شترمرغ

روغن شترمرغ
در 3000 سال قبل در فرهنگهای مصری، رومی و افریقایی از روغن شتر مرغ به عنوان یک ماده آرایشی و نیز برای درمان درد و روماتیسم استفاده می شد. مستندات تاریخی راجع به روغن شتر مرغ به زمانهای خیلی قدیم یعنی قرن اول پس از میلاد بر می گردند و به استفاده گسترده از روغن برای درمان زخم، سوختگیها، ناراحتی های پوستی، اگزما، خشکی پوست و مو و بسیاری موارد دیگر اشاره می کند و این رویه برای صدها سال ادامه یافت. پلینی فیلسوف رومی قرن اول پس از میلاد مطالب مبسوطی درباره فواید استفاده از روغن شتر مرغ نوشت. امروزه ما می دانیم که روغن شترمرغ حاوی اسیدهای چرب ضروری اُمگا 6 و اُمگا 9 است. اسیدهای چرب ضروری به حفظ سلامت غشاء های سلول کمک کرده، استفاده از مواد مغذی را بهبود می بخشد و متابولیسم سلولی را موجب شده و کنترل می کنند. آنها مواد خامی را که به کنترل فشار خون، لخته شدن آن، آماس، درجه حرارت بدن و سایر اعمال بدن کمک می کنند فراهم می نمایند. اُمگا 6 و اُمگا 9 هر دو مرطوب کننده و حالت دهنده پوست هستند.

روغن شتر مرغ وروغن امو از لحاظ خواص خیلی به هم شباهت دارند و نتایج مشابهی می دهند. روغن شتر مرغ برای تولید محصولات حفاظت کننده پوست، مو و لوسیون های برطرف کننده درد ایده آل است.

تاریخچه شتر مرغ

مصریان باستان در 2000سال قبل شتر مرغ را برای کشیدن ارابه تربیت می کردند. آرسینو ملکه مصری بر شتر مرغ زین شده ای سوارمی شده است. گروههای شترمرغ گاهی اوقات در روم برای کشیدن ارابه ها در مسابقات مورد استفاده قرار می گرفتند. ژنرالهای رومی کلاه خودهای رزمی خود را با پرهای شترمرغ، به عنوان نشانه ای از رهبری (فرماندهی) می آراستند. همسران آنها خود را با پرهای شترمرغ به عنوان سلطنتی می آراستند و در کارهای روزمره سوار برشتر مرغ می شدند. پوسته تخم شتر مرغ در غارهای چین کشف شد که متعلق به 2500سال قبل است که توسط انسانها مورد استفاده واقع می شدند. شواهدی بدست آمده که پیشنهاد می کند که بوشمن های اولیه در افریقای جنوبی این پرندگان بزرگ را برای گوشت شکار می کردند. از پوسته های شتر مرغ به عنوان ظروف آب استفاده می کردند از آنها تخت های تزئینی می ساختند. نقاشی های قدیمی شتر مرغ، در معابد مصری کشف شدند بیانگر آن است که آنها تا حدی بوسیله مصریان اهلی شده بودند. شتر مرغ نشانه تِمی ، الهه مصری صداقت و عدالت بوده است. فراعنه و خانواده هایشان جزء طبقات برتری بودند که می توانستند دارای بادبزنهای ساخته شده از پر شتر مرغ باشند. روغن شتر مرغ توسط مصریان و رومیان باستان به عنوان ماده آرایشی و برای ماده ای جهت درمان درد و روماتیسم استفاده می شد. در دهه 1700 ماری آنتوانت پرهای شتر مرغ را به عنوان یک مد دلخواه زنان مجدداً معرفی نمود. آنچه اتفاق افتاد انفجاری در صنعت پر شتر مرغ بود که در طول قرن نوزدهم و نیز در قرن بیستم ادامه یافت. در دوره معاصر شتر مرغ، پس ازآنکه به واسطه شکار برای برداشت پرهای باشکوهش منقرض شده بودند، در اکثر مناطق قلمرو طبیعی است در وضعیت حفاظت شده جنوبی قرارداد. مزارع شترمرغ در حال حاضر به طور گسترده در سراسر دنیا راه اندازی می شوند. تولید پر، گوشت، روغن و تخم برای بازار جهانی آن می کنند.

فواید روغن شتر مرغ در صابون

کیفیت های روغن شتر مرغ درصابون
درصد اسید چرب

Stable lather, hard bar
2/36
اسید پالمتیک
16:0

Stable lather, hard bar
84/3
اسید استئاریک
18:0

حالت دهنده
7/52
اسید اُلیئک
18:1

حالت دهنده
48/18
اسید لینولئیک
6- n2 :18

درباره شترمرغ
مي‌توان گفت كه پرورش شترمرغ يكي از صنعت‌هاي نوين است كه در قرن حاضر توجه سرمايه‌گذاران و پرورش‌دهندگان بسياري را به سوي خود جلب كرده است. پرورش‌دهندگان شترمرغ در ابتداي پرورش و سرمايه‌گذاري در اين صنعت متوجه سودآوربودن آن و افزايش سرمايه اوليه خود شدند كه اين افزايش در برخي مواقع حتي تا چند برابر سرمايه اوليه نيز مي‌رسيد و اكنون با توجه به جاافتادن اين صنعت در كل جهان، آينده بسيار خوبي را براي آن مي‌توان متصور بود. ورود شترمرغ به ايران در حدود هفت سال پيش انجام گرفته و در اين مدت نتايج بدست آمده از تحقيقات بر روي نحوه زيست اين پرنده در كشور همگي مؤيد اين هستند كه پرورش شترمرغ به عنوان يك صنعت بسيار سودآور و با آينده درخشان مي‌تواند مورد توجه قرار گيرد.

