بیوتکنولوژی ساختن دوباره دنيا
كاهش تدريجي در منابع سوخت هاي فسيلي و افزايش آلودگي در سطح جهان،تمدن را براي يافتن شيوه هايي جديد به منظور استفاده از منابع مشابه و سوخت هاي جايگزين هدايت مي كند.منابعي كه نه تنها ترسي از تمام شدنشان وجود نداشته باشد، بلكه آلودگي هاي قبلي را هم نداشته باشد. شكل گيري اين اقدامات به دهه 1950 باز مي گردد.يعني زماني كه زيست شناسان با شناسايي و دستكاري ژن ها،اولين گام ها را براي ورود به قرن بيو تكنولوژي برداشتند.
پس از هزاران سال گداختن،ذوب كردن، پيوند دادن،ساختن و سوزانيدن مواد بي جان به منظور توليد اشياء مفيد،اكنون بشر در پي مجزا نمودن و تركيب كردن،گنجانيدن و پيوند زدن مواد زنده به منظور توليد وسايل رفاهي مقرون به صرفه مي باشد.و در واقع همانطور كه اقدام به توليد پلاستيك نموده ايم ،حال ديگر مواد زنده را توليد مي كنيم.
از نو ساختن دنيا
امروزه صد ها شركت زيست مهندسي جديد به پيشگامان انقلاب بيوتكنولوژي مبدل شده اند. نام هايي همچون "آمگان" ،"ارگانوجنسيس"،"جنزيم"،"كال ين"،"مايكوجن" و" ميرياد" پيشگاماني بودند كه به نظر كارشناسان صنعتي راه را براي دومين انقلاب بزرگ تكنولوژيكي در تاريخ جهان هموار كردند.علاوه بر شركت هاي فوق، هم اينك ده ها شركت چند مليتي مهم بودجه هايي را صرف تحقيقات در زمينه بيوتكنولوژي مي نمايند.از آن جمله ميتوان به شركت هاي "دو پونت"،"آپ جان"،"الي ليلي"و.... اشاره كرد.
تقريبا در هر زمينه اي در علوم زيستي، دستورالعمل هاي توسعه در حال برنامه ريزي و طراحي مي باشند،روند درازمدت تجهيز به ابزار و امكانات لازم شتاب گرفته است،پرسنل جديد به خدمت گرفته شده اند و همه و همه دست به دست هم داده اند تا با سرعتي ديوانه وار تجارت جديد ژنتيك را به نظام اقتصادي حاكم معرفي نمايند و تمدن را براي چشيدن اولين ميوه هاي عصر بيوتكنولوژيك آماده كنند. در حال حاضر 1300 شركت در حوزه بيوتكنولوژي تنها در ايالات متحده وجود دارد كه مجموع درامد آنها در حدود 13 ميليارد دلار براورد مي شود و در مجموع بيش از صد هزار نفر نيز در اين شركت ها به فعاليت مشغولند. چنين توسعه اي تنها در اولين دهه اين انقلاب جديد تكنولوژيكي و اقتصادي رخ داده است و چه بسا احتمال دارد كه اين روند تا قرن ها ادامه يابد. "روبرت اف كرل" شيميدان برنده جايزه نوبل و استاد دانشگاه رايس در جمع بسياري از همكاران خود اعلام كرد كه "اگرچه قرن بيستم،قرن فيزيك و شيمي بود اما پر واضح است كه قرن بعد،قرن "زيست شناسي" خواهد بود."
در اينجا به برخي از اقدامات بيوتكنولوژيكي اشاره مي كنيم:
شركت هاي فعال در حوزه انرژي،آزمايش هايي را بر روي منابعي به عنوان جايگزين زغال،نفت و گاز طبيعي آغاز نموده اند. دانشمندان اميدوارند تا به اصلاح محصولاتي همچون نيشكر كه هم اكنون نيز به منظور توليد سوخت در برخي اتومبيل ها استفاده مي شود بپردازند.انتظار مي رود تا اتانول حاصله از شكر وغلات تا بيش از 25 ذرصد سوخت وسايل موتوري را تا اواسط اينقرن تامين كند. حتي محققين به شيوه هاي پيچيده تري در رابطه با سوخت هاي زيستي روي آورده اند و اميد وارند اين سوخت ها به طور كامل جايگزين سوخت هاي فسيلي شوند. دانشمندان اخيرا به نوعي باكتري به نام E.Coli دست يافته اند كه مي تواند پس مانده محصولات كشاورزي،اضافات باغچه ها،زباله هاي جامد شهري و ضايعات كاغذ را مصرف و به اتانول تبديل كند.
