-
زندگینامه گاسپار مونژ
گاسپار مونژ در نوزدهم 1746 در شهركوچك بون واقع در فرانسه متولد شد مونژ كه فرزند كاسب دوره گردی بود تا شانزده سالگی به تیز كردن چاقو و قیچی و غیره می پرداخت وی با وسایلی كه به دست خود ساخته بود نقشه بزرگی از وطن خود تهیه كرد كه مورد توجه و تحسین فراوان واقع شد و نقشه او را در فرمانداری نصب كردند.
معلمین او پس از مشاهده نقشه گفتند او داناتر از آن است كه شاگرد ما باشد و او را برای تدریس فیزیك به مدرسه كشیشان شهر لیون فرستادند وی دستیار سارل بوسو، استاد ریاضیات، شد در سال 1768 مونژ جانشین او شد اگرچه مقام استادی نداشت سالبعد به عنوان مدرس فیزیك تجربی در مدرسه جای آبه نوله را گرفت در این سمتها دوگانه كه قسمتی از آن اختصاص به هدفهای علمی داشت مونژ نشان داد كه ریاضیدان و فیزیكدانی توانا، طراحی با استعداد، آزمایشگری ماهر و معلمی در تراز اول است.
گاسپار مونژ در نوزدهم 1746 در شهركوچك بون واقع در فرانسه متولد شد مونژ كه فرزند كاسب دوره گردی بود تا شانزده سالگی به تیز كردن چاقو و قیچی و غیره می پرداخت وی با وسایلی كه به دست خود ساخته بود نقشه بزرگی از وطن خود تهیه كرد كه مورد توجه و تحسین فراوان واقع شد و نقشه او را در فرمانداری نصب كردند.
معلمین او پس از مشاهده نقشه گفتند او داناتر از آن است كه شاگرد ما باشد و او را برای تدریس فیزیك به مدرسه كشیشان شهر لیون فرستادند وی دستیار سارل بوسو، استاد ریاضیات، شد در سال 1768 مونژ جانشین او شد اگرچه مقام استادی نداشت سالبعد به عنوان مدرس فیزیك تجربی در مدرسه جای آبه نوله را گرفت در این سمتها دوگانه كه قسمتی از آن اختصاص به هدفهای علمی داشت مونژ نشان داد كه ریاضیدان و فیزیكدانی توانا، طراحی با استعداد، آزمایشگری ماهر و معلمی در تراز اول است. مونژ به مطالعه بعضی از شاخه های هندسه دوباره جان بخشید و كار وی نقطه شروع شكوفایی فوق العاده آن رشته در سده نوزدهم بود علاوه بر این پژوهشهای وی به رشته های دیگر تحلیل ریاضی كشیده شد خصوصاً به نظریه معادلات دیفرانسیل جزئی و مسائل فیزیك، شیمی و فناوری. مونژ كه معلمی نامدار و رئیس مدرسه ای بی نظیر بود، مسئولیتهای مهم اداری و سیاسی را در طول انقلاب و دوره امپراتوری بر عهده گرفت بنابراین وی یكی از مبتكران ریاضیدانان عصر خود بود مونژ خیلی زود كارهای شخصی خود را آغاز كرد پژوهشهای دوره جوانی او (1766-1772) بسیار متنوع اما جلوه خصوصیاتی بودند كه نشانه استعداد كامل وی بود: از جمله حس تند و تیز درك واقعیت هندسی، علاقه به مسائل عملی، توانایی عظیم تحلیلی و توجه به جنبه های متعدد تحلیلی هندسی. در جریان سالهای 1777 تا 1780 مونژ عمدتاً به فیزیك و شیمی علاقمند بود و مقدمات تهیه آزمایشگاه شیمی مجهزی را برای مدرسه مهندسی فراهم آورد. انتخاب شدنش به عضویت فرهنگستان علوم به عنوان «هندسه دان دستیار» در سال 1780 زندگی مونژ را دگرگون ساخت زیرا وی را مجبور كرد كه براساس منظمی در پاریس اقامت كند در پاریس در طرحهای فرهنگستان شركت كرد و مقاله هایی درباره فیزیك و شیمی و ریاضیات تنظیم و عرضه نمود. فهرستی از مطالبی كه به فرهنگستان تقدیم كرد گواه بر تنوع آنهاست: تركیب اسید نیتریك، تولید سطوح منحنی، معادلات تفاضلی نامتناهی، و معادلات دیفرانسیل جزئی. انعكاس مضاعف و ساختار اسپات ایسلند، تركیب آهن، فولاد و چدن و تأثیر جرقه های برقی بر گاز بیوكسید كربن، پدیده موئینگی و علل بعضی از پدیده های هواشناختی و بررسی در نورشناسسی فیزیولوژیك.
