مدیر پروژه خودرو رانا در گفت‌و‌گو با دنیای‌خودرو:
حمیدرضا بهداد: قرار بود با تولید آن فوق دکترای طراحی بگیرند و به بازار آمریکا بروند، رونمایی‌اش آن قدر مهم بود که بیشتر مردان صنعتی کشور را در ایران‌خودرو جمع کرد و وداع منوچهر منطقی با صندلی مدیرعاملی بزرگترین خودروساز خاورمیانه نیز با این رونمایی مصادف شد تا به اصطلاح تقدیری باشد از مدیریت 7 ساله وی و...
احتمالاً متوجه شده‌اید متن بالا وصف کدام خودرو است. درست حدس زده‌اید منظورم رانا، دومین محصول ملی ایران‌خودرو است. محصولی که این روزها با گذشت 3 ماه از رونمایی آن، بوی نیامدنش به مشام می‌رسد و شاید از آن تنها خاطره رونمایی‌اش در اذهان ایران خودرویی‌ها باقی بماند. البته مدیر پروژه رانا، همان که میهمان ویژه‌نامه این ماه ماست، می‌گوید برای قطعی‌شدن تولید و یا عدم تولید رانا باید تا سه هفته دیگر که نتایج بررسیها در این زمینه مشخص خواهد شد، صبر کرد. به گفته محمدی در حال حاضر گروهی مشغول بررسی، اقتصادی‌بودن یا نبودن ادامه این پروژه که تاکنون 9 میلیارد تومان هزینه آن شده، هستند و اگر به این نتیجه برسند که تولید رانا با توجه به شرایط بازار و هزینه‌های آن، به صرفه نیست، پروژه به طور کامل متوقف خواهد شد. محمدی این‌گونه تحقیق و بررسیها را در سطح دنیا متداول می‌داند. گفت‌وگوی دنیای‌خودرو را با مدیر پروژه رانا بخوانید تا بدانید این پروژه چه مراحلی را طی کرده و چه عواملی سبب تشکیک در ادامه آن شده است. *«مدیریت پروژه رانا» تنها مسوولیت شما در ایران‌خودرو است؟
نه، مسوولیت اصلی من مدیریت طراحی خودروهای کلاس E و C (کلاس متوسط) شرکت است که رانا هم یکی از آنها به شمار می‌رود.
* پس با حذف پروژه رانا، مسوولیت شما تقریباً پا بر جا می‌ماند؟
مگر این پروژه قرار است حذف شود؟
* مگر قرار نیست؟
در حال بررسی این موضوع هستیم.
* اما آقای سلیمانی قائم مقام ایران‌خودرو، تلویحاً از حذف پروژه رانا خبر داده‌اند!
تا آنجایی که من به عنوان مدیر پروژه در جریان هستم، هم‌اکنون در حال بررسی شرایط بازار و اقتصادی‌بودن یا نبودن تولید رانا هستیم و تا 3 هفته دیگر نیز مشخص می‌شود که تولید این خودرو صرفه اقتصادی دارد یا نه. اگر به این نتیجه برسیم تولید رانا صرفه اقتصادی دارد، که پروژه را ادامه می‌دهیم و اگر غیر از این باشد نیز یا تغییراتی در آن ایجاد می‌کنیم و یا کلاً پروژه حذف خواهد شد.
* اگر حذف شود، پس تکلیف هزینه‌ای که صرف طراحی رانا کرده‌اید چه می‌شود؟
ما تاکنون 9 میلیارد تومان در این پروژه هزینه کرده‌ایم که خیلی زیاد نیست.
* مگر این بررسیها را پیش از استارت پروژ انجام نداده‌اید؟
چرا، اما در دنیای طراحی، سرعت تغییرات آن قدر بالا است که ممکن است شرایطی را که امروز با آن روبه‌رو هستید، 2 سال دیگر تغییر کند و این هنر شما را می‌رساند که بتوانید خود را با شرایط وفق بدهید.
* چه شرایطی؟
تغییر ذائقه و نقطه نظرات مشتری، تکنولوژی‌‌های جدید و همچنین مباحث اقتصادی و بازاریابی محصول.
* پس این موارد سبب تشکیک در تکمیل پروژه رانا شده است؟
همین‌طور است، به هر حال طی یک سال گذشته اتفاقات مهم و تاثیرگذاری در بازار خودرو دنیا رخ داد و بحران اقتصادی، حتی شرکتی بزرگ مانند جنرال‌موتورز را نیز ورشکست کرد. می‌خواهم بگویم بحث رانا اصلاً موضوع عجیبی نیست و در دنیای طراحی از این موارد پیش می‌آید و ممکن است شرایط، اصلاً نوع طراحی یک محصول را نیز تغییر دهد. در واقع ایران‌خودرو می‌خواهد با توجه به نقطه نظرات مشتریان و همچنین وجود محصولات رقیب، از اقتصادی‌بودن تولید رانا و موفقیت حضور آن در بازار به خصوص بازارهای خارجی اطمینان حاصل کند. در شرایط فعلی نمی‌توان چشم خود را روی تغییرات بازار بست و محصولات را به روز نکرد.