شترمرغ‌ها از بزرگ‌ترين پرندگان موجود در جهان هستند كه از لحاظ تاريخي بومي آفريقا بوده واز زمانهاي دور استفاده ازمحصولات آن در ميان اقوام گوناگون اين قاره رواج داشته است. اين پرنده قادر به پرواز نيست اما باداشتن پاهاي بسيار قوي خود توانايي بالايي براي تند دويدن دارد البته بال‌هاي آنها نيز به طرز شگفت‌آوري قوي هستند و در نمايش‌هاي تهاجمي و مانورهاي جنسي و توليد مثلي مورد استفاده پرنده قرار مي گيرد. طول بدن يك شترمرغ نر در حالت بلوغ به ft ٩-٦ مي‌رسد. در حالي كه پرنده ماده طيفي حدود ft ٥/٦-٥/٥ خواهد داشت. جوجه‌هاي شترمرغ در هر ماه حدود INCH ١٠رشد مي‌كنند و در پايان سال اول وزني حدود ١١٥-١١٠ كيلو پيدا خواهند كرد(١٢ ماهگي) كه در اين هنگام جهت كشتار به مراكز ويژه اعزام مي‌گردند.

شترمرغ‌هاي اهلي شده در سن ٣-٢ سالگي به بلوغ مي‌رسند. در اين ميان جنس ماده حدود ٦ ماه زودتر از جنس نر به بلوغ خواهد رسيد. پس از بلوغ كامل با توجه به تفاوت‌هاي ظاهري به راحتي مي‌توان پرندگان نر وماده را از يكديگر تميز داد. در اين هنگام نرها با پرهاي سياه درخشان و نيز پرهاي بزرگ به رنگ سفيد در انتهاي دو بال و دم از جنس ماده كه داراي پرهايي خاكستري رنگ است مجزا مي‌گردند. همچنين در فصل توليد مثل پوست ساق پا و نوك پرنده نر به رنگ صورتي مايل به قرمز در مي‌آيد كه اين تغيير رنگ نشان‌دهنده آمادگي پرنده نر جهت انجام عمل جفت‌گيري مي‌باشد، جالب است.

شترمرغ‌ها به طور كلي پرندگاني اجتماعي محسوب مي‌شوند كه در حيات‌وحش به صورت گروهي زندگي مي‌كنند و تنها در فصل جفت‌گيري هر گروه توليدمثلي در قلمرو خود جدا از ديگران زندگي و توليد مثل مي‌نمايد. به طور كلي شترمرغ‌ها پرندگاني ترسو هستند كه با كوچكترين صداي ناگهاني با سرعتي بسيار زياد شروع به دويدن مي‌كنند كه در اين هنگام سرعت آنها حتي به حدود ٦٠ كيلو متر در ساعت نيز خواهد رسيد كه مي‌توانند اين سرعت را براي مدت ٣٠-١٥ دقيقه حفظ كند. شترمرغ‌ها پرندگاني مبارزه‌طلب هستند و به همين دليل تقريباً مي‌توان گفت كه هيچ حيواني ياراي مقابله با آنها را ندارد. لگد شترمرغ‌ها يكي ازخطرناك‌ترين و كشنده‌ترين لگدها بوده كه از قسمت جلوي بدن و از بالابه پايين بر سر حريف نگون‌بخت فرود مي‌آيد و در مواقعي، منجر به مرگ جانور مورد تهاجم خواهد گشت. همچنين جالب است بدانيد شترمرغها بطور نرمال عمري معادل ٦٠-٣٠ سال دارند.

يكي ديگر از خصوصيات اين پرنده حس كنجكاوي شديد آنها مي‌باشد كه در بسياري از موارد و در صورت عدم رعايت مسايل ايمني در مزارع مي تواند خسارات غير قابل جبراني در نتيجه بلع اشياي نظير ميخ، پيچ، تكه‌هاي چوب، آهن وابزارآلات بجامانده از كارگران و…… بوجود آورد كه اين مسأله گاه منجر به ضايعات دروني و حتي مرگ پرنده مي‌گردد.

سرمایه گذاری در پرورش شترمرغ

راه‌هاي متعددي براي شروع پرورش شترمرغ وجود دارد. كم هزينه ترين راه روش خريد تخم است و در ادامه Hatch آنها، اين راهي است كه داراي بيشترين ريسك براي شروع پرورش شترمرغ بوده كه به علت مشكلات Hatch و مشكلات مربوط به جوجه‌هاي جوان توصيه نمي‌گردد.
شترمرغ‌ها معمولاً در يك قرارداد خصوصي از سوي پرورش‌دهندگان و توليدكنندگان شترمرغ خريد و فروش مي‌شوند. روش‌هاي پيشنهادشده براي شروع پرورش شترمرغ بستگي به سرمايه، تجربه كار با شترمرغ‌ها و نوع تجهيزات در دسترس دارد. براي اكثريت مردم بهترين تجارت در زمينه شترمرغ خريد آن در سن ٣ تا ٦ ماهگي است در اين سن پرندگان نسبتاً پرطاقت بوده و از قيمت زياد بالايي نيز برخوردار نيستند. اين امر براي شروع فعاليت با كيفيت بالا بسيار مهم و مؤثر است.
يك توليدكننده و خريدار بايد پرندگان را از پرورش‌دهندگان معروفي كه سلامتي پرندگان را تضمين مي‌كنند و داراي خدمات پشتيباني بعد از فروش هستند خريداري نمايند كه اين امر مي‌تواند تا درصد زيادي تضمين‌كننده موفقيت در سال‌هاي بعد باشد.

جنبه‌هاي اقتصادي:
بازار براي خريد و فروش شترمرغ بسيار جاري و فعال و در حال پيشرفت است. پرندگان درآمد كافي براي پوشاندن هزينه‌هاي توليدي‌شان را تأمين مي‌كنند.
اصلي‌ترين فرآورده‌هاي شترمرغ عبارتند از:
١- گوشت قرمز با چربي و كلسترول كمتر از گوشت بوقلمون.
٢- چرم كه بشدت با دوام بوده و ويژگي هاي منحصر بفرد دارد.
٣- فرآورده هاي تزئيني مانند پر و تخم.
كه اين فرآورده‌ها در صنايع گوناگون مصرف مي‌گردد.
گوشت شترمرغ به دلايل بسيار مثبت غذايي داراي ارزشي خاص بوده و بعنوان يك گوشت طبي رژيمي شناخته مي‌شود كه مصرف آن براي تمامي بيماران مبتلا به چربي خون و بيماران قلبي نيز توصيه مي‌گردد.
همچنين چرم اين حيوان با خصوصيات منحصر به فرد خود استفاده‌هاي فراواني را در ساخت و تهيه انواع لباس‌ها، پوتين‌هاي مخصوص اسب‌سواران، كيف و كفش‌هاي گران‌قيمت دارد.
بايد گفت كارشناسان در اين صنعت معتقدند كه پرورش شترمرغ توانايي خواهد داشت كه ظرف ٤ الي ٧ سال آينده به نقطه كمال رسيده و به عنوان يك صنعت پرسود آينده بسيار خوب و درخشاني را تجربه نمايند.

