فسيل يا سنگواره چيست؟

http://www.rasekhoon.net/_WebsiteDat...09/0004469.jpg





فسيل يا سنگواره چيست؟

معناى لغوى فسيل fossil (سنگواره) عبارتست از چيزى که از حفارى (كندن زمين) بدست آمده باشد . اما امروزه براى آن معناى ديگرى متصورند و آن را مدرک و دليلى شناخته شده از حيات گذشته مى دانند ؛ به عبارت ديگر فسيلها ، اجساد و بقايا و آثار موجوداتى مى باشند که پس از مرگ در بين رسوبات دفن شده و همراه با آنها تحت تاثير پديده سنگ شدگى ( دياژنز ) قرار گرفته اند . به عبارت ديگر در شرایطی، گیاهان و حیوانات مرده در زیر خاک دفن می شوند اما فاسد نمی شوند.آب به داخل خاک نفوذ می کند و مواد معدنی از قبیل آهن،سیلیکات و کلسیم را با خود می برند.
این مواد دور واطراف گیاهان یا حیوانات مرده جمع می شوند و آنها را به همان صورت حفظ می کنند. با گذشت زمان، مواد شیمیایی فوق سخت می شوند و یک نسخه تقریبا کاملی از حیوان اصلی بوجود می آید. این نسخه را فسیل می گویند.کشف فسیل سرگرمی جایزه دار و مهیجی است زیرا اشکال مختلف حیات میلیون سال پیش را نشان می دهد.
بنابراين فسيلها انواع باقيمانده جانورى و گياهى نظير جسم حيوانات و استخوانهاى مربوط به آنها ، تنه گياهان قديمى و ساختمان شان ، کرمهاى نرم ، ستاره هاى دريايى و غيره ( از نقطه نظر تشريحى ) و آثار و مواد به جامانده از آنها نظير فضولات ، مدفوعات ، تخم ها ( آثار طبيعى ) و اثر لانه ها ، آشيانه ها ، رد پاها ( آثار مصنوعى ) را شامل مى شود و تمامى اينها بطور مستقيم توسط موجودات که در گذشته مى زيسته اند ، بوجود آمده اند .
بدين ترتيب براى آنکه يک شى فسيل به حساب آيد ، بايستى بقايا و يا آثار فعاليت زيستى موجودات گذشته باشد . اصطلاح فسيل دلالت بر زماني طولاني ميكند كه در طي آن موجود ات فسيل شده زندگي مي كردند و بقاياي مرده آنها در رسوبات ادوار ما قبل تاريخ به حالت سنگواره باقي مي ماندند . البته اين بدان معني نيست كه فسيل ها از موجودات كاملا ناپديد شده اند بلكه اشكال گوناگوني از آنها نيز جمع آوري و شناسايي شده اند كه امروزه نيز زندگي ميكنند.
براي يك ديرينه شناس آشنايي با علوم ديگر مخصوصا علوم بيولوژي مهم است . جانور شناسي و گياه شناسي اطلاعاتي درباره زندگي موجوداتي مي دهندكه بدون آشنايي به هر كدام از آنها فسيل ها نمي توانند مفهومي داشته باشند و علم ديرينه شناسي نيز شواهد و مداركي را درباره زندگي اجداد جانوران و گياهان در اختيار زيست شناسان قرار مي دهد . علاوه بر ارزش هاي ذكر شده ، مطالعه فسيل ها اساس و پايه بخشي از علم زمين شناسي اقتصادي است و براي شناسايي سنگهاي سوختي مانند زغال سنگها و منشاء ‌نفت و گاز داراي ارزش زيادي هستند .
در اين رشته از زمين شناسي بحث در باره حوادث تاريخ زمين از نظر جغرافيايي گذشته ، آب و هوا و محيطهاي موضوعي و لايه هاي زميني با محتويات فسيل ها ي آن ميشود. همچنين ارتباط دقيقي بين ديرينه شناسي و چينه شناسي وجود دارد. چينه شناسي اصل و طبيعت سنگها را مورد بررسي قرار ميدهد و در آن ، بحث درباره سنگهاي پوسته ي جامد زمين ، چين خوردگي ها ، گسل ها ، بيرون زدگي هاي سنگهاي رسوبي و ارتباط لايه هاي هم سن در مناطق دور از هم انجام ميگيرد .
بطور کلى فسيلها به دو گروه تقسيم مى نمايند :

