سلام به دوستان خوبم
در پي يك سري اموزشهايي از برنامه Autoit بودم، كه چيزي جز اموزشهاي استاد خودم جناب شيرين زبان، در يك انجمن ديگر نيافتم!
متاسفانه بچه‌هاي انجمن كه اشتياق فراوان در يادگيري داشتند با سوالات مكرر و گاه خارج از بحث، آموزشهارو كُند و در نهايت با خارج شدن ايشون از اون انجمن، ناتمام ماند!
بهر جهت، بخاطر اهميت اين آموزش و ارج نهادن به زحمات استاد، مطالب‌رو گردآوري و تنظيم كردم وبار ديگر با نام استاد به دوستان عرضه ميكنم.
قبل از آموزش نگاهي كوتاه داريم به نرم‌افزار AutoIt:
معرفي نرم افزار برنامه نويسي AutoIt
AutoIt نرم افزار رايگان مانند Basic مي باشد. برنامه نويسي ساده و خودکار که مانند Keystrokes شبيه سازي شده است که مي تواند حرکت ماوس و پنجره را بصورت خودکار انجام دهد. به طور پيش فرض زبان برنامه نويسي در AutoIt همانند VBScript ويندوز طراحي شده ساده و قابليت اجرا بر روي تمام نسخه هاي ويندوز بدون محدوديت و بدون نياز به نرم افزارهاي جانبي مي باشد.
AutoIt در ابتدا براي ويندوز طراحي شده بود همانند برنامه هاي "پرتابل". با گذشت زمان و اعتماد برنامه نويسان به اين زبان، آن را تبديل به يک زبان قدرتمند کرده است که پشتيباني از اصطلاحات پيچيده ، توابع کاربر، حلقه ها و هر چيز ديگري که زبان هاي برنامه نويسي قدرتمند در اختيار دارند AutoIt به سادگي و با مثالهاي براي هريک از دستورات خود در اختيار برنامه نويس قرار داده است.
ويژگي هاي برنامه نويسي با AutoIt
آسان براي يادگيري سينتکس (syntax) مانند بيسيک
keystrokes شبيه سازي و حرکات ماوس
دستکاري ويندوز و فرآيندها
تعامل و کنترل با تمام پنجره هاي استاندارد
اسکريپت ها را مي توان به فايل اجراي مستقل exe درآورد
ايجاد رابط هاي کاربري گرافيکي (GUIs)
پشتيباني COM
به طور مستقيم و غير مستقيم مي تواند با DLL و API هاي ويندوز ارتباط برقرار کرد
توابع Scriptable و RunAs
Helpfile کامل و با توضيحات بر پايه و اساس انجمن AutoIt
سازگار با ويندوز 95 / 98 / ME / NT4 / 2000 / XP / 2003 / Vista / 2008
پشتيباني از يونيکد و x64
امضا ديجيتالي براي آسودگي خاطر
کنترل حساب کاربري ويندوز ويستا - UAC
AutoIt به صورتي طراحي شده است که تا حد امکان کوچک و مستقل و بدون هيچگونه نياز به برنامه هاي جانبي ديگر و بصورت فايل exe در ويندوزها اجرا شود. قابليت ارتباط با فايل هاي DLL و ريجستري ويندوز با ضريب امنيتي بالا مي باشد. AutoIt عرضه شده به شما اين امکان رو ميدهد که با COM و DLL براحتي کار کنيد.
