زندانيان مهريه آزاد می شوند
زندانيان محكوم به پرداخت مهريه بالاي 110 سكه در آستانه آزاد شدن قرار گرفتند.
ماده 22 لايحه جنجال‌برانگيز خانواده كه همه مواد و تبصره‌هايش مورد نقد شديد كارشناسان و متخصصان و حتي خود مردم قرار گرفته بود، پس از تاييد شوراي نگهبان به تاييد بالاترين مقام اجرايي كشور هم رسيد و از سوي رييس دولت به سازمان زندان‌ها جهت آزادي زندانيان مهريه كه شامل اين قانون مي‌شوند، ابلاغ شد.
اين ماده از لايحه حمايت از خانواده كه براي ميزان مهريه قابل استرداد، سقف ايجاد كرده است، مرداني را كه 110 سكه از مهريه را پرداخت نكنند، محكوم به زندان مي‌كند نه بيشتر. بلافاصله پس از ابلاغ اين قانون، آزادي محكومان مهريه بالاي 110 سكه هم كليد خورد.
با دستور علي فرهادي دادستان استان البرز، اجرايي شدن مصوبه مجلس شوراي اسلامي درباره مهريه در دستور كار اين سازمان قرار گرفت. بنا بر گزارش واحد خبري پايگاه اطلاع‌رساني دادسراي عمومي و انقلاب كرج (حديد) در راستاي اجرايي كردن مصوبه مجلس شوراي اسلامي درباره مهريه، دادستان عمومي و انقلاب كرج در 28 فروردين‌ماه دستوري به شعب ناظر بر زندان صادر كرد.
طبق دستور وي، در كليه سوابق و پرونده‌هاي داراي محكوميت به پرداخت مهريه، ملاك محاسبه وثيقه توديعي 110 سكه بوده و مازاد بر آن، قانوني نيست. لازم به ذكر است كه اين اقدام تاثير فراواني در رفع مشكلات محكومين به پرداخت مهريه‌هاي سنگين و بيشتر از 110 سكه داشته و در كليه سوابق از جمله تقسيط و ساير شروط ديگر بر مبناي آن اقدام خواهد شد.
از آنجايي كه شوراي نگهبان نظر نهايي خود را درباره لايحه حمايت از خانواده اعلام كرده بود و بر اين اساس از نظر اعضاي شورا ايرادي به ماده 22 اين لايحه كه طبق آن، سقف مهريه 110 سكه طرح جديد اعلام شده، وارد نيست، اين را مي‌شد به منزله تصويب نهايي اين ماده از لايحه حمايت از خانواده دانست.
لايحه حمايت از خانواده مصوب جلسه شانزدهم اسفند سال گذشته مجلس شوراي اسلامي در جلسات شوراي نگهبان مورد بحث و بررسي قرار گرفت. بر اساس راي و نظر شوراي نگهبان مواد 5، 29، 30، 32 و 36 آن خلاف موازين شرعي تشخيص داده شد، همچنين اين اعضا مواد 19، 39، 43، 49، 50 و 57 لايحه را نيز داراي اشكال و ابهام دانسته‌اند.
با اين حال اما ماده 22 اين لايحه كه به نوعي يكي از بحث‌برانگيزترين مواد آن بود از نظر اعضاي شوراي نگهبان فاقد هرگونه ايرادي بود، و اكنون كه خبر ابلاغ آن رسيده، بايد منتظر آزادي 5400 زنداني مهريه هم باشيم. متن كامل ماده 22 لايحه حمايت از خانواده مصوب مجلس شوراي اسلامي به اين شرح است: «هر گاه مهريه در زمان وقوع عقد تا 110 سكه تمام بهار آزادي يا معادل آن باشد، وصول آن مشمول مقررات ماده (2) قانون اجرايي محكوميت‌هاي مالي است و چنانچه مهريه، بيشتر از اين ميزان باشد درباره مازاد فقط ملائت زوج ملاك پرداخت است.
رعايت مقررات مربوط به محاسبه مهريه به نرخ روز كماكان الزامي است.»لايحه حمايت از خانواده به پيشنهاد قوه قضاييه در جلسه هيات دولت به رياست محمود احمدي‌نژاد در تير 1386 تصويب و به مجلس ارسال شد. بخش‌هايي از اين قانون مورد انتقاد فعالان سياسي و اجتماعي قرار گرفت و آن را در جهت تضعيف خانواده و مغاير با قانون اساسي مي‌دانند گرچه از بخش‌هايي از مفاد اين قانون نيز به عنوان اقدامات مثبت حمايت مي‌كنند.
