-
قطعه سازان مقصرند!
محجوبه قهرماني: اینکه مشتریان ایرانی از کیفیت برخي خودروهای تولید داخل رضایت چندانی ندارند، موضوعی غیرقابل انکار به نظر می‌رسد اما اینکه در این زمینه خودروساز مقصر است یا قطعه‌ساز خیلی نمی‌توان با قطعیت درباره آن صحبت به میان آورد. از یک سو خودروسازان معتقدند، روند رشد و توسعه كيفي قطعه‌سازها متناسب با شرکت‌های خودروساز نبوده و از آن سو قطعه‌سازان نیز بر این نکته پافشاری می‌کنند که اگر قطعات تولیدی کیفیت مناسبی ندارند، این کم کیفیتی ناشی از نوع سفارش‌گذاری خود خودروسازان و همچنین تاخیر در پرداخت‌های آنها به قطعه‌سازان است. چند هفته پیش در این زمینه گفت‌و‌گویی را با دبیر انجمن قطعه‌سازان انجام دادیم و این بار به سراغ دبیر انجمن خودروسازان رفتیم. احمد نعمت‌بخش معتقد است قطعه‌سازها همپای خودروسازان پیش نیامده و خود را آن چنان که باید و شاید توسعه نداده‌اند. به اعتقاد وی چون 86درصد یک خودرو را قطعات آن تشکیل می‌دهد بنابراین در موضوع کیفیت پایین خودروها قطعه سازان مقصر اصلی به حساب می‌آیند. گفت‌و‌گوی دنیای خودرو با دبیر انجمن خودروسازان را در زير می‌خوانید.
* وضعیت کلی صنعت قطعه‌سازی را در ایران چگونه ارزیابی می‌کنید؟
این موضوع را باید در چند جنبه بررسی کرد. اگر بخواهم از لحاظ مباحث کیفی به این پرسش شما پاسخ بدهم باید بگویم سطح کیفی قطعات تولیدی چندان رضایت‌بخش نیست. به نظرم صنعت قطعه‌سازی ما نتوانسته همپای خودروسازان داخلی رشد کند. این موضوع نه تنها مورد اعتراض خودروسازان است بلکه مشتریان داخلی نیز به کیفیت نه چندان مناسب قطعات معترض‌اند.
* یعنی اگر خودروهای داخلی از کیفیت بالایی برخوردار نیستند، تمام این تقصیر به گردن قطعه‌سازان است؟
قصد ندارم همه کاسه کوزه‌ها را سر قطعه‌سازان بشکنم، اما شما خودتان قضاوت کنید، وقتی 86درصد یک خودرو را قطعه تشکیل می‌دهد، باید کم کیفیتی را از جانب قطعه‌ساز دانست یا خودروساز؟ بنابراین اگر مشتریان از کیفیت راضی نیستند خب 14درصد ماجرا بر عهده خودروساز است. از طرفی خودروسازان همان 14درصد سهم خود را نیز طی سال‌های اخیر رشد داده و با تکنولوژی روز دنیا پیش برده‌اند اما قطعه‌سازان در این زمینه چندان موفق عمل نکرده‌اند. در واقع قطعه‌سازان نتوانسته‌اند مانند خودروسازها، آن چنان که باید و شاید خطوط تولید خود را مکانیزه و روباتیک کنند.
* دلیل اینکه قطعه‌سازان نتوانسته‌اند همپای خودروسازها پیشرفت کنند چیست؟
به نظرم باید یک نوع استبداد مثبت در صنعت قطعه‌سازی ما وجود داشته باشد تا محرکی برای رشد شده و قطعه‌سازان، کمی خود را در مباحث کیفی تکان دهند. به طور مثال پروژه تندر- 90 زمینه خوبی را برای رشد کیفی صنعت قطعه‌سازی کشور ایجاد و برخی قطعه‌سازان ما را در حدی بسیار قابل قبول رشد داد.
* یعنی به اعتقاد شما اگر یک نوع فشار مثبت (استبداد مثبت) در صنعت قطعه‌سازی ما نباشد ، قطعه سازان انگیزه و تمایلی به رشد و توسعه از خود نشان نمی‌دهند؟
به هر حال تجربه این سال‌ها از همین موضوع حکایت می‌کند.
* اظهارات شما در شرایطی است که قطعه‌سازان معتقدند اگر کیفیت قطعه‌ای پایین است، خود خودروسازها این چنین خواسته‌اند. حتی به گفته رییس انجمن قطعه‌سازان، آنها هم توانایی تولید قطعه پراید را دارند و هم قطعه بنز؟
البته طبیعتاً قطعات طبق نقشه‌ای که خودروسازها ارائه می‌دهند تولید می‌شود اما این نباید دلیلی بر بی‌کیفیتی قطعات باشد.
* اما قطعه سازان می‌گویند قطعات را باید در محدوده قیمتی تعیین شده از سوی خودروسازها تولید کنند. در واقع به گفته آنها اگر مثلاً قطعه پراید بی‌کیفیت از آب در‌می‌آید دلیلش این است که قطعه‌سازان نمی‌توانند در تولید آن، بیش از رقمی خاص، هزینه کنند. شما این را تایید می‌کنید؟
قبول دارم اما به هر حال خودروسازها نیز طی 10 سال گذشته، بنا به دستور وزارت صنایع حق افزایش قیمت خودرو را نداشته‌اند. بنابراین اگر خواستار تولید قطعات در محدوده قیمتی خاصی شده‌اند، از روی ناچاری بوده است. ما از قطعه‌سازان انتظار داریم قطعه را با همان قیمت درخواستی خودروساز ولی با کیفیت مناسب تولید کند. به هر حال تولید ارزان و با کیفیت نیز راهکارهایی دارد و می‌توان با صرفه‌جویی در هزینه‌ها افزایش تیراژ به این مهم دست یافت.