دوستدار هميشگي شما eDvArDo
* * *
آموزش اسکریپت نویسی با Autoit (از سري آموزشهاي استاد شيرين زبان)
اسکریپت نویسی با برنامه Autoit هم خیلی شیرین و ساده هست و هم این امکان را به کاربر میدهد که خیلی از کار ها را بصورت اتوماتیک و حتی مخفیانه انجام دهد. مطمئنا" دوستانی که رفیق راه باشند حتی پس از یکی دو جلسه آموزش از نتیجه کار راضی و خرسند خواهند بود. قبل از شروع بحث اصلی لازم میدانم که نکاتی را گوشزد کنم:
امروزه زبان های برنامه ریزی متنوعی با توانایی های مختلف وجود دارند ولی یک چیز هایی در تمام این زبان ها تقریبا" مشابه است با تعدادی از این ساختار های تقریبا" مشابه ، در زبان اسکریپت نویسی Autoit آشنا خواهیم شد و لذا اگر بعدا" کسی خواست یکزبان برنامه نویسی مثل ++C و غیره یاد بگیرد خواهد دید با یاد گرفتن Autoit خودی خود خیلی از اصطلاحات و مفاهیم را از قبل میداند در نتیجه سریعتر به قسمت های سنگین برنامه خواهد رسید.
آخرین ورژن برنامه رایگان Autoit را با حجم تقریبی 8 مگا از لینک زیر دانلود و نصب نمایید :
AutoIt Downloads - AutoItScript
شروع آموزش:
تمام دستودات این برنامه را میشود در notepad نوشت فقط موقع ذخیره کردن بایستی آن را با پسوند au3 ذخیره کرد. بعد از نصب برنامه اگر روی فایلی با پسوند au3 کلیک راست کنید سه گزینه خواهید دید:
Edit Script اگر روی این گزینه کلیک کنید فایل اسکریپت را باز خواهد کرد که بتوانید نوشته های داخلش را خوانده و یا تغییر دهید.
Run Script اگر روی این گزینه کلیک کنید فایل اسکریپت دستوراتی را که داخلش نوشته شده اجرا خواهد کرد.
Compie Script اگر روی این گزینه کلیک کنید ، برنامه فایل اسکریپت را به یک فایل EXE تبدیل خواهد کرد که قابل اجرا در کامپیوتر شما و یا در هر کامپیوتر دیگری است که ویندوز دارد .
حال بیاییم اولین دستور را یاد گرفته و اجرا کنیم:
1. برنامه notepad را باز کرده و سطر زیر را در آن تایپ کرده و سپس آن را با نام مثلا" Message.au3 ذخیره کنید:
کد HTML:
("MsgBox(0, "shirin zaban", "Hello My Friend
2. روی این فایل کلیک راست کرده و روی گزینه Run Script کلیک کنید. پنجره ای مثل شکل پیوست پدیدار خواهد شد. می بینید که راحت میشود پیغام های خود را به صورت گرافیکی به کاربر بدهیم (و بعدا" خواهیم دید که میتوانیم بسته به جواب کاربر اقدامات متفاوتی هم انجام دهیم).
3. حال دوباره روی فایل اسکریپت فوق کلیک راست کرده و روی گزینه Compie Script کلیک کنید. در چند لحظه فایل اجرایی (exe) اسکریپت شما ساخته خواهد شد و شما در هر کامپیوتری این فایل exe را اجرا کنید پیغام فوق را خواهد داد.
حال بیایید مختصری بیشتر در مورد دستوری که برای دادن پیغام استفاده کردیم (MsgBox ) صحبت کنیم. همانطوریکه دیدید ایندستور دارای سه پارامتر است که داخل پرانتز قرار گرفته اند.
__ این سه پارامتر توسط علامت ویرگول (،) از هم جدا میشوند.
__ اولین پارامتر یک عدد و دو پارامتر بعدی نوشته هستند. همانطور که می بینید نوشته ها بین علایم " " محصور میشوند.
__ پارامتر سوم متن پیغامی است که ما میخواهیم به کاربر نشان دهیم.
__ پارامتر دوم نامی یا عبارتی است که اصطلاحا" عنوان پنجره پیام (Title ) بوده و در بالای پنجره سمت چپ در قسمت آبی پنجرهدیده شده یعنی عنوان پنجره میباشد.
__ پارامتر اول یک عدد است.این عدد میتواند تغییرات زیادی در پنجره ساخته شده برای پیام ایجاد نماید.ما در این مثال از عدد 0 استفادهکردیم. عدد 0 یعنی پنجره ای درست شود که ساده باشد و یک کلید OK داشته باشد.