نيره اخوان‌بيطرف، نماينده مجلس هشتم، با ابراز تاسف از پاشيده شدن خانواده‌ها بر سر مهريه‌هاي بالاي زنان به خبرنگار ما گفت: «متاسفانه خانواده‌هاي بسياري به دليل عدم توان در پرداخت مهريه از هم پاشيده شده است، چون مرد خانواده به زندان رفته است و براي همين ما تصميم گرفتيم سقفي براي تعيين مهريه در نظر گرفته شود.»با توجه به قيمت روز سكه 650 هزار تومان، و يك ضرب ساده در تعداد 110، ميزان سقف مهريه‌يي كه نمايندگان مجلس در نظر گرفته‌اند، مي‌شود 71 ميليون و 500 هزار تومان.»
مهريه، هديه مرد به زن است
فاطمه رهبر، نماينده مجلس هشتم، درباره ماده 22 لايحه حمايت از خانواده به «اعتماد» گفت: «درباره بحث مهريه در مجلس پيگيري‌هاي زيادي شد و در بحث قضايي با نشست‌هايي كه با كارشناسان مختلف داشتيم، به اين نتيجه رسيديم كه براي مهريه حد معيني نمي‌توان تعيين كرد زيرا مهريه هديه‌يي است از طرف مرد به زن.
بنابراين چيزي كه به صورت قانون به تصويب رسيد، بر اين مبناست كه ميزان مهريه آزاد است و خانواده‌ها آزاد هستند هر مهريه‌يي كه مي‌خواهند ثبت كنند ولي در صورتي كه زوجه درخواست مهريه كرد و مهريه خود را به اجرا گذاشت، دو حالت به وجود مي‌آيد؛ حالت اول آن است كه اگر قاضي بعد از بررسي‌هايي كه انجام مي‌دهد، متوجه شود مرد استطاعت مالي دارد و در پرداخت مهريه توانمند است تا يك ريال آخر مهريه مطالبه مي‌شود و به زوجه تعلق مي‌گيرد.
اما در حالت دوم در صورتي كه مرد توانايي مالي نداشته باشد و اين موضوع براي قاضي به اثبات برسد، تا 110 سكه بهار آزادي مطالبه مي‌شود و مابقي بخشوده مي‌شود. اين 110 سكه با توجه به توانمندي مرد قسط‌بندي مي‌شود و در اختيار زوجه قرار مي‌گيرد. براي مردهايي كه توانايي پرداخت 110 سكه را ندارند، در دادگاه قسط‌بندي صورت مي‌گيرد و مرد موظف است مهريه را به صورت قسطي پرداخت كند.»
مردم چه مي‌گويند
از آنجايي كه عكس‌العمل اقشار مختلف جامعه نسبت به مساله مهريه و پرداخت آن و همچنين توافق بر سر مهريه‌هاي سبك و سنگين متفاوت است، تلاش كرديم با تهيه گزارشي ميداني از اقشار مختلف جامعه با سطح درآمد‌هاي بالا و پايين، ديد كلي جامعه را نسبت به اين لايحه و اجراي آن جويا شويم.
اين چهار سوال مشترك از چهار قشر متفاوت (ثروتمند، متوسط، ضعيف و فقير) پرسيده شده است. البته هركدام جوابي متناسب با سطح رفاه و زندگي خود داده‌اند.
1- اگر در شرايطي قرار بگيريد كه مجبور به انتخاب يكي از اين دو حالت باشيد (پرداخت مهريه يا رفتن به زندان) كدام يك را انتخاب مي‌كنيد؟
2- موافق اجراي اين طرح با تعداد سكه‌هاي كمتر هستيد؟
3- در چه شرايطي حاضر به بخشيدن مهريه‌تان مي‌شويد، آيا حاضر هستيد به خاطر گرفتن حكم طلاق از مرد، مهرتان را ببخشيد؟
4- با تصويب اين طرح دوران مهريه‌هاي كلان پايان مي‌يابد؟
نظر سنجي 1
آذين 30 ساله، دانشجوي كارشناسي ارشد مديريت جهانگردي، بيكار، محل سكونت: اميرآباد
1- اگر مرد بودم و واقعا توانايي پرداخت سكه‌ها را داشتم، هرگز حاضر نبودم به زندان بروم. سكه‌ها را پرداخت مي‌كردم و تمام.
2- به نظر من تعداد سكه‌ها كم است. تو يك زن را در نظر بگير كه بعد از طلاق چگونه مي‌تواند با 110 سكه باقي زندگي خود را سپري كند.
