-
فقط براي حفظ جان شما!
محمدحسن اسداللهي: امروزه همه ما شاهد پيشرفت انواع علوم و فنون براي خدمت به انسانها هستيم. علومي كه همه براي خدمت‌كردن به انسانها و راحتي بيشتر زندگي او پديد آمده‌اند. ولي به جرأت مي‌توان گفت بيشترين علومي كه پيشرفت داشته‌اند، علومي بوده‌اند كه براي حفظ جان انسانها به وجود آمده‌اند.
پزشكي از همين عرصه‌ها است كه پيشرفت آن با ساير علوم قابل مقايسه نيست. اين علم نيز وظيفه‌اي جز حفظ جان انسانها ندارد. اين واقعيت بايد پذيرفته شود كه امروزه انسانها طول عمر بيشتري نسبت به گذشته دارند. شايد دليل اصلي اين موضوع هم محافظت بيشتر انسان در مقابل بلايا و آسيب‌هاي طبيعي و غيرطبيعي بوده است. شايد بحث حفظ جان انسانها در صنعت خودروسازي نيز آن‌قدر اهميت پيدا كرده است كه تمامي كمپاني‌هاي خودروسازي بخشي را فقط به صورت تخصصي براي ارتقاء و سطح ايمني خودروهاي توليد شده توسط زيرمجموعه‌هاي خود قرار داده‌اند. پس مي‌توان نقش اين متخصصين را نيز مانند دكترها، حساس و بسيار تاثيرگذار دانست.
اين افراد نيز مانند دكترها مورد ستايش قرار مي‌گيرند چون با خلاقيت و عملكرد بسيار خوب توانسته‌اند، فناوري‌هايي را ايجاد كنند كه در همه جا توانسته است يك گام جلوتر از رانندگان در جاده‌ها باشند. به طوري كه بسياري از اين سيستم‌ها در بسياري شرايط زودتر از راننده عمل كرده و جان او و سرنشينان را حفظ مي‌كند.
در اين هفته قصد داريم تا تعدادي از اين فناوري‌ها را بيان كنيم و نحوه كار آنها را توضيح دهيم:
1- شايد يكي از مهمترين اين فناوري‌ها ايربگ و نسل جديد آن باشد. در گذشته ايربگ يا كيسه هوا تنها يك كيسه بود كه وقتي خودرو با مانعي برخورد مي‌كرد، اين كيسه باد شده و از برخورد سر راننده و سرنشين با فرمان يا داشبورد جلوگيري مي‌كند. اما امروزه نسل جديد ايربگ‌ها بسيار پيشرفته‌تر از گذشته است. همه انسانها قد و قواره‌اي يكسان ندارند، پس بايد ايربگ‌هاي يك خودرو به گونه‌اي عمل كنند كه خود را با هر نوع بدني، تطبيق بدهد.
ايربگ‌هاي امروزه با چند مرحله‌اي‌شدن و حساسيت به وضعيت سرنشينان مي‌توانند تمامي اين تفاوت‌ها را جبران كنند. ايربگ‌هاي دو مرحله‌اي و حساس به وضعيت سرنشين مي‌توانند اندازه، وزن، وضعيت كمربند، طريقه نشستن سرنشينان (مثلاً اگر راننده در حال تنظيم راديو يا برداشتن چيزي از داخل داشبورد) را به راحتي تشخيص دهند. حتي سرعت خودرو را نيز به راحتي تشخيص مي‌دهد.
با توجه به اين كه ايربگ‌هاي راننده، سرنشين و كنار پنجره، امري جديد نيستند، اين نوع ايربگ‌ها مي‌توانند در هر قسمت از ماشين به كار روند. در مجموع بايد گفت نسل جديد ايربگ‌ها مي‌توانند هر نوع شرايط را به راحتي پوشش دهند. از آسيب‌ديدن هر نوع تيپ بدني در هر وضعيت نشستن جلوگيري كنند و عملكرد بهتري نسبت به انواع قديمي دارند.
2- كمك در ترمزهاي ناگهاني و تخفيف در شدت تصادفات: شايد در تمامي حوادث راننده با مشاهده مانع يا خودروي ديگر، ناگهان ترمز مي‌كند اما در بسياري مواقع اگر ترمز موردنظر قوي‌تر گرفته شود و يا زودتر انجام شود يا حادثه‌اي رخ نمي‌دهد و يا اگر هم رخ دهد، شدت آن بسيار كمتر مي‌شود. سامانه نيروي كمكي ترمز در مواقع ترمزگيري ناگهاني، با سيستم ترمز ضد قفل و يا پخش نيروي ترمز كاملاً متفاوت است. اين سيستم مي‌تواند به راحتي تشخيص دهد كه چه زماني راننده از روي ترس ترمز ناگهاني انجام مي‌دهد (تغيير سريع فشار از روي پدال گاز بر روي پدال ترمز) در اين زمان سيستم وارد عمل شده و فشار ناگهاني و اضافي بر روي ترمزها وارد مي‌كند تا فاصله توقف خودرو كمتر شود.