روش جابجایی شترمرغ ها


شترمرغ‌هاي جابجا شده مي‌توانند براي خود پرنده و جابجاكننده پرنده خطرآفرين باشند. اين پرندگان قادرند بپرند و با بال‌ها و پاهايشان ضربه بزنند. زماني كه وحشت‌زده باشند مي‌توانند شخص حمله‌كننده را مجروح سازند پرنده‌هاي آرام شده خيلي راحت‌تر نسبت به پرنده‌هاي وحشي قابل حمل هستند و كمتر خودشان را زخمي مي‌كنند
شترمرغ‌ها بايد در يك تريلر سر بسته جابجا شوند كه نتوانند سرشان را بيرون نگه دارند. نبايد وسايل تيز در گوشه و داخل تريلر وجود داشته باشد. زيرا ممكن است پرنده‌ها در اثر تو قف‌هاي ناگهاني يا سرعت زياد مجروح شوند.
شترمرغ‌ها به يك كف ‌پوش در کف تريلر نياز دارند تا از افتادن و جراحات احتمالي پای آنها جلوگيري کند. قاليچه‌هاي كهنه يا فرش‌ها اغلب براي كف‌پوش مناسب‌اند. براي اندازه‌هاي مختلف پرندگان بايد جايگاه‌هاي جداگانه در نظر گرفته شود كه از مجروح شدن پرندگان كوچك‌تر در طول حمل و نقل جلوگيري شود. اگر در سلامت پرنده شكي هست بهتر است از شخص باتجربه‌اي در اين زمينه كمك گرفته شود.

تولید مثل شترمرغ

فصل جفت‌گيري براي شترمرغ ازابتداي فروردين‌ماه شروع شده و تا پايان آبان نيز ادامه خواهد داشت. طول فصل جفت‌گيري تا حدود زيادي به شرايط غذايي و محيط زيست پرنده بستگي دارد. تقريباً يك‌ماه قبل از شروع فصل جفت‌گيري پرندگان را بايد به گروه‌هاي توليدمثلي كه شامل يك پرنده نر و دو پرنده ماده است تقسيم كرد. وضعيت جسمي هر پرنده در اين حالت بسيار مهم است. زيرا پرندگان بيمار و ضعيف اغلب داراي قدرت تخم گذاري كمتري خواهند بود.
طي مانور جنسي شترمرغ نر، اين پرنده با پرنده ماده جفت گيري مي‌كند كه در مدت كوتاهي بعد از جفتگيري, پرنده ماده حدود ١٥-١٢ تخم مي‌گذارد. بطور كلي پرنده ماده روزانه يك تخم مي‌گذارد. اگر تخمها از آشيانه بطور روزانه برده شوند پرنده ماده ممكن است تا ٨٠ تخم بگذارد.(اگر چه ٥٠-٤٠ تخم معمول است) بايد توجه داشت كه يك برنامه غذايي نامتعادل ممكن است موجب كاهش تخم‌گذاري شود. تخم شترمرغ از بزرگترين تخم هاست, كه وزني حدود ٧٥/٢ پوند دارد و يك تخم شترمرغ تقريبا برابر با ٢٤ عدد تخم مرغ است.

جايگاه‌هاي توليد مثلي :
شترمرغ‌ها جايگاه‌هاي بزگتر را ترجيح مي‌دهند اگر چه جايگاه بزرگتر از حد معمول مي‌تواند باعث شود پرنده‌ها وحشي شوند و رم كنند و كنترل سختي را نياز داشته ‌باشند. بنابراين سايز يك حصار خوب براي يك گروه توليد مثلي حدود(M١٥٠٠) است كه بايد با فنسهاي به ارتفاع ٨/١ متر محصور شود.كشت يونجه در داخل حصار پرندگان اين اجازه را به پرنده مي‌دهد كه پرنده‌ها علوفه‌اي با كيفيت بالا داشته باشند و همچنين كشت تعداد كمي درخت و درختچه براي ايجاد سايه يا جدا سازي توصيه مي‌شود.
هرگز نبايد از سيم‌هاي خاردار براي محصوركردن جايگاه استفاده كرد. چون باعث مي‌شود پرندگان هنگام واردآوردن ضربات شديد به سيم‌هاي خاردار به خودشان آسيب وارد كنند. وجود يك پرچين يا بادشكن نيز بين جايگاه‌ها براي جداسازي بيشتر مطلوب است.
شترمرغ‌ها با شرايط اقليمي متفاوت سازگاري زيادي دارند. اما با اين حال نياز به محافظت در مقابل برف، يخ، باد شديد، سرما، باران، تگرگ و بوران دارند. در نتيجه بايد جايگاهي مناسب براي پرندگان در نظر گرفته شود كه اين جايگاه پرنده را از شرايط جوي نامناسب محفوظ داشته وهمچنين گرفتن و مهار پرنده‌ها را آسان‌تر كند.
جايگاه دانخوري‌ها و آبخوري‌ها بايد به گونه اي طراحي شوند كه فرد مسؤول بتواند بدون آسيب درمقابل شترمرغهاي مهاجم به آنها دسترسي يابد.اين درحالي است كه پرنده ممكن است در طول فصل جفتگيري رفتار هاي تهاجمي داشته باشند.
دانخوري و آبخوري بايد به صورت باز و به گونه اي طراحي شوند كه حد اكثر راحتي راجهت مصرف خوراك و آب روزانه فراهم نمايند همچنين بايستي توجه داشت كه اين تجهيزات در ارتفاعي مناسب نصب گردند .
http://golbargetooba.com/persian/images/ostrich4.gif

جوجه كشی مصنوعی شترمرغ
شتر مرغ ماده معمولاً بين ساعت 4 تا 7 بعدازظهر تخمگذاری می كند. بلافاصله بعد از

تخم گذاری بايستی تخم ها توسط كارگر جمع آوری شده و به محل جوجه كشی

منتقل شوند.



