد بودند که در موقع تحويل سال بايد صندوق خانهٔ هر خانه‌اى از نان پر باشد.
در هنگام تحويل سال، در هر اتاقى چراغى را روشن مىکنند و عود مى‌سوزانند. آنگاه سفرهٔ سفيدى در وسط اتاق پهن مىکنند و دو عدد شمع روشن در طرفين يک جلد کلام‌‌اللّه مجيد، و يک آينه در وسط سفره قرار مى‌دهند. جلوى آينه مقدارى گندم مى‌پاشند و روى آينه هم يک تخم‌مرغ مىگذارند تا در موقع تحويل سال، تخم‌مرغ روى آينه بچرخد. يک ظرف عسل در گوشهٔ سفره و يک عدد نان سنگک در گوشهٔ ديگر آن مىگذارند. هفت چيز را که نام آن با حرف «سين» شروع مى‌شود، بر سفره مى‌چينند. در هنگام تحويل سال نو، سر کيسه‌هاى تمام حبوبات و برنج را باز مىگذارند. يک کوزهٔ نو هم مى‌‌خرند و پر از آب مىکنند، نارنجى هم در دهانهٔ آن مىگذارند، و تا سال نو نشود از آب کوزه استفاده نمى‌کنند. غذاى شب سال نو سبزى‌پلو با ماهى است که قسمتى از آن را هم روى سفرهٔ هفت‌سين مىگذارند.
مردم خراسان معتقدند که اگر سال نو با شنبه آغاز شود، آن سال، «سال نيکويي» است. پس از تحويل سال نو، اعضاى خانواده به ديدن يکديگر مى‌روند. مراسم نوروز تا سيزدهم فروردين ادامه دارد.
در روز سيزدهم فروردين، مردم به قصد رفتن به دشت و سبزه‌زار از خانه‌هاى خود بيرون مى‌آيند و عموماً ناهار را در صحرا صرف مىکنند و آنچه آجيل و شيرينى از ايام عيد باقى مانده است، در آن روز به مصرف مى‌رسانند. در بعضى از شهرهاى خراسان رسم است که علاوه بر روز سيزده، در بعدازظهر روزهاى شنبه و چهارشنبهٔ اول سال هم از شهر بيرون مى‌روند.
