«سلطان راک اند رول» از هنرمنداني است كه در اين هفته پا به عرصه‌ي وجود نهاد؛ خالق «کافکا در ساحل» نويسنده‌ي بزرگ ژاپني هم در همين روزها به 63 سالگي مي‌رسد. نويسندگان شهيري كه شاهكارهايي چون «اوليس» و «تس» را در كارنامه‌ي خود دارند، از ديگر شخصيت‌هاي برجسته‌اي هستند كه در اين هفته گرامي داشته مي‌شوند.
سري به دنياي سينما هم كه بزنيم، مي‌بينيم بازيگر خوش‌چهره و جوان «ارباب حلقه‌ها» در اين هفته سالروز تولد خود را جشن مي‌گيرد.
خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) طبق روال هفته‌هاي گذشته نگاهي دارد بر زندگي اين چهره‌هاي سرشناس دنياي هنر و ادبيات:
«الويس آرون پريسلي» خواننده و هنرپيشه‌ي آمريکايي هشتم ژانويه 1935 به دنيا آمد. وي يکي از موفق‌ترين شخصيت‌ها در هنر معاصر و موسيقي آمريکا در قرن بيستم محسوب مي‌شود.
پريسلي در دوران شکوفا شدن موسيقي سبک «راک اند رول» به ويژه در نيمه‌ي دوم دهه‌ي 1950 بر آن حکمراني مي‌کرد، چنان‌که به «سلطان راک اند رول» مشهور شد.
الويس از سال 1956 به بعد با اجراي 45 ترانه که از هرکدام از آن‌ها بيش از يک ميليون نسخه به فروش رفت و با بازي در 33 فيلم سينمايي و حضور در برنامه‌هاي تلويزيوني و کنسرت‌ها، موفقيت اقتصادي كم‌نظيري را کسب کرد و مرگ زودهنگام او در سن 42 سالگي به محبوبيت وي در بين هوادارانش و به فروش موفق کارهاي او خاتمه نبخشيد.
او همچنين با فروش بين 600 ميليون تا يك ميليارد نسخه از آثار، يکي از پرفروش‌ترين و موفق‌ترين موسيقي‌دانان تاريخ است. اهميت الويس به اندازه‌اي است که «جان لنون» درباره‌اش گفت: قبل از الويس هيچ چيز نبود.
***
«سيمون دوبوار» از ديگر متولدين برجسته‌ي اين هفته‌ي ميلادي است. وي در نهم ژانويه سال 1908 به دنيا آمد. دوبوار براي نوشتن كتاب «جنس دوم» شهرت دارد. او در نوشتن اين كتاب از اصول جنبش مدرن فمينيست الهام گرفت. اگرچه وي براي نوشتن متون فلسفي همچون «اصول اخلاقي نامفهوم» شهرت داد، اما اين شهرت به‌ويژه در زادگاهش فرانسه همواره در سايه‌ي سارتر بوده است. اين زوج همواره در كافه‌هاي left bank به تفكر درباره‌ي زندگي و سياست مي‌پرداختند.
كتاب «جنس دوم» در سال 1949 در فرانسه منتشر شد، اما تا چهار سال بعد اين شهرتي به‌دست نياورد، ولي در اين سال هنگامي كه يك زيست‌شناس آمريكايي آن را به انگليسي ترجمه كرد، اين كتاب محبوبيت پيدا كرد.
پس از آن دوبوار رمان «گويش‌هاي ماندارين» كه مشهورترين رمانش بود را منتشر كرد. اين رمان به درگيري‌هاي جناح چپ در جريان جنبش‌هاي فاشيسم، كمونيسم و جنگ جهاني دوم مي‌پرداخت. دوبوار همچنين براي اولين‌بار درباره‌ي پيري نوشته است.
سيمون دوبووار در 14 آوريل 1968 در سن 78 سالگي به دليل ابتلا به ذات‌الريه از دنيا رفت و در کنار ژان پل سارتر به خاک سپرده شد.
***
«جك لندن» از معروف‌ترين نويسندگان تاريخ ادبيات آمريكا و خالق رمان «آواي وحش»، از ديگر نويسندگان نام‌آشنايي است كه دنياي ادب در اين هفته سالروز تولدش را گرامي مي‌دارد.