دوران جوجه كشی 42 روز می باشد. درجه حرازرت دستگاه جوجه كشی 3/36 درجه

سانتی گراد و رطوبت در حدود 20 تا 25 درصد است. وزن تخم به طور متوسط در حدود

5/1 كيلوگرم بوده و در پايان دوران جوجه كشی بايستی در حدود 13 تا 15 درصد از

وزن تخم كاهش پيدا كند. در غيراينصورت ممكن است مشكلاتی در جوجه در آوری

ايجاد گردد. معمولاً تخم ها به مدت يك هفته جمع آوری و در درجه حرارت و رطوبت

مناسب نگهداری شده و سپس تخم های بی نطفه از دستگاه خارج می گردند. در

روز سی و هشتم تخم ها به هچر منتقل شده و تا زمان خروج از تخم در دستگاه

باقی می مانند. بهتر است جهت خشك شدن و فعاليت نسبی پرنده، به او اجازه داد

تا به مدت 6 تا 12 ساعت دردستگاه هچر باقی بماند و سپس خارج گردد. بهداشت

دستگاه و سالن جوجه كشی بسيار مهم بوده و بايستی حتی الامكان از ورود افراد

متفرقه به محيط جوجه كشی خودداری شود. جوجه ها به هنگام تولد وزنی در حدود

700 تا 1000 گرم دارند. بند ناف توسط آيودين ضدعفونی می گردد. كف بينی های

هچری نيز بايد اصطكاك كافی داشته باشند تا از بازشدن پاها درجوجه جلوگيری به

عمل آيد. چنانچه جوجه نتواند از تخم خارج شود بايستی به جوجه كمك شود. اين امر

نياز به كسب تجربه كافی داشته و هر گونه مداخله عجولانه سبب نتايج منفی درهچ

خواهدشد.

پرورش جوجه شترمرغ

پس از خروج از تخم جوجه ها بايستی درحرارت 30 تا 32 درجه سانتی گراد قرار

گيرند. بهتر است اين حرارت در زير منبع حرارتی (لامپ هيتر، مادر مصنوعی) برای

جوجه مهيا شده و اجازه انتخاب را برای جوجه فراهم آورد. در صورتی كه شرايط جوی

اجازه دهد می تواند جوجه را 24 ساعت بعداز درآمدن از تخم در فضای آزاد قرارداد.

مراقبت از جوجه در سنين اوليه بايستی با دقت انجام شود. بهداشت سالن كاملاً

رعايت شده و شب ها شرايط مناسب از نظر دما و تهويه برای جوجه ها فراهم شود.

عفونت كيسه زرده از متداول ترين علل مرگ و مير جوجه ها تا سن حدود 14 روزه گی

است. اين عفونت می تواند از طريق تخم، دستگاه جوجه كشی، بندناف و نيز غذا و

خوردن مدفوع(از طريق روده) به كيسه زرده منتقل شود. عدم جذب به موقع كيسه

زرده باعث عفونت و مرگ جوجه خواهد شد. هرگونه استرس نيز می تواند شرايط را

برای باقی مانده كيسه زرده در بدن جوجه و عفونت آن فراهم نمايد. از ديگر علل مرگ

و مير در جوجه ها را می تواند عفونت های باكتريايی، اسهال و مشكلات فيزيكی پانام

برد. غذا 24 ساعت بعداز هچ بايستی در اختيار جوجه قرار گيرد. غذا بايستی دارای

انرژی و پروتئين بالا و از نظر املاح معدنی وويتامين ها بالانس باشد. چند روزی طول

می كشد تا جوجه خوردن آب و غذا را بياموزد واين مدت زمان كافی را برای جذب

كيسه زرده فراهم می نمايد. قرار دادن يك جوجه بزرگ تر در ميان جوجه های تازه به

دنيا آمده عمل آموختن خوردن و آشاميدن را به جوجه ها آسان می سازد. جوجه های

مريض و غيرفعال را بايستی سريعاً از ساير پرندگان جدا نموده و در فضای ديگر تحت

درمان قرار داد.



انباشتگی اجسام خارجی از قبيل سنگ، چوب و ساقه در پيش معده و سنگدان از

ديگر عوامل مرگ و مير جوجه ها تا سن چهارماهگی می باشد. هرگونه استرس از

قبيل بالانس نبودن جيره (از نظر موادغذايی ، مواد معدنی وويتامينه و غيره) نيز بيماری

و عدم آرامش و سلامت پرنده می تواند به اين مسأله منجر گردد. بنابراين حتی

الامكان سعی شود محيط پرورش جوجه ها عاری از هرگونه اجسام خارجی باشد.

واكسيناسيون جوجه ها عليه بيماری نيوكاسل در كشورمان الزامی است. تلفات

ناشی از اين بيماری توسط بعضی از مزارع در ايران گزارش شده است. جوجه ها به

بيماری آنتروتوكسمی نيز حساس هستند. واكسيناسيون جوجه عليه اين بيماری

توصيه می گردد. اين بيماری غيرواگير بوده و عامل اصلی آن استرس است. (تغييرات

جيره حمل و نقل، ترس، تراكم جوجه هاو....) جوجه ها به سرعت رشد كرده و درسن

يك ماهگی در حدود 3 تا 6 كيلوگرم وزن دارند. با افزايش سن جوجه ها بايستی

فضای بيشتری در اختيار آنان قرار داد. گردشگاه جوجه ها بايستی دارای سايبان بوده

و خاك بهترين انتخاب به عنوان بستر می باشد. بستر فضای مسقف بهتر است از

جنس بتن باشد تا به راحتی بتوان آن را شست وشو داد و ضدعفونی كرد. در بعضی از

مزارع از سيستم حرارت زيرزمينی به عنوان منبع حرارت استفاده می نمايند. اين

مسأله باعث گرمی بستر و آرامش پرنده و نيز كاهش تلفات ناشی از عفونت كيسه

زرده خواهد شد. در سن سه ماهگی جوجه ها وزنی بين 20 تا 30 كيلوگرم خواهند

داشت. بعداز سن 3 ماهگی جوجه ها نسبتاً مقاوم بوده و تلفات كاهش می يابد.

