واگذاری سگ و گربه به استفراغ در مواردمسمومیت

این اتفاق ممکن است برای هر کسی پیش بیاید: چنانچه سگ یا گربه شما ماده ای سمی خورده باشد برای وادار کردن او به استفراغ چه می کنید؟ در این مطلب شما را بامواردی که نباید استفراغ در سگ وگربه ایجاد کرد و همچنین قی آورهایی ( موادی که موجب استفراغ می شوند) که در خانه ممکن است پیدا شوند آشنا می کنیم.
باید دانست که مواد قی آور وایجاد استفراغ همواره مفید نیستند و گاه ممکن است حتی به مرگ حیوان منجر شود. مواردی که نباید از قی آورها استفاده شود:
1. اگر از خوردن مواد سمی 1 تا 2 ساعت گذشته باشد . البته در موارد مسمومیت با سالیسیلاتها، مواد مخدر ، داروهای آنتی کولی نرجیک یا داروهای ضد اضطراب سه حلقه ای تا 4 ساعت بعد نیز می توان از قی آورها استفاده کرد.
2. در مواردی که درجه مسمومیت حیوان در حدی است که هوشیاری او بسیار کم شده در نتیجه قدرت فرو بردن مواد قی آور را از دست داده است. همچنین در مواردی که حیوان در حالت شوک یا کما یا هر حالت دیگری که سبب کاهش هوشیاری شود، از قی آورها نباید استفاده کرد.
3. مواردی که مواد خورده شده توسط حیوان از نوع سوزش آور و از بین برندۀ بافت باشد، مانند اسیدها و بازهای قوی. در چنین حالتی عمل استفراغ سبب سایش بافت های مخاطی دهان و حلق و مری می گردد.
4. هنگامی که حیوان مواد نفتی مانند گازوییل ،کروزول و روغن موتور خورده باشد. در این گونه موارد واداشتن حیوان به استفراغ با احتمال خفگی او همراه است.

اصولاً عمل استفراغ هر چه سریعتر صورت گیرد امکان جذب سموم کمتر خواهد بود. چنانچه در یک ساعت اول پس از خوردن سم عمل استفراغ انجام شود به میزان 17 تا 62 درصد از محتویات معده همراه با سموم داخل آن خارج خواهد شد. واداشتن حیوان به استفراغ پس از یک ساعت اول فایدۀ چندانی نخواهد داشت و در سگ و گربه چنانچه 4 ساعت از خوردن سم گذشته باشد در بیشتر موارد کاملاً بی فایده خواهد بود. اطلاع داشتن از وزن حیوان در چنین مواردی بسیار مفید است زیرا خوراندن مواد قی آور دقیقاً بستگی به وزن حیوان دارد. و سرانجام اینکه قبل از مصرف قی آورها سعی کنید با دامپزشک خود تماس بگیرید.
بعضی داروهای مربوط به انسان (مانند دیازپام) بسیار سریع الأثر هستند و چنانچه حیوان اشتباهاً آن را مصرف کرده باشد دارو سریع اثر خود را ایجاد کرده و در چنان فرصت کمی امکان ایجاد استفراغ چندتن موثر نمیباشد. در این موارد باید به دامپزشک مراجعه و از روشهای دیگری استفاده شود.
قی آورهای خانگی مناسب برای سگ و گربه

• هیدروژن پراکسید 3درصد : تنها ماده کم خطر پیشنهادی برای ایجاد استفراغ هیدروژن پراکسید 3درصد است. این ماده همان محلول معروف به آب اکسیژنه با غلظت 33 درصد است . البته به هیچ عنوان از چنین غلظتی به طور خالص برای ایجاد استفراغ نباید استفاده شود چرا که باعث سوزاندن مخاط دستگاه گوارش و ایجاد التهاب شدید معده می شود. به این منظور باید محلول آب اکسیژنه را به نسبت یک به 10 با آب مخلوط کرد(یک قسمت آب اکسیژنه ، ده قسمت آب). این محلول رقیق شده (3درصد) به صورت آماده در بعضی داروخانه ها موجود است.

باید توجه داشت این محلول صرفاً برای ایجاد استفراغ در سگها به کار می رود و در مورد گربه به هیچ وجه نباید ار آن استفاده کرد زیرا نه تنها سبب استفراغ نمی شود بلکه موجب التهاب در معده گربه می گردد.گربه ای که مواد سمی خورده است می بایست مستقیماً نزد دامپزشک برده شود.

مقدار مصرفی هیدروژن پراکسید 3 درصد برای سگ 1 تا 5 سی سی به ازای هر کیلو وزن حیوان است ، یعنی برای یک سگ 5 کیلویی می توان 5 تا 25 سی سی تجویز نمود. کل مقدار این مایع برای هیچ سگی نباید از 50 سی سی بیشتر شود. شایان ذکر است که هر قاشق چایخوری معادل 5 سی سی و هر قاشق غذاخوری معادل 15 سی سی است. معمولاً 15 دقیقه بعد از مصرف سگ استفراغ می کند. اگر اثر نکرد برای بار دوم همان مقدار تکرار شود. اما چنانچه باز هم اثر نکرد و استفراغ ایجاد نشد تکرار سه بارۀ هیدروژن پراکسید توصیه نمی شود. هیدروژن پراکسید را می توان به وسیله سرنگ یا خیساندن کمی نان یا غذا در آن به حیوان خوراند.

• نمک طعام : در مواردی که نه دامپزشک در دسترس باشد و نه هیدروژن پراکسید، برای ایجاد استفراغ در سگ و گربه می توان از یک تا سه قاشق چایخوری نمک طعام استفاده کرد. می توان این مقدار را در آب حل کرد و به صورت آب نمک به حیوان خوراند. تجویز مقادیر زیاد نمک ممکن است برای حیوان خطرناک باشد.

• مایع ظرف شویی : راه دیگر ایجاد استفراغ که از خوراندن نمک کم خطرتر است، خوراندن مایع ظرف شویی حاوی فسفات است. برای تهیۀ آن می بایست 3 قاشق چایخوری از مایع ظرف شویی را با 235 سی سی (یک لیوان) آب مخلوط کرد و از این محلول به ازای هر کیلو وزن حیوان 10 سی سی خورانده شود. یعنی اگر حیوان 5 کیلو بود 50 سی سی به او خورانده شود. معمولاً 20 دقیقه بعد از مصرف ، استفراغ ایجاد می شود.

مترجمان : نیلوفر صلح جو،امیررضا عامری نایینی
منبع:Small Animal toxicology 2011

منبع :دامپزشکان