غریبه ای به ترسناکی هیولا
غریبه ای به ترسناکی هیولا
به وسیله ترس است كه انسان از حوادث خطرناك فرار می‌كند و خودش را از مرگ نجات می‌دهد. بنابراین، ترس یكی از نعمت‌های بزرگ الهی است كه خداوند آن را در وجود انسان به ودیعه نهاده است؛ همان‌طور كه ترس در كودكان، امری طبیعی است و.....
http://img.tebyan.net/big/1390/08/68...4176161177.gif
ترس یك صفت همگانی است كه كم و بیش در عموم افراد وجود دارد. ترس به طور خلاصه برای حفظ انسان لازم است و روی هم رفته صفت بدی نیست. به وسیله ترس است كه انسان از حوادث خطرناك فرار می‌كند و خودش را از مرگ نجات می‌دهد. بنابراین، ترس یكی از نعمت‌های بزرگ الهی است كه خداوند آن را در وجود انسان به ودیعه نهاده است؛ همان‌طور كه ترس در كودكان، امری طبیعی است و از یك الگوی رشدی پیروی می‌كند.
اولین ترس كه اغلب كودكان بعد از 8 ماهگی با آن مواجه می‌شوند، ترس از جدایی و دیدن غریبه‌هاست. این احساس (غریبی كردن) كه ناشی از محدود بودن محیط حسی كودك است، در عین حال مربوط به دوره تكاملی كودك نیز می‌شود. كودك با توانایی خودش، فرد مورد اعتماد خود را كه غالبا مادر است می‌شناسد و از این رو حضور افراد غریبه در كودك ایجاد ترس می‌كند؛ چرا كه آنها با فرد مورد اعتماد كودك فرق دارند.
پس از این مرحله از رشد شاهد شكل‌گیری احساس ترس دیگری در كودك هستیم، در این حالت كودك از این كه از فرد مورد اعتماد خود جدا شود، احساس ترس می‌كند و ما از آن با نام «ترس جدایی» یاد می‌كنیم. كودك در این دوره از رشد برای اولین بار جدایی را مثل یك درد تجربه می‌كند و انتظار دوباره قرار گرفتن در كنار فرد مورد اعتماد خود را دارد.
این ترس در 2 سالگی كاهش می‌یابد و جای خود را به احساس ترس دیگری می‌دهد كه در سنین بالای 2 سالگی بروز می‌كند. آن ترس؛ ترس از تاریكی است. كودك در این سن، توانایی تشخیص تاریكی و روشنایی، شب روز و بیداری و خواب را تازه كسب كرده است و این توانایی هنوز در مرحله فوق ابتدایی آن عمل می‌كند. به طور کلی ترس‌های کودکان شامل ترس از اشیاء و حیواناتی مثل مار، ترس از طبیعت، ترس از طوفان، رعد و برق و صداهای مهیب، ترس از تنهایی، مرگ، میکروب، سرزنش شدن و مورد تنبیه قرار گرفتن می‌باشد.
البته لازم به ذکر است که ترس در میان همه کودکان کم و بیش و به صورت‌های مختلف به چشم می‌خورد و البته عامل تربیت در خانه و مدرسه بسیار مؤثر است.
ویژگی‌های ترس در کودکان
* برخی از ترسها در کودکان ریشه فطری دارد(ترس از صداهای مهیب) و برخی دیگر از همان ماه‌های اول و به صورت اکتسابی در کودک شکل می‌گیرد(ترس از حیوانات مثل سوسک و گربه) و والدین برای جلوگیری از ترسو شدن کودکان باید خود الگوی شجاعت باشند.
* ترس کودکان ممکن است ثبات و دوام نداشته باشد، زود پدید آید و زود هم از بین برود.
* گاهی ترس کودکان مبتنی بر واقعیت نیست یعنی از چیزی می‌ترسند که بی‌خطر است.
حضور افراد غریبه در كودك ایجاد ترس می‌كند؛ چرا كه آنها با فرد مورد اعتماد كودك فرق دارند
اثرات ترس بر كودكان
ترسها تاثیرات زیانباری بر جسم و روان كودكان بر جای می‌گذارند، بویژه وقتی شدید و مستمر باشند كه از آن جمله می‌توان به كم‌اشتهایی، بدخوابی، لكنت، گرفتگی زبان، ناتوانایی جسمی، عصبی بودن، خواب پریشان، ادرار غیرارادی و... اشاره كرد.