بعداز سن 3 ماهگی بيشتر تلفات ناشی از مسائل فيزيكی است. از سن سه

ماهگی تا پايان يكسالگی (زمان كشتار) جوجه ها در فضاهای محصور نگهداری می

شوند. معمولاً به ازاء هر پرنده، حداقل 50 متر مربع فضای گردشگاه در اختيار قرار می

گيرد. فضای سايبان برای هرپرنده نيز 5 متر مربع است. بنابراين بعداز سن سه

ماهگی پرندگان نياز به سالن های بسته نخواهند داشت. بعداز سن سه ماهگی

پرندگان به سرما و گرما بسيار مقاوم هستند. پرندگانی كه به عنوان مولد انتخاب می

شوند بعداز سن يكسالگی از جيره های نگهداری استفاده می نمايند.

ويژگيهاي منحصر به فرد گوشت شترمرغ

شترمرغ جزء پرندگان است اما پرواز نمي كند. به عنوان عضوي از خانواده پرندگان و به عنوان ‌Ratite ناميده مي شود. پرورش شترمرغ صنعت جديدي است كه در سالهاي اخير در جهان رو به توسعه مي باشد. عمر آن حدود 60 ـ 50 سال و محل زندگي آن آفريقا مي باشد، لذا آب و هواي گرم و خشك را به خوبي تحمل مي كند ولي در ساير اقليم ها از سرد تا گرم نيز مي تواند زندگي كند.
تيپهاي مطرح شترمرغ در جهان سياه آفريقائي (African Black) ، گردن آبي(Blue Neck) و گردن قرمز (Red Neck) مي باشند.سياه آفريقائي هيبريد توليد شده از گونه هاي گردن آبي و گردن قرمز است. شترمرغ گردن قرمز از آفريقاي شرقي (تانزانيا و كنيا) مي باشد.
شترمرغ گردن آبي يكي از 3 گونه بومي در آفريقاي شمالي، غربي و جنوبي است. سياه آفريقائي كوتاهتر، كوچكتر و پرهاي سياهتري نسبت به ديگر گونه ها دارد. نرهاي گردن آبي پوست گردن آبي ـ خاكستري دارند و تنها در فصل جفتگيري روي پاها قرمز رنگ مي شود. شترمرغها از لحاظ جنس بين 2 تا 3 سالگي بالغ مي شوند. ماده ها نسبت به نرها سريعتر بالغ مي شوند.
پرورش شترمرغ با توسعه در جهان در ايران نيز در سالهاي اخير رو به توسعه يافته است و تيپهاي گردن سياه و گردن آبي وارد ايران شده است. فرآورده هاي شترمرغ داراي ارزش اقتصادي بالائي مي باشد.
گوشت شترمرغ يكي از فرآورده هاي شترمرغ مي باشد كه داراي مزيتهاي بسياري نسبت به گوشت دامهاي ديگر مي باشد و از آنجا كه اكثر مردم در رژيم غذائي خود به دنبال جايگزين غذائي سالمتر هستند، اين گوشت در آينده مي تواند جايگزين مناسبي براي اين منظور باشد، به طوري كه گوشت شترمرغ به عنوان گوشت قرمز برتر و گوشت قرن بيست و يكم معرفي شده است.
ميزان چربي گوشت شترمرغ 2 ـ 1 درصد مي باشد و فراتر از مقدار آن ميزان هر يك از 3 نوع چربي اسيدهاي چرب اشباع، اسيدهاي چرب غير اشباع يك ظرفيتي و چند ظرفيتي داراي نسبت ايده ال 3/1 است. ميزان اسيد لينولئيك كه بدن انسان قادر به ساخت آن نمي باشد ولي براي متابوليسم بسيار ضروري مي باشد در گوشت شترمرغ خيلي بالا است. در عين حال كه ميزان كلسترول گوشت شترمرغ نسبت به گوشت دامهاي ديگر پائين مي باشد متوسط HDL (كلسترول خوب) در اين گوشت خيلي بالا است (62 ـ 60 درصد). ميزان L - كارنيتين آن در بين تمام حيوانات اهلي بالاترين است و ميزان كراتين آن كه متابوليسم انرژيتيك قلب را بهبود مي بخشد نيز خيلي بالا است. مقدار آهن آن 7/3 ميليگرم در هر 100 گرم است كه در ميان گوشت ساير دامها بالاترين مقدار است. بعلاوه گوشت شترمرغ ميزان بالائي از عناصر كم نياز مانند روي و منيزيم را دارد. اين گوشت نياز بدن به ويتامين نياسين (PP) را تأمين كرده و نسبت به ساير گوشتها مقادير بيشتري ويتامين هاي A و C (ديگر گوشتها فاقد آن هستند)، علاوه بر ويتامينهاي B1 و B2 تأمين مي نمايد. اين گوشت بهترين و مؤثرترين مراقبت در برابر كلسترول بدن بوده و نيز براي افراد مبتلا به فشار خون بالا به دليل ميزان بسيار كم سديم ايده آل است. گوشت شترمرغ اگرچه رنگ قرمز و طعم نزديك به گوشت گاو را دارد ولي تردي گوشت مرغ را به علت كوتاه بودن فيبرهاي آن دارد، ضمن اينكه مشكل بيماري جنون گاوي را ندارد. گوشت شترمرغ از هر گوشت ديگري قابل هضم تر است، زيرا به علت تردي زودپز بوده و به خاطر طعم خوشمزه ويژه اش نياز به سس يا چاشني اضافي ندارد.