اين سامانه همراه با سيستم كنترل مسير و با سامانه كنترل پايدار خودرو، مي‌تواند از برخوردهاي احتمالي نيز جلوگيري كند. وقتي فشار پاي شما بر روي پدال ترمز در مواقع حساس كافي نباشد، اين سيستم به كمك شما آمده و فشار ترمزگيري را در حد چشمگيري افزايش مي‌دهد. اين سيستم، نيروي كمكي ترمز يا كمك ترمز نيز ناميده مي‌شود. كمپاني ب‌ام‌و نام اين سيستم را Brake Contrd Dynamik مي‌نامد.
3- اما سيستم ديگري كه به آن امروزه نياز فراواني مي‌باشد، سيستم يافتن نقطه كور و هشدار تصادفات است. اين سيستم در زماني عمل مي‌كند كه در مسير حركت شما شئي و يا خودرويي وجود داشته باشد. البته عملكرد سيستم كاملاً دلخواه بوده و راننده مي‌تواند آن را خاموش كند. عملكرد اين سيستم به گونه‌اي است كه وقتي راننده در مسيري حركت مي‌كند كه در آن شئي و مانعي وجود داشته باشد سامانه با روشن‌كردن چراغي در آينه، لرزاندن صندلي و يا زدن بوقي مخصوص راننده را مطلع مي‌كند. شايد سامانه مورد نظر در مسافت‌هاي طولاني و فواصل دور، چندان كارايي نداشته باشد اما در فاصله‌‌هاي كوتاه به راحتي موانع را شناسايي كرده و راننده را مطلع مي‌كند. اين مجموعه در مواقع پارك‌كردن و يا حركت در مكان‌هاي شلوغ كه امكان برخورد با اشياء مختلف وجود دارد بسيار مفيد است. همچنين در بعضي خودروها به علت طراحي نامناسب، بعضي جهات داراي نقاط كور هستند. در اين مواقع راننده نمي‌تواند خيلي نقاط تحت كنترل داشته باشد. به كمك اين سيستم شما به تمامي جهات و نقاط كور خودرو كنترل داشته و مي‌توانيد به راحتي خودرو را كنترل كنيد.
4- سامانه ديگري كه بسيار تاثيرگذار است سيستم كنترل فشار چرخ‌ها مي‌باشد. يكي از مهمترين عوامل واژگوني خودروها تركيدن لاستيك است. وقتي خودرو در حال حركت با سرعت نسبتاً زياد است، تركيدن يك لاستيك باعث مي‌شود كه يك طرف خودرو ناگهان با تغيير حالت زيادي مواجه شود، در نتيجه از همان طرف ناگهان خودرو دچار عدم تعادل شده و واژگون مي‌شود. پنچرشدن لاستيك نيز يكي از مشكلات غيرمنتظره و شايع است كه ممكن است براي هر خودرويي به وجود آيد. در نتيجه در بسياري مواقع اگر در لحظه آغاز پنچرشدن راننده مطلع شود مي‌تواند خود و خودرويش را به نقطه‌اي برساند كه مركز خدمات فني وجود دارد. سامانه كنترل فشار چرخ‌ها تمامي اين مشكلات را تا حد زيادي حل كرده است. تاثير اين سيستم آن‌قدر زياد است كه سازمان ملي امنيت عبور و مرور آمريكا، از سازندگان خودرو خواسته است تا تمامي وسايل نقليه با وزن حدود 5 تن يا كمتر را از سال 2008 مجهز به اين سيستم كند. با اين حال نيز بسياري از خودروهاي مدل پايين‌تر مجهز به اين سامانه مي‌باشند. به طور مثال كمپاني ب‌ام‌و تمامي مدل‌هاي خود را مجهز به اين سيستم كرده است. حسگرهاي كار گذاشته شده در چرخ‌ها مي‌توانند با توليد صدايي مشخص يا روشن‌شدن چراغي در مقابل راننده (يا هر دو اين روش‌ها) وي را از كمبود فشار هوا در چرخ‌ها مطلع سازند. همچنين هم‌اكنون خودروهايي توليد مي‌شوند كه توانايي حركت با لاستيك پنجر شده را دارند. شورولت كوروت، ب‌ام‌و سري هفت و ... از اين دسته خودروها بوده كه مي‌توانند با لاستيك پنچر مسافت 50 مايلي يا حدود 110 كيلومتري را با سرعت نسبتاً زيادي حركت كنند.
شايد با نصب اين سيستم شما ديگر نگران پنچرشدن خودرو، عدم وجود لاستيك زاپاس و ... شرايط بد آب و هوايي نباشيد. و تا رسيدن به يك آپاراتي همچنان مانند گذشته حركت كنيد.
