تفسیر آیه شریفه: الَّذِینَ یؤْمِنُونَ بِالْغَیبِ وَیقِیمُونَ الصَّلَاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ ینْفِقُونَ(البقرة/3)
(پرهیزکاران) کسانی هستند که به غیب [=آنچه از حس پوشیده و پنهان است] ایمان می‌آورند؛ و نماز را برپا می‌دارند؛ و از تمام نعمتها و مواهبی که به آنان روزی داده‌ایم، انفاق می‌کنند.
زهی تصور باطل زهی خیال محال!
ورزشکارانی که پرش با نیزه را انجام میدهند ابتدا چند قدمی کوتاه و بلند برداشته و آنگاه نیزه را در یک نقطه به زمین زده و به وسیله آن بالا رفته و پرش می‌کنند و گرنه هر قدر هم نیرومند و قوی بوده و در کار خود ورزیده و کار آزموده باشند امکان ندارد که در هر مکانی نیزه به دست گرفته و در همانجا نیزه را به زمین زده و بالا بروند.
و نماز چیزی شبیه همان نیزه و عمود است:
الصلاه عمود
و با کمک آن میتوان اوج گرفت و بالا رفت و معراج کرد.
الصلاه معراج
به شرط آنکه پیش از آن قدمی و اقدامی و حرکتی از خود نشان دهیم، یعنی مشکلی را حل کرده و گرهی را بگشاییم.
گفتم که دامنش به کف آرم زهی خیال
بیدست عشق دامن تو چون توان گرفت
و گرنه کسی که پیش از نماز دست به کار نشده و کاری مثبت از خود نشان نداده باشد، اما با شنیدن اذان قامت بسته و به نماز میایستد درست مثل کسی است که بدون گام زدن، نیزه را زمین میزند تا بالا برود.
زهی تصور باطل زهی خیال محال!
بنابراین، نماز نقش نیزه و عمود را دارد و از همین روست که خداوند از واژه اقامه کردن یاد کرده و در وصف اهل تقوا میگوید:
و یقیمون الصّلاه
اهل تقوا نماز را اقامه می‌کنند.
چه غم خوری ز بلندی چو نردبان کردیم
یک نردبان وقتی شما را بالا میبرد که هم خود محکم باشد و هم در جایی محکم قرار گیرد و گرنه نردبانی که خود سست بوده و یا بر مکانی سست مثل خاکستر تکیه زند هرگز نمیتواند کسی را با خود بالا ببرد.
اساساً چنین نردبانی همیشه گوشهای افتاده و کسی آن را سرپا نمیکند.
نماز نیز بنابرآنچه در روایات آمده است معراج است و یک معنای معراج نردبان میباشد.
و نردبان نماز، آدمی را از زمین جدا و آسمانی میسازد.
اگر چه بام بلند است آسمان، مگریز
چه غم خوری ز بلندی چو نردبان کردیم
و این نردبان نیز وقتی انسان را بالا برده و به آسمان معنا و معنویت میرساند که افتاده نباشد بلکه برپا بوده و اقامه شود.
از اینرو خداوند میفرماید اهل تقوا نماز را بر پا می‌دارند.
و نماز مثل نردبان وقتی برپا میشود که هم خود از سستی و کسالت دور باشد و هم بر کارها و اعمال قرص و محکم و نیز اعتقادات راسخ برپا گردد.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
تالیف: حجت الاسلام محمد رضا رنجبر