[اهم بيماريهای شترمرغ

ويروسی :

۱- نيوکاسل ۲- آبله ۳- آنفلوآنزا

باکتريايی :

۱- عفونت بند ناف و کيسه زرده ۲- سياه زخم ۳- سل ۴- عفونتهای چشمی

بيماريهای قارچی :

۱- اسپرژيلوس (عفونت تنفسی) ۲- عفونت قارچی دهان

انگلی داخلی :

۱- کوکسيديوز ۲- کرم نواری شترمرغ ۳- کرم گرد شترمرغ

انگلی خارجی :

۱- کنه ها ۲- شپش ها ۳- مگسها

تغذيه ای :

۱- کمبود ويتامين E و سلنيوم 2- کمبود ويتامينهای محلول در چربی و ويتامينهای گروه ‌‌b

ساير :

1- يبوست 2- پيچ خوردگی روده 3- مسموميت 4- سندرم پاکمانی 5- تغيير شکل پا 6- پرولاپس کلوآک 7- اجسام خارجی در دستگاه گوارش 8- پرخواری

نکات مهم در تغذيه جوجه هاي شترمرغ

تغذيه در جوجه هاي شترمرغ
تغذيه جوجه شترمرغها مسئله اي بسيار مهم جهت آغاز و تداوم رشدي خوب و موثر است که در دراز مدت مي تواند بر روي آينده توليدي پرندگان نيز بسيار موثر باشد. در طي سه ماه اول، پرورش، جوجه‌ها بسيار حساس بوده و درصد تلفات آنان بيشتر از سنين ديگر مي‌باشند. براي به حداقل رساندن تلفات رعايت کامل بهداشت و تغذيه مناسب و دقيق امري ضروري است. براي دستيابي به بازده بيشينه در امر خوراک دهي پرندگان مي توان از راه کارهائي ساده استفاده نمود که در ادامه مقاله به برخي از آنها اشاره مي گردد:

استفاده از سنگريزه در خوراک
به‌منظور خرد شدن غذا در سنگدان، شترمرغ نياز به تکه‌هاي کوچک سنگريزه دارد. تا زماني‌که جوجه‌ها از طريق گردش و چرا به چنين منابعي دست نيافته‌اند بايستي به غذاي آنان سنگريزه اضافه گردد. سنگريزه‌ها بايستي نصف اندازه ناخن انگشت پرنده باشند. براي جوجه‌هاي تازه متولد شده اين اندازه در حد يک دانه برنج است.
بعضي از پرورش‌دهندگان، سنگريزه يا ماسه زبر و خشن را به‌طور آزاد در اختيار جوجه‌ها قرار ‌مي‌دهند (شن و ماسه بايد کاملاً خشک باشد) و بعضي ديگر به‌دليل ترس از انباشتگي معده يا روده حيوان قوياً اين روش را رد مي‌نمايند. آنها اضافه نمودن اين مواد را به جيره ترجيح مي‌دهند. ۴ تا ۵ سنگريزه کوچک براي هر جوجه در روز کافي به‌نظر مي‌رسد. البته برخي منابع نيز سنگريزه را فقط بعد از سه هفتگي پيشنهاد مي‌کنند. توجه داشته باشيد که سنگ‌هاي صنعتي به‌دليل امکان بروز يبوست نبايستي مورد استفاده قرار گيرند.

ويتامين‌ها
اضافه نمودن ويتامين‌هاي محلول به آب آشاميدني براساس دستورالعمل مصرفي کارخانه در دو تا سه هفته اول پرورش جوجه براي افزايش مقاومت در مقابل بيماري‌ها، توصيه مي‌گردد. بسياري از ويتامينها تاثيرات مستقيم يا غير مستقيم در رشد و بازده پرندگان دارند. به طور مثال در هنگام بروز استرسهاي گوناگون از قبيل استرسهاي گرمائي استفاده از ويتامين C مي تواند تاثيرات بسيار خوبي در کاهش اينگونه تنشها داشته باشد.

خوراندن کود
فلورميکروبي لازم جهت هضم ميکروبي در روده کور و بزرگ جوجه در اولين روزهاي زندگي شکل مي‌گيرد. در حيات وحش اين فرآيند با بلعيدن مدفوع والدين به‌عنوان اولين غذا صورت مي‌پذيرد. کود حاوي جمعيت باکتري‌هاي مورد نياز پرنده است. به اين منظور بعضي از پرورش‌دهندگان کود تازه پرندگان بالغ را براي جوجه‌ها توصيه مي‌نمايند. البته خطر انتقال انگل‌هاي روده‌اي و عوامل بيماري‌زا به جوجه‌ها وجود دارد (در برخي کشورها خوراندن کود ممنوع است). حداقل براي جلوگيري از انتقال انگل‌ها و عوامل بيماري‌زاي خاص شترمرغ، بعضي از پرورش‌دهندگان، کود تازه گاو را پيشنهاد مي‌نمايند. اين روش مورد بحث بسيار بوده و توسط بعضي از پرورش‌دهندگان رد شده است.
در طي روزهاي اول زندگي، جوجه‌ها مدفوع خود را مي‌خورند که اين امر باعث بروز مشکلات بهداشتي فوق‌الاشاره مي‌شود. براي جلوگيري از اين خطرات، مدفوع بايستي مرتباً جمع‌آوري گردد. در بعضي از مزارع آمريکا جوجه‌ها ابتدا روي توري‌هاي فلزي پرورش مي‌يابند تا مدفوع از دسترس آنها خارج گردد.

آب آشاميدني
به همراه اولين وعده غذا در دو يا سه روزگي، بايستي آب نيز در اختيار جوجه‌ها قرار گيرد. پرندگان بايستي همانند غذا خوردن چگونگي آشاميدن آب را نيز ياد بگيرند. رنگي نمودن آب توسط رنگ‌هاي خوراکي و يا چسباندن يک عکس رنگي در داخل آبخوري باعث جذب پرندگان مي‌گردد. آبخوري‌ها نبايستي در ارتفاع بلند قرار گرفته و بايد توسط يک شيء سنگين (مثل يک سنگ) مهار شوند. به ازاء هر سه دانخوري، يک آبخوري در نظر گرفته مي‌شود.
جوجه‌ها چه در پناهگاه نگهداري شوند و چه در محوطه باز، آب مصرفي و مدفوع و ادرار آنها بايستي کاملاً کنترل گردد. ادرار طبيعي به رنگ سفيد است. انتظار مي‌رود جوجه‌هاي ضعيف آب بيشتري خورده و در نتيجه دچار اسهال شوند. در اين صورت پيشنهاد مي‌شود ۲ تا ۳ بار در روز و به مدت محدود آب در اختيار جوجه‌ها قرار گيرد. به‌عنوان يک قاعده کلي ميزان آب بايستي ۸/۱ تا ۲ برابر مقدار غذاي کنسانتره باشد.
آبخوري‌ها بايستي به‌طور روزانه تميز و با آب تازه پر شوند. جوجه‌ها و پرندگان در حال رشد هرگز نبايد آب مانده و گرم استفاده نمايند. اگرچه هيچ‌گونه مدرک علمي در اين رابطه وجود ندارد، ولي اين مسئله موجب بيماري و تلفات مي‌شود. بنابراين نبايستي آبخوري‌ها در معرض نور مستقيم خورشيد قرار گيرند.

