تکیه بیگلربیگی؛ یادگار فراموش شده دوران قاجار + عکس
آخرین نیوز: تکیه بیگلربیگی یکی از زیباترین بناهای ساخته شده استان کرمانشاه در دوره قاجار است اما آن طور که باید تاکنون معرفی نشده و متاسفانه به اثری فراموش شده برای گردشگران تبدیل شده است. به گزارش خبرنگار مهر، در استان کرمانشاه جاذبه های مختلف گردشگری و بناهای متعدد تاریخی وجود دارد که هر یک برگی از تاریخ این سرزمین و این خطه از کشورمان به شمار می رود اما برخی از این آثار آن طور که باید برای گردشگران شناخته شده نیست و گاهی نیز به فراموشی سپرده می شود.
بناهای مذهبی در هر کشوری از جایگاه ویژه‌ای نزد مردم برخوردارند که ایران اسلامی نیز از این قاعده مستثنی نبوده و دارای هزاران بنای مذهبی با ارزش است و استان کرمانشاه نیز به واسطه عوامل بسیاری همچون قرار گرفتن در مسیر عتبات عالیات از قدیم الایام بناهای مذهبی بسیاری را داشته و این بناها نیز مورد تکریم و احترام مردم و زائران عتبات عالیات قرار گرفته است.
یکی از این بناها تکیه بیگلربیگی است، این تکیه یکی از زیباترین بناهای ساخته شده استان کرمانشاه در دوره قاجار است که مزین به کتیبه ها، تزئینات و آجرکاریهای است که نمایی چشم نواز را بوجود آورده است.
گوشه به گوشه تکیه بیگلربیگی را که بنگرید جز هنر، ظرافت و زیبایی چیزی نمی بینید و البته کتیبه‌ها و تزیینات و آجرکاری‌هایی که هنر دست معماران قاجار است.
عمارت تکیه بیگلربیگی در بافت قدیمی شهر کرمانشاه، در خیابان مدرس، مقابل مسجد جامع قراردارد.
ساخت این تکیه در سال 1309 توسط عبدالله خان فراش باشی ملقب به بیگلربیگی از مقامات مشهور و متنفذ کرمانشاه در دوره قاجاریه شروع و عملیات ساختمانی آن در سال 1315 به اتمام رسید.
تکیه بیگلربیگی دارای سه ورودی است که ورودی اصلی آن در جبهه جنوب شرق قرار دارد و سر در این ورودی به وسیله مقرنس‌های گچی و گچبری‌های برجسته تزیین شده همچنین در دو طرف ورودی دو ردیف طاق نما دیده می‌شود.
پس از سردر ورودی فضای هشتی قرار دارد که در دیواره‌های این فضا، طاقچه‌هایی ایجاد شده و سقف آن با رسم بندی‌های آجری تزیین شده و پس از هشتی، دالان نسبتاً درازی قرار دارد که به حیاطی اصلی تکیه منتهی می‌شود سقف دالان نیز با تزئینات مزین شده است.
تکیه بیگلربیگی در ایام محرم پذیرای انبوه عزاداران و زائران عتبات عالیات بوده است
ورودی دیگر تکیه بیگلربیگی از طریق کوچه بن بست جبهه شمالی است که از طریق این ورودی می‌توان به فضاهای مسکونی ضلع شمالی تکیه دسترسی پیدا کرد، تکیه بیگلربیگی دارای حیاط نسبتاً وسیعی است که کف آن در حدود 2.5 متر پایین تر از خیابان قراردارد و در وسط حیاط حوض بزرگی دیده می‌شود که این حیاط در ایام محرم انبوه عزاداران را در خود جای می دهد.
اطراف حیاط به وسیله فضاهای متعددی احاطه شده که فضاهای بخش‌های شرقی و جنوبی حیاط کارکرد مسکونی داشته و در بخش غربی نیز گنبد خانه حسینی قرار گرفته، بخش شرقی حیاط شامل فضاهای دوطبقه است. داخل هر یک از این اتاق‌ها طاقچه‌های متعددی دیده می‌شود که ارتفاع فضاهای طبقه دوم 1.5 متر است و از این فضاها جهت انباری استفاده می شده است.
در ضلع شمال شرقی حیاط، مطبخ قرار دارد که در ایام محرم جهت تهیه غذای عزاداران مورد استفاده قرار می‌گرفته، در این بخش مجموعه‌ای از اتاق‌ها قرار دارد که بخش جنوبی حیاط نیز شامل چهارفضا است که سه فضای آن دارای ارسی است، راه دسترسی به این فضاها از طریق پلکان سنگی داخل حیاط است.
