جاذبه های تاریخی و معماری استان تهران

[sorna]

استان تهران از بناهای تاريخی متعدد و با ارزشی در اطراف خود برخوردار ست. شهر تهران (پايتخت جمهوری اسلامی ايران) به دليل سابقه بيش از 200 ساله خود در مرکزيت ايران، بيش ترين بناهای تاريخی، اماکن تفريحی، موزه ها و امکانات گردشگری را در خود جای داده است. ساير شهرستان های اين استان از جمله شهرستان ری نيز به واسطه قدمت طولانی خود؛ قديمی ترين و معروف ترين جاذبه های تاريخی و مذهبی اين منطقه را در برگرفته اند. تهران به عنوان مهم ترين شهرستان منطقه؛ از آثار تاريخی مشهور، متعدد و با ارزشی برخوردار است. عمارت ها و کاخ های زيادی در تهران وجود دارند که بيش ترين آن ها به دوره های صفويه و قاجاريه تعلق دارند. مدرسه های تاريخی و قديمی که اغلب دارای مسجد نيز هستند، امام زاده ها و کليساهای مختلف که هر يک از ارزش های خاصی برخوردارند، عمارت ها و برج های معروف به همراه بازارهای قديمی بخشی از ديدنی های تاريخی شهرستان تهران است.
کاخ گلستان؛ عمارت باشکوهی است که در منطقه شميرانات واقع شده وغنيمت معروف نادرشاه از هند (تخت طاووس) در اين کاخ قرار گرفته و امروزه به گنجينه ای برای بازديد همه مردم تبديل شده است. کاخ صاحبقرانيه که در شميرانات واقع شده از بناهای متعلق به دوره قاجار است و بخش های مختلف آن ديدنی و جالب توجه است. بنای مشهور شمس العماره که در دوره قاجاريه و به دستور ناصرالدين شاه ساخته شده، در شهر تهران واقع شده و علاوه بر شهرت خاص خود از جاذبه های منحصر به فرد معماری نيز به شمار می آيد.
امام زاده داوود يكی از مشهورترين امام زاده های اطراف تهران است که در كوهستان های شمال باختری تهران واقع شده و مدرسه و مسجد سپهسالار از مدارس بزرگ و زيبای قرن سيزدهم هـجری قمری است كه در مركز شهر تهران واقع شده است. كليسای طاطاووس از قديمی ترين كليساهای تهران بوده و به يقين اولين نشانه حضور متشكل ارامنــه در شهر تهــران است. برج ميدان آزادی يكی از بناهای معروف تهران است که نماد سياسی ايران در جهان بوده و تصوير آن معرف پايتخت جمهوری اسلامی ايران است. عمارت دارالفنون كه از بناهای به يادگار مانده اميرکبير( وزيربا کفايت ناصرالدين شاه قاجار) است و بنای بلند و باشكوه سردرب باغ ملی در مدخل ميدان مشق سابق و بازار تهران كه در زمان فتح علی شاه قاجار شكل گرفته از ديگر جاذبه های گردشگری – تاريخی استان تهران به شمار می آيند.
ری مهم ترين منطقه باستانی استان تهران است که قدمت طولانی و سابقه کهن آن سبب شده که آثار تاريخی زيادی مانند باروی ری برين که به سده های قبل از ميلاد مربوط می شود، در اين شهر وجود داشته باشد. آستان مقدس حضرت شاه عبدالعظيم حسنی مهم ترين اثر مذهبی - تاريخی استان تهران است که در ری واقع شده و همواره پذيرای زايران زيادی از مناطق مختلف است.
آثار تاريخی و فرهنگی موجود در شهرستان دماوند نيز نمايش گر قدمت تاريخی اين منطقه از استان تهران است. برج و مقبره شبلی که مربوط به قرن 5 هجری قمری است، معروف ترين بنای تاريخی ناحيه بوده و قلعه باستانی گل خندان که در دوره ساسانی ساخته شده، از ديگر آثار تاريخی شهرستان دماوند است. مساجد، امام زاده ها و بقعه ها که به سده های مختلف تعلق دارند، نيز در قسمت های مختلف شهرستان دماوند پراکنده شده اند و از جمله آثار تاريخی استان تهران به شمارمی آيند. آثارتاريخی و فرهنگی متعددی نيز درشهرستان فيروز کوه قرار گرفته که قدمت تاريخی اين منطقه را می نماياند. نقش برجسته تنگ واشی که به دوره قاجاريه تعلق دارد، کاروان سراها و قلعه های قديمی، قبرستان های تاريخی و کهن به همراه بقعه امام زاده های متعددی که در اين شهرستان وجود دارند، از جاذبه های تاريخی شهرستان فيروز کوه به شمار می آيند.
تخت رستم آتشكده سنگی که بنای آن به زمان اشكانيان و ساسانيان باز می گردد و عمارت کاخ سليمانيه که به دوران قاجار مربوط است، از ديدنی های شهرستان کرج است و تپه های باستانی که قدمت آن ها به دوره های باستانی و اسلامی می رسند، از جمله مهم ترين ديدنی های شهرستان اسلام شهر به شمار می روند.
استان تهران علاوه بر جاذبه های طبيعی و تاريخی زيادی که دارد، از مراکز تفريحی و گردشگری، موزه های متعدد، نگارخانه ها، گالری ها، پارك های بازي, نمايشگاه های دايمی، سالن های سينمايی، مراکزمجلل اقامتی، مراکز بازی و تفريح، فرهنگ سراها، سالن های مجهز ورزشی و استخرهای مدرن و... نيز برخوردار است كه مشخصات آن ها در قسمت خدمات به طور كامل آورده شده است. جاذبه های تاريخی آورده شده در بالا در تمام شهرستان های استان تهران پراکنده هستند و مجموع آن ها جذابيت خاصی به اين استان بخشيده و استان تهران را به يكی از مهم ترين مناطق گردشگری جمهوری اسلامی ايران تبديل كرده است.