تغذيه جوجه‌ها با علوفه
جوجه‌ها به‌ محض عادت به غذاخوردن، به علوفه‌ٔ تازه علاقه پيدا مي‌کنند، زيرا علوفه تازه محرک اشتهاء است. لذا علاوه بر غذاي آردي بايستي علوفه خرد شده مثل گزنه، شبدر، يونجه و کلم سه تا چهار بار در روز اضافه گردد. به‌دليل خطر بروز انباشتگي بايد توجه داشت که در طي ماه اول فقط از برگ علوفه مصرف شده و از ساقه آنها استفاده نگردد. مي‌توان بوته‌ها تازه يونجه يا شبدر را در حدود ارتفاع سر جوجه‌ها آويزان کرد. با خوردن برگ‌ها توسط جوجه‌ها مي‌توان بوته عاري از برگ را جمع‌آوري نمود. علوفهٔ مانده و پژمرده نيز سبب مشکلات گوارشي مي‌شود. لذا علوفه سبز را بايستي به مقداري در اختيار جوجه‌ها گذاشت که در عرض دو ساعت خورده شود.
چنانچه به‌عللي دسترسي به علوفه سبز ممکن نباشد مي‌توان از شبدر و يونجه خشک به‌عنوان جايگزين ااستفاده نمود. به‌هرحال علوفه خشک يا تازه بايستي به قطعات ريز خرد شوند. اندازه قطعات براي جوجه‌هاي جوان بايستي ۶ ميلي‌متر و در هر صورت هميشه کمتر از طول انگشت کوچک پرنده باشد. مقدار علوفه با افزايش سن جوجه‌ها افزايش يافته و ممکن است در سن ۱۰ هفتگي به ۲۰ درصد ميزان غذاي خشک برسد.

نکاتي در مورد ساخت دان جوجه شترمرغ
علاوه‌بر خود جيره، مقادير کمي علوفه سبز خرد شده براي تحريک اشتهاء و تأمين ويتامين‌ها و پروتئين‌ها اضافه مي‌گردد. اضافه کردن تکه‌هاي هويج و بالاخره تکه‌هاي ريز تخم‌مرغ کاملاً جوشيده و سفت شده به غذاي خشک در دو هفته اول مفيد بوده است.
در ميان غذاهاي آماده تجاري براي ساير گونه‌هاي حيواني، غذاي آغازين جوجه بوقلمون و جوجه مرغ (حداقل داراي ۲۲ درصد پروتئين خام و ۷/۱۱ مگاژول در کيلوگرم انرژي قابل سوخت و ساز) به‌شرطي‌که داري داروهاي ضدکوکسيديوز يونوفور نباشد براي جوجه شترمرغ‌ها مناسب است. به‌دليل کم بودن الياف خام و به‌منظور بهبود بخشيدن به ساختار دان آغازين ماکيان که اغلب به‌دليل ريزي بيش از حد براي جوجه شترمرغ مناسب نمي‌باشد بايد بين ۵ تا ۲۰ درصد (بسته به سن جوجه) يونجه يا شبدر ريزه شده به غذاي آنان اضافه شود. همچنين به‌دليل ناکافي بودن کلسيم و فسفر اين جيره‌ها افزودن فسفات کلسيم، يا پودر استخوان يا خرده صدف و يا سنگريزه‌هاي آهکي توصيه مي‌گردد.