حال اگر بجای عدد 0 در مثال بالا از عدد 32 استفاده کنیم پنجره ساخته شده دارای یک آیکن علامت سوال هم خواهد بود. اگر در این مثال از عدد 18 استفاده کنیم پنجره حاصل دارای آیکن ایست و نیز دارای سه کلید به نام های Abort, Retry و Ignore خواهدبود
با پنجره پیغام خیلی کار ها میشود انجام داد و اعداد مختلفی را هم در اینجا میشود استفاده کرد (نه هر عددی ) که چون اول کارمان هستبه این بحث در اینجا خاتمه داده و بحث بعدی را شروع میکنیم.
دوستي پرسید چگونه با استفاده از برنامه autoit یک فایل exe درست کنیم که با اجرای آن یک سایت بخصوص اتوماتیک باز شود؟
برای اینکار اسکریپت زیر را بنویسید و سپس برابر روشی که در پست های قبلی گفتم آن را تبدیل به exe نمایید:
کد:
($"my_url = "http://forum.p30ask.com
(ShellExecute ( "C:\Program Files\Mozilla Firefox\firefox.exe", $my_url
این فایل به محض اجرا سایت p30ask
را باز خواهد کرد. میتوانید آن را مطابق دلخواه خود تغییر بدهید.
حال ببینیم چگونه میتوانیم کاری کنیم که برنامه های مورد نظرمان اتوماتیک اجرا شوند.برای اینکار از دستور Run به صورت زیر استفاده میشود.
فرضا" میخواهیم با اجرای یک فایل ، برنامه ماشین حساب ویندوز اجرا شود . برای اینکار باید اول نام دقیق فایل اجرایی برنامهماشین حساب را بدانیم.که حتما" میدانید فایل calc.exe (داخل پوشه system32 ) همان ماشین حساب ویندوز ایکس پی است.حال که نام دقیق فایل اجرایی را میدانیم اسکریپت زیر را مینویسم:
کد HTML:
("Run("calc.exe
با اجرای این اسکریپت برنامه ماشین حساب نمایان خواهد شد.
می بینید کار خیلی ساده است.حال بیایید با همین روش هم برنامه notepad را باز کنیم ، هم اتوماتیک سطوری در داخل آن بنویسیم. توضیحات این قسمت را بدقت توجه کنید چون روش اتوماتیک کردن اجرای کار ها را با autoit یاد میگیرید که میتوانید با خیلی از برنامه هایمورد علاقه خود انجام دهید.
برای اینکه برنامه notepad اجرا شود اسکریپت زیر را مینویسیم:
کد HTML:
("Run("notepad.exe
با این دستور برنامه notepad اجرا خواهد شد.حال ما میخواهیم پس از اجرا مطالبی هم بطور اتوماتیک در آن نوشته شود.برای اینکار ما از دستور Send استفاده میکنیم.ولی در اینجا لازم است با چند مطلب قبلا" آشنا باشیم.که ممکن است مقداری گیج کننده باشد.
ببینید وقتی بطور معمولی notepad (یا هر برنامه دیگر ) را اجرا میکنیم از زمان کلیک ما تا زمانیکه notepad اجرا شده و قابل استفاده شود یک زمان کوتاهی طول میکشد و بعد از آن ما میتوانیم داخل برنامه تایپ کنیم.حال که میخواهیم یک نوشته را توسط autoit بطور اتوماتیک در notepad بنویسیم ،باید به autoit بگوییم که اول این مدت زمانی که طول میکشد را منتظر بماند و بعد نوشته مورد نظر ما را بنویسد.
حال autoit دستوری برای منتظر شدن دارد ولی این دستور نیاز دارد که بداند باید منتظر چه چیزی باشد.
