-
زندگینامه دالامبر
صبح يكیاز روزهایماه نوامبر 1717 ناله كودكیاز داخل بسته ایدر كنار كليسای«سن ژان لورن» توجه زنیخيرخواه و نيكوكار را به خود جلب مینمايد. زن نيكوكار كه زوجه شيشه بر فقيریبه نام «روسو» بود كودك را به فرزندیخود قبول میكند. زن نيكوكار كودك را مانند فرزند خود تربيت میكند و كودك هم بعدها حق شناسیبیمانندیرا درباره اين مادر مبذول میدارد.
صبح يكیاز روزهایماه نوامبر 1717 ناله كودكیاز داخل بسته ایدر كنار كليسای«سن ژان لورن» توجه زنیخيرخواه و نيكوكار را به خود جلب مینمايد. زن نيكوكار كه زوجه شيشه بر فقيریبه نام «روسو» بود كودك را به فرزندیخود قبول میكند. زن نيكوكار كودك را مانند فرزند خود تربيت میكند و كودك هم بعدها حق شناسیبیمانندیرا درباره اين مادر مبذول میدارد.
ولیمدتها بعد معلوم شد كه اين كودك فرزند نامشروع زنیميهماندار به نام مادام «تنس» و يك افسر سوار نظام بنام ژنرال دتوس میباشد.
طولینكشيد كه دالامبر سر راهیبزرگ شد و دانشمند شهيریگرديد ولیهيچ وقت مادر- خوانده خود را فراموش نكرد و به مادام تنس كه مايل بود او را پيش خود ببرد گفته بود كه: «شما فقط نامادریمن هستيد و مادر حقيقیمن همان زن شيشه بر است.»
دالامبر بيشتر به واسطه پژوهشهايش در رياضيات و مكانيك استدلالیو به عنوان ويراستار علمیدايره المعارف معروف است، او در معروفترين كتاب خود به نام «رساله درباره مكانيك» كه در سال 1743 منتشر شد سه قانون خود برایحركت را عرضه كرد. در مورد قانونهایاول و دوم يعنیقانون ماند و قانون متوازیالاضلاع حركت، استدلال دالامبر هندسیبود فقط در مورد قانون سوم پایفرضهایفيزيكیدر ميان است. اين قانون به موضوع تعادل میپردازد و عبارت است از اصل بقایاندازه حركت در موقعيتهایبرخورد.
دالامبر در اين رساله نخستين بيان درباره آنچه را امروزه اصل دالامبر شناخته میشود ارائه میكند. اين اصل امروز در واقع بيش از آن كه اصل به شمار آيد قاعده ایاست برایكاربرد قوانين حركت كه در رساله بيان شده اند. میتوان آن را چنين بيان كرد: در هر موقعيتیكه شييء در اثر مانعهايیاز ادامه حركت ماندیعادیخود بازماند، حركت حاصل را میتوان به دو مؤلفه تجزيه كرد: حركتیكه شيء عملاً انجام میدهد و حركتیكه مانعها آن را از بين میبرند. دالامبر در سال 1744 رساله ایدرباره تعادل و حركت سيالات انتشار داد و از اصل خود برایتوصيف حركت سيالات استفاده كرد و به بررسیمسائل مهم جاریمكانيك سيالات پرداخت. كتاب ديگرش به نام «تفكراتیدرباره علت كلیبادها» كه در سال 1747 منتشر شد، حاو نخستين كاربرد عمومیمعادلات ديفرانسيل جزئیدر فيزيك رياضیبود در مقاله ایبه سال 1747 معادله موجیبراینخستين بار در فيزيك ظاهر شد اما راه حل دالامبر اگرچه درست بود، كاملاً با پديده هایمشهود وفق نمیداد. در كتاب «پژوهش درباره تقديم اعتدالين و رقص محوریزمين» كه در سال 1749 نوشته شد. روش او در پرداختن به مسأله تقديم اعتدالين شبيه به روش كلرو بود و به راه حلیدست يافت كه با حركت رصد شده زمين توافق بيشتریداشت. همچنين كتاب و رساله ایدرباره نظريه جديد مقاومت سيالات كه در سال 1752 منتشر شد و در آن براینخستين بار معادلات ديفرانسيل هيدروديناميك بر حسب يك ميدان بيان شده و باطلنما (پارادوكس) هيدروديناميك مطرح گرديده بود، بحث و جدال بسياریبرانگيخت. فرهنگستان پروس در مسابقه ایكه اين مطلب برایآن نوشته شده بود جايزه ایاعطا نكرد به اين دليل كه هيچ كس دليلیتجربیدر مورد اين كار نظریارائه نكرده بود. ادعا شده است كه اثر دالامبر اگرچه بهترين اثریبود كه به فرهنگستان رسيده بود، از خطا مصون نمانده بود. خود دالامبر محروميت خويش را از جايزه نتيجه نفوذ اويلر میدانست و روابط ميان اين دو دانشمند كه قبلاً تيره شده بود، رو به وخامت بيشترینهاد. افتخار توسعه مكانيك سيالات به گونه ایمختلف به هر دو شخص نسبت داده شده است. دالامبر پيشگفتار دايره المعارف را نوشت. اين پيشگفتار از اسناد عمده عصر روشنگریو بيانيه فيلسوفان است. مقاله هایدالامبر در دايره المعارف از حوزه رياضيات بسيار فراتر میرفت. دالامبر كه با همكاری«ديدرو» برایتهيه دايره المعارف اقدام كرده بود در سال 1758 همكاریبا دايره المعارف را ترك گفت. ویدر سال 1754 به عضويت آكادمیعلوم فرانسه انتخاب شد. محصول علمیمهم دالامبر پس از سال 1760 كتاب «جزوه هایرياضي» او بود كه مشتمل بود بر راه حلهایجديد فراوانیبرایمسائلیكه او قبلاً به آنها دست يازيده بود. دالامبر سرانجام در روز 29 اكتبر 1783 در شصت و سه سالگیدر پاريس درگذشت.
