۹۱ آیه قرآن در نهج البلاغه
نهج‌البلاغه پس از قرآن کریم، ارزشمندترین کتاب هدایت و انسان سازی است که در جای جای آن، انعکاس آیات آسمانی قرآن، مشهود است. کلام امام علی علیه السلام بارها به آیات و مفهوم و شرح و توضیح آن‌ها، تزئین و نورانی شده است و آن قدر با قرآن پیوند عمیق و زیبا برقرار کرده است که هر جوینده‌ی حقیقت و معارف اسلامی را به سمت توجه و کنکاش در کلام علوی می‌کشاند تا با مشخص کردن بعضی از این جلوه‌های تابش نور الهی در کلام امام علی علیه السلام اندکی از عطش خود را بکاهد و قدری از حلاوت کلام امام علی علیه السلام بچشد .
- – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - -
نهج البلاغه در ۱۲۱ مورد به طور صریح به آیات قرآن کریم استشهاد نموده و یا اقتباس کرده است:
۱ـ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلاَّ إِبْلِیسَ. (خطبه ۱)
۲ـ اِنَّکَ مِنَ الْمُنْظَرِینَ اِلى یَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ. (خطبه ۱)
۳ـ وَ لِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ مَنِ اسْتَطاعَ إِلَیْهِ سَبِیلاً، وَ مَنْ کَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِیٌّ عَنِ الْعالَمِینَ. (خطبه ۱)
۴ـ تِلْکَ الدَّارُ الْآخِرَهُ نَجْعَلُها لِلَّذِینَ لا یُرِیدُونَ عُلُوًّا فِی الْأَرْضِ وَ لا فَساداً وَ الْعاقِبَهُ لِلْمُتَّقِینَ. (خطبه ۳)
۵ـ اِحْدَی الْحسْنَیَیْنِ. (خطبه ۲۳)
۶ـ تِبْیاناً لِکُلِّ شَیْءٍِ. (خطبه ۸۵)
۷ـ ما فَرَّطْنا فِی الْکِتابِ مِنْ شَیْءٍ. (خطبه ۱۸)
۸ـوَ لَوْ کانَ مِنْ عِنْدَ غَیْرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فِیهِ اخْتِلافاً کَثِیراً. (خطبه ۱۸)
۹ـ قُلْ تَمَتَّعُوا فَإِنَّ مَصِیرَکُمْ إِلَى النَّارِ. (خطبه ۲۸)
۱۰ـ کَاَنَّما یُساقُونَ إِلَى الْمَوْتِ وَ هُمْ یَنْظُرُونَ. (خطبه ۳۹)
۱۱ـ وَ یَنْجُو الَّذِینَ سَبَقَتْ لَهُمْ مِنَ اللهِ الْحُسْنى. (خطبه ۵۰)
۱۲ـ لَقَدْ ضَلَلْتُ إِذاً وَ ما أَنَا مِنَ الْمُهْتَدِینَ. (خطبه ۵۷)
۱۳ـوَ أَنْتُمُ الْاَعْلَوْنَ وَ اللَّهُ مَعَکُمْ، وَ لَنْ یَتِرَکُمْ أَعْمالَکُمْ. (خطبه ۶۵)
۱۴ـ وَ لَتَعْلَمُنَّ نَبَأَهُ بَعْدَ حِینٍ. (خطبه ۷۰)
۱۵ـ کُلُّ نَفْسٍ مَعَها سائِقٌ وَ شَهِیدٌ. (خطبه ۸۴)
۱۶ـفَأَیْنَ تَذْهَبُونَ. (خطبه ۸۶)
۱۷ـ وَ أَنّی تٌؤْفَکُونَ. (خطبه ۸۶)
۱۸ـ تَاللَّهِ إِنْ کُنَّا لَفِی ضَلالٍ مُبِینٍ، إِذْ نُسَوّیکُمْ بِرَبِّ الْعالَمِینَ. (خطبه ۹۰)
۱۹ـ بَلْ عِبادٌ مُکْرَمُونَ، لا یَسْبِقُونَهُ بِالْقَوْلِ وَ هُمْ بِأَمْرِهِ یَعْمَلُونَ. (خطبه ۹۰)
