دارورساني با نانوسوسپانسيون‌ها، فناوري و كاربردها
داروهاي نامحلول با جذب كم را به كمك فناوري نانوسوسپانسيون‌سازي مي‌توان به فرمولاسيون‌هاي دارويي كارآمد تبديل كرد. قسمت اعظم تركيبات شيميايي جديدي كه به منظور ساخت داروهاي جديد سنتز مي‌شوند، نامحلول و يا كم‌محلول در آب هستند و بنابراين جذب كمي نيز دارند و اين مسئله مانع بزرگي در برابر ساخت فرمولاسيون‌هاي كارآمد از اين تركيبات بشمار مي‌رود. استفاده از روشهاي كمپلكس‌سازي با استفاده از موادي مانند سيكلودكسترين كه در این روشها مقدار زيادي از اين عوامل بكار مي‌رود در فرمولاسيون‌هایي مانند فرمولاسيون‌هاي تزريقي و چشمي که نياز به استفاده از مقادير زيادي دارو در ساخت فرمولاسيون می‌باشد، مناسب نيستند. در روشهاي مرسوم ديگر كه در آن‌ها از كمكحلالها استفاده مي‌شود نيز مسموميت بروز مي‌كند. نانوسوسپانسيون‌ها راه‌حل جديدي براي استفاده از اين داروها ارائه كرده‌اند. نانوسوسپانسيون‌ها نوعي توزيع كلوئيدي ذرات خالص داروها در اندازه‌هاي كوچكتر از ميكرون مي‌باشند كه با استفاده از سورفكتانت‌ها پايدار شده‌اند. با اين توضيح، اين سيستمهاي ذره‌اي از نانوذرات كه حاملهاي كلوئيدهاي پليمري حاوي دارو هستند و از نانوذرات روغني جامد كه حاملهاي روغني دارويي مي‌باشند، متفاوت هستند. از نانوسوسپانسيون‌ها براي فرمولاسيون داروهايي كه هم در آب و هم در روغن‌ها نامحلول هستند نيز مي‌توان استفاده كرد. داروهايي كه انرژي بلوري بالايي دارند، نقطه ذوب بالا داشته و حلاليت آن‌ها كاهش مي‌يابد. استفاده از فناوري نانوسوسپانسيون‌ها باعث فراهم آمدن امكان استفاده از اين داروها بدون نياز به استفاده از كمكحلالها مي‌گردد. به كمك اين فناوري دارو در حالت بلوری مدنظر نگهداري شده، در حالي كه اندازه ذرات آن كاهش يافته و اين نكته باعث افزايش سرعت انحلال و افزايش جذب دارو مي‌گردد. در حقيقت نانوسوسپانسيون‌ها باعث ايجاد فرآورده‌هاي پايدار از لحاظ شيميايي و فيزيكي مي‌گردند. اين فراورده‌ها را به دو روش كلي رسوب‌گذاري و آسياب‌كردن مي‌توان تهيه كرد. در هر دو مورد سطوح جدید تشکیل شده و انرژی آزاد سیستم افزايش يافته و امكان تجمع ذره‌اي و گلوله‌شدن ذرات فراهم مي‌شود كه براي جلوگيري از اين مسئله به آن سورفكتانت اضافه مي‌كنند.
روشهاي ساخت نانوسوسپانسيون‌ها
هموژناسيون: در اين روش سوسپانسيون تحت فشار از يك دريچه داراي منافذ نانو عبور داده مي‌شود. اين كار باعث تشكيل حبابهايي از آب شده كه هنگام خروج از دريچه‌ها متلاشي شده و باعث شكسته شدن ذرات مي‌گردند.
آسياب‌كردن مرطوب (Wetmilling): در اين روش داروي مورد نظر در حضور يك سورفكتانت به‌كمك آسياب خرد مي‌شود.
از روشهاي ديگر، اسپري کردن محلول دارويي حاوي حلال آلي فرار درون يك محلول آبي گرم می‌باشد. در روش تبخير سريع حلال، رسوب دارويي در حضور يك سورفكتانت ايجاد مي‌شود.
روش تعیین مشخصات نانوسوسپانسيون‌ها: براي مطالعه ميزان رشد ذره‌اي در نانوسوسپانسيون‌ها از روش Field emission low voltage scanning electron استفاده مي‌شود. با اين روش امكان تصويربرداري از ذرات منفرد فراهم مي‌شود. روش تصويربرداري نيروي اتمي براي ارزيابي شكل ذره استفاده مي‌شود. ارزيابي سرعت رسوب‌گذاري نزديك مادون قرمز و كنترل همزمان اندازه ذره‌اي با استفاده از روشهاي Differential scanning calorimetry و X ray diffraction polymorph stability قابل انجام است. توزيع اندازه ذره‌اي به روش Thawcycling و تلاطم مكانيكي و سانتريفوژ قابل اندازه‌گيري است.
علاوه بر آن، امكان تزريق و همچنين استريل بودن و پيروژن بودن (فاقد هرگونه عامل تب‌زا) نانوسوسپانسيون‌ها نیز بايستي مورد بررسي قرار گيرد.
بررسي پايداري نانوسوسپانسيون‌ها: عدم تغيير ساختار بلوري بين ماده خام و ذرات سوسپانسيون شده قبل و بعد از هموژناسيون مويد عدم بروز هرگونه تغيير است. فرمولاسيون‌هاي ناپايدار را مي‌توان ليوفيليزه كرد و مي‌توان نانوسوسپانسيون‌ها را بدون هيچگونه تغييري در اندازه ذره‌اي دوباره ساخت. هيچگونه تغييراتي حتي بعد از استريليزاسيون با بخار و استفاده از گرما در اين فرمولاسيون‌ها بروز نمي‌كند. به اين ترتيب پايداري فرمولاسيون نانوسوسپانسيون‌ها را تا دو سال مي‌توان افزايش داد.
كاربرد نانوسوسپانسيون‌ها: از نانوسوسپانسيون‌هاي خوراكي بطور اختصاصي براي افزايش سرعت و ميزان جذب داروها استفاده شده است. علاوه بر آن افزايش سرعت اثر داروها، كاهش دفع دارو، افزايش دوز موثر دارو و كاهش تحريك‌پذيري معده نيز گزارش شده است. براي دارورساني به ريه‌ها، افشانه‌ها داراي ذرات ريز دارويي مي‌باشند اما از مشكلات اين سيستمهاي دارورساني توزيع ناهمگون ذرات دارويي در قطرات حامل آن‌ها است. نانوسوسپانسيون‌ها اين مشكل را با افزايش تعداد ذرات در هر قطره برطرف ساخته‌اند و به اين شكل سرعت اثر داروها و ميزان جذب آن‌ها نيز افزايش يافته است. از نانوسوسپانسيون‌ها براي انتقال مقادير زيادي از داروهاي كم محلول در آب به مغز همراه با كاهش عوارض جانبي داروها نيز مي‌توان استفاده كرد. به اين ترتيب، نانوسوسپانسيون‌ها در انواع مختلف روشهاي تجويز داروها از جمله: روشهاي تزريقي، خوراكي، موضعي، ريوي و انتقال هدفمند دارويي كاربرد دارند. در مجموع، نانوسوسپانسيون‌ها نه‌تن‌ها مشكل حلاليت داروها را برطرف كرده‌اند بلكه با تغيير فارماكوكينتيك داروها، باعث بهبود كارايي و عوارض جانبي آن‌ها نيز گرديده‌اند.
منبع:http://www.nano.ir