جك لندن روز 12 ژانويه‌ي 1876 در كاليفرنياي آمريكا متولد شد. به مدرسه نرفت و خودش به تنهايي خواندن و نوشتن را در كتابخانه‌ي شهر آموخت. وي از سن 13 سالگي، روزانه 12 تا 18 ساعت كار مي‌كرد.
اولين اثري كه از لندن به‌چاپ رسيد، «توفان سواحلي ژاپن» بود كه در مجله‌ي «The Aegis» به چاپ رسيد و تجربه‌ي سفرهاي دريايي او بود. لندن به‌سختي موفق شد به دانشگاه كاليفرنيا راه يابد؛ اما به‌علت مشكلات مالي در سال 1897 دانشگاه را ترك كرد و ديگر به دنبال تحصيلات عالي نرفت.
در سال 1900، با شاعري به‌نام «جورج استرلينگ» آشنا شد و بعدها او را در قالب شخصيت «روس بري سندن» در رمان شرح حال «مارتين ادن» (1909) و در شخصيت «مارك هال» در «دره‌ي ماه» (1913) به تصوير كشيد.
اين نويسنده در هفتم فوريه‌ي 1900 براي اولين‌بار ازدواج كرد و در همين روز رمان «پسر گرگ» را منتشر كرد. اما اين ازدواج تنها چهار سال به‌طول انجاميد و در سال 1905، او بار ديگر ازدواج كرد.
بسياري از داستان‌هاي كوتاه جك لندن به‌خاطر پرداختن به شخصيت‌هاي آسيايي (در رمان چيناگو)، مكزيكي (در رمان مكزيكي) و هاوايي (در رمان koolau the leper) شناخته شده‌اند. او در سال 1902 رمان «دختر برف‌ها» را منتشر كرد و در مقاله‌ي «خطر زرد» كه در سال 1904 منتشر شد، كره‌يي‌ها را نماد كامل نابرابري و چيني‌ها را نمونه‌ي بارز صنعت توصيف كرد.
علت مرگ جك لندن همواره با اظهارات ضد و نقيض همراه بوده است. بسياي مرگ او را خودكشي دانسته‌اند كه شايد به گمانه‌زني‌هايي بر اساس داستان‌هايش باشد. از طرف ديگر، برخي مرگ او را ناشي از مسموميت مي‌دانند. وي در روز 22 نوامبر 1916 در سن 40 سالگي درگذشت.
از معروف‌ترين رمان‌هاي جك لندن به «آواي وحش»، «سفيددندان»، «گرگ دريا»، «پاشنه‌ي آهني» و «مارتين ادن» مي‌توان اشاره كرد. او مجموعاً 23 رمان نوشت. سه مجموعه‌ي داستان كوتاه، دو اثر شرح حال و بيش از 40 داستان كوتاه نيز از لندن به‌جا مانده‌اند.
***
«نينا دبرو» نام هنرپيشه‌ي جواني است كه با وجود سن كم خود اين روزها به شهرتي جهاني دست پيدا كرده است. دبرو همان بازيگر نقش الينا و كاترين سريال پرطرفدار «خاطرات يك خون‌آشام» است كه با رسيدن نهم ماه ژانويه وارد 23 سالگي مي‌شود.
اين بازيگر بلغاري ـ كانادايي از كودكي استعداد فوق‌العاده‌ي خود را در رشته‌هاي تئاتر، ژيمناستيك، موسيقي، هنرهاي تجسمي و بازيگري نمايان كرد. دبرو كه متولد شهر صوفيه بلغارستان است، از دو سالگي در تورنتوي كانادا زندگي مي‌كند. وي در سال 2008 تحصيل دانشگاهي خود در رشته‌ي جامعه‌شناسي را رها كرد تا حرفه‌ي بازيگري را به طور جدي دنبال كند.
