اظهارات آیت الله مظاهری درباره وضعیت ازدواج و طلاق و بی خانه بودن مردم در حکومت اسلامی
آیت الله مظاهری به تبیین راهکارهای رهایی از معضلات مربوط به ازدواج جوانان پرداخته و تصریح کردند: بی شک تشریفات سنگین در ازدواج جوانان دارای اشکالات شرعی و اخلاقی فراوان و توام با پیامدهای نامناسب فرهنگی است.
این مرجع تقلید طی سخنانی در درس اخلاق خویش با عنوان نگرشی کوتاه به برخی فضایل حضرت زهرا«سلام‌الله‌علیها» اظهار داشتند: در حال حاضر وضع ازدواج‌ها خیلی مشکل شده و متأسفانه روز به روز هم مشکل‌تر می‌شود و در اثر مشکل بودن ازدواج، مفاسد و بلاهای بزرگی، اجتماع را تهدید می‌کند.
ایشان همچنین با تاکید بر این که یکی از آثار خطرناک و زیان‌بار سخت بودن ازدواج، رواج رفیق یابی و دوست‌یابی نامشروع دختران و پسران است، افزودند: قرآن کریم این گناه بزرگ را بسیار نکوهش کرده و با قرار دادن آن در کنار بی‌عفّتی، بزرگ و خطرناک بودن آن را گوشزد می‌کند و می‌فرماید: «دختر و پسر یا مرد و زن شایسته کسانی هستند که مرتکب اعمال منافی عفّت نمی‌شوند و با نا محرم هم رابطه دوستی بر قرار نمی‌کنند.»
معظم له خاطرنشان کردند: این هشدار قرآن کریم، اشاره به یک واقعیّت اساسی دارد که رابطه دوستی بین افراد نامحرم، نهایتاً منجر بی‌عفّتی و ارتکاب اعمال خلاف عفّت می‌شود و فساد اجتماعی بزرگی به همراه خواهد داشت. حال برای رفع این مفاسد بزرگ و خانمان‌سوز چه باید کرد؟ هیچ چاره‌ای نیست، جز سرمشق گرفتن از روش حضرت زهرا«سلام‌الله‌علیها»، هم راجع به ازدواج و هم راجع به ساده زیستی.
ایشان تاکید کردند: پدران و مادرانی که دختر و پسر جوان دارند باید هوشیار باشند و توجه کنند که وقتی دختر یا پسر آنان تمایل جنسی پیدا کرد، مقدّمات ازدواج او را فراهم کنند. امّا با این تشریفاتی که امروزه مانع ازدواج شده، نه دختر می‌تواند شوهر کند و نه پسر می‌تواند زن بگیرد. ظاهر زندگی پسر و دختر و میزان تموّل و دارایی خانواده‌های آنان ملاک ازدواج شده و به جای تحقیق در خصوص دین و اخلاق همدیگر، صرفاً به خانه و درآمد و ماشین و تلفن همراه پسر و یا به جنس فرش و تجمّلات خانه دختر می‌اندیشند و اگر این تشریفات خرافی را نپسندند، به آن ازدواج تن نمی‌دهند.
رییس عالی حوزه علمیه اصفهان همچنین بیان داشتند: مهریه گزاف، جهیزیه تجمّلی، مخارج هنگفت عقد و عروسی و ولیمه سنگین و تشریفاتی، مانع ازدواج جوانان شده است و علاوه بر اینکه اشکال شرعی و اخلاقی دارد، مفاسد بزرگی برای خانواده‌ها و اجتماع در پی خواهد داشت.
ایشان اضافه کردند: امروزه اگر یک دختر بخواهد ازدواج کند، لاأقل سی میلیون جهیزیه می‌خواهد. از این‌رو بسیاری از خانواده‌ها به بهانه‌های مختلف دختر خود را شوهر نمی‌دهند. یک پسر هم که بخواهد ازدواج کند، همین مقدار برای مخارج اولیّه و مقدّماتی ازدواج، که البته تشریفاتی است، نیاز دارد. پس از این مخارج هم مشکل بزرگ آنان تهیّه خانه است که با این وضعیّت از عهده آن بر نمی‌آیند. از این جهت بیشتر پسرها نیز از ازدواج فرار می‌کنند. گرانی و تورّم هم که روز به روز بیشتر می‌شود و مصیبت بزرگ‌تری برای اجتماع پدید آورده است.
*جامعه برای اصلاح و پیشرفت محتاج بازگشت به فضایل حضرت زهرا(س) است
حضرت آیت الله مظاهری همچنین در ادامه با اشاره به فرارسیدن دهه فاطمیه دوم اظهار داشتند: . حضرت زهرا«سلام‌الله‌علیها»، دریای فضایل حسنه اخلاقی و منبع خصائل نیکوی انسانی و در یک کلمه از زبان قرآن کریم، «کوثر» است. از سوی دیگر جامعه فعلی برای اصلاح و پیشرفت، سخت محتاج بازگشت به فضایل حضرت زهرا«سلام‌الله‌علیها» و سرمشق گرفتن از ایشان است.