5- سامانه كنترل فاصله بين خودروها و قابل انطباق با مسير: اين سامانه نيز امروزه در بسياري از كشورها، جزء آپشن‌هايي مي‌باشد كه به صورت استاندارد روي خودروها نصب مي‌شود. اين سيستم وظايف بيشتري به جز ثابت نگه داشتن سرعت خودرو دارد. اين سامانه با استفاده از تعدادي سنسور رادار مي‌تواند دريچه كنترل بنزين و ترمزها را به گونه‌اي تنظيم كند كه اگر تغييري در سرعت عبور و مرور رخ داد يا مثلاً راننده‌اي بسيار محتاط در مقابل خودرو قرار گرفت. همواره فاصله مطمئن با خودروي مقابل حفظ شود. اين سامانه اگر متوجه احتمال وقوع تصادف شود، به صورت خودكار ترمز كرده و كمربندها را نيز سفت مي‌كند. همچنين اگر دوباره مسير حركت خالي شود و تغيير در سرعت عبور و مرور رخ داد، سرعت خودرو را به حالت اوليه بازمي‌گرداند.
با اين حال، همواره امكان دخالت در كار اين سامانه توسط راننده نيز وجود دارد. محصولات مرسدس و مي‌باخ از اين سامانه به نام Distronic Plus استفاده مي‌كند. نحوه كار اين سيستم به گونه‌اي است كه در جلوي خودرو يك رادار نصب مي‌شود كه به صورت دائمي در حال ارسال امواج است. اين رادار امواجي را مي‌فرستد كه با برخورد به خودروي جلويي دوباره برگشته و توسط يك جذب‌كننده دريافت مي‌شود. سپس با توجه به زمان بازگشت امواج و طول موج آنها، فاصله با خودروي روبه‌رويي سنجيده مي‌شود. سپس با توجه به سرعت خودرو و شرايط مسير، دريچه گاز بسته يا باز مي‌شود. همچنين اگر فاصله قانوني رعايت نشود، به صورت خودكار ترمزگيري مي‌شود، كمربندها نيز سفت مي‌شوند. با استفاده از اين سامانه امكان تصادف‌هاي جلو به عقب نيز كه جزء شايع‌ترين برخوردها مي‌باشد، بسيار كم مي‌شود. در مجموع بايد نقش اين سيستم را بسيار موثر دانست.
6- يكي از جديدترين سيستم‌هايي كه امروزه در خودروها استفاده مي‌شود و هنوز استفاده آن چندان رواج پيدا نكرده است، سامانه هشدار تعويض خطوط و بيدار كردن راننده است. عملكرد اين سامانه شبيه سامانه قبلي است با اين تفاوت كه اين سيستم مي‌تواند فاصله بيشتري را پوشش دهد. اين سيستم فاصله خودروي كناري و سرعت آن را محاسبه مي‌كند و راننده را از خطر احتمال تعويض خطوط آگاه مي‌كند. با استفاده از اين سيستم شما در هنگام عوض كردن لاين حركت خود نياز به دقت در آينه و ترس از برخورد با خودروي كناري و ... را نداريد. اين سامانه به شما كمك مي‌كند كه با اطمينان خطوط حركت خود را تعويض كنيد. يكي ديگراز قابليت‌هاي اين سامانه تشخيص خواب آلودگي راننده است. اين سيستم با بررسي وضعيت سر و بدن راننده و همچنين حالت چشم‌هاي او مي‌تواند ميزان هوشياري و خواب‌آلودگي او را تشخيص دهد. در اين شرايط با زدن بوق و روشن كردن چراغ مخصوص و يا لرزاندن صندلي، وي را آگاه مي‌سازد. اين سيستم در آينده ممكن است بتواند در شرايطي كه راننده به خواب رفته باشد، سرعت اتومبيل را كم كرده و آن را در حالت پايداري كنترل كند. با نصب اين سيستم در مواقعي كه رانندگان از هوشياري كافي برخوردار نيستند و يا نمي‌توانند خودرو را درست كنترل كنند، خودرو در وضعيت ايمني نسبي قرار گرفته و يا هوشياري راننده را به او بازمي‌گرداند.
