"قيقاچ" تجلي فرهنگ در شکوه مردمان ديار مفرغ و بلوط
"قيقاچ" تجلي فرهنگ در شکوه مردمان ديار مفرغ و بلوط
جام جم آنلاين: ضرب آهنگ سم اسبان، پژواک حماسي، شکوه و صلابت مردمان ديار لرستان است و اين حماسه باشکوه، با طنين طبل و نواي سرنا، "قيقاچ" را به تجلي مي‌نشيند. قيقاچ سنتي است با پيشينه کهن که ريشه در فرهنگ مردم ديار مفرغ و بلوط دارد، اين هنر از نياکاني به جاي مانده که با آن زيسته‌اند و در سايه آن همواره از مرز و بوم خويش حراست کرده‌اند.
به گزارش ايرنا،در هنگامه قيقاچ آدمي تصور مي‌کند که تمام گستره زمينه لگدکوب تک سواران چابکي از مردان ستره‌پوش و زنان کلنجه به‌تن است که با تاخت‌هاي خويش، انسان را به تاريخ و فرهنگ و خاطره نيکان درمي‌آميزد.
قيقاچ سنتي است با پيشينه کهن که ريشه در فرهنگ مردم ديار مفرغ و بلوط دارد، اين هنر از نياکاني به جاي مانده که با آن زيسته‌اند و در سايه آن همواره از مرز و بوم خويش حراست کرده‌اند.
مردم ديار لکستان، اين سنت نيکو را زينت بخش مراسمات شاد ،سور وسرور خود ساخته تا هميشه فرزندان ايران زمين به آن بنازند و با ديدن آن برفرهنگ ديرينه خويش ببالند و همواره در سايه چنين بزمي بدون هراس از بيگانگان خون آشام وخون ريز چشم دوخته به خاک ايران زمين ، ديار خود را پويا و زايا حفظ کنند.
اين ورزش ترکيبي از سوارکاري وتيراندازي است که چابک سوران سوار براسب وتفنگ در دست، در حين تاخت ،بر آماج هاي مورد نظر شليک مي کنند ومهارتهاي خودرا در اين هنر رزمي به نمايش مي گذارندو هنرمند ترين آنها کسي است که هنرخود را در ترک تازي و تيز تکي و نشانه گيري به هدف به اثبات رسانده وگويي سبقت را از ديگران بربايد.
ايرانيان نيز از زمان ورودبه صحنه تاريخ ،اسب رابه عنوان ياري وفادار،هوشمند وچالاک،زيباوسرافراز ستوده اند ودر هنر وادب وعقايد جاودان ساخته اند ودر باب آن افسانه ها آورده اندوچکامه ها سروده اند .
اوستا مقام بلندي براي اسب قائل شده وآنرا همسنگ مرد دلير از نعمت هايي شمرده که از ايزدان درخواست مي کرده اند.
آريائيان در پرورش اسب در پرورش اسب وتيمار آن چنان پيش رفتندکه به تدوين اصول آن پرداختندونوشته باخط ميخي بدست آمده ومتعلق به قرن 14پيش از ميلاد بانام نخستين اسب نامه (فرسنامه) شيوه رام ساختن وتربيت ساختن آن توصيف گشته ودر آن توصيه شده که براي زام وسوار کردن کرهشش ماه بايد کار کرد وکره را باپوشش پشمين دوانيد تا خوب عرق کند و ميان باريک بار آيد و هر روز آن را مسافتي بيشتر از روز قبل دوانيد تا به تاخت وسختي خويگر شود .
دوران هخامنشي را مي توان روزگار زرين اسب پروري وسوارکاري دانست بطوريکه داريوش اول مي خواهد به شهرياري خود ببالد مي گويد: [اين بوم پارسرا – که زيباست ،وخوب اسب ”هو اسپا” وخوب مردم است .... اهورا مزدا به من بخشيد].
هرودتوس گواهي داده است که پارسيان کودکانشان را پيش از هر چيز راستگويي،سوار کاري وکمانوري مي آموختند .
استرابو مي گويد: بلندپايگان دولتي به کودکان هفت ساله به بعد رام ساختن اسب ،تيمار داشتنش را و اينکه چطور بر اسبي که مي تازد بپرند ويا از پشتش به زمين جهند ويا از فراز باره تازان نيزه افکنند وتير زنند را مي آموختند تا جوانان کاري ،چالاک وآبديده بار آيند.
اسبان مدفون و ساز برگهاي مفرغيشان که در تپه باباجان (شمال لرستان) بدست آمده مويد حضور تاريخي اسب در لرستان وبدست آمدن اشياي ناياب (دهنه،لگام وساز وبرگ هاي آراستين سر وسينه اسب از گورهاي اين ديار مبين قدمت ديرينه جنگاوري وسوارکاري در لرستان است.
بگفته يکي از پژوهشگران، قيقاچ هنري ملي ومذهبي است و از پيشينه ا ي تاريخي و ماهيت ديني وآئيني برخوردارمي باشد.
همت نوري مي گويد: به گواه تاريخ ، مردم ايران از زمان ورود به تاريخ اسب را مي شناخته ومي ستوده اند وبه اسب دواني وتيراندازي توجه خاصي مي شده به شکلي که امري آئيني محسوب مي شده است.
وي اضافه کرد : اشياء مفرغي بدست آمده در کاوشهاي باستان شناسي مانند دهنه ،رکاب،نعل و... مويد حضور تاريخي اسب در تاريخ مردم ايران است .
وي ، اضافه کرد : در ايران باستان به سلامت و فعاليتهاي ورزشي از جمله اسب دواني وتيراندازي توجه خاصي مي شده است بطوريکه در اوستا آمده است که اي سروش مقدس به اسبهاي ما قدرت وبه بدنهاي ما قوت ببخش.
وي ،ادامه داد:سوارکاران ماهر وتيراندازان چيره دست در ايران باستان از منزلت اجتماعي بالايي برخوردار بوده اند.
نوري، با بيان اينکه اين سنت علاوه بر جايگاه تاريخي، مورد توجه اسلام قرار گرفته است افزود: روايات ديني زيادي در مورد سوار کاري دردين مبين وجود دارد بطوريکه پيامبر گرامي اسلام بهترين بازيها را در پيشگاه خداوند اسب دواني وتيراندازي دانسته، وآ ن را يک بازي روا مي داند که بايد ذر مهار ت يافتن در آن تلاش کرد.
اين تاخت تاز چشمگير عشاير لک اگر چه گاه گاهي در عصرجهاني شدن فراموش شده است اما به سبب آنکه جزئي ازخرده فرهنگ ديرينه مااست ،هر ساله بخاطر حفظ کرد آن، نمايش قيقاچ ، چشم نواز کساني است که با آئين اين مرز وبوم در آميخته است .
باشد که آئين هايمان را” به آئين ” بداريم وسنت هايمان را با دين هم آئين کنيم.
شهرستان دلفان يکي از مناطق باستاني لرستان است که در 75کيلمتري شمالغربي مر کز استان لرستان واقع شده است..