ایشان با بیان این که امروزه نیاز به الگوگیری از حضرت زهرا«سلام‌الله‌علیها»، در دو امر مهمّ «ساده زیستی» و «ازدواج» بیشتر احساس می‌شود، گفتند: متاسفانه تجمّل‌گرایی در اجتماع فراگیر شده که مصائب فراوان و جبران‌ناپذیری در پی دارد؛ مصائبی که روز به روز اوج می‌گیرد و مثل آتش برافروخته بیشتر زبانه می‌کشد.
معظم له افزودند: در وضع فعلی، ساده زیستی به طور کلّی فراموش شده و تجمّل‌گرایی جای آن را گرفته است. قرآن کریم در سوره واقعه می‌فرماید که چنین وضعیتی، گناهان بزرگ در پی خواهد داشت.
ایشان با اشاره به اهمیت مبحث ازدواج در آموزه های اسلامی گفتند: پیغمبر اکرم «صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسل ّم» راجع به ازدواج می فرمایند: وقتی تمایل در میان دخترها و پسرها پیدا شد، یعنی هنگامی که وقت ازدواج آنان رسید، دو شرط باید در انتخاب همسر رعایت شود؛ اوّل: دین و دوّم: اخلاق. اگر طرف مقابل دین و اخلاق داشت، حتماً با او ازدواج کنید، وگرنه فتنه و فساد بزرگ برای شما پدیدار می‌شود.
*در حکومت اسلامی نباید کسی بی‌خانه باشد
این مرجع تقلید همچنین به بیان گوشه‌هایی از مظاهر ساده زیستی حضرت زهرا«س» پرداخته و افزودند: بنابر گواهی تاریخ، ازدواج امیرالمؤمنین و حضرت زهرا«سلام‌الله‌علیهما» و نیز نحوه زندگی آن دو بزرگوار در نهایت سادگی و به دور از هرگونه تجمّل و تشریفات بوده است. امیرالمؤمنین«سلام‌الله‌ع لیه» از دارایی دنیا، یک زره برای جنگ داشت و پیامبر گرامی «صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسل ّم» به او فرمود: تو چون پشت به دشمن نمی‌کنی، نیاز به زره نداری، لذا زره را به پانصد درهم فروختند و آن را مهریه قرار دادند و جهیزیه، ولیمه و مخارج ازدواج را با آن تأمین کردند. شبی که زهرا به خانه امیرالمؤمنین می‌رفت، امیرالمؤمنین فرش خانه‌اش را از شن تهیه کرد و با حصیری که زهرا آورده بود، روی آن را پوشانید. آن وقت‌ها مثل الان نبود که بی خانه باشند، هرکسی که می‌خواست زندگی کند، خانه داشت. اما خانه‌ای که خودش و رفقایش جمع می‌شدند و یک چهار دیواری با گِل درست می‌کردند، یک یا دو اطاق می‌ساختند و سقف آن را هم با لیف خرما می‌پوشاندند و بالاخره یک درب معمولی برای آن می‌گذاشتند. لذا همه خانه‌دار بودند و بی خانه، در حکومت اسلامی نبود و نباید هم باشد.
ایشان اضافه کردند: رسول اکرم«صلی‌الله‌علیه‌وآله وسلّم» هم جهیزیه‌ای برای دختر گرامی خود تهیه فرمود که همه آن جهیزیه شصت و سه درهم می‌شد. یعنی دو دست لباس و یک دست رختخواب و مقداری کاسه و بشقاب و امثال اینها؛ یعنی آنچه یک خانه به آن احتیاج دارد. بالاخره جهیزیه را آماده کردند و پهن کردند و پیغمبر اکرم را خواستند که یا رسول الله! بیایید و جهیزیه دخترتان را ببینید. پیامبرگرامی با دیدن جهیزیه، از چشمان مبارکش اشک جاری شد و فرمود: «خدایا این جهیزیه را که غالب آن از گل است مبارک کن!»شب عروسی پایان گرفت و صبح، پیامبرگرامی به دیدن زهرا آمد و هدیه آورد. هدیه پیامبرگرامی این بود که فرمود: «کارهای داخل خانه برای فاطمه است و کارهای خارج از خانه برای علی». زهرا از این هدیه، از این تقسیم کار به قدری خشنود شد که فرمود: «جز خداوند کسی نمی‌داند که از این تقسیم کار چقدر خوشنودم».