مسجد و مدرسه سپهسالار تهران
مدرسه سپهسالار از مدارس بزرگ و زيبای قرن سيزدهم هـ . ق در شهرستان تهران است. اين بنا در خيابان شهيد مصطفی خمينی فعلی واقع شده است. بانيان اين مسجد عظيم - كه به مدرسه ناصری تهران نيز مشهور بود- حاج ميرزا حسين خان سپهسالار قزوينی صدراعظم دوره ناصرالدين شاه قاجار و برادرش مشيرالدوله بودند. اين بنا که از بزرگ ترين مدرسه های تهران می باشد، 62 متر طول،61 متر عرض و در حدود 60 حجره دارد و ارتفاع گنبد آن 37 متر است و در صحن مدرسه، باغچه ای پردرخت و زيبا با آب نما ساخته شده است. ساختن اين عمارت معتبر در سال 1296 هجری قمری آغاز شد. مجموعه اين بنای شكوهمند شامل جلوخان، سردر، دهليز، ساختمان دو طبقه و حجره هاست. اين ساختمان دارای چهار ايوان، گنبدی بزرگ، شبستان و چهل ستون، هشت گل دسته، مناره كاشی كاری و مخزن يک كتابخانه معتبر است. درب ورودی اصلی مدرسه در حاشيه خيابان بهارستان قرار دارد. از ضلع خاوری نيز دری به مسجد و مدرسه باز مى شود. در اين دهليز، شاه كاری از معماری و كاشی كاری معروف به هفت كاسه (تاق معلق) به يادگار مانده است. بالای ايوان شمالی اين بنا يک ساعت بزرگ نصب و كتيبه های بى شماری روی كاشی نقش شده است. از مشخصات ممتاز تزيينات اين بنا، گذشته از تاق معلق، كاشی های محصور و خشتی رنگارنگ بناست كه دارای مناظری بسيار زيباهستند. از لحاظ هنر حجاری و سنگ تراشی نيز ستون های يکپارچه آن قابل توجه است.