برنامه مورد نظر ما در این مثال notepad است .اگر وقتیکه notepad اجرا شد به عنوان آن نگاه کنید خواهید دید که عنوان آن عبارت است از: Untitled - Notepad ، این مشخصه ای هست که برنامه autoit لازم دارد بداند تا بتواند دستور انتظار را اجرا نماید، لذا به اسکریپتمان سطر زیر را اضافه مینماییم تا منتظر آماده شدن notepad شود:
کد HTML:
("WinWaitActive("Untitled – Notepad
میبینید که دقیقا" عنوان نشانداده شده برای notepad اجرا شده را در دستور بالا نوشته ایم.فقط نکته مهم در اینجا این است که برنامه autoit نیاز دارد که این عنوان را دقیقا" همانطوریکه هست بنویسیم و گرنه عمل نخواهد کرد. منظور این است که در عنوان باید حروف بزرگ و کوچک را کاملا" باید رعایت کنیم.
البته برای اینکه کاربر اشتباه تایپی مرتکب نشود خود برنامه autoit برنامه ای دارد که میتواند این عنوان را اتوماتیک برایمان مشخص کند.که من دراینجا برای اینکه حجم مطلب زیاد نشود در موردش صحبت نکرده و سعی میکنم در جلسه بعد عرض کنم.
خوب تا اینجا به autoit گفتیم برنامه notepad را اجرا و تا آماده شدن آن صبر کند . حالا باید به برنامه بگوییم که در زمان لازم عبارت مورد نظرما را تایپ نماید.فرضا" میخواهیم عبارت Hi Dear Friend . How are you تایپ شود.
برای اینکار دستور زیر را میدهیم:
کد HTML:
("?Send("Hi Dear Friend . How are you
حالا اگر اسکریپت خود را اچرا کنید اتوماتیک وار هم برنامه notepad اجرا شده و همنوشته مورد نظر شما تایپ خواهد شد.
فرض کنید که میخواهیم توسط AutoIT اعداد 3 و 8 را بهم ضرب کنیم ، چگونه AutoIT اینکار را انجام میدهد؟ چشم بندی که نیست؟!
در داخل برنامه AutoIT یک سری بسته های از پیش ساخته شده وجود دارند.هرکدام از این بسته ها فقط بلدند یک سری کار ها را انجام دهند. فرضا" یکی فقط کار های محاسباتی ریاضی را انجام میدهد و دیگری فقط پنجره های پیغام را نشان میدهد و الی آخر. در این مثال پس از درخواست ما ، AutoIT اعداد داده شده توسط ما را به بسته ایکه اعمال ریاضی را انجام میدهد تحویل داده و آن بسته است که درخواست ما را انجام میدهد.
بیشتر کار هاییکه با AutoIT یا هر زبان برنامه نویسی دیگر انجام میدهیم توسط این بسته ها انجام میگیرند که در اصطلاح برنامه نویسیآنها را تابع ( Function) مینامند.قبلا" در قسمتی از بحث های قبلی با تابع MsgBox آشنا شده ایم و دیدیم چگونه کار میکند.بازهم به همان مثال در سطر زیر توجه کنید تا ببینیم یک تابع چه ساختاری دارد:
کد:
("MsgBox(0, "shirin zaban", "Hello My Friend
شکل کلی یک تابع به این صورت است که اول نام تابع نوشته شده (در این مثالMsgBox ) و پشت سر آن پارامتر های تابع داخل پرانتز های باز و بسته قرار میگیرند.