از نظر هوش نیز تاثیرات منفی برای كودكان دارد. كودكی كه می‌ترسد، بی‌آن كه از نظر هوشی مشكل داشته باشد، دقت و تمركز كمتری دارد. در یادگیری مطالب كند است و دچار فراموشی و حواس‌پرتی می‌شود. در واقع ترس، فعالیت‌های هوشی را مختل و گاه متوقف می‌كند و مانع بروز توانایی‌های ذهنی كودكان می‌شود. بیشترین تاثیر منفی ترس، بر جنبه‌های عاطفی و اجتماعی كودكان است. ترس گاهی سبب افسردگی، خجالت و گوشه‌گیری می‌شود و كودكان را از فعالیت، شادی و تحرك لازم بازمی‌دارد.
نشانه‌های بدنی ترس در كودكان
http://img.tebyan.net/big/1390/08/13...7029563675.gif
از نشانه‌های بدنی کودکان در برابر ترس می‌توان به پریدگی رنگ، لرزش دست و پا و بدن، عرق كردن، تپش قلب، خشكی دهان، لكنت زبان و تهوع اشاره كرد. كودكان كوچك‌تر، ترس خود را با گریه و جمع كردن دست و پا و انقباض عضلات نشان می‌دهند.
راه های کمک کردن به کودکان در مقابله با ترس
والدین می توانند به فرزندانشان کمک کنند تا با تقویت حس اعتماد به نفس و کسب مهارتهای لازم با ترس های خود مقابله کنند.
در این قسمت می خواهیم شما را با راه های کمک به فرزندانتان برای مقابله با ترسها و اضطرابهای خود آشنا کنیم:
* تشخیص دهید که این ترس واقعی است. هرچند که به نظر شما مسئله ای بسیار کوچک و پیش پا افتاده باشد، برای فرزندتان حقیقت دارد و باعث اضطراب و ترس او می شود. صحبت کردن درمورد آن ترس بسیار کمک کننده است، کلمات گاهی قادرند احساسات منفی را از چیزی بیرون بکشند.اگر درمورد ترسها صحبت کنید، قدرت آنها کمتر خواهد شد.
* هیچوقت با کوچک و ناچیز کردن آن مورد، سعی نکنید کودکتان را وادار به مقابله با آن کنید. گفتن "مسخره بازی در نیار! هیچ دیوی تو کمد تو قایم نشده!" ممکن است باعث شود فرزندتان بتواند بخوابد، اما ترس را از بین نخواهد برد.
* اسباب ترس را برای فرزندانتان فراهم نکنید. اگر میدانید فرزندتان از سگها خوشش نمی آید، طوری از خیابان رد نشوید که با آن سگ روبه رو نشوید. اینکار فقط باعث می شود که فرزندتان یقین کند که سگها موجوداتی ترسناک و وحشت آور هستند. در اینگونه مواقع فقط باید با مراقبت و توجه با کودکتان رفتار کنید تا بتواند با آن موقعیت ترس آور روبه رو شود.
* به فرزندتان یاد بدهید که چطور میزان یک ترس را اندازه گیری کند. اگر کودک بتواند شدت یک ترس را با میزان 1 تا 10 بسنجد، ممکن است بتواند به ترس با شدت کمتری نسبت به قبل نگاه کند.
برخی از ترسها در کودکان ریشه فطری دارد(ترس از صداهای مهیب) و برخی دیگر از همان ماه‌های اول و به صورت اکتسابی در کودک شکل می‌گیرد
* تکنیک های کنار آمدن و برخورد با ترسها را به کودکانتان بیاموزید. می توانید این تکنیک ها را امتحان کنید: خودتان را "صاحب خانه" به کودک معرفی کنید، و این باعث خواهد شد که کودک نسبت به شیء ترسناک جرات و جسارت بیشتری پیدا کند و برای فرار از آن به شما پناه بیاورد. به فرزندانتان یاد بدهید که در چنین مواقعی به خود بگویند، "من می توانم.." یا "هیچی نیست، می تونم با اون کنار بیام...". تکنیک های تمدد اعصاب نیز کمک کننده هستند، مثل تجسم فکری (تصور غوطه خوردن روی ابرها یا دراز کشیدن لب ساحل دریا) و تنفس عمیق.
فرآوری : مریم عطاریان
بخش خانواده ایرانی تبیان
