-
زندگینامه لئونارداویلر
لئونارد اويلر در پانزدهم آوريل 1707 در شهر بازل سوئس متولد شد. پدرش از كشيشان پيرو كالون بود و ميل داشت پسرش جانشين او شود ولیاويلر برخلاف ميل او در دانشگاه بازل به مطالعه علوم الهیپرداخت. پدر اويلر تعليمات مقدماتیاز جمله رياضيات را به او داد. اويلر بعداً چند سالیرا در بازل به سر برد و در يكیاز دبيرستانهای(گومنازيوم) نسبتاً در سطح پايين محلیبه تحصيل پرداخت. در دبيرستان رياضيات اصلاً تدريس نمیشد و در نتيجه اويلر اين دانش را به طور خصوصینزد رياضيدانیبه نام يوهان بوركهارت آموخت. در سال 1720، اويلر كه هنوز چهارده سال نداشت وارد بخش ادب و هنر دانشگاه بازل شد تا پيش از كسب تخصص اطلاعات عمومیبيندوزد. لئونارد اويلر در پانزدهم آوريل 1707 در شهر بازل سوئس متولد شد. پدرش از كشيشان پيرو كالون بود و ميل داشت پسرش جانشين او شود ولیاويلر برخلاف ميل او در دانشگاه بازل به مطالعه علوم الهیپرداخت. پدر اويلر تعليمات مقدماتیاز جمله رياضيات را به او داد. اويلر بعداً چند سالیرا در بازل به سر برد و در يكیاز دبيرستانهای(گومنازيوم) نسبتاً در سطح پايين محلیبه تحصيل پرداخت. در دبيرستان رياضيات اصلاً تدريس نمیشد و در نتيجه اويلر اين دانش را به طور خصوصینزد رياضيدانیبه نام يوهان بوركهارت آموخت. در سال 1720، اويلر كه هنوز چهارده سال نداشت وارد بخش ادب و هنر دانشگاه بازل شد تا پيش از كسب تخصص اطلاعات عمومیبيندوزد. از جمله استادان او يوهان يكم برنوس بود كه در كرسیرياضيات جانشين برادر ياكوب شده بود. دويلر در سال 1722 معادل درجه ليسانس در ادبيات را دريافت كرد و در سال 1723 در رشته فلسفه فوق ليسانس گرفت. در هجده سالگیپژوهشهایمستقل را آغاز كرد. نخستين كار او يادداشت كوچكیبود درباره رسم منحنيهایهمزمان در يك ملأ مقاوم كه در سال 1726 منتشر شد. در پیآن در همان نشريه مقاله ایدرباره مسيرهایمتقابل جبریانتشار داد (1727). در پاييز 1726 از اويلر دعوت شد كه به عنوان دستيار فيزيولوژیدر سن پترزبورگ خدمت كند. در 1727 از بازل به سن پترزبورگ رفت. در آنجا بیدرنگ اين بخت مساعد را يافت كه در رشته واقعیخود كار كند و به عنوان عضو وابسته فرهنگستان بخش رياضيات منصوب شد. در سال 1731 به استادیفيزيك رسيد و در 1733 كه دانيل برنولیبه عنوان استاد رياضيات به بازل بازگشت، اويلر جانشين ویشد. او از مرداد 1727 گزارشهايیدرباره پژوهشهایخويش به جلسات فرهنگستان میفرستاد. او آنها را در جلد دوم صورت جلسات فرهنگستان (گزارشهایفرهنگستان امپراتوریعلوم يتروگراد) انتشار داد (سن پترزبورگ 1729). شهرت اويلر از 19 سالگیآغاز میگردد زيرا در اين سن بود كه آكادمیپاريس حل مشكلیرا درباره ساختمان دكل كشتیبه مسابقه گذاشته بود و مقاله اويلر در اين مورد مقام دوم را احراز نمود. اويلر طیچهارده سالیكه در سن پترزبورگ بود به كشفهایدرخشانیدر زمينه هايیچون تحليل رياضي، نظريه اعداد و مكانيك دست يافت تا 1741 بين هشتاد تا نود اثر برایانتشار آماده كرده بود كه پنجاه و پنج تایآنها از جمله دو جلد (مكانيك) را منتشر ساخت. اويلر در آن زمان عضو دو فرهنگستان سن پترزبورگ و برلين بود و سپس به عضويت انجمن پادشاهیلندن (1749) و فرهنگستان علوم پاريس (1755) نيز انتخاب گرديد. در سال 1753 به عضويت انجمن فيزيك و رياضيات بازل برگزيده شد. اويلر در 1741 پس از چهارده سال اقامت در روسيه به برلين رفت و بيست و پنج سال بعد را در آنجا سپریكرد. او هنوز برایهر دو فرهنگستان برلين و سن پترزبورگ كار میكرد. در تبديل «انجمن علوم» سابق به يك فرهنگستان بزرگ كه در سال 1744 رسماً با نام فرانسوی«فرهنگستان پادشاهیعلوم و ادبيات برلين» بنياد نهاده شد، فعاليت فراوان داشت. طیاين دوره اويلر به