[sorna]

باغ ها، عمارت ها، کاخ های استان تهران

حوض خانه باغ قديم نگارستان تهران

حوض خانه باغ نگارستان بنايی در باغ نگارستان است که شکل هشت گوش دارد. در اين حوض خانه شاه نشين هايی به سبک بناهای دوره زنديه و مزين به گچ بری های عالی وجود دارد که امروزه در محل موزه هنرهای ملی قرار گرفته است. اين بنا در عهد فتح علي شاه و محمدشاه قاجار ساخته شده است. باغ نگارستان در اوايل سده سيزدهم هـ . ق بين سال های 1228 تا 1230 بنا شد. حوضخانه اين باغ كه طرح صليبی داشت با چهار شاه نشين اطرافش به باغ منتهی می شد. بنای صليبی شكل گنجينه كه در نيمه اول قرن سيزدهم ساخته شده بود توسط هنرمندان معاصر، به شكل مستطيل درآمد و در سال 1309 شمسی، به گنجينه تعلق گرفت.

عمارت باغ فردوس تهران

عمارت باغ فردوس از بنا های متعلق به قرن 12 هجری قمری است که در باغ گسترده و پر درختی قرار دارد و به سبب زيبايی و سرسبزی كه داشت به باغ فردوس معروف شد. اين عمارت در محله تجريش واقع شده است. بنای آن در زمان محمد شاه قاجار بنا شد و در سال 1264 هجری قمری - بعد از مرگ محمدشاه - به صورت متروكه درآمد. در زمان ناصرالدين شاه عمارت و باغ آن مورد توجه نظام الدوله معيرالممالک قرار می گيرد و بعد از خريد، آن را مرمت كرده و باغ فردوس نام می نهد. وسعت باغ فردوس حدود 20 هزار متر و مساحت بنای آن هزار متر مربع است که در سه طبقه و نيم ساخته شده است. بنای عمارت از قسمت ميانی دو طبقه و از جبهه باختری و خاوری سه طبقه است. در قسمت ميانی عمارت دو تالار بر روی هم بنا شده كه سقف تالار اول از مقرنس های گچی با اشكال خاص پوشيده شده است. روی ديوارهای جانبی و دهانه درب جنوبی تزيينات گچی پركاری ديده مى شود. بام عمارت شيروانی و به سبک خانه های شميران است. درها و پنجره ها همه از چوب و شيشه های رنگی ساخته شده اند. اين عمارت با شماره 1876 در فهرست آثار ملی به ثبت رسيده است.

عمارت تخت مرمر تهران

ايوان تخت مرمر عمارتی از مجموعه کاخ گلستان است که مراسم سلام و بارعام طبقات مختلف مردم در مقابل آن برگزار می شده است. تخت مرمر در سه سال اول سلطنت كريم خان زند در سال های 1163 تا 1165 هجری قمری بنا شده است. پس از فوت كريم خان زند، آقامحمدخان قاجار آن را تكميل كرده و در سال 1206 هجری قمری دستور داد مواد و م*** بيش تر از مصالح ساختمانی و قطعات نقاشی و تزيينی كاخ سلطنتی كريم خان از شيراز به تهران بياورند و در ساختن تخت مرمر به كار گيرند.
تخت مرمر يا تخت سليمان به شكل يک سكوی ديواره دار بلند از شصت و پنج قطعه مرمر بزرگ و كوچک ساخته شده و در وسط ايوان مستقر گرديد. اين تخت به دستور فتحعليشاه قاجار، در سال 1220 هجری قمری از سنگ مرمر ساخته شد كه اكنون در وسط ايوان اصلی كاخ قرار دارد و نام اصلی آن تخت سليمان است. ارتفاع تخت مرمر از كف ايوان نزديک به يک متر است و از چهار طرف بر دوش شش فرشته، سه ديو و يازده ستون مارپيچ قرار گرفته است. در گرداگرد آن طارمىهايی ساخته شده كه از داخل و خارج، كتيبه هايی دارد و شعرهايی روی آن به خط نستعليق خوش نوشته و زراندود شده است. به نظر می *رسد عمر بعضی از قسمت*های تخت مرمر كه از بناهای دوره زنديه است، از ساير بناهای موجود در كاخ گلستان بيش تر باشد. در اطراف اين ايوان، آثار نقاشی و تزيينات فراوان دوران قاجار به يادگار مانده است. پس از فتحعليشاه، ديگر شاهان قاجار هم