سهم اخلاق در دید و بازدیدهای نوروزی
سهم اخلاق در دید و بازدیدهای نوروزی
کینه ها و کدورت ها، حرف و حدیث های کهنه و آزاردهنده را از ذهن و زندگیمان دور نموده و بر زباله های زمستانی فرو بریزیم .
http://img.tebyan.net/big/1390/12/18...3417205110.gif
در آستانه تعطیلات نسبتاً طولانی نوروز 91 واقع شده ایم، بازارها و خیابان ها چند روزی است که در تراکمی از اتومبیل ها و آدم ها به سختی نفس می کشند. خریدهای نوروزی، تدارکات و خانه تکانی ها و غبارروبی ها از در و دیوار خانه ها و آشیانه ها، نو شدن و رویش و زایش دوباره طبیعت، شادابی و نشاط کودکان و لباس های نو و عیدی گرفتن از بزرگترها و دید و بازدیدهای فشرده در راه است. همه اینها قالب و قامت بهار و نوروز را به رخ می کشند. اما گوهر و قیمت نوروز چگونه حاصل می شود. آثار و برکات نوروز در چیست؟ این سنت باستانی و ایرانی با کدامین دست آوردها مورد تأکید و تصویب معصومین و معلمان بشریت واقع شده؟
بدیهی است قیمت پیام و محتوای نوروز می بایست با ظاهر و قامت آن هم تراز و هم سو باشد. احیای دوباره طبیعت و زنده شدن گل و گیاه و چمن و آواز پرندگان و شادی کودکان و دید و بازدید بزرگان بدون برکات زیبای انسانی، اخلاقی، نمی تواند امر معقول و مطلوبی به شمار آید و مورد تأیید منادیان این و مروجان فرهنگ و معنویت معصومان واقع شود.
بنابراین عنایت به سهم اخلاق و ادب و فرهنگ و البته عمل کردن به توصیه های اخلاقی سنت زیبای دید و بازدید و معاشرت در ایام نوروز را پربارتر، زیباتر و دل نشین تر خواهد نمود.
در این مقال توصیه های اخلاقی ذیل (برگرفته از قرآن و سنت) را با هم مرور می کنیم:
1- ما مسلمانان هر کاری را با بسم الله الرحمن الرحیم آغاز می کنیم. اما متأسفانه گاهی در میانه راه و یا پایان راه، یاد و نام خدا را فراموش و بر اساس میل و غریزه عمل می کنیم و نه بر اساس خواست خدا. لذا لازم است در ایام تعطیلات و در دید و بازدیدهای نوروزی یاد خدا را در هم لحظات در ذهن و ضمیر خود حفظ نموده و آغاز و انجام امور را فقط برای جلب رضای خدا طی نمائیم. در این صورت از خودنمایی و خودآرایی و نمایش و چشم و هم چشمی پرهیز خواهیم کرد.
2- کینه ها و کدورت ها، حرف و حدیث های کهنه و آزاردهنده را از ذهن و زندگیمان دور نموده و بر زباله های زمستانی فرو بریزیم. همانطور که بدیها و پلیدیهای خود را دفن می کنیم و خوبی های خود را طرح و تکرار می کنیم (که نباید بر خوبیهای خود تاکید کنیم) بدیها و بدرفتاریهای کهنه دیگران را نیز با خوبیها و تکرار زیبایی اخلاقی آنان دفن کنیم.
3- تعطیلات نوروزی فرصت بسیار مهمی برای ارتباط موثر و استفاده از دانایی و توانایی دیگران است بیائید تلاش کنیم تا به جای اکتفا به خوردن و نشستن و رفتن و صرف دیدن سیمای خویشان، سبدی پرگل از گلستان معرفت و اخلاق دوستان و خوبان فامیل بدست آوریم و معطر به عطر خوبی های آنان شویم.