بعضی تابع ها پارامتری ندارند پس بصورت مثلا" () xxx نوشته میشوند. و بعضی دیگر ممکن است 1 یا 2 و یا بیشتر پارامتر داشته باشند که در مثال بالا تابع ما دارای تعداد 3 پارامتر است.پارامتر ها بایستی با علامت , از هم جدا شوند.هروقت میخواهیم در مورد یک تابع صحبت کنیم باید در جلوی آن علامت پرانتز باز و بسته را قرار دهیم، مثلا" ()MsgBox
خُب، مطلب دیگر این است که پارامتر هایی که میتوانیم در برنامه AutoIT بکار ببریم نیز مشخصات مخصوصی دارند که باید رعایت شود و گرنهبرنامه حاصل اجرا نخواهد شد.که در اینجا فقط به یک نکته مهم اشاره میکنم و در حین بحث هایمان اگر به مواردی بربخوریم باز هم توضیح خواهم داد. و آن اینکه موقعیک میخواهیم یک عبارت را بعنوان پارامتر بکار ببریم باید عبارتمان را بین علایم " " و یا ' ' قرار دهیم که نمونه اش رادر مثال بالا (مثال صفحه پیغام ) دیدیم.
قبلا" با دستور زیر برنامه ماشین حساب را اجرا کردیم:
کد HTML:
("Run("calc.exe
ما در این مثال برای اجرای ماشین حساب در حقیقت از تابع ()Run استفاده نمودیم.این تابع برای به کار انداختن برنامه ها کاملا" خوبعمل میکند ولی یک اشکالی دارد.فرض کنید که میخواهید با اجرای یک اسکریپت AutoIT دو تا برنامه را اجرا نمایید. فرضا" میخواهیم اول برنامه ماشین حساب و بعد برنامه notepad اجرا شود. برای اینکار دستور زیر را میدهیم:
کد HTML:
("Run("calc.exe
("Run("notepad.exe
اگر این دستور را اجرا کنید خواهید دید که هردو برنامه تقریبا" همزمان و با هم اجرا میشوند.اشکال تابع ()Run همینجاست که دستورات اسکریپت را پشت سرهم اجرا میکند یعنی در این مثال بمحض اینکه اولین برنامه اجرا شد فوری دومی را هم اجرا مینماید.
تابع دیگری بنام ()RunWait داریم که میتواند خواسته ما را انجام دهد.این تابع برنامه اول را اجرا کرده و صبر میکند تا برنامه اول بسته شود سپس برنامه بعدی را اجرا مینماید.(دستور زیر در این مثال اجرا کنید تا بهتر متوجه شوید.):
کد HTML:
('RunWait('Calc
('RunWait('Notepad
('.MsgBox(64, 'Functions', 'I started Calculator and Notepad
با اجرای مثال بالا اول ماشی حساب اجرا میشود ،بعد از اینکه ماشین حساب را بستید برنامه notepad اجرا شده و پس از بستن notepad صفحه پیغام ظاهر خواهد شد.
دو تا تابع دیگر هم قبلا" در بحث هایمان با آن ها آشنا شدیم ()WinWait و ()Send که الان بیشتر دلیل استفاده از آن ها را متوجه میشویم. تابع ()WinWait تا وضعیت مشخصی دستور اسکریپت را منتظر نگهمیدارد. و پس از پیش آمدن آن وضعیت مشخص دستور بعدی را اجرا میکند. تابع ()Send کار مورد نظر ما را در جاییکه میخواهیم انجام میدهد.
برای مثال با دستورات زیر ، برنامه اول Notepad را اجرا میکند. بعد دستور ()WinWait صبر میکند تا برنامه Notepad کاملا" آماده تایپ کردن بشود و سپس کار را به سطر بعدی دستور محول میکند. در سطر بعد اولین تابع ()Send عبارات زیر را در Notepad تایپ کرده و بقیه کار را به سطر بعدی محول میکند.
AutoIt is typing text
.into this window
در سطر بعد دومین تابع ()Send عبارات زیر را در Notepad تایپ میکند:
aaaaaaaaaa
xxxxxxxxxxxx
ddddddddd
کد HTML:
('Run('Notepad
('WinWait('Untitled - Notepad
('.Send('AutoIt is typing text{ENTER}into this window
('Send('{ENTER} {ENTER}aaaaaaaaaa {ENTER}xxxxxxxxxxxx{ENTER}ddddddddd
و بعد دیگر دستوری نداده ایم مثلا" میتوانیم دستور بدهیم برنامه Notepad بسته شود و و و ............