3- در بعضي شرايط آنقدر تحت فشار قرار مي‌گيريد كه حاضر به انجام دادن هر كاري (مانند بخشيدن مهريه‌تان) هستيد تا زندگي مشترك‌تان به پايان برسد.
4- تا زماني كه درباره مهريه بحث فرهنگسازي صورت نگيرد و خانواده‌ها از آن به عنوان وسيله‌يي براي چشم و هم‌چشمي استفاده كنند، نه دولت و نه هيچ نهاد ديگري نمي‌توانند جلوي مهريه‌هاي كلان را بگيرند.
نظر سنجي 2
زهرا 20 ساله، دانشجوي كامپيوتر، بيكار، محل سكونت: واوان
1- من اگر پسر باشم سعي مي‌كنم مهريه را پرداخت كنم ولي اگر توانايي پرداخت نداشته باشم، ترجيح مي‌دهم به زندان بروم تا اينكه بخواهم براي مهريه، مقروض عالم و آدم بشوم.
2- به نظر من اين تعداد سكه به عنوان سقفي براي مهريه، عددي مناسب نيست، چون واقعا با توجه به شرايط اقتصادي فعلي خيلي از افراد هستند كه توانايي پرداخت اين سكه‌ها را ندارند.
3- بستگي به نوع اختلاف با طرف دارد، اگر واقعا اختلاف در سطحي باشد كه حاضر نباشم ديگر قيافه طرف را ببينم بي‌خيال همه‌چيز مي‌شوم ولي اگر قضيه لج و لج‌بازي باشد، طرف را آنقدر اذيت مي‌كنم تا آخرين سكه را هم از او بگيرم.
4- مهريه موضوعي است كه خانواده‌هاي دو طرف مي‌توانند براي ميزان آن به توافق برسند و قانون هيچ محدوديتي در اين زمينه قائل نشده است.
نظر سنجي 3
محسن، دندانپزشك، 42 ساله، درآمد ماهانه 4 ميليون، محل سكونت: فرمانيه
1- هيچ وقت حاضر نخواهم بود در شرايطي قرار بگيرم كه مجبور به انجام يكي از اين دو مورد شوم چون براي تك‌تك چيزهايي كه امروز به دست آورده‌ام، زحمت كشيده‌ام و حاضر نخواهم بود آن را به سادگي از دست بدهم.
2- 110 سكه براي بسياري از افراد جامعه عدد سنگيني است و به نظر من هنوز خيلي‌ها هستند كه توانايي پرداخت اين تعداد سكه را ندارند.
3- اگر زن بودم، بستگي به شرايط داشت. در گذشته به دليل اينكه زن پس از طلاق هيچ پشتوانه‌يي براي ادامه زندگي نداشت، اين موضوع خيلي مهم بود اما امروزه ديگر شرايط فرق كرده است و...
4- به هر دو طرف بستگي دارد. در اين ميان معمولا افرادي كه احساساتي هستند، بيشترين لطمه را مي‌بينند.
5- بعد از چند دقيقه سكوت مي‌گويد مطمئن باش كه با توجه به شرايط جامعه نه‌تنها دوران مهريه‌هاي سنگين تمام نمي‌شود بلكه سنگين‌تر هم خواهد شد.
نظر سنجي 4
حسين 23 ساله، دانشجوي كارشناسي عمران، درآمد ماهانه 200 هزار تومان، محل سكونت: اسلامشهر
1- رفتن به زندان را ترجيح مي‌دهم، چون واقعا توانايي پرداخت اين تعداد سكه را ندارم. اگر هم مي‌داشتم هيچ‌وقت پرداخت نمي‌كردم و به زندان مي‌رفتم.
2- به نظرم اين تعداد سكه براي بسياري از اقشار جامعه مبلغ سنگيني است و خيلي‌ها هستند كه توانايي پرداخت اين تعداد را ندارند. يكي از همسايه‌هاي ما به خاطر نصف اين مبلغ دو سالي مي‌شود كه در زندان است.
3- اگر دختر بودم، در هيچ شرايطي حاضر به بخشيدن مهرم نمي‌شدم و تا سكه آخر آن را به هر شكلي كه مي‌شد، مي‌گرفتم.
4- تعداد سكه تنها تابع يك موضوع است و آن، چشم و هم‌چشمي است و تا زماني كه اين مساله جزو عادات ما باشد، دوران مهريه‌هاي كلان هم به پايان نمي‌رسد.