«خاطرات يك خون‌آشام» يک سريال آمريکايي است که پخش آن از سال 2009 ميلادي از شبکه «سي. دبليو» آغاز شده است. اين سريال پربيننده كه به اقتباس از رماني به قلم «ال. جي. اسميت» ساخته شده است، خاطرات و اتفاقاتي که براي يک خون‌آشام به نام «استفن سالواتوره» و دختري كه دوستش دارد، رخ داده را شرح مي‌دهد. تاكنون 10 قسمت از فصل سوم اين سريال به روي آنتن شبكه‌ي «سي. دبليو» رفته است.
***
در هفته‌اي كه پيش رو داريم همچنين سالروز تولد بزرگترين نويسنده‌ي عصر حاضر كشور ژاپن است. هاروكي موراکامي خالق «کافکا در ساحل» در 12 ژانويه‌ي 1949 در کيوتوي ژاپن به دنيا آمد. در سال 1968 به دانشگاه هنرهاي نمايشي واسدا رفت و به گفته‌ي خودش در آوريل سال 1974 در هنگام تماشاي يک مسابقه‌ي بيسبال، ايده‌ي اولين کتابش «به آواز باد گوش بسپار» به ذهنش رسيد، كه اين كتاب را در سال 1979 منتشر كرد و در همان سال جايزه‌ي نويسنده‌ي جديد «گونزو» را دريافت کرد.
اين نويسنده‌ي ژاپني همچنين جايزه‌ي ادبي «نوما» را براي رمان «تعقيب گوسفند وحشي» و جايزه‌ي «جونيچي» را براي «سرزمين عجايب و پايان جهان» دريافت كرده است.
موراكامي 63 ساله كه آثارش به 40 زبان دنيا ترجمه شده است، هرساله يكي از شانس‌هاي كسب جايزه‌ي نوبل ادبيات محسوب مي‌شود.
«کافکا در ساحل»، «بعد از تاريکي»، «به آواز باد گوش بسپار» و «1Q84» از معروف‌ترين آثار «موراكامي» هستند.
آبان‌ماه امسال فهرست نامزدهاي اوليه‌ي جايزه‌ي «بوكر» آسيايي در حالي اعلام شد كه نام موراكامي در كنار نام محمود دولت‌آبادي، نويسنده‌ي ايراني، به عنوان برگزيدگان اين جايزه‌ي معتبر ادبي اعلام شد.
***
از ديگر چهره‌هاي شاخص عرصه‌ي هنر كه در اين هفته سالروز تولد خود را جشن مي‌گيرد، «اورلاندو بلوم» بازيگر انگليسي است با بازي در فيلم «ارباب حلقه‌ها» شايستگي خود را به عنوان يك هنرپيشه به اثبات رساند. وي متولد 13 ژانويه 1977 و پيرو بازي در سبک باستاني است.
بلوم با نقش غيرمنتظره‌ي خود در اوايل سال 2000 به عنوان شاهزاده‌ي الف‌ها به نام لگولاس در فيلم «ارباب حلقه‌ها» و آهنگري به نام ويل ترنر در سه‌گانه‌ي «دزدان دريايي کارائيب» و متعاقبا در فيلم‌هايي همچون «تروي»، «اليزابت شهر» و «پادشاهي بهشت» خود را به عنوان يکي از بازيگران سينماي هاليوود مطرح کرده است.
اورلاندو بلوم در سال 2010 با مانکن معروف «ميراندا کر» ازدواج کرد. اين دو صاحب يک پسر به نام «فيلين» هستند.
***
«ساموئل داشيل همت» (1961 - 1894) از ديگر اهالي حوزه‌ي ادب است كه در اين هفته از وي ياد مي‌شود. وي نويسنده‌ي معروف آمريكايي و خالق آثاري همچون «شاهين مالت»، «مرد لاغر»، «خرمن سرخ» و «نفرين راين» است. علاوه بر تاثيري كه رمان‌هاي او بر دنياي فيلم داشته، وي را يكي از برترين نويسندگان حوزه‌ي ادبيات پليسي ـ جنايي مي‌دانند.
مجله‌ي «تايم» رمان «خرمن سرخ» (1929) او را در فهرست 100 عنواني بهترين رمان‌هاي انگليسي زبان بين سال‌هاي 1923 و 2005 قرار داده است.
