انتظار فرج

[tina]

در تمامی ادیان و مکاتب مختلف ، انسانها را به آینده نیک جهان و آمدن موعودی که بشریّت را از ظلم رهانیده و عدالت اجتماعی را برقرار می‌سازند نوید می‌دهند و تحقّق یافتن این عدالت جهانی به مفهوم دسترسی هر پدیده به حق خویش، بزرگترین فلسفه ظهور امام عصر است.
اندیشه پیروزی حق بر باطل برخلاف اندیشه‌های مأیوس کننده که از پیروان مکتب الحاد و مادّه گرایی نشأت می‌گیرد، مورد تأیید همه فرق و مذاهب اسلامی است، این اندیشه مقدّس در فرهنگ شیعی یک اصل الهی محسوب شده که در آیات قرآنی و روایات با قاطعیت تمام غلبه صالحان بر ستمگران را در طول تاریخ نوید داده است و از این ایده نوید بخش به عنوان انتظار فرج یاد شده است.
و یکی از مهّم ترین خضائص در اندیشه شیعی محسوب می‌شود که آن را از ایده‌های مشابه در ادیان دیگر متمایز می‌سازد و اعتقاد به آن سبب امید به آینده و پویائی و تلاش در میان شیعیان شده است و نوعی راهگشایی به سوی آینده ، امید به سازندگی و دلبستگی به آینده ای طالع است.

معنای لغوی انتظار
نظر، نگاه کردن، برگرداندن و توجه دادن چشم ظاهر و چشم باطن برای دیدن و ادراک چیزیست، که مقصود از این عمل تامل و تحقیق درباره آن است.
راغب گوید: نظر به معنی انتظار است.

می گویند اِنْتَظَرْتُهُ وَ انْظَرْتُهُ، یعنی آنرا به تاخیر انداختم

قل فانتظروا انی معکم من المنتظرین بگو پس منتظر باشید که من نیز با شما از منتظرانم (یونس 102)

فَاْعْرِضْ عَنْهُمْ وَ انْتُظِرْ اِنَّهُمْ مُنْتَظِرُونْ (سجده 30)

پس از ایشان روی برتاب و منتظر باش که آنها نیز در انتظارند.

معنای لغوی فرج

اَلْفَرَجْ وَ الْفُرْجِه: شکاف، شکافندگی میان دو شئ، مثل شکاف دیوار

فَرَجَ: برطرف شدن غم و اندوه است گشایش

واژه فرج به صورت جمع یا مفرد بطور استعاره برای مرزهای کشور و هر جائی که بیم ناک باشد و باید از دستبرد دشمن آن را حراست کرد بکار رفته است.
اَلْفُرْجانْ: در کشورهای اسلامی مرزهای مرزداران ترک و سودان گفته شده است.

در آیه:
«اَفَلَمْ یَنْظُرُوا اِلَی السّماءِ فَوْقَهُم کَیْفَ بَنَیْناها وَ زَیَّناها وَ مالَها مَنْ فُرُوجْ»

آیا به آسمانی که از نظر مکانی و زمانی و جسمی و عددی و منزلت برتر از ایشان است، نمی نگرند که چگونه آن را بنا کرده و با ستارگان زینت داده ایم و حدودی مسدود وبسته ندارد و در آن شکاف و فاصله ای هم نیست.

انتظار شیعی
این امتیاز خاص موعود شیعی است، بدین معنا که موعود در ادیان دیگر چندان نشانه‌های مشخصی ندارد و تنها از یک تصور مبهم حکایت می‌کند با پژوهشی عمیق در احادیث و روایات اثبات می‌شود که ایشان موعود موجود هستند و از خاندان پیامبر (ص) نسب برده‌اند و از فرزندان حضرت ام ابیها، زهرا (سلام الله علیها) می‌باشند.
مذهب تشیع، تنها مذهبی است که رابطه میان خدا و خلق را برای همیشه نگه داشته است و اصل ولایت را همواره زنده و پابرجا می‌دارد.
زیرا مذهب یهود نبوت را که رابطه ای است، واقعی میان خدا و عالم انسانی در حضرت موسی (ع) ختم کرده، پس از آن به نبوت حضرت مسیح (ع) و حضرت محمد (ص) اذعان نموده است و رابطه مزبور را قطع می‌کند.
مذهب نصاری در حضرت مسیح (ع) متوقف شده، اهل سنت از مسلمین در حضرت محمد (ص) وقوف کرده‌اند و با ختم نبوت در ایشان دیگر رابطه ای میان خالق و خلق موجود نمی دانند.
تنها مکتب تشیع است که نبوت را به حضرت محمد (ص) ختم شده می‌داند، ولی ولایت را که همان رابطه هدایت و تکمیل است بعد از آن حضرت و برای همیشه زنده می‌داند.
رابطه ای که از اتصال عالم انسانی به عالم الهی است و بعد از حضرت محمد (ص) به واسطه ولایت جانشینان ایشان زنده بوده و هست و خواهد بود.
وجود ایشان حقیقتی است زنده که هرگز هیچ نظر علمی نمی تواند ایشان را از خرافات به شمار آورد و از فهرست حقائق حذف نماید.