تنوع پژوهشهایخود بسيار افزود. در همچشمیبا دالامبر و دانيل برنولیدانش فيزيك رياضیرا پايه ريزیكرد و در پيشبرد نظريه حركت ماه و سيارات از رقيبان كلرو و دالامبر هر دو بود. در همان زمان نظريه حركت جامدات را منقح ساخت. ابزار رياضیهيدروديناميك را فراهم آورد. هندسه ديفرانسيل سطوح را ابداع كرد و به شدت درباره نورشناسي، برق و مغناطيس به پژوهش پرداخت. همچنين درباره مسائل فن آورینظير ساختن دوربينهایشكستنیبيرنگ، تكميل دوربين آبیزگنر و نظريه چرخهایدندانه دار به تفكر پرداخت. شمار آثار اويلر در دوره اقامت در برلين از 380 كمتر نبود كه از آن ميان 275 اثر انتشار يافتند. از جمله تعدادیكتابهایمفصل تكنگاشتیدرباره حساب جامع و فاضل تغييرات، كتابیبنيادين درباره محاسبه مدارهایاجرام آسماني، كتابیدرباره توپخانه و پرتاب گلوله، كتاب «مدخلیبه تحليل نامتناهيها»، رساله ایدر كشتیسازیو دريانوردیكه صورت آغازين آن در سن پترزبورگ تهيه شده بود. نخستين نظريه او درباره حركت ماه و اصول حساب ديفرانسيل سه كتاب آخر به هزينه فرهنگستان سن پترزبورگ انتشار يافتند و در آخر رساله ایبود درباره مكانيك جامدات به نام (نظريه حركت اجسام جامد) (1756)، رساله مشهور (نامه هايیبه يك شاهزاده خانم آلمانیدرباره موضوعهایمختلف فيزيك و فلسفه) كه در واقع درسهايیبود كه اويلر به يكیاز بستگان پادشاه پروس داده بود، تا پيش از بازگشت اويلر به سن پترزبورگ انتشار نيافتند. اين كتاب موفقيتیبینظير يافت و دوازده بار به زبان اصلیتجديد چاپ گرديد و به بسياریزبانهایديگر نيز ترجمه شد. اويلر همچنان به مطالعات رياضیخود ادامه میداد و رفقايش او را روح آناليز رياضیمیدانستند. آراگو درباره اويلر چنين گفته است: اويلر با همان سهولتیكه انسان نفس میكشد محاسبات رياضیرا انجام میدهد. اويلر به معنایگسترده ایكه در سده هجدهم برایكلمه هندسه به كار میرفت هندسه دان بود. در كار او رياضيات بستگینزديكیبا كاربرد ساير علوم با مسائل فناوریو با زندگیعمومیداشت. در آثار رياضیاويلر تحليل رياضیجايگاه نخست را دارد. هفده جلد از (مجموعه آثار) او در اين زمينه است. او با كشفيات خاص متعدد به تحليل رياضیياریداد. نحوه عرضه آن دركتابهایدرسیخود را منظم ساخت. در بنيانگذاریرشته هایمتعدد مهم رياضینظير حساب جامع و فاضل تغييرات، نظريه معادلات ديفرانسيل، نظريه مقدمانیتوابع متغيرهایمختلط و نظريه توابع خاص بیاندازه كمك كرد. اويلر بسياریاز قراردادهایكنونیعلائم رياضیرا وارد ميدان كرد:
نماد e براینمايش شالوده دستگاه لگاريتم طبيعي، استفاده از حرف f و دو كمان براینمايش مثلاً تابع ، نشانه هاینوين برایتوابع مثلثاتي، نشانه n برایمجموع مقسوم عليه هایعدد، علائم y و y و غيره برایتفاضلهایمتناهیو نشانه برایمجموع و حرف I برای1- . كشفهايیكه درنيمه سده هجدهم در زمينه تحليل رياضیانجام گرفته بود به شيوه ایمنظم به وسيله اويلر در دوره سه كتابیزير خلاصه شده است: مدخلیبر تحليل نامتناهیها (1748)، روشهایحساب ديفرانسيل (1755)و روشهایحساب انتگرال (1768-1770). او هر روز اكتشافیبه اكتشافات خود میافزود و تعداد آنها آنقدر زياد است كه حتیامروزه موفق به چاپ كامل آثار او نگرديده اند. در همين اوقات بود كه مسئله ایاز طرف آكادمیمطرح شد و اويلر در عرض سه روز آن را حل كرد و مريض شد و در اين بيماریيك چشم خود را از دست داد. در شصت سالگیبود كه بدبختیعجيبیبه او رویكرد و آن از دست دادن چشم ديگرش بود. گرچه چشم او را با موفقيت عمل كردند ولیزخم آن دچار عفونت شد و برایهميشه چشمان خود را از دست داد. اويلر مردیكه از تندخويیو حسادت به كنار بود در هجدهم سپتامبر 1783 هنگامیكه مشغول محاسبه مسير اورانوس بود ناگهان با گفتن كلمه «من مردم» زندگیرا بدرود گفت.