***
به جرات مي‌توان گفت مهم‌ترين شخصيت ادبي كه اين روزها از او ياد مي‌شود، نويسنده‌ي شاهكار «اوليس» است؛ رماني كه پس از 90 سال از زمان انتشار حرف‌هاي ناگفته‌ي بسياري را در دل پنهان دارد.
«جيمز آگوستين آلويسيوس جويس» روز دوم فوريه‌ي 1882 در دوبلين ايرلند متولد شد. شهرت جويس بيشتر به‌واسطه‌ي رمان «اوليس» (1922) و رمان جنجال‌آميز «بيداري فينگان‌ها» (1939) است، كه در اين ميان، مجموعه‌ي داستان كوتاه «دوبليني‌ها» (1914) و رمان نيمه شرح‌حال «تصوير مرد هنرمند در جواني» به آوازه‌ي اين نويسنده‌ي قرن بيستم بيش از پيش افزوده‌اند.
اگرچه جويس بيشتر عمرش را خارج از ايرلند گذراند، اما دنياي داستاني و روان‌شناسانه‌ي او، قويا در زادگاهش دوبلين ريشه دوانده؛ شهري كه مكان وقوع بسياري از داستان‌هايش بوده است.
او در يك خانواده‌ي رومان كاتوليك در حومه‌ي دوبلين متولد شد و بزرگترين فرزند در خانواده‌ي 12 نفره بود. در سال 1898 در كالج تازه تأسيس‌شده‌ي دوبلين پذيرفته شد و به مطالعه‌ي زبان‌هاي معاصر، به‌ويژه انگليسي، فرانسوي و ايتاليايي پرداخت.
جويس براي تحصيل در رشته‌ي پزشكي به پاريس رفت؛ اما طولي نكشيد كه به علت مشكلات مالي به دوبلين بازگشت.
در سال 1900، اولين اثرش به چاپ رسيد، كه نقد او درباره‌ي «درام جديد» ايبسن بود. او داستان‌هاي كوتاه خود را در كتابي به نام «دوبليني‌ها» جمع‌آوري كرد و در سال 1914 به علت آن كه ناشري حاضر به چاپ آن شد، با خرج خود، كتاب را منتشر كرد. داستان پاياني كتاب كه معروف‌ترين داستان اين مجموعه است، «مردگان» نام دارد كه در سال 1987 فيلمي بر اساس آن ساخته شد.
اثر بعدي جويس، رمان «تصوير مرد هنرمند در جواني» بود كه بازنويسي كامل رمان نيمه‌تمام «استفن هرو» است. اين رمان تحولات زندگي و معاشرت‌هاي نويسنده را به تصوير كشيده است و در سال 1977، «جوزف استريك» فيلمي براساس آن ساخت.
با وجود علاقه‌ي فراواني كه جويس به تئاتر داشت، او تنها يك نمايش‌نامه به نام «تبعيدي‌ها» نوشت كه به فاصله‌ي كمي پس از آغاز جنگ جهاني اول در سال 1914 نگارش آن را شروع كرد و در سال 1918 منتشر شد.
جيمز جويس همچنين چند كتاب شعر نوشت، كه اولين آن‌ها در سال 1904 منتشر شد. اما اولين مجموعه‌ي بلند شعر او «اتاق موسيقي» نام داشت كه شامل 36 غزل كوتاه بود.
جويس زماني كه در سال 1906 مجموعه‌ي داستان «دوبليني‌ها» را كامل مي‌كرد، نگارش رماني را آغاز كرد كه هم عنوان و هم طرح اصلي داستان آن را در سال 1914 تهيه كرده بود. اين رمان كه «اوليس» نام داشت، در اكتبر 1921 به پايان رسيد و ويرايش آن سه ماه به طول انجاميد.
رمان «اوليس» به لطف «ازرا پوند»، سردبير مجله‌ي «ليتل ريويو» و از نويسندگان صاحب‌سبك آن زمان، به شكل پاورقي از سال 1914 در اين نشريه منتشر شد. به‌رغم مشكلات متعددي كه در مسير انتشار اين رمان بود، سرانجام در سال 1922 به چاپ رسيد. سال 1922، در تاريخ ادبيات انگليسي‌زبان از اهميت زيادي برخوردار است. از يك‌سو، رمان «اوليس» جيمز جويس به چاپ رسيد و در سوي ديگر شعر «سرزمين هرز» اثر «تي. اس. اليوت» منتشر شد.