*وقتی که زندگی تجملی شود
حضرت آیت الله مظاهری در بخش دیگری از سخنان خود در خصوص علّت رواج اختلاف و طلاق در خانواده‌ها تصریح کردند: ساده زیستی، زندگی خوش، خرّم و آرامی به ارمغان می‌آورد. حتی اگر کسی به زندگی ضروری هم قانع نباشد و بخواهد زندگی رفاهی داشته باشد، باز هم دچار مصائب و معضلات کنونی نخواهد شد. پس چه چیز مصیبت می‌آورد؟ وقتی پا را از گلیم خود درازتر کنند و وقتی زندگی، تجمّلی شود، در تأمین مخارج آن دچار مشکل می‌شوند و اختلاف در زندگی پیدا می‌شود.
*در زمان پیامبر(ص) طلاق در بین مردم نبوده است
ایشان با بیان این که در زمان پیامبر اکرم«صلی‌الله‌علیه‌وآله وسلّم» طلاق در بین مردم نبوده است، گفتند: در قدیم و در زمان جوانی خود ما هم طلاق یا نبود یا بسیار کم بود. یک مثال عوامانه در بین مردم شایع بود که زن با لباس سفید به خانه شوهر آمده است با لباس سفید هم باید برود. اما الان طلاق شهرت فراوانی پیدا کرده و زیاد شده است. آماری که برای طلاق ارائه می‌کنند، انصافاً تکان دهنده و ناراحت کننده است و در این زمینه باید فکری بشود.
معظم له در ادامه با طرح این سوال که این آمار عجیب طلاق از کجا پیدا شده است؟، خاطرنشان کردند: این ها از تجملّ گرایی است؛ وقتی افراد قانع نباشند و وقتی زن، زندگی چشم و هم چشمی و تجمّل گرایی بخواهد، وقتی مرد تجمّل‌گرا باشد و زندگی چشم و هم چشمی داشته باشد، فرزندان آنان نیز خواستار زندگی تشریفاتی می‌شوند و خانواده‌ها به این مصیبت‌ها گرفتار می‌گردند.
*تجمل‌گرایی و زندگی تشریفاتی عامل بسیاری از گناهان
ایشان افزودند: این ربا خوردن‌ها و ربا دادن‌ها از کجا پیدا می‌شود؟ این رشوه‌خواری‌ها و رشوه دادن‌ها از کجا پیدا می‌شود؟ این دزدی‌ها و حیف و میل‌ها برای چیست؟ این گناهان بزرگ در بازار و این مفاسد بزرگ اقتصادی از کجا پیدا می‌شود؟ از تجمّل‌گرایی و زندگی تشریفاتی.
رییس عالی حوزه علمیه اصفهان همچنین با اشاره به این که مهریه حضرت زهرا«سلام‌الله‌علیها»، جهیزیه ایشان و نحوه زندگی آن دو نور مقدّس، باید برای همه الگو باشد تا معضلات کنونی و موانع ازدواج رفع شود، ابراز داشتند: جامعه باید از آن بزرگواران سرمشق بگیرد تا قضیه بی خانمانی و فقر و عزوبت حل شود. اگر این قضایا حل شود، اختلافات خانوادگی نیز رفع خواهد شد و خواه ناخواه آمار طلاق کاهش می‌یابد.
ایشان افزودند: اگر زندگی، نظیر زندگی حضرت زهرا باشد، یعنی یک زندگی ضروری، و کارهای داخل خانه برای نظیر حضرت زهرا به عهده زنان و کارهای بیرون از خانه نظیر امیرالمؤمنین، به عهده مردان باشد و زن و شوهر به یک زندگی ساده و بدون تشریفات و تجمّلات بسنده کنند، مشکلات آنان رفع می‌شود. در این‌صورت، نه احتیاج به وام دارند، نه محتاج قرض و رو انداختن به اشخاص گوناگون می‌شوند. این روش زندگی در صدر اسلام مختصّ اهل بیت هم نبود، بلکه معمولاً مسلمانان صدر اسلام چنین بودند.
این مرجع تقلید یادآور شدند: گرچه این بحث ، فردی نیست و فرد نمی‌تواند اجتماع را اصلاح کند، ولی به هر حال اگر بخواهیم این معضلات رفع شود، همه و همه باید پشت به پشت یکدیگر کنیم و همه باید آیه شریفه سوره واقعه (وَ أَصْحابُ الشِّمالِ ما أَصْحابُ الشِّمالِ فِی سَمُومٍ وَ حَمِیمٍ وَ ظِلٍّ مِنْ یَحْمُومٍ لا بارِدٍ وَ لا کَرِیمٍ إِنَّهُمْ کانُوا قَبْلَ ذلِکَ مُتْرَفِینَ وَ کانُوا یُصِرُّونَ عَلَى الْحِنْثِ الْعَظِیمِ(را نصب العین خود قرار دهیم و به آن توجه ویژه داشته باشیم.
