آغاز انقلاب آرام دامنه های اینترنتی
آغاز انقلاب آرام دامنه های اینترنتی
پنجشنبه گذشته در سکوتی کامل، فرصتی روی داد که بسیاری آن را انقلاب آرام دامنه های اینترنتی می دانند؛ آزادشدن تقاضا برای پسوندهای اینترنتی، پسوندهای Tehran. و farsi. به چه نهادی می رسد؟
برترین ها به نقل از هفت صبح : پنجشنبه گذشته در سکوتی کامل، فرصتی روی داد که بسیاری آن را انقلاب آرام دامنه های اینترنتی می دانند؛ آزادشدن تقاضا برای پسوندهای اینترنتی، پسوندهای Tehran. و farsi. به چه نهادی می رسد؟
نخستین روزهای سروکار ایرانی ها با اینترنت به حدود 15 سال پیش برمی گردد، زمانی که سرعت دوکیلوبایت بر ثانیه برای خودش سرعتی بود. آن روزها کمتر سایتی پیدا می شد که پسوندی به جز com. داشته باشد. بعدها پسوندهای net. برای شبکه های اینترنتی و org. برای سازمان ها (به ویژه غیرانتفاعی) جا افتاد. حوالیا بتدای دهه 80 بود که می شد با عبور از هزار خوان و با تقاضای شرکتی دامنه ir. گرفت.
مرکز فیزیک نظری که حالا نامش پژوهشگاه دانش های بنیادی (IPM) شدهف ثبت این دامنه ها را عهده دار بوده و همچنان هست. آن روزها به سبب انحصار ثبت دامنه ir. بسیاری از شرکت ها به دلالی می پرداختند و از این راه سود خوبی به جیب می زدند.
پژهشگاه دانش های بنیادی در نیمه دهه 80 تصمیم گرفت که ثبت ir. را آزاد کند و انحصار ثبت دامنه را بکشند تا نفوذ بیشتری پیدا کند. دامنه های ایرانی اما محدود به ir. نیست و شامل دامنه های .co.ir ، .ac.ir و چند ترکیب بی طرفدار هم می شود. بنابر آمار رسمی پژوهشگاه دانش های بنیادی تا پایان سال 2011، 218143 دامنه با پسوند ac.ir. به ثبت رسیده است. آماری که نشان دهنده اقبال بالای ir. در چند سال اخیر است ولی گویا این همای سعادت نمی خواهد بر سر دامنه تمام فارسی «ایران» بنشیند.
آنطور که آمارها نشان می دهد تا امروز فقط 4113 دامنه فارسی «ایران» ثبت شده که به رغم پشتیبانی تمام نسخه های به روز مرورگرها از این آدرس دهی به نام و دامنه فارسی، هنوز گویا نه مخاطبان ایرانی به آن عادت کرده اند و نه پایگاه های اینترنتی به خود جرات فعالیت انحصاری تحت این پسوند را می دهند. نتیجه آنکه این دامنه به رغم بازبودن بسیاری از نام هایی که حتی عجیب ترین پسوندها با آن مثل cc. یا ws. گرفته شده اند، انگیزه کافی میان مشتریان ایجاد نکرده است.
اما در ورای مرزها، شرکت های بزرگ تجاری جهان این روزها بر سر نام و نشان اینترنتی بر سر جنگند. آیکان (ICANN)، یکی از نهادهای ناظر بر نامگذاری و پسوندهای اینترنتی، از پنجشنبه گذشته چوب حراجی به دامنه ها زده است: نام دلخواه شما این بار نه در اسم دامنه بلکه به جای پسوند!
شرکت در این فراخوان فقط در سه ماه آینده (یا شاید حداکثر یک سال) امکان پذیر است و شرایط هزینه ای به حدی است که فقط امکان حضور شرکت های بزرگ در آن وجود دارد. هزینه هر درخواست پسوند 185 هزار دلار است که علاوه بر آن 500 هزار دلار هزینه راه اندازی و 100 هزار هزینه اجرایی سالانه دارد؛ حدود یک میلیارد و 300 میلیون تومان فقط برای سال اول!
این هزینه گرچه عجیب به نظر می رسد ولی سود کلانی پشت آن خوابیده است؛ به طور مثال می توان به شرکت کانادایی بیگ روم اشاره کرد که با سنجش بازار به این نتیجه رسیده که درخواستی برای ثبت «eco.» که پسوندی محیط زیستی است، ارائه دهد.
بدین ترتیب این شرکت با روش چندصد هزار دامنه «eco.» در سال های آتی سود سرشاری به جیب خواهد زد. از طرف دیگر این مکان، ابرشرکت های چندملیتی را به راحتی مجبور به ثبت دامنه کرده است. به طور مثال شما اگر دامنه ای با پسوند google. یا canon. ببینید یاد چه شرکتی می افتید؟ حالا تصور کنید این دامنه ها را شرکت های گوگل یا کانون ثبت نکنند، بدین ترتیب هزاران شیاد می توانند از فرصت به وجود آمده باری سوءاستفاده بهره ببرند.
علاوه بر این معلوم نیست چند دامنه مکانی مانند tehran. یا هویتی مثل farsi. به ثبت خواهد رسید و به دست چه شرکتی خواهد افتاد. پیشتر ثبت دامنه هایی مثل mobi. برای موبایل یا tv. که اصالتا کشوری است ولی برای شبکه های تلویزیونی استفاده می شود، نشان داده که نهادهای دارنده امتیاز این دامنه حرف اول و آخر در پرداخت بهای ثبت و تمدید سالانه را می زنند.
بدین ترتیب شرکت های امتیازدار دامنه های اینچنینی به راحتی می توانند زورگیری مدرن انجام دهند. البته جدای از مسائل اقتصادی، این فعالیت زمینه ساز هویت های مجازی خواهد شد به طوری که مخاطبان پیش از ورود به یک شبکه باتوجه به پسوند می توانند از هویت فرهنگی، مکانی یا اعتباری وب سایت ها مطلع شوند. پیش بینی ها نشان می دهد دو هزار درخواست ارائه خواهد شد که جهان مجازی را پس از آن با هویت تر از پیش می کند.