7- امروزه اكثر خودروها، مجهز به سيستم كنترل پايداري خودرو هستند. در عين حال، بسياري از كمپاني‌ها خودروهاي خود را مجهز به سامانه‌هاي آماده‌سازي مثل محكم‌كردن كمربندها (كمربندهاي پيش‌كشنده) كردند، اما سيستم مورد بحث كه به تازگي وارد دنياي خودروها شده است، بسيار پيشرفته‌تر مي‌باشد. اين سامانه كه سيستم تخفيف و يا پيشگيري از چپ‌كردن خودرو ناميده مي‌شود مي‌تواند احتمال چپ‌كردن خودرو را تشخيص دهد. وقتي خودرو با سرعت زيادي وارد يك پيچ مي‌شود و يا با سرعت زيادي از مسير حركت منحرف شود، احتمال چپ كردن خودرو وجود دارد كه اين سامانه در اين حالت با توجه به شرايط خودرو مثل سرعت آن، ميزان سُر خوردن چرخ‌ها و ... درصد چپ‌كردن خودرو را تشخيص مي‌دهد. در اين وضعيت سيستم با كتنرل دريچه گاز و فشار ترمزها به راننده در كنترل وضعيت خودرو كمك مي‌كند. اين سامانه در محصولات دايملر و كرايسلر، فورد، جنرال‌موتورز، رنجروور و ولوو استفاده مي‌شود.
نحوه عملكرد اين سيستم در بعضي كمپاني‌ها كمي متفاوت است ولي تمامي آنها هدف امنيتي واحدي دارند. با توجه به نحوه عملكرد اين مجموعه اگر راننده در شرايط اضطراري كه خودرو در حال واژگون شدن است، كنترل خودرو را از دست داده و استرس ناشي از اين شرايط بر وي غلبه كند، اين سيستم بسيار تاثيرگذار است و مي‌تواند باعث حفظ جان راننده و سرنشينان شود.
8- بيشترين تصادفات در شب و به علت عدم ديد كافي صورت مي‌گيرد. در بسياري مواقع حتي نور چراغ‌هاي زنون قوي و يا LED نيز نمي‌تواند بسياري از اشياء را قابل تشخيص كند. امروزه سيستمي براي اين شرايط ساخته شده است كه به سيستم ديد در شب معروف مي‌باشد. اين سيستم مي‌تواند به صورت استفاده از چراغ‌هاي جلوي مادون قرمز و يا دوربين‌هاي حرارتي، نصب شود. در هر صورت هر كدام از اين مجموعه‌ها روي يك خودرو نصب شود. هدف افزايش ديد راننده در تاريكي شب است. با استفاده از اين سامانه راننده مي‌تواند از فاصله 500 متري در شب تمامي اشياء از قبيل انسانها، حيوانات، درختان مسير حركت و ... را به راحتي تشخيص دهد.
اين سيستم تصويري از مسير حركت را پيش‌روي راننده قرار مي‌دهد. در اين تصوير اشياء و موانعي كه با چشم غير مسلح قابل تشخيص نيستند و يا تشخيص آنها مشكل است روشن‌تر مي‌باشند. Night View اسم ديگر اين سيستم است كه در محصولات مرسدس فراوان استفاده مي‌شود. يكي ديگر از سيستم‌هاي ممكن ديد در شب، چراغ‌هاي قابل انطباق با جهت حركت خودرو مي‌باشند. اين چراغ‌ها نور خود را با جهت حركت خودرو تنظيم مي‌كنند. در پيچ‌ها به طور مثال نور را خميده مي‌تابانند. همچنين اين چراغ‌ها ممكن است از انواع حساس به سرعت باشد. در نوع حساس به سرعت، چراغ موردنظر، ارتفاع و طول نور را تنظيم مي‌كند. در اين چراغ‌ها هر چه سرعت زيادتر شود، ارتفاع و طول نور نيز بيشتر شده تا وسعت ديد راننده بيشتر شود.
9- يكي ديگر از سيستم‌هايي كه در خودروهاي داخل كشور نيز ديده مي‌شود، دوربين‌هاي عقب خودرو مي‌باشد. اين دوربين‌‌ها نه تنها از خودروها محافظت مي‌كنند بلكه مانع برخورد ناگهاني با كودكان (به علت ارتفاع كم) و حيوانات مي‌شوند. در اين سيستم تصوير از پشت ماشين از آينه‌هاي بغل جابه‌جا شوند و صداهاي هشداردهنده به تصوير واقعي تغيير پيدا كرده است. اين سيستم داراي يك دوربين است كه تصويري كامل و پهن را از عقب خودرو و آنچه پشت‌سر راننده اتفاق مي‌افتد، در اختيار وي قرار مي‌دهد. اين سيستم در پارك كردن و يا خودروهايي كه به آنها تريلر و يا كاروان نصب شده است بسيار كمك مي‌كند. امروزه ايمني يكي از مهمترين مباحثي است كه كمپاني‌هاي خودروسازي به آن توجه مي‌كنند. اين مساله حتي مي‌تواند حيات يك كارخانه و كمپاني را تضمين كند. وقتي شركت بيمه جهاني اسم خودروهاي ايمن را اعلام مي‌كند، فروش آنها چند برابر مي‌شود. اين مساله نشان‌دهنده اهميت بحث ايمني براي تمامي خريداران است.