دانشمندان فعال در صنعت شيمي از توليد جايگزيني براي نفت كه سالها به عنوان ماده خام اصلي در توليد پلاستيك استفاده مي شود با منابع تجديد شدني اي توسط ميكرو ارگانيسم ها و گياهان توليد مي گردد، سخن به ميان آورده اند. يك شركت انگليسي به نام "اي سي آي" نژادهايي از نوعي باكتري كه قادر به توليد پلاستيكي مخصوص با ويژگي هايي از جمله ميزان هايي متفاوت در انعطاف پذيري مي باشد،توليد نموده است. اين نوع پلاستيك كه صد در صد در محيط تجزيه پذير است،مي تواند همانند پلاستيك هاي توليد شده از مواد نفتي مورد استفاده قرار گيرد.در سال 1993، دكتر"كريسسومر ويل" مدير بخش زيست شناسي گياهي در موسسه "كارنجي واشنگتن" ژن سازنده پلاستيك را در گياه خردل وارد نمود كه نتيجه آن تبديل گياه به يك كارخانه پلاستيك سازي بود.
همچنين به بيو تكنولوژي به عنوان ابزاري مهم در جهت پاكسازي محيط زيست نگريسته ميشود. "اصلاح زيستي" يا "زيست درماني" در واقع استفاده از موجودات زنده و عمدتا ميكرو ارگانيسم ها به منظور از بين بردن يا بي خطر كردن مواد آلوده كننده خطر ناك و زباله هاي خطر آفرين است. هم اينك، نسل جديدي از موجودات ژنتيكي گسترش يافته اند تا صرفا مواد سمي را به مواد بي خطر مبدل سازند. محققين از يك سري قارچ ها، باكتري ها و جلبك هايي كه تحت فن آوري هاي مهندسي ژنتيك قرار گرفته اند به عنوان "ابزار جديد زيستن" با هدف جذب فلز هاي آلوده كننده و راديو اكتيويته همچون جيوه ،مس، كادميم، اورانيوم و كبالت بهره مي برند. "موسسه تحقيقاتي ژنوم" كه يكي از شركت هاي فعال در حوزه بيو تكنولوژي محسوب مي شود، به نحو موفقيت آميزي از مواد مواد راديو اكتيويته را پاكسازي كند. به واسطه توليد بيش از 200 ميليون تن مواد خطر ناكي كه سالانه تنها در امريكا توليد مي شود و نيز هزينه هاي هنگفت پاكسازي محل هاي تخليه زباله هاي سمي كه تخمين زده مي شود بالغ بر1.7 تريليون دلار خواهد بود،تحليلگران صنعتي متقاعد شده اند تا در قرن بيوتكنولوژي اصلاح زيستي را به عنوان يكي از صنايع در حال رشد برشمارند.
شركت هاي فعال در عرصه جنگل كاري نيز به اين علم جديد روي آورده اند و اميدوارند ژن هايي را بيابند كه با وارد نمودن آنها به درختان سبب رشد سريعتر آنها شوند و نه تنها آنها را در برابر بيماري ها مقاوم تر مي نمايد بلكه در برابر گرما،سرما و خشكسالي نيز مقاوم سازند. دانشمندان اخيرا در موسسه "كالجين" ژني را يافته اند كه شكل گيري سلولز در گياهان را كنترل مي كند. آنها اميدوارند اين آنزيم را تقويت نموده تا سلولز بيشتري در ديواره سلولي درختان پرورش يابد و نتيجه درختان پرورش يابد و در نتيجه درختاني موثر براي برداشت در صنعت توليد خمير كاغذ و كاغذ سازي پرورش دهند.
محققين همچنين با كمك فن آوري كشت بافت ها،موفق به پرورش ليمو و پرتقال شده اند و حتي برخي تحليلگران معتقدند كه تحقق روزي كه آب پرتقال در خم ها توليد شود و ديگر نيازي به ايجاد باغ هاي پرتقال نباشد،خيلي دور از انتظار نخواهد بود!
» فرستنده: سعيده پشتوان