1- فسيلهاى اندامى منظور از فسيلهاى اندامى بقاياى حقيقى موجودات زنده مى باشند که در حالات بسيار مساعد شکل آنها با شکل موجود زنده اصلى اوليه کاملا تطبيق مى کند و تغيير زيادى در آن صورت نگرفته است .
2- فسيلهاى اثري اما فسيلهاى اثرى علائم غير مستقيم حيات هستند که توسط موجودات بر جاى گذاشته شده اند . جاى پاهاى دايناسور ، اثر نقب زدن کرمها ، اثرات ناشى از خزيدن تريلوبيت ها و ساير شواهد فرايندهاى حيات همچون فضولات و مدفوعات که بصورت فسيل در آمده اند همگى جزء فسيلهاى اثرى محسوب مى گردند .
انواع فسیل شناسی

•فسیل شناسی گیاهان
•فسیل شناسی جانوران

هر دسته بر حسب اندازه هر يك از فسيل ها را ميتوان به زير گروه‌هايي همچون نانوفسيل ، ميكروفسيل ، ماكروفسيل و مگا فسيل ها دسته بندي كرد.
انواع فسیل ها

•فسیل های شاخص: که دارای گسترش جغرافیایی وسیع بوده ولی در زمان کوتاه زمین شناسان می‌زیسته‌اند. مانند فسیل آمونیت که منحصرا در کرتاسه میانی وجود داشته است.
•فسیل های غیر شاخص: که تقریبا در تمام دوره‌ها و یا دورانهای زمین شناسی وجود داشته‌اند و شاخص زمان معین و کوتاه زمین شناسی نیستند. مانند برخی دوکفه‌ای‌ها ، شکم پایان ، مرجانها و غیره.
•فسیل های رخساره: فسیل هایی هستند که ارزش پالئوژئوگرافی آنها بیش از اهمیت بیوستراتیگرافی آنهاست. این فسیل ها می‌توانند معرف وضعیت جغرافیایی زمان زیست خود از نظر آب و هوا و سایر شرایط محیط زیستی باشند. مثلا فسیل کلنیه‌ای مرجانی حاکی از محیط ساحلی دریا و آب و هوای استوایی تا نیمه استوایی است.
کاربرد فسیل ها در زمین شناسی