ترجیح بزرگترها و دست بوسی پدربزرگ ها و مادربزرگ ها از سنت های بسیار زیبای نوروزی است اما تواضع، رفع مشکلات آنان، شنونده خوبی بودن، آثار معنوی این سنت را دوچندان خواهد کرد
4- کم نیستند افرادی که دید و بازدیدهای نوروزی را به تماشای برنامه های سطحی تلویزیون و بعضاً ماهواره و ... محدود نموده و به رغم طی کردن راههای طولانی، بدون تحصیل کمترین توشه معنوی و اخلاقی ازهم دور می شوند! اطلاع از موفقیت ها، پیشرفت های علمی، هنری، معنوی و نیز گاهی آگاهی از مشکلات و کاستی های یکدیگر از مهمترین برکات نشست های نوروزی به شمار می آید که نباید مورد غفلت واقع شود.
5- ترجیح بزرگترها و دست بوسی پدربزرگ ها و مادربزرگ ها از سنت های بسیار زیبای نوروزی است اما تواضع، رفع مشکلات آنان، شنونده خوبی بودن، آثار معنوی این سنت را دوچندان خواهد کرد.
6- از طرح مباحث و مطالبی که موجب رنجش و مجادلات آزاردهنده می شود خودداری شود. لذا باید حساسیت ها و تعصبات و وابستگی سیاسی، اعتقادی افراد را مورد توجه قرار داده و مانع طرح مباحث چالش برانگیز شویم. قبل از رفتن به هر مجلس و منزلی باید این محور به خوبی مورد عنایت قرار گیرد که افراد حاضر چه حساسیت ها و خصوصیاتی دارند و چه چیزها به چه میزان باید طرح شود.
7-گاهی تحمل سکوت برای عده ای بسیار سخت است اما این گروه فراموش نکنند که سختی تحمل رنج های سخن آزاردهنده سخت تر از تحمل سکوت آگاهانه است. لذا این جمله را فراموش نکنید که کم گویی طلا، پرگویی بلا و گاهی سکوت صلاح است. فواید تحمل و سکوت را بر مضرات ناشکیبایی ترجیح دهید.
8- با جاهلان و بیماردلان، با ترحم و دلسوزی (همچون پرستاری صبور و مهربان) برخورد کنید نرنجید و نرجانید. گاهی نرنجیدن سخت تر از رنجاندن است. اگر برنجید، می رنجانید. اما مؤمنان و معلمان نه می رنجند نه می رنجانند. حتی اگر برنجند نمی رنجانند.
ما مسلمانان هر کاری را با بسم الله الرحمن الرحیم آغاز می کنیم. اما متأسفانه گاهی در میانه راه و یا پایان راه، یاد و نام خدا را فراموش و بر اساس میل و غریزه عمل می کنیم و نه بر اساس خواست خدا
9- کمرویان و گوشه نشینان را با سؤال هایی که جوابشان را می دانند به تعامل سالم و سودمند بکشانید، گاهی نشست های خانوادگی و فامیل توسط افراد پرحرف آغاز و پایان می یابد. و افراد خجالتی در گوشه ای به حاشیه رانده می شوند. این آسیب را با گفتگو و تأکید بر تمایلات کمرویان به حداقل برسانید. 10- اصل را بر رعایت و اصالت امور شرعی قرار دهید. در امور شخصی و سلیقه ای اهل تساهل و گذشت باشید. اما در صورت عدم رعایت قواعد شرعی، از سوی حاضران در مجلس یا ایجاد تحول کنید یا به بهانه ای از مجلس دور شوید.
11- تصمیم گیریها، برای مسافرت و یا طرز گذراندن تعطیلات را بصورت مشارکتی و خانواده محور اتخاذ کنید. ذوق و سلیقه اکثریت اعضای خانواده را به رسمیت بشناسید و عمل کنید.
12- متأسفانه بسیاری از ما مسلمانان به هنگام گردش و تفریح و خوشی و شادی، نسبت به امور دینی و انجام فرایض کاهل و نسبت به گناهان و معاصی شایق می شویم. بطوریکه همه ساله در تعطیلات نوروزی بویژه در سیزده فروردین بیشترین آسیب های اجتماعی را شاهد بوده ایم. بنابراین بیائید ما جزو کسانی باشیم که در حین شادی و نشاط فرایض دینی خود را فراموش نکنیم و رعایت نماز اول وقت، تأکید بر حریم محرم و نامحرم، پرهیز از اسراف و تبذیر و اتلاف وقت (به عنوان مهمترین سرمایه زندگی) را بیش از پیش مورد توجه و تاکید قرار دهیم. انشاءالله.
احمد رزاقی
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