انواع انتظار
1ـ انتظار سازنده: یک آرزوی شورآفرین و آرمان بی نظیر است ، که در انسانها انگیزه ، امید و اندیشه نوآوری ایجاد می‌نماید.
انتظار سازنده، روح بدبینی و بدگمانی را از کالبد شیعیان زدوده در عوض آنان را خوش بین و امیدوار می‌سازد.
انتظار فرج، با تقوی و سازندگی قرین است نه با پلیدی و معصیت که در این صورت انتظار خود نوعی عبادت تلقی می‌شود.

اِنْتَظِروُا الْفَرَج وَ لَاتیأسُوا مِنْ روح الله، فَاِنَّ أَحَبَّ الأَعْمال عنداللهِ عزَّوجلَّ اِنْتِظارُ الْفَرَج مادامَ
عَلَیْه العَبْدُالمؤمِنْ.

منتظر فرج باشید و از رحمت الهی ناامید نگردید، پس به درستی که انتظار فرج محبوبترین اعمال نزد خداوند است، تا آنگاه که بنده مؤمن در انتظار است.

امام رضا (ع) از پیامبر نقل می فرمایند:

« اَفْضَلُ اَعْمالُ اُمَّتِی اِنْتِظارُ الْفَرَج »

افضل اعمال امت من انتظار فرج است

اگر «انتظار» به معنای امید و انتظار ظهور است پس ضد آن «یأس» به معنای ناامیدی است.

امام رضا(ع) می‌فرمایند:

« ما أَحْسَنُ الصَبْر وَ اِنْتِظارُ الْفَرَج! مَا سَمِعْتُمْ قَولُ اللهِ تَعالی وَ ارْتَقَبُوا اِنّی مَعَکُم رَقیِب،
فَانْتَظِرُوا اِنّی مَعَکُمْ مِنَ المُنْتَظِرینِ فَعَلَیْکُمْ بِالصَّبْر، فَاِنَّما یَجِیءُ الْفَرَجُ عَلَیَ الْیَأس وَ قَدْکانَ
الَّذیِنَ مِنْ قَبْلِکُمْ أصبَرَ مِنْکُم »

و چه نیکوست صبر و انتظار فرج، مگر نشنیده اید گفتار خدا را که فرموده است:

منتظر باشید که من نیز همراه شما منتظرم پس صبر و شکیبایی را پیشه خود سازید که فرج بعد از یأس و نا امیدی خواهد آمد، اقوامی که پیش از شما بودند از شما شکیباتر بودند.

امام جواد (ع):

«اَفْضَلُ اَعْمالُ شِیَعتُنا اِنْتِظارُ الْفَرَج، مَنْ عَرَّفَ هذا الأَمْر فَقَدْ فَرَجَ عَنْهُ بِاِنْتِظارِهِ »

برترین اعمال شیعیان ما انتظار فرج است، هر کس این امر را بداند و آنرا بشناسد، خداوند با همین انتظار برای آنها فرج عطا می‌فرماید.

روایات فراوانی با همین مضمون از ائمّه (علیهم السلام ) به نقل از پدران گرامی و جدشان پیامبر(ص) نقل شده است که نشانگر اهمیت فوق العاده این مسئله است.

انتظار ویرانگر
این نوع انتظار نوعی منفی نگری و مقاومت نکردن در مقابل ظلم و فساد و کجروی‌ها و بدعتها است پیروان این نظریه معتقدند شر و فساد مقدمه ظهور است، آنگاه که ظلم جهان را فرا گیرد و باطل یکه تاز میدان گردد، امر ظهور واقع می‌گردد.
بر این مبنا این گروه با هر گونه جهاد و مبارزه مخالفت کرده و آنرا عامل تاخیر در امر ظهور می‌پندارند. این نحوه نگرش منفی از توجیه نادرست روایات ظهور نشأت می‌گیرد.

امیرالمؤمنین علی (ع) می‌فرمایند:

«یکونُ لِغِیبةِ حَیرَةٌ یَضِلُّ فیها اقوام و یَهتدی آخرون، اولئک خیارالاُمَّة مَعَ ابرار العِترَة»

در زمان غیبت او سرگردانی است که عده ای در آن گمراه و عده ای هم هدایت می‌شوند و آنها بهترین مردم هستد که همراه بزرگان عترت هستند.