* در حال حاضر پروژه رانا در چه مرحله‌ای قرار دارد؟ آیا با توجه به تشکیک در اقتصادی‌بودنش، متوقف شده یا کار پیش می‌رود؟
ما در بخش نرم‌افزاری، پروژه را متوقف نکرده‌ایم، اما در بخش سخت‌افزاری، سرعت کار را پایین آورده‌ایم تا نتایج بررسیها مشخص شود. به هر حال هزینه‌‌ها در این بخش بسیار بالا و حتی گاهی برگشت‌ناپذیر است، مثلاً اگر یک قالب را ساخته و بعداً به این نتیجه برسیم که پروژه اقتصادی نیست، یعنی اینکه هزینه‌ای بی‌خود را صرف کرده‌ایم.
* استارت این پروژه کی خورد؟
ایده تولید محصولی با برند ایران‌خودرو در کلاس متوسط و با قیمتی مناسب، پس از پروژه پژو 206 صندوق‌دار مطرح شد. اما استارت جدی آن از اوایل سال 87 خورد.
* سال گذشته یکی از مسوولان ارشد ایران‌خودرو عنوان کرد که رانا روی پلت‌فرم پژو 206 صندوق‌دار بنا شده است، شما به عنوان مدیر پروژه، این را تایید می‌کنید؟
نه بدین شکل نیست، این موضوع را باید از 2 جنبه مورد بررسی قرار دهیم. شاید چون سایز رانا نزدیک به 206 صندوق‌دار است این شائبه به وجود آمده که رانا روی پلت‌فرم این خودرو بنا شده است.
* اما ظاهراً اشتراکات قابل‌توجهی بین رانا و 206 صندوق‌دار وجود دارد.
خب وقتی سایز این دو شبیه هم به نظر می‌رسد، اشتراکات آنها نیز طبیعی است. ما باید به تعر یف پلت‌فرم توجه کنیم. اصلاً واژه پلت‌فرم با واژه اشتراک عجین است. ما در مورد رانا گزینه موتور ملی را در نظر گرفته و سیستم تعلیق آن نیز تغییر کرده است، بنابراین تغییرات اعمال شده ما را به یک پلت‌فرم جدید می‌رساند و این موضوع هیچ منافاتی با اشتراک فنی رانا و 206 صندوق‌دار ندارد. ما حتی ممکن است از برخی سیستم‌‌های پژو 206 که طراحی و تولید آنها برایمان صرفه اقتصادی ندارد به طور مشترک استفاده کنیم. این کار را خودروسازان بزرگ دنیا مانند فیات و پژو نیز انجام می‌دهند. هدف ایران خودرو این بوده که از اشتراکات فنی 206 صندوق‌دار استفاده کرده و در عین حال مالکیت معنوی پلت‌فرم رانا را نیز حفظ کند.
* پس تایید می‌کنید که برخی قطعات 206 صندوق‌دار در رانا به کار رفته است؟
قطعاً؛ ما حتی اگر بتوانیم از قطعات سایر خودروها مانند سمند نیز استفاده خواهیم کرد. اصلاً کار درست همین است. چون هزینه تمام شده تولید قطعه در اروپا به دلیل تیراژ بالا، بسیار اقتصادی‌تر از ایران بوده و اگر از اشتراک قطعه در تولید خودرو بهره بگیریم، پروژه‌‌هایمان اقتصادی‌تر خواهد بود. البته باید مواظب باشیم مالکیت معنوی محصول را فدای این اشتراکات نکنیم و از تکنولوژی روز عقب نیفتیم. در حال حاضر مالکیت معنوی رانا مال ایران‌خودرو است و هر تغییری که بخواهیم روی آن ایجاد می‌کنیم.
* آیا هزینه‌ای به پژو بابت اشتراکات پلت‌فرم رانا و 206 صندوق‌دار داده‌اید؟
بابت پلت‌فرم خیر، اما در مورد برخی سیستم‌‌ها مانند استفاده از موتور 206 صندوق‌دار، هزینه به این شرکت خواهیم داد. البته به کمک مشاوران خارجی باز هم تغییراتی روی این موتور نیز ایجاد می‌کنیم.
* اینکه برخی مسوولان پیشین ایران خودرو عنوان کرده‌اند، شما در پروژه رانا از طراحان ایتالیایی و شرکتی مانند پورشه استفاده کرده‌اید آیا این موضوع صحت دارد؟
استفاده از شرکت‌‌های مشاور امری بدیهی در دنیا به شمار می‌رود و اتفاقا دلایلی منطقی نیز دارد. مثلاً واقعاً نمی‌صرفد شما برای برخی موارد طراحی، یک تیم تشکیل داده و وقت خود را صرف کنید و در این شرایط بهتر است شرکت مشاوره‌ای که با خودروسازان بزرگ دنیا کار می‌کنند، این بخش از کار را بر عهده گیرند. ما در طراحی رانا در حد محدودی از طراحان ایتالیایی کمک گرفتیم و در آینده نیز برای تست‌‌های این محصول از مشاوران خارجی کمک و مشاوره خواهیم گرفت.
