اصلاح رفتار اما بدون دردسر
برخورد مثبت والدین با کودک، روشی در اداره ی فرزند است که بر خصوصیات خوب رفتار کودک تاکید می کند و به والدین کمک می کند تا از این خصوصیات آگاهی پیدا کنند. غالبا مشکلات سبب می شود تا خصوصیات خوب کودک نادیده گرفته شود. لذا لازم است والدین بجای رفتار بد کودک، به رفتار خوب او توجه کنند.
http://img.tebyan.net/big/1390/11/88...7163219139.gif
مریم، مادر دو پسر 4و 6 ساله توضیح می دهد که تا چه حد در این مورد احساس درماندگی می کرد. پسرانش سرزنده و فعال اند و تمام روز سر و صدا و شیطنت می کنند. اسباب بازی هایشان را به این طرف و آن طرف پرت می کنند. او می گوید: بچه هایم اصلا خصوصیت خوبی ندارند، هیچ وقت رفتارشان مرا خوشحال نمی کند فقط دوست دارند مرا اذیت کنند و ...
وقتی والدین تا این حد درمانده می شوند و نمی توانند هیچ خصوصیت خوبی در فرزندشان بیابند. با وجود آنکه به فرزندشان علاقه دارند انچنان کنترل خود را از دست می دهند که بتدریج صفات مثبت بچه هایشان را نمی توانند ببینند. در نتیجه پرخاشگر تر و خشن تر می شوند تا بتوانند قدرت را بالاخره بدست گیرند. برخی از والدین هم به جای اینکه پرخاشگری کنند، کم کم ازلحاظ عاطفی از فرزند خود دور می شوند. هر دو نوع رفتار آنها منفی و حاکی از انعطاف ناپذیری است و واقعا به عصبی شدن می انجامد. کودکی که هیچ گونه توجهی از جانب والدین نمی بیند کم کم طوری رفتار می کند که توجه بیشتری را جلب کند، حتی اگر این جلب توجه به کمک رفتار نا خوشایند و منفی باشد.
پس برای از بین بردن رفتارهای منفی کودکان و اصلاح رفتار خودتان به نکات ذیل توجه کنید
** توجه به جنبه های مثبت کودکان: اولین قدم در اصلاح رفتار، شناسایی خصوصیات خوب فرزندتان است. زمانی که کودک رفتار خوبی دارد و به آرامی مشغول بازی است ، معمولا والدین می گویند:( بگذار به حال خودش باشد ) آنان مزاحم کودک نمی شوند مبادا که کودک متوقع شود که به او توجه نشان دهند. هرگز به او نمی گویند: آفرین چه خوب برای خودت بازی می کنی!) در صورتی که فرزندتان که مشغول که مشغول بازی بوده و کاری به شما نداشته، شاید می خواهد به نحوی توجه شما را به خود جلب کتد. پس به او بگویید: آفرین بچه خوبی شده ای، مرا خوشحال کردی، بخاطر این رفتار خوب چیزی برایت خواهم خرید. یعنی( تقویت کنید).
** آموزش بدهید و رابطه مثبت برقرار کنید: وقتی رفتار مثبت از بچه دیدید، به او بگویید که این رفتارت خوب است. بوسیله توجه نشان دادن به رفتار مثبت فرزند خود، با او رابطه مثبتی برقرار کنید. اگر والدین ، در مقابل رفتار مثبت و منفی فرزند خود عصبی شوند و هیچ کدام را تایید و تکذیب نکنند و فرق بین رفتار خوب و بد را با واکنش خودشان آموزش ندهند، بی تردید رابطه عاطفی مثبت برقرار نکرده اند.