۲۰ـ اِنَّکَ عَلى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ. (خطبه ۲۱۶)
۲۱ـ فَاِنَّ الْعاقِبَهَ لِلْمُتَّقینَ. (خطبه ۹۷)
۲۲ـ إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ وَ إِنْ کُنَّا لَمُبْتَلِینَ. (خطبه ۱۰۲)
۲۳ـ مِنْ ماءٍ مَهینٍ. (خطبه ۱۰۸)
۲۴ـ رَیْبُ الْمَنُونِ. (خطبه ۱۰۸)
۲۵ـ کَماءٍ أَنْزَلْناهُ مِنَ السَّماءِ فَاخْتَلَطَ بِهِ نَباتُ الْأَرْضِ فَأَصْبَحَ هَشِیماً تَذْرُوهُ الرِّیاحُ، وَ کانَ اللَّهُ عَلى کُلِّ شَیْءٍ مُقْتَدِراً.(خطبه۱۱۰)
۲۶ـ کَما بَدَأْنا أَوَّلَ خَلْقٍ نُعِیدُهُ وَعْداً عَلَیْنا، اِنَّا کُنَّا فاعِلِینَ. (خطبه ۱۱۰)
۲۷ـ فَاتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقاتِهِ وَ لا تَمُوتُنَّ اِلاَّ وَ اَنْتُمْ مُسْلِمُونَ. (خطبه ۱۱۳)
۲۸ـ تُنْزِلُ الْغَیْثَ مِنْ بَعْدِ ما قَنَطُوا وَ تَنْشُرُ رَحْمَتَکَ وَ اَنْتَ الْوَلِیُّ الْحَمیدُ. (خطبه ۱۱۴)
۲۹ـ وَ تُبْلی فیهِ السَّرائِرُ. (خطبه ۱۱۹)
۳۰ـفَاِنْ تَنازَعْتُمْ فِی شَیْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَىَ اللَّهِ وَ الرَّسُولِ. (خطبه ۱۲۵)
۳۱ـ اِنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَهِ وَ یُنَزِّلُ الْغَیْثَ وَ یَعْلَمُ ما فِی الْأَرْحامِ وَ ما تَدْرِی نَفْسٌ ما ذا تَکْسِبُ غَداً وَ ما تَدْرِی نَفْسٌ بِأَیِّ أَرْضٍ تَمُوتُ. (خطبه ۱۲۸)
۳۲ـ فإِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ راجِعُونَ. (خطبه ۱۲۹)
۳۳ـظَهَرَ الْفَسادُ. (خطبه ۱۲۹)
۳۴ـ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ إِنَّهُ کانَ غَفَّاراً، یُرْسِلِ السَّماءَ عَلَیْکُمْ مِدْراراً وَ یُمْدِدْکُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنِینَ. (خطبه ۱۴۳)
۳۵ـوَ لا تٌؤاخِذْنا بِما فَعَلَ السُّفَهاءُ مِنَّا. (خطبه ۱۴۳)
۳۶ـ لِیَبْلُوَهُمْ أَیُّهُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً. (خطبه ۱۴۴)
۳۷ـ هُدِی لِلَّتِی هِیَ أَقْوَمُ. (خطبه ۱۴۷)
۳۸ـ وَ لا یُنَبِّئُکَ مِثْلُ خَبِیرٍ. (خطبه ۱۵۲)
۳۹ـ وَ تُبْرَزُ الْجَحِیمُ لِلْغاوینَ. (خطبه ۱۵۵)
۴۰ـ الم اََحَسِبَ النَّاسُ أَنْ یُتْرَکُوا أَنْ یَقُولُوا آمَنَّا وَ هُمْ لا یُفْتَنُونَ. (خطبه ۱۵۵)
۴۱ـ اَنَّکَ حَیُّ قَیُّومٌ لا تَأْخُذُکَ سِنَهٌ وَ لا نَوْمٌ. (خطبه ۱۵۹)
۴۲ـ وَ اَخَذْتَ بِالنَّواصِی وَ الْاَقْدامِ. (خطبه ۱۵۹)
۴۳ـ رَبِّ اِنِّی لِما اَنْزَلْتَ اِلَیَّ مِنْ خَیْرٍ فَقِیرٌ. (خطبه ۱۵۹)
۴۴ـ فَلا تَذْهَبْ نَفْسُکَ عَلَیْهِمْ حَسَراتٍ اِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ بِما یَصْنَعُونَ. (خطبه ۱۶۱)