* یکی از ایراداتی که به ایران خودرو در زمینه رانا وارد است اینکه رونمایی آن زودتر از موعد صورت گرفته و شما در حالی این خودرو را رونمایی کردید که مراحل طراحی و تولید آن پیشرفت فیزیکی کمی کرده بود. این ایراد را قبول دارید؟
در سطح دنیا معمولاً خودرو را حداکثر 6 ماه قبل از عرضه به بازار، رونمایی می‌کنند اما در ایران اوضاع متفاوت است. ما به عنوان تیم طراحی اعمال نظری در زمان رونمایی نداشته‌ایم، در واقع نمی‌توانیم داشته باشیم و تعیین این موضوع در حیطه اختیارات بخش بازاریابی شرکت است.
* گفته می‌شود، اجباری خاص، رونمایی پیش از موقع رانا را سبب شده و این کار با توجه به یک سری ملاحظات صورت گرفته است.
چه اجبار و ملاحظ ای؟
* مثلاً اینکه رونمایی رانا با تودیع آقای منطقی از پست مدیرعاملی ایران خودرو همراه باشد.
نه، چنین موضوعی را تایید نمی‌کنم. البته قطعاً زمان رونمایی رانا با استاندارد جهانی تناسب نداشت و ما نمی‌توانستیم این محصول را 6 ماه بعد از رونمایی عرضه کنیم اما به هر حال نظر دوستان این بود که رانا در اواخر فروردین رونمایی شود. به هر حال طراحی خودرو در ایران جوان است و 6 ماه برای ما کم است و اگر شرایط پروژه، حالت عادی داشت ما بیش از یکسال پس از رونمایی، رانا را به بازار می‌دادیم.
* اگر رانا شرایط طبیعی خود را طی می‌کرد، تولید انبوه آن چه زمانی آغاز می‌شد؟
اواسط تابستان سال آینده.
* با شرایطی هم‌اکنون پیش آمده، اگر قرار بر تولید رانا باشد، تولید انبوه آن چه زمانی آغاز خواهد شد؟
در بهترین حالت، 16 ماه.
* در بدترین حالت چطور؟
21 ماه.
* خب ما اگر زمان را در نظر بگیریم، قطعاً 16 ماه دیگر شرایط قیمت و حتی نقطه نظرات مشتریان تغییر خواهد کرد با این موضوع چه خواهید کرد؟
من وقتی می‌گویم 16 ماه دیگر، یعنی اینکه شرایط آن زمان را در نظر گرفته‌ایم و تغییرات قیمت و ذائقه مشتری و سایر موارد را در برنامه‌ریزی خود لحاظ کرده‌ایم.
* موضوع دیگری که در مورد رانا مطرح است اینکه عنوان می‌شود مدیریت جدید ایران خودرو علاقه‌ای به رانا نداشته و می‌خواهد به نوعی پروژه را غیراقتصادی نشان دهد.
من به عنوان مدیر پروژه به این موارد اعتقادی ندارم و اصلاً ورودی‌‌های کار، مسائل اقتصادی است نه موارد حاشیه‌ای؛ بحث اقتصادی بودن پروژه‌‌ها، همیشه در ایران خودرو مطرح بوده و ربطی به تغییرات مدیریتی ندارد. دلیل به وجود آمدن این ابهامات، جوان بودن طراحی در ایران است و ما هنوز به فرهنگ طراحی نرسیده‌ایم، مثلاً برخی سازمان‌‌ها عنوان کردند که ما به رانا مجوز نمی‌دهیم چون استاندارد‌‌های زیست‌محیطی را پاس نکرده است در حالی که قرار نیست مجوز شماره‌گذاری، یک سال قبل از عرضه محصول داده شود.
* شما در حالی خودرویی مثل رانا را طراحی کرده‌اید که کارشناسان معتقدند بهتر بود ایران خودرو برای بازار زیر 10 میلیون تومان خود، محصولی را طراحی و جایگزین پیکان می‌کرد نه اینکه با طراحی رانا در محدوده قیمتی 13- 14 میلیون تومان، برای سایر خودروهایش رقیب درست کند.
البته این را که ما با تولید رانا برای خود رقیب درست کرده‌ایم قبول ندارم چون اگر تیراژ رانا بالا باشد رقیب سایر محصولات ما نخواهد بود. در مورد جایگزینی پیکان هم که باید بگویم پیکان خودرویی ارزان به حساب می‌آید و الان دیگر نمی‌توان محصولی را در آن ابعاد و با همان قیمت تولید کرد. در حال حاضر خودرو ارزان یعنی خودروهای کوچکی مانند ماتیز و MVM، که ایرانی‌‌ها علاقه چندانی به ابعاد آنها ندارند. از طرفی ما حساب ویژه‌ای برای صادرات رانا باز کرده‌ایم و اگر قرار بود محصولی را شبیه پیکان تولید کنیم که اصلاً بحث صادرات آن منتفی می‌شد.