رو برگرداندن از کودک و نگاه نکردن به او، دست نزدن و حرف نزدن با او، همه اینها ویژگی های بی اعتنایی به کودک است
** توجه و تشویق را همراه کنید: توجه نشان دادن صرفا توصیف کارهایی است که کودک انجام می دهد. یعنی والدین با حرف زدن درباره مثلا بازی، نشان می دهند که کاملا به کودک توجه دارند و کودک نیز احساس می کند که والدینش در بازی او کاملا شرکت دارند. دومین نوع واکنش متقابل مثبت که والدین می توانند بیاموزند این است که، رفتار خوب را تشویق کنند. این کار می توان با در آغوش کشیدن کودک، بوسیدن او یا نوازش کردن انجام داد. در سایر موارد می توان دقیق تر باشیم. مثل( متشکرم که اسباب بازی هایت را جمع و جور کردی)، ( چه پسر خوبی بودی که وقتی صدایت زدم آمدی.) جملات دقیق و مشخص به خصوص از این نظر مفید است، که بوضوح به کودک می آموزد که والدین چه می خواهند. برای هر دو مشخص می شود که رفتار خوب کدام است و رفتار بد کدام.
** گاهی بی اعتنایی کنید: مهارت دیگری که مکمل توجه نشان دادن مثبت است، بی اعتنایی است. برای اینکه بی اعتنایی به کودک ثمر بخش باشد، باید والدین بیاموزند که برای مدت کوتاهی هیچ ارتباطی با کودک برقرار نکنند و خود را کاملا آرام و بی علاقه نشان دهند. رو برگرداندن از کودک و نگاه نکردن به او، دست نزدن و حرف نزدن با او، همه اینها ویژگی های بی اعتنایی به کودک است.
http://img.tebyan.net/big/1390/11/21...9720417934.gif
** اهداف تغییر را تعیین کنید: لازمه تعیین اهداف تغییر، برقراری ارتباط مثبت با فرزندان است. وقتی همه چیز بد بنظر برسد، والدین به سختی می توانند برنامه ریزی کنند که چه رفتاری را می خواهند تغییر دهند. اگر والدین می خواهند رفتاری در فرزندان متوقف شود در این صورت باید رفتاری دیگر جای آن را بگیرد. اگر قرار است فرزندان دست از شکستن اسباب بازی های خود بردارند باید معلوم شود که به جای آن چه کاری می توانند بکنند؟ می توان به والدین کمک کرد تا فهرست رفتار تهیه کنند.
مثل جدول زیر:
| رفتاری که قرار است زیاد شود |
رفتاری که قرار است کاهش یابد |
| نوازش دوست خود |
اذیت کردن دوست خود |
| لباس پوشیدن با اولین درخواست |
امتناع از لباس پوشیدن |
| بسرعت توی رختخواب رفتن و... |
فریاد نکشیدن به هنگام رفتن به رختخواب |
بوسیله تنظیم جدول بالا والدین قبل از هر اقدام می دانند که در واقع از کودک چه می خواهند. آن وقت است که با کودک درباره رفتارهایی که باید تغییر کند می توانند حرف بزنند، البته باید با کلمات و جملات مثبت و ساده و مشخص با کودک صحبت کنند.
** روشتان را عوض کنید: کودکان بسرعت روش رفتار شما را کشف می کنند، وقتی والدین به یک شکل رفتار می کنند، و با واکنش هایی از جانب فرزندشان روبرو می شوند، باید بدانندکه این روش، یعنی وادار کردن آنها به انجام رفتاری که برای فرزندشان کارآیی ندارد. در این موقع با شوخی کردن، کودک را از این حالت در آورید و یا گاهی ضد آن چیزی که از او می خواهید بگویید مثل ( من نمی خواهم تو لباس خواب تنت کنی.) یا ( گمان نمی کنم بتوانی همه این غذا را بخوری.) ه همین ترتیب احساس رقابت با والدین، مقاومت آنان را در هم می شکند و یا تبدیل درخواست به حالت مسابقه، رقابت را در کودک تحریک می کند.
پس لازم است والدین قبل از درخواست از کودک، به نوعی توجه او را به خود جلب کنند و نیاز او را با توجه در نظر داشته باشند تا بتوانند از بروز بعضی از مشکلات جلوگیری کنند.
فرآوری: نوریه نوچمنی
بخش خانواده ایرانی تبیان