۴۵ـ مِنْ سُلالَهٍ مِنْ طِینٍ، وُضِعْتَ فِی قَرارٍ مَکِینٍ، اِلى قَدَرٍ مَعْلُومٍ. (خطبه ۱۶۲)
۴۶ـاِنَّ الَّذِینَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْمَلائِکَهُ اَنْ لا تَخافُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَبْشِرُوا بِالْجَنَّهِ الَّتِی کُنْتُمْ تُوعَدُونَ. (خطبه ۱۷۵)
۴۷ـ اِنَّ اللَّهَ لا یَغْفِرُ اَنْ یُشْرَکَ بِهِ. (خطبه ۱۷۵)
۴۸ـ لِاَنَّ اللَّهَ لَیْسَ بِظَلاَّمٍ لِلْعَبِیدِ. (خطبه ۱۷۷)
۴۹ـ بُعْداً لَهُمْ کَما بَعِدَتْ ثَمُودُ. (خطبه ۱۸۰)
۵۰ـ مَنْ یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً. (خطبه ۱۸۲)
۵۱ـ اِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ یَنْصُرْکُمْ وَ یُثَبِّتْ أَقْدامَکُمْ. (خطبه ۱۸۲)
۵۲ـ مَنْ ذَا الَّذِی یُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً فَیُضاعِفَهُ لَهُ، وَ لَهُ أَجْرٌ کَرِیمٌ. (خطبه ۱۸۲)
۵۳ـ وَ لَهُ جُنُودُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ. (خطبه ۱۸۲)
۵۴ـوَ لَهُ خَزائِنُ السَّماواتِ وَ الْاَرْضِ وَ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمِیدُ. (خطبه ۱۸۲)
۵۵ـ ذلِکَ فَضْلُ اللَّهِ یُؤْتِیهِ مَنْ یَشاءُ، وَ اللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیمِ. (خطبه ۱۸۲)
۵۶ـ فَتَبارَکَ الَّذِی یَسْجُدُ لَهُ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ الْاَرْضِ طَوْعاً و کَرْهاً. (خطبه ۲۲۷)
۵۷ـ وَ اَنْشَأَ السَّحابَ الثِّقالَ. (خطبه ۲۲۷)
۵۸ـ یَقُولُ لَئِنْ اَرادَ کَوْنَهُ کُنْ فَیَکُونَ. (خطبه ۲۲۸)
۵۹ـ اِلی أَجَلٍ مَعْلُومٍ. (خطبه ۲۳۱)
۶۰ـ وَ سِیقَ الَّذِینَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ اِلَى الْجَنَّهِ زُمَراً. (خطبه ۲۳۲)
۶۱ـ وَ کانُوا أَحَقَّ بِها وَ أَهْلَها. (خطبه ۲۳۲)
۶۲ـ وَ قَلِیلٌ مِنْ عِبادِیَ الشَّکُورُ. (خطبه ۲۳۳)
۶۳ـوَ لاتَ حِینَ مَناصٍ. (خطبه ۲۳۳)
۶۴ـ فَما بَکَتْ عَلَیْهِمُ السَّماءُ وَ الْأَرْضُ وَ ما کانُوا مُنْظَرِینَ. (خطبه ۲۳۳)
۶۵ـ إِنِّی خالِقٌ بَشَراً مِنْ طِینٍ، فَإِذا سَوَّیْتُهُ وَ نَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی فَقَعُوا لَهُ ساجِدِینَ، فَسَجَدَ الْمَلائِکَهُ کُلُّهُمْ أَجْمَعُونَ إِلاَّ إِبْلِیسَ.(خطبه ۲۳۴)
۶۶ـ قالَ رَبِّ بِما أَغْوَیْتَنِی لَاُزَیِّنَنَّ لَهُمْ فِی الْاَرْضِ وَ لَأُغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعِینَ. (خطبه ۲۳۴)