* فکر نمی‌کنید با توجه به شرایط نقدینگی قطعه‌سازان انتظار بالایی از آنها دارید؟
خب خودروسازها هم شرایط مالی مناسبی ندارند. در واقع خودروسازان و قطعه‌سازان، هر دو سوار بر یک کشتی هستند و اگر این کشتی غرق شود هر دو آنها از بین خواهند رفت. به اعتقاد من قطعه‌سازان ما می‌توانند کمی خود را تکان داده و همپای خودروسازها پیش بروند. البته طی چند سال گذشته نیز به واسطه همکاری با شرکت های معتبری مثل رنو، رشد داشته‌اند اما اگر به همین حدی که پیشرفت کرده‌اند قانع باشند اول میرایی‌شان است. قطعه‌سازان باید دنبال راهکارهایی برای کاهش قیمت و افزایش کیفیت باشند.
* سطح رقابت قطعه‌سازان داخلی با خارجی را در چه حدی می‌بینید؟ آیا قطعه‌سازان ما توانایی رقابت با خارجی‌ها را دارند؟
اگر از انصاف نگذریم قطعه‌سازانی هم داریم که توان رقابت در سطح شرکت‌هایی مانند پژو و رنو به خود می‌بینند. الان در همین پروژه تندر-90 چندین قطعه‌ساز ما با رنو کار کرده و کیفیت کارشان مورد تایید این خودروساز اروپایی است. بنابراین من نمی‌خواهم از حق گذشته و بگویم کل قطعه‌سازان ما عاری از تکنولوژی روز بوده و کیفیت تولیدات آنها در سطح پایینی قرار دارد. اما به هر حال تعداد قطعه‌سازان قوی ما زیاد نیست.
* برویم سراغ بحث تعرفه واردات قطعه؛ به نظر شما تعرفه 64 درصدی، رقم بالایی نیست؟ آیا با کاهش آن نمی‌توان به تحرک بیشتر قطعه‌سازان داخلی امیدوار و رشد آنها را شاهد بود؟
اعتقاد من این است هر صنعتی که تعرفه بالایی دارد به نوعی بیمار محسوب می‌شود و قطعه‌سازی هم در این زمینه مستثنی نیست. ما پیشنهادی به وزارت صنایع ارائه داده‌ایم که طبق آن، اختلاف رقم تعرفه واردات خودرو و قطعات بین 25 تا 30درصد باشد در این صورت اگر تعرفه واردات کاهش بیابد، تعرفه قطعات نیز تعدیل خواهد شد. به هر حال نباید یادمان برود که اگر روزی به سازمان تجارت جهانی بپیوندیم باید رقم تعرفه‌ها را کاهش بدهیم. به نظر من کاهش تعرفه واردات قطعه، به دلیل آنکه تسریع واردات را شاهد خواهیم بود قطعه‌سازان مجبورند برای در صحنه ماندن و حذف نشدن، کیفیت تولیدات خود را افزایش داده و بهره‌وریشان را بیشتر کنند.
* به نظر شما این توان در قطعه‌سازان ما وجود دارد؟ یعنی آنها می‌توانند با رقبای خارجی که هم از جنبه کیفیت از ما جلوترند و هم از لحاظ قیمت، رقابت کنند؟
کاهش تعرفه به هر حال یک استبداد مثبت است و قطعاً روی افزایش کیفیت کار قطعه‌سازان تاثیر خواهد گذاشت. به نظرم این توان در آنها وجود دارد منتها باید تحت فشار باشند. البته فشارهایی مثبت و سازنده.
* موضوع دیگر صادرات قطعات است به نظر شما می‌توانیم ادعا کنیم که صادرکننده قطعه هستیم؟
به هر حال وقتی شرکتی مانند پژو دفتر فروش در ایران راه‌اندازی می‌کند نشان‌دهنده توان صادراتی ما است اما متاسفانه بحران جهانی روند صادرات قطعه‌سازان داخلی را با چالش روبه‌رو کرد. البته مشکل اساسی دیگری که در زمینه صادرات وجود دارد، نرخ پایین دلار است. در واقع نرخ تورم و ارز با یکدیگر متناسب نیست. به اعتقاد بنده در حال حاضر باید نرخ دلار به یک هزار و 800 تومان برسد تا واردات کم شده و ساخت داخل افزایش یابد. با دلار هزار و 800 تومانی، دیگر نمی‌صرفد که قطعه‌ای مانند دینام را وارد کرد چراکه ساخت داخل آن به صرفه‌تر است. از طرفی وقتی قیمت دلار بالا برود، صادرکنندگان ما نیز پول بیشتری نصیب شان می‌شود. ما اگر به 10 سال گذشته برگردیم می‌بینیم که تاکنون تورم 400درصد رشد کرده، اما نرخ دلار 225درصد افزایش یافته است. بنابراین دولت باید در این زمینه تمهیداتی اندیشیده و نوسانات تورم و نرخ ارز را با یکدیگر متناسب کند.