•مهمترین کاربرد فسیل ها در تعیین سن طبقات زمین می‌باشد.
•فسیل ها معرف شرایط محیطی جغرافیای دیرینه بوده و در این مورد اطلاعات با ارزشی را در اختیار دانشمندان قرار می‌دهند. بیشتر فسیل ها از کربوناتها و یا فسفاتهای ترکیب شده با مواد آلی تشکیل شده اند.
آنها تحت تاثیرگرما ، فشار ، ترکیبات سیال اطرافشان و همه دیگر عوامل که خصوصیت سنگهای رسوبی را بعد از اینکه رسوب می کنند تغییر می دهند ، قرار دارند. بنابراین فسیل ها شاخصهای حساس تغییر حرارت و ابزارهای قدرتمندی برای پیش بینی ذخیره زایشی هیدروکربونها هستند. همه این عنوانهای اطلاعاتی اساسی در تجزیه و تحلیل حوزه ه های رسوبی و اکتشاف زغال سنگ ، نفت و گاز که باقیمانده های زندگی قدیم هستند ، شرکت دارند.
رده‌بندي فسيلها موجودات زنده را بر اساس برخي ويژگي‌هاي ظاهري طبقه‌بندي مي‌نمايند. در طبقه‌بندي‌هاي استاندارد بر اساس ميزان شباهتهاي موجودات آنها را در گروه هايي به نام تاكسون قرار مي‌دهند و هفت تاكسون مهم و اصلي به شرح زير معرفي مي‌نمايند. هر چه ميزان شباهت موجودات بيشتر باشد در تاكسونهاي مراتب بالاتري قرار مي گيرند. هفت تاكسون مهم و اصلي عبارتند از :
سلسله Kingdom شاخه Phylum رده Class راسته Order تيره Family جنس Genus گونه Specis فسیل ها ی بزرگ و کوچک تخمهای زیست چینه شناختی بهترین تکنیکی است که برای سن یابی سنگهای قدیمی ایجاد شده است.
مفاهیم وابسته زمان زمین شناختی ، سیر تکاملی زندگی ، جرم جهانی انقراض و سیستمهای زمینی وابسته به یکدیگر د رمیان اصلیترین و مهیب ترین همکاری علمی تمام زمانها رده بندی می شوند. مطمئنا فسیل شناسی که برای این موارد بسیار اصلی است اکنون برای تعلیم باستان شناسی و مهارتهای عمومی درک ارزش زندگی بیش از قبل حیاتی است. فسیل شناسی مطالعاتی کم ارزشتر از همه تاریخ ، شامل حیوانات گذشته و زندگی گیاهانی که ما خانه می نامیم نیست.
مقیاس زمانی باستان شناسی بدون هماهنگی هسته ای باستان شناسی وجود ندارند و هرچیزی که از آن مشتق می شود مانند نقشه های زمین شناختی در مقاطع زمینهای فانروزوئیک به خوبی داده های سنی که انها اشاره می کنند است. با محدوده فسیلی متوسط کمتر از 1 Maدر میان تعداد زیادی از سیستمهای زمین شناختی و تصحیح بیشترآن پس از گذشت هر سال از تحقیق ، هیچ جزء دیگری از سنگهای رسوبی قدیمی به کیفیت زمان چینه شناختی نبود.
معنی آن این است که تمام تلاشها برای احیای دیرینه جغرافیایی بدون فسیل شناسی مسلما غلط و اغلب غیر خالص خواهد بود. این یک ادعای قوی است و. به خصوص د رمورد نقشه های دیرینه شناسی که بر اساس ارتباط لگاریتمی بوده و دارای زمینهای پیشین تصویر شده و چشم انداز دریا هستند عموما صدق می کند.
آنچه آنها نشان می دهند شکل فضائی واحد های سنگ است که به وسیله هماهنگی سنجشهای سنگ فیزیکی دربعضی مواقع به خاطر هسته و توصیف برشی میزان می شوند .این شکل فضایی تمام نقاط ضدو نقیض تاریخهای کاهنده و پیشرونده ای را که نتیجه شناسایی رخساره های زمان گذر یکسان هستند و مقایر با آنهایی که ازنقشه های سنگ رخساره ای تولید می شوند ،می باشند ، به خوبی نشان می دهد. فسیل ها ابزارهای بی مانندی برای شناخت تاریخچه سنگهای رسوبی و هر گونه اتفاقی که به علل مختلف ایجاد شده است ، می باشد.
به دلیل نکامل تدریجی آلی و رویدادهای انقراض ، توالی تجربی فسیل ها می تواند قابل تشخیص باشد این توالی آنها را شاخص بی مانند زمان کرده است.این مرحله زیست چینه شناسی نام دارد. به دلیل جانوران و گیاهانی که در وضع ثابتی نسبت به محیطشان زندگی می کنند فسیل ها یی که د رمحل اولیه خود یافت می شوند اطلاعات باارزشی در مورد محیط پیرامونشان ارائه می دهند که شامل ویژگیهای شیمیاییشان است. زمانی که آنها از محیط زیستشان منتقل می شوند اطلاعاتی در مورد ان جابجایی و عوامل مربوط به آن ارائه می دهند .
این مطالعات گوناگون متقابلا وابسته به هم بوده و بوم شناسی دیرین را دربر دارد. دیرینه زیست زمین شیمی و تافونومی.آنها با رسوبات هماهنگ همراه خودپیوند نزدیکی دارند که این رسوبات میزبان موردمطالعه است. گروههای جانوران و گیاهان عموما در جهان گسترده نیستند اما د رنواحی ویژه ای زندگی می کنند که در آن از لحاظ شرایط زندگی ، رقابت و شکارگری محدود بوده و به خاطر آن دارای ویژگی های متمایزی می شوند. بنابراین فسیل ها به عنوان نمایندگان استانهای حیاتی قدیمی مورد استفاده قرار می گیرند و مطالعه آنها دیرینه زیست جغرافیایی است.
شباهت های یک منطقه با دیگر مناطق نشان دهنده مثل آب و هوای یکسان و راههای دریایی و زمینی مرتبط ابزارهای نیرومندی در تفسیر نقشه های دیرینه زیست جغرافیایی هستند. به همراه خصوصیتهای دیرینه بوم شناسی این اطلاعات اساس توصیف آب و هوای قد یمی و شرایط نهشتی است که ممکن است سنگهاو یا مخازن منبع تولید هیدرو کربن را ایجاد کرده باشد. بیشتر فسیل ها از کربوناتها و یا فسفاتهای ترکیب شده با مواد آلی تشکیل شده اند.
آنها تحت تاثیرگرما ، فشار ، ترکیبات سیال اطرافشان و همه دیگر عوامل که خصوصیت سنگهای رسوبی را بعد از اینکه رسوب می کنند تغییر می دهند ، قرار دارند. بنابراین فسیل ها شاخصهای حساس تغییر حرارت و ابزارهای قدرتمندی برای پیش بینی ذخیره زایشی هیدروکربونها هستند. همه این عنوانهای اطلاعاتی اساسی در تجزیه و تحلیل حوزه ه های رسوبی و اکتشاف زغال سنگ ، نفت و گاز که باقیمانده های زندگی قدیم هستند ، شرکت دارند