وقتی كه انقلاب در 1789 آغاز شد مونژ در زمره شناخته شده ترین دانشمندان فرانسوی بود او كه عضو بسیار فعال فرهنگستان علوم بود شهرتی در ریاضیات و فیزیك و شیمی كسب كرده بود به عنوان ممتحن دانشجویان افسری نیروی دریایی، شاخه ای از مدارس نظامی فرانسه را رهبری می كرد كه در آن زما عملاً تنها مؤسسات نظامی بودند كه تعلیمات علمی شایسته ای به دانشجویان خود می دادند و این مقام وی را در هر بندری كه از آن دیدار می كرد با دیوانسالاری در تماس می گذاشت كه اندكی بعد تحت مدیریت او قرارمی گرفتند این مقام همچنین وی را قادر ساخت كه معدنهای آهن، كارخانه ذوب آهن و كارخانه های دیگر را ببیند و بدین ترتیب در كار فلز پردازی و مسائل فناوری خبره و صاحب نظر شود علاوه بر این اصلاح مهمی كه در 1776 در روش تعلیم در مدارس نیروی دریایی انجام داده بود وی را برای تلاشهایی آماده ساخت كه در زمان انقلاب برای تازه كردن روشهای علمی و فنی بر عهده گرفت در سال 1794 مسئولیت تأسیس مدرسه مركزی كارهای عامه (كه بعداً به مدرسه پلی تكنیك تبدیل شد) به وی محول گردید مونژ كه در سال 1794 به عنوان معلم هندسه ترسیمی منصوب شد بر عمل تربیت سركارگران آینده نظارت كرد و هندسه ترسیمی را در «دوره های انقلابی» كه برای تكمیل تربیت دانشجویان آینده طراحی شده بودند تدریس نمود و یكی از فعالترین عضوهای شورای مدیریت بود. این مدرسه پس از دو ماه تأخیر كه بر اثر مشكلات سیاسی پیش می آمد در سال 1795 به نجومی منظم شروع به كار كرد. هر چند وظایفی كه به عنوان سناتور به عهده مونژ محول شد موجب گردید كه او چند بار از درسهایش در مدرسه پلی تكنیك دور شود از علاقه شدیدش به مدرسه هیچ كاسته نشد مراقبت دقیق در پیشرفت دانشجویان داشت و كارهای پژوهشی آنان را دنبال می كرد و دقت خاصی به برنامه تعلیمات مبذول داشت بیشتر آنچه مونژ در این دوره منتشر كرد برای دانشجویان مدرسه پلی تكنیك نوشته شده بود موفقیت گسترده كتاب او بنام (هندسه ترسیمی) (1799) باعث اشاعه سریع این شاخه جدید هندسه هم در فرانسه و هم در خارج از آن شد. این اثر چند بار تجدید چاپ شد.
كار عملی مونژ ریاضیات (شاخه های گوناگون هندسه و تحلیل ریاضی) فیزیك، مكانیك و نظریه ماشینها را در بر می گرفت اگرچه اطلاع از جزئیات خدمات مونژ به فیزیك بسیار ناچیز است زیرا وی هرگز اثر عمده ای در این زمینه منتشر نساخت خدمات اصلی وی متمركز بودند بر نظریه گرما، صوت، برق ساكن، نورشناسی (نظریه سرابها) مهمترین پژوهش مونژ در شیمی مربوط بود به تركیب آب. خیلی زود در سال 1781 وی تركیب اكسیژن با هیدروژن را در لوله اكسیژن سنج تحقق بخشید و در سال 1783 همزمان با لاووازیه و بی ارتباط با او آب را تركیب كرد. با این كه اسباب مونژ بسیار ساده تر بود تنایج اندازه گیریهایش دقیقتر بودند. در قملرو تجربی در سال 1784 مونژ با همكاری كلوله برای نخستین بار موفق شد كه گازی را مایع سازد و آن را انیدرید سولفورو (بیوكسید گوگرد) بود. سرانجام بین سالهای 1786 و 1788 مونژ با برتوله و اندرمونه در اصول فلز پردازی و تركیب انواع آهن و چدن و فولاد به پژوهش پراخت. مونژ مردی شجاع و از دوستان ناپلئون بود و در سال 1798 به اتفاق او به كشور مصر رفت در این سفر ناپلئون روانه سنت هلن گردید مخترع هندسه ترسیمی و ایجاد كننده اصلی مدرسه پلی تكنیك هم تمام عناوین خود را از دست داد و از آكادمی رانده شد. مونژ در بیست و هشتم سال 1818 در هفتاد و دو سالگی در پاریس درگذشت. مخترع هندسه ترسیمی میراثی عظیم از خود به جا گذاشت زیرا ساختن ماشیهای مدرن و عمارات عظیم بدون كمك آن ممكن نیست.