۶۷ـ أَیَحْسَبُونَ أَنَّما نُمِدُّهُمْ بِهِ مِنْ مالٍ وَ بَنینَ. نُسارِعُ لَهُمْ فِی الْخَیْراتِ؟ بَلْ لا یَشْعُرُونَ. (خطبه ۲۳۴)
۶۸ـ فَجَعَلَها بَیْتَهُ الْحَرامَ الَّذی جَعَلَهُ اللهُ للِنّاسِ قِیاماً. (خطبه ۲۳۴)
۶۹ـ فَقالُوا نَحْنُ أَکْثَرُ اَمْوالاً وَ أَوْلاداً وَ ما نَحْنُ بِمُعَذَّبِینَ. (خطبه ۲۳۴)
۷۰ـ فَاِنَّ اللَّهَ مَعَ الَّذِینَ اتَّقَوْا وَ الَّذِینَ هُمْ مُحْسِنُونَ. (خطبه ۱۸۴)
۷۱ـ اُولئِکَ حِزْبُ الشَّیْطانِ أَلا إِنَّ حِزْبَ الشَّیْطانِ هُمُ الْخاسِرُونَ. (خطبه ۱۸۵)
۷۲ـ فی یَوْمٍ تَشْخَصُ فِیهِ الْأَبْصارُ. (خطبه ۱۸۶)
۷۳ـ فَاِنَّها کانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنینَ کِتاباً مَوْقُوتاً. (خطبه ۱۹۰)
۷۴ـ ما سَلَکَکُمْ فِی سَقَرَ؟ قالُوا لَمْ نَکُ مِنَ الْمُصَلِّینَ. (خطبه ۱۹۰)
۷۵ـ رِجالٌ لا تُلْهِیهِمْ تِجارَهٌ وَ لا بَیْعٌ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ وَ إِقامِ الصَّلاهِ وَ اِیتاءِ الزَّکاهِ. (خطبه ۱۹۰)
۷۶ـ وَ أْمُرْ أَهْلَکَ بِالصَّلاهِ وَ أصْطَبِرْ عَلَیْها. (خطبه ۱۹۰)
۷۷ـ وَ هُوَ الْاِنْسانُ، إِنَّهُ کانَ ظَلُوماً جَهُولاً. (خطبه ۱۹۰)
۷۸ـ فَعَقَرُوها فَأَصْبَحُوا نادِمِینَ. (خطبه ۱۹۲)
۷۹ـ اِنَّا لِلَّهِ وَ اِنَّا اِلَیْهِ راجِعُونَ. (خطبه ۱۹۳)
۸۰ـ إِنَّ فِی ذلِکَ لَعِبْرَهَ لِمَنْ یَخْشی. (خطبه ۲۰۲)
۸۱ـ أَلْهیکُمُ التَّکاثُرُ حَتَّى زُرْتُمُ الْمَقابِرَ. (خطبه ۲۱۲)
۸۲ـ رِجالٌ لا تُلْهِیهِمْ تِجارَهٌ وَ لا بَیْعٌ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ. (خطبه ۲۱۳)
۸۳ـ یا أَیُّهَا الْإِنْسانُ ما غَرَّکَ بِرَبِّکَ الْکَرِیمِ. (خطبه ۲۱۴)
۸۴ـ هُنالِکَ تَبْلُوا کُلُّ نَفْسٍ ما أَسْلَفَتْ وَ رُدُّوا إِلَىَ اللَّهِ مَوْلاهُمُ الْحَقِّ وَ ضَلَّ عَنْهُمْ ما کانُوا یَفْتَرُونَ. (خطبه ۲۱۷)
۸۵ـ وَ خَسِرَ هُنالِکَ الْمُبْطِلُونَ. (نامه ۳)
۸۶ـرَبَّنَا افْتَحْ بَیْنَنا وَ بَیْنَ قَوْمِنا بِالْحَقِّ، وَ أَنْتَ خَیْرُ الْفاتِحِینَ. (نامه ۱۵)
۸۷ـ أَلا تُحِبُّونَ أَنْ یَغْفِرَ اللَّهُ. (نامه ۲۳)
۸۸ـ وَ ما عِنْدَ اللَّهِ خَیْرٌ لِلْاَبْرارِ. (نامه ۲۳)
۸۹ـوَ اُولُوا الْاَرْحامِ بَعْضُهُمْ أَوْلى بِبَعْضٍ فِی کِتابِ اللَّهِ. (نامه ۲۸)
۹۰ـاِنَّ أَوْلَى النَّاسِ بِاِبْراهِیمَ لَلَّذِینَ اتَّبَعُوهُ وَ هذَا النَّبِیُّ وَ الَّذِینَ آمَنُوا، وَ اللَّهُ وَلِیُّ الْمُؤْمِنِینَ. (نامه ۲۸)
۹۱ـلَقَدْ عَلِمَ اللَّهُ الْمُعَوِّقِینَ مِنْکُمْ وَ الْقائِلِینَ لِاِخْوانِهِمْ هَلُمَّ إِلَیْنا وَ لا یَأْتُونَ الْبَأْسَ إِلاَّ قَلِیلاً.(نامه ۲۸)
