قلعه ضحاك ؛ ميزبان 30 قرن زندگي (هشترود)

http://www.jamejamonline.ir/Media/im...0905724504.jpg

بررسيهاي كارشناسي سطحي باستانشناسي نشان ميدهد قلعه ضحاك در شهرستان هشترود حدود 30 قرن مسكوني بوده است. اين قلعه از هزاره دوم پيش از ميلاد تا دوره تيموريان زندگاني داشت و از سوي باستانپژوهان در 6 فصل مورد كاوش قرار گرفت.
كلنل مونت ايت انگليسي درسال 1830 ميلادي منطقه باستاني قلعه ضحاك را كشف و آن را آتشكدهاي كهن معرفي كرد. اين قلعه كه در 16 كيلومتري جنوبشرقي شهر سراسكند از توابع شهرستان هشترود و در بلنديهاي كوه سرمهلو واقع شده به وسيله 2 رودخانه احاطه شده است.

اين قلعه حدود 10 كيلومتر درازا و يك تا 2 كيلومتر پهنا داشته و از عظيمترين محوطههاي باستاني آذربايجانشرقي به حساب ميآيد. يافتههاي كارشناسان از محل حاكيست منطقه مزبور اوج شكوفايي خود را به دوران اشكانيان مديون است.

هماكنون تنها بناي خارج از خاك و تقريبا سالم اين محوطه باستاني بنايي چهار طاقي متشكل از آجر، گچ و ماسه است كه كلنل مونت ايت انگليسي آن را با توجه به نوع معماري و تزئينات به دوران اشكاني نسبت ميدهد. اين در حالي است كه راولينسون ديگر باستانشناس انگليسي اين بناي باشكوه را يادگار ساسانيان ميداند.گفته ميشود برجسته ترين نقش بدست آمده از محل گچبريهاي نقش گردونه خورشيد است كه 2 قطعه از آن براي ترميم به موزه آذربايجان شرقي منتقل شده است.

برخي اين قلعه را در نگارش فارسي ضحاك مينويسند ولي از آنجا كه اين قلعه به پيش از اسلام مربوط بوده و از آغاز عصر آهن زندگي در آن جريان داشته بنابراين كاربرد ضحاك در نگارش براي آن نادرست بوده چرا كه واژه ضحاك واژهاي عربي بوده و به معناي فرد خندهرو است و صحيح آن آژدهاك است. به گفته ميراث خبر، اما بوميان اين قلعه را زوهنگ و زهاك مينامند.