روش غذادهي
درست قبل از اينکه جوجه شترمرغ پوسته تخم را بشکند کيسهٔ زرده را از طريق ناف به محوطهٔ شکمي جذب مي‌کند. وزن زرده ممکن است تا حدود يک سوم وزن زمان هيچ جوجه باشد. کيسه زده به‌عنوان يک منبع غذائي باعث مي‌گردد که جوجه‌ها ۴ تا ۶ روز اول زندگي را بدون غذا و مايعات زندگي کرده و نيازي به غذاي کمکي نداشته باشند. بنابراين کاهش وزن بدن در طي روزهاي اوليه طبيعي است.
علي‌رغم اين حقيقت جوجه‌ها بايستي به‌محض سرپاشدن يعني در يک يا دو روزگي به غذا و آب دسترسي داشته باشند. جوجه شترمرغ‌ها مجبور هستند غذا خوردن را ياد بگيرند. البته آنها به‌طور غريزي به جستجوي غذا مي‌روند ولي قادر به تشخيص غذا در دانخوري‌ها نمي‌باشند. در صورت عدم مراقبت کافي احتمال تلف شدن جوجه‌ها در اثر گرسنگي و يا بلعيدن اشياء و در نتيجه انباشتگي معده يا روده وجود دارد. بدين‌منظور بهتر است جوجه‌ها برروي بستر سيماني، حصير پلاستيکي يا گوني پرورش داده شوند. کف و مواد بستر به‌کار رفته بايستي مرتباً تميز و شسته شوند. تنها از سن حدود ۲ ماهگي به‌بعد مواد بستري ديگري مثل شن و ماسه و يا پوشال توصيه مي‌گردد.
براي عادت دادن جوجه‌ها به غذاي موجود در دانخوري بايستي گردشگاه آنان کوچک در نظر گرفته شود (کمتر از ۳/۰ مترمربع براي هر جوجه). دانخوري‌ها بايستي در تمامي نقاط سالن وجود داشته باشند تا غذا به‌راحتي در دسترس جوجه‌ها قرار گيرد. همچنين مي‌توان در روزهاي اول غذا را در دانخوري‌هاي طويل ناوداني يا برروي پارچه‌هاي کتاني، کنفي (بدون نخ‌هاي اضافي) يا گوني خالي پاشيد.
به‌دليل کنجکاوي جوجه شترمرغ‌ها، تمايل آنان به غذا با انگشت کشيدن به غذا برانگيخته مي‌شود. براي تحريک بينائي جوجه براي غذا خوردن، افزودن يا مخلوط کردن علوفه سبز خرد شده (برگ کلم، کاهو و يونجه) و نيز قطعات هويج و تخم‌مرغ کاملاً جوشيده و سفت شده (به همراه پوسته) به جيره خشک مؤثر است. حتي سبز کردن رنگ غذا نيز موجب تحريک جوجه‌ها مي‌گردد. بعضي از پرورش‌دهندگان به‌منظور آموختن طرز غذا خوردن يک يا چند جوجه بزرگتر را به همراه جوجه‌هاي جوان نگه مي‌دارند.
جوجه‌هاي جوان غذاي آردي را به غذاي پلت ترجيح مي‌دهند. عموماً پرندگان غذاي مرطوب به آساني از غذاي خشک دوست دارند. بايستي به اين نکته توجه نمود که غذاي مرطوب آسان‌تر فاسد شده و در نتيجه باعث سود هضم در جوجه‌ها مي‌گردد. دانخوري‌ها بايستي به‌‌طور روزانه تميز و غذاي باقي‌مانده در آنها خارج شده و براي تغذيه پرندگان بزرگتر استفاده گردد. بعد از اولين نوبت تغذيه، مدفوع جوجه بايستي به مدت ۳ تا ۵ روز به‌دقت کنترل شود. در صورت مشاهده اولين علائم اسهال بايستي به آب آشاميدني يا غذاي آنها آنتي‌بيوتيک اضافه گردد.
به‌دليل استفاده از ذخيره زرده، مصرف دان در طي ده روز اول زندگي جوجه‌ها کم مي‌باشد. برخلاف روش قبلي يعني تغذيه آزاد (Ad libitum)، در حال حاضر تغذيه محدود مورد بحث است. التهاب کيسه زرده معمول‌ترين علت مرگ و مير جوجه‌ها محسوب مي‌گردد. به‌وسيله محدوديت غذائي جوجه‌ها در روزهاي اول زندگي مي‌توان جذب زرده را تسريع بخشيد. در مطالعه‌اي توسط Farzi مشاهده شد که ميزان تلفات در جوجه‌هائي که از جيره محدود شده استفاده مي‌کردند، نسبت به جوجه‌هائي که آزادانه غذا مي‌خورند به‌طور معني‌داري کمتر بوده است. در مورد دوم مرگ و ميرها بيشتر در اثر تورم کيسه زرده، اسهال و يبوست بوده است. Farzi ميزان غذاي خشک مصرفي روزانه را ۵/۱ تا ۳ درصد وزن زنده پرنده پيشنهاد مي‌کند. اين مقدار بايستي به‌تدريج و همگام با افزايش رشد جوجه‌ها و سلامت آنان افزايش يابد. Arts تعداد دفعات غذادهي در روز را دوبار پيشنهاد مي‌کند که در هر نوبت ميزان غذا بايد به اندازه‌اي باشد که در عرض ۲ ساعت خورده شود. برگ‌هاي خرد شده گزنه‌ها بدون هيچ‌گونه محدوديتي به‌عنوان مکمل غذائي پيشنهاد مي‌شود.
به‌دليل عدم فعاليت جوجه‌ها در شب نيازي به تغذيه شبانه نيست. به‌منظور تشخيص سريع هرگونه انحراف از رشد طبيعي، مصرف غذا و رشد پرنده بايستي به‌طور مداوم مورد پايش قرار گيرد. افزايش وزن اضافي از طريق کاهش ميزان غذا يا افزايش درصد فيبرخام جيره جبران مي‌گردد.

گردش و چرا
از سن دو تا سه هفتگي چرا در يک مزرعه يونجه يا شبدر يک جايگزين مطمئن براي علوفهٔ تازه خواهد بود. براي جلوگيري از مصرف بيش از حد ساقه و اشياء غيرقابل هضم و در نتيجه خطر يبوست بايستي به نکات زير توجه نمود:
- جوجه‌ها نبايستي در حالت گرسنه وارد مزرعه شوند بلکه بايد قبل از آن با غذاي پرانرژي تغذيه گردند.
- در هنگام شروع چرا بايستي رفتار خوراک خوردن جوجه‌ها به دقت کنترل شود.
- چراهاي اوليه نبايستي بيش از نيم ساعت و دوبار در روز تجاوز نمايد. پس از آنکه جوجه‌ها به چريدن عادت کردند مي‌توان زمان را افزايش داد.
- در صورت بلند بودن ارتفاع علوفه چراگاه به‌خصوص يونجه، ممکن است کندن برگ از ساقه‌هاي بلند براي جوجه مشکل بوده و لذا علوفه خود را از دست داده و به چيزهاي ديگر مثل علف هرز، شن و ماسه و سنگريزه تمايل نمايد. مزارع موردنظر براي چراي جوجه‌ها بايستي به‌طور منظم درو شده و بلندي علوفه تا سن شش هفتگي از ارتفاع پشت جوجه‌ها تجاوز ننمايد.
علاوه‌بر نکات فوق بايستي توجه داشت که تا سن سه تا چهار ماهگي، هنگام انتقال جوجه به چراگاه نبايستي علوفه چراگاه مرطوب باشد. پرورش‌دهندگان شترمرغ در آفريقاي جنوبي در يافته‌اند که خيس شدن سطح شکم پرنده در اثر تماس با برگ‌هاي خيس ناشي از باران و شبنم در مزرعه باعث مرگ جوجه‌ها مي‌گردد. بنابراين در زمان بارندگي، گردش و چراي روزانه جوجه بايستي تا خشک شدن کامل علف‌ها به تعويق افتد.