وي در مراسم جشن چهل‌وهفتمين سال تولدش، عنوان آخرين كتابش را اعلام كرد، كه «بيداري فينگان‌ها» بود و در مي 1939 منتشر شد.
جيمز جويس در چند دهه فعاليت ادبي‌اش از بزرگاني چون «هومر»، «دانته»، «ارسطو»، «شكسپير»، «چخوف» و «تولستوي» الهام گرفت و توانست نفوذ چشم‌گيري بر نويسندگان نسل‌هاي بعد از خود چون «ساموئل بكت»، «خورخه لوييس بورخس»، «اومبرتو اكو»، «ويرجيينا وولف»، «ويليام فاكنر» و «جورج اورول» داشته باشد.
جويس روز سيزدهم ژانويه‌ي 1941 در سن 58 سالگي در زوريخ سوييس چشم از جهان فروبست.
***
چهره‌ي شاخص ديگري كه در اين هفته براي هميشه با دنياي ادبيات خداحافظي كرد، «توماس هاردي» رمان‌نويس و شاعر جنبش طبيعت‌گرايي اهل انگلستان بود. توماس هاردي در سال 1840 در حوالي دورچستر انگلستان به دنيا آمد. او در ابتدا حرفه‌ي معماري را انتخاب کرد، اما کمي بعد به نوشتن و سرودن شعر روي آورد. هاردي ده‌ها رمان وشعر نوشت و امروزه به عنوان يکي از شاعران و نويسندگان مطرح قرن بيستم شناخته مي‌شود.
شخصيت‌هاي داستان‌هاي هاردي در برابر احساسات تند و شرايط اطراف خود به مبارزه مي‌پردازند. ويژگي اصلي نوشته‌هاي او توصيفات شاعرانه و جبرگرايي است. محل اجراي بيشتر آثار هاردي شهرستان نيمه‌افسانه‌اي «وسکس» است.
هرچند آثار او معمولا در طبقه‌بندي جنبش طبيعت‌گرايي جاي مي‌گيرد، اما در چندين اثر شعر او رگه‌هايي از ادبيات عصر روشنگري و رمانتيسيسم ديده مي شود. در حالي که توماس هاردي خود را بيشتر شاعري مي‌دانست که براي منفعت مادي رمان مي‌نويسد، نويسنده‌اي بسيار شناخته‌شده به حساب مي‌آيد. از جمله آثار او که شهرت جهاني دارند: «تس» و «دوراز اجتماع خشمگين» را مي‌توان نام برد که براساس هر دوي آن‌ها نيز فيلم ساخته شده است.
اولين رمان هاردي «بانو و مرد فقير» نام دارد كه نگارش آن در سال 1867 به پايان رسيد، اما ناشري براي چاپ آن پيدا نشد. هاردي دست‌نوشته‌اش را نابود کرد و تنها بخشي از آن باقي مانده است. وي به تشويق جورج مرديت، دوست و راهنمايش که خود نويسنده و شاعر بود، به نوشتن ادامه داد و «علاج‌هاي نااميدانه» و «زير درختان گرينوود» را به صورت ناشناس منتشر كرد.
توماس هاردي سال 1873 داستان «يک جفت چشم آبي» را با نام خودش منتشر کرد. رمان «دور از اجتماع خشمگين» در سال 1874 منتشر شد و به حدي موفق بود که توانست کار معماري را رها کند و به صورت تمام‌وقت به ادبيات بپردازد. در طي 25 سال بعد توماس هاردي بيش از ده رمان نوشت.
توماس هاردي شعر سرودن را در دهه‌ي پنجم زندگيش آغاز کرد. اگرچه اشعار هاردي هميشه كمتراز رمان‌هايش مورد توجه وتقدير دوستداران ادبيات قرار مي‌گيرند، اما تاثير قابل‌توجهي بر شعر مدرن انگليسي گذاشته‌اند.
ایسنا