امت اسلامی همواره با افکار و عقاید انحرافی روبرو بوده‌اند، در عصر غیبت این افکار و انحرافات فزونی گرفته و حتی از جهاتی از دوران جاهلیّت هم خطرناکتر است، بسیاری از احکام و عقاید اسلامی به فراموشی سپرده شده و تنها شمار اندکی از مردم از شرّ این انحرافات در امان هستند».

امام باقر (ع) نیز در این رابطه می‌فرمایند:

«یَخرُجُ بَعدَه غَیبةٍ و حَیرَةٍ لا یثبُتُ فیها علی دینه الاَّ المُخلِصون المُباشِرون لِروح الیقین، الذین اخَذَ الله میثاقَهُم بِوِلایَتِنا و کتَبَ فی قلُوبِهُمُ الایمانَ و اَیَّدهُم بِروحٍ مِنهُ»

قائم (عج) بعد از حیرت و سرگردانی ظهور خواهد کرد و فقط کسانی بر دین ثابت قدم هستند که مخلص باشند و با روح یقین همراه باشند، کسانی که خداوند برای ولایت ما از ایشان عهد گرفته است و ایمان را در قلبهای آنها حک نموده است و آنها را با روحی از جانب خود تأیید می‌کند.


آیا این قیام توسط حجت حق، پیش زمینه و آماده شدن جامعه اسلامی برای یاری حضرتش را می‌طلبد یا خیر؟

ابوبصیر از حضرت صادق (ع) چنین نقل می کند:

«لِیُعِدّ اَحَدُکُمْ لِخُرُوجِ الْقائِمِ عَلَیْهِ السَّلامُ وَ لَو سَهْماً فَاِنْ عَلِمَ اللهُ ذلِکَ مِنْ نِیَّتِهِ رَجَوتُ لَأَنْ یُنْسِأَ فی عُمْرِهِ حَتّی یُدْرِکَهُ وَ یَکُونَ مِنْ اَعْوانِهِ وَ اَنْصارِهِ »

لازم است بر هر کدام از شما که خویشتن را مهیا سازید اگر چه به آماده کردن یک تیر باشد. پس وقتی که خداوند این آمادگی را در شما ببیند امیدوارم به شما مهلتی مرحمت کند و ظهور آن سرور را درک نمایید.

امام رضا (ع) از رسول خدا (ص) روایت کردند که دنیا تمام نمی شود تا وقتی که مردی از اولاد حضرت اباعبدالله الحسین (ع) در امر امت من قیام نماید و ایشان زمین را پر از عدل و داد می‌سازند همانطور که پر از ظلم و جور شده است.

امام خمینی (ره) در تبیین مفهوم انتظار ویرانگر چنین فرمودند: «از غیبت صغری تاکنون چند هزار سال میگذرد و ممکن است صدها هزار سال دیگر بگذرد و مصلحت اقتضا نکند که حضرت تشریف بیاورند، در طول این مدت مدید احکام اسلام باید زمین بماند و اجرا نشود؟
اعتقاد به چنین مطالبی یا اظهار آنها بدتر از اعتقاد و ظهور منسوخ شدن اسلام است.»

امام رضا (ع) می فرمایند:

«اِنَّ اللهَ عَزَّ وَجَلَّ ذِکْرُهُ- اَخَذَ میثاقَ اَوْلِیَائِنا بِالصَّبْرِ عَلی دَوْلَةِ الْباطِلِ. وَاْصبِرْ لِحُکْمِ رَبِّکَ.»

خداوند متعال، از اولیای ما برای شکیبایی بر حکومت های باطل، پیمان گرفته است. تو نیز در برابر حکم پروردگارت شکیبایی کن.


امام صادق (ع) می فرمایند:

«اِنَّما هَلَکَ النّاسُ مِنْ اِسْتِعْجالِهِمْ لِهذاَ الْأَمْر، اِنَّ الله لا یَعْجَلُ لِعَجَلَةِ الْعِبادِة. اِنَّ لِهذاَ الأَمْرِ غَایَةً یَنْتَهَی اَلَیْها، قَدْ بَلَغُوا لَمْ یَسْتَقْدِموُا ساعَةً وَ لَمْ یَسْتَأخِروُا.»

مردمی که برای ظهور او عجله کردند، هلاک شدند. خداوند به خاطر عجله بندگانش عجله نمی¬کند. برای ظهور، زمانی تعیین شده که باید این زمان به انتها برسد.