بخش شمالی حیاط دارای دو طبقه و یک زیرزمین است. زیرزمین تکیه شامل حوضخانه محل استراحت تابستانی و تعدادی اتاق است. سقف حوضخانه و استراحتگاه تابستانی با تیرهای چوبی و تخته کوبی پوشیده شده و اتاق‌های اطراف دارای طاق های آهنگ آجری است، سقف هریک از این اتاق‌ها با گچبری‌های زیبایی تزیین شده‌اند.
وی افزود: در طبقه اول بخش شمالی، شاه نشین قرار دارد و اطراف آن را فضاهای متعددی احاطه کرده، فضای شاه نشین مشرف به حیاط دارای ارسی چوبی بسیار زیبایی است.
قسمت داخلی شاه نشین نیز با تزئینات گچبری مزین شده، نقوش ایجاد شده شامل طرح‌های هندسی، نقوش گیاهی، قاب بندی‌ها، نبش عقاب و ستون‌های گچی است. در بخش فوقانی شاه نشین قاب گچی دیده می‌شود که در داخل آن جمله ( یا ابا عبدالله الحسین) و تاریخ 1262 نوشته شده و به نظر می‌رسد تاریخ مذکور زمان تکمیل گچبری‌های تکیه بوده است، احتمالا از اتاق شاه نشین جهت پذیرایی و ملاقات افراد با بیگربیگی استفاده می شده و اتاق‌های اطراف شاه نشین و طبقه فوقانی که دارای تزئینات گچی است فضای استراحت بوده است.
مهمترین قسمت تکیه بیگلربیگی، بخش غربی آن است و گنبدخانه حسینیه در آن قرار دارد، این قسمت شامل ایوان نسبتاً بزرگی است که از طریق یک رشته پلکان سنگی سه پله ای به حیاط تکیه راه دارد.
در جلوی ایوان دو ستون چوبی نسبتا بلند و دو ستون نما دیده می‌شود، همچنین سرستون‌های آنها از نوع سرستون‌های بیزانس است که با گچبری‌های گل و گیاه تزیین شده، سقف ایوان نیز دارای تزئینات منبت کاری است. از طریق یک در بزرگ چوبی با ارسی زیبا می توان وارد فضای اصلی حسینیه شد، حسینیه فضایی دوطبقه و در هر طبقه آن شش اتاق ساخته شده است سقف حسینیه دارای پوشش گنبدی است که نمای بیرونی و نمای داخلی آن شیروانی و نمای داخلی آن با آیینه کاری‌های زیبا تزیین شده است.
زیباترین آیینه کاری های دوران قاجار در تکیه بیگلربیگی وجود دارد
در هریک از گوشواره‌ها فضای حسینیه پنجره‌ای با اتاق هلالی و جود دارد و اطراف آن به وسیله آیینه کاری جملات "لا اله الا الله، محمدرسول الله" و " علی ولی الله" نوشته شده است از دیگر تزیئنات فضای حسینیه ستون نماهای گچی، طرح‌های هندسی، نقوش گیاهی و قندیل‌های شمع سوز است. در ضلع جنوبی حسینیه، ارسی زیبایی با شیشه‌های الوان وجود دارد که حسینیه را به حیاط کوچکتری مرتبط می سازد و از طریق این حیاط می توان وارد مجموعه حمام بیگلربیگی شد. از فضاهای ضلع جنوبی حسینیه برای اقامت خانم‌ها به هنگام مراسم عزاداری، همچنین نگهداری وسایل و لوازم مراسم عزاداری استفاده می‌کردند.
به طور کلی در گرداگرد حیاط مرکزی عمارت تالارها و اتاق‌هایی ساخته شده است که تالار آیینه کاری شده است این بنا از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
موزه خط و کتابت در تکیه بیگلر بیگی
در سال 1383 موزه‌ای با عنوان خط و کتابت در محل تکیه بیگلربیگی افتتاح شده است که در این موزه اسناد و مدارک و مستندات تاریخی و نسخ خطی نگهداری و در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفته است و علاوه بر این موزه پارینه سنگی زاگرس که تنها موزه پارینه سنگی خاورمیانه است در این تکیه قرار دارد.
اگر گذارتان روزی به کرمانشاه افتاد حتما سری به تکیه بیگلربیگی بزنید زیرا اگرچه عمر این تکیه بیشتر از دوران قاجار نیست اما جاذبه های آن به حدی است که شاید به جرات بتوان گفت کمتر کسی است که این تکیه را ببیند و براحتی از کنار آن عبور کند.