باید در اینگونه برنامه ها یک کلک هایی زد تا بعضی مسائل به دلخواه ما باشد. بعنوان یک مثال ساده ما میتوانیم یک فایل اجرایی بسازیم که فرضا" کارش این باشد که 30 ثانیه تاخیر ایجاد کند و اجرای این فایل را ما بین دو تا تابع send با دستور runWait بگذاریم.
در کل در برنامه نویسی درست است که نوع زبان و قابلیت هایش مهم است ولی بنده عقیده دارم این ایده ها و خوشفکری های برنامه نویس است که اصل کار را عملی میکند.
همه میتوانند قوانین هر زبان برنامه نویسی را یاد بگیرند ولی در انتها یک نفر هیچ ایده ای ندارد ولی نفر دیگر با یک فکر بکر میلیاردر میشود. این طرز فکر و ایده های بکر هر نفر است که یک زبان را عملیاتی میکند.
در مورد صبر کردن، من یه چرخی در فنکشن ها زدم، گویا با Sleep میشه، به عنوان مثال:
کد:
('Run('Notepad
('WinWait('Untitled - Notepad
(Sleep(5000
('.Send('AutoIt is typing text{ENTER}into this window
(Sleep(5000
('Send('{ENTER} {ENTER}aaaaaaaaaa {ENTER}xxxxxxxxxxxx{ENTER}ddddddddd
به مثالهاي ذيل توجه کنید:
1. در سطر اول دستور میتوانید هر لینک دلخواهتان را بگذارید. مثلا" مثل مثال زیر میتوانید عبارت yahoo.com را بنویسید حال اگر اسکریپت را اجرا کنید صفحه یاهو را باز خواهد کرد.
کد HTML:
"$my_url="yahoo.com
(ShellExecute ( "C:\Program Files\Mozilla Firefox\firefox.exe", $my_url
2.من در سطر دوم آدرس فایرفاکس را داده ام که صفحه یاهو را باز کند.ولی اگر فایرفاکس ندارم و بجایش از Internet explorer استفاده میکنم باید آدرس و نام آن را بنویسم. فرضا" مثال زیر یاهو را با Internet explorer باز خواهد کرد.
کد HTML:
"$my_url = "yahoo.com
(ShellExecute ( "C:\Program Files\Internet Explorer\iexplore.exe", $my_url
3.دو تا فایل بالا فقط زمانی کار خواهند کرد که من ویندوزم در درایو C بوده و فایرفاکس و Internet explorer در آدرس های بالا قرار داشته باشند. برای مثال من در این لحظه داخل ویندوزی هستم که در درایو E نصب است بنابراین دستور بالا در سیستم من کار نخواهد کرد مگر اینکه در مثال های بالا در سطر دوم حرف C را به E عوض کنم.
با اجرای کد های زیر یک پنجره دیده خواهد شد که دارای کلید های YES و NO است. اگر کاربر روی YES کلیک کند برنامه ماشین حساب اجرا شده و درست پشت سرش صفحه یاهو هم باز خواهد شد. اگر کاربر روی NO کلیک کند برنامه notepad اجرا شده و درست پشت سرش صفحه یاهو هم باز خواهد شد.
کد HTML:
($"?response = MsgBox(4, "Sure?", "Are you sure you want to continue
If $response = 6 then
("Run("calc.exe
Else
("Run("notepad.exe
EndIf
$"my_url = "yahoo.com
(ShellExecute ( "C:\Program Files\Internet Explorer\iexplore.exe", $my_url
برای باز شدن صفحه در مرورگر پیش فرض یا کلا هر چیزی در پیش فرض خودش باید کد رو بدون معرفی برنامه بازکننده نوشت، مثلا برای باز شدن p30ask با مرورگر پیش فرض باید کد زیر رو نوشت.
کد:
('ShellExecute("http://forum.p30ask.com
استاد ما منتظر ادامه اين آموزشهاي خودتون هستيم.
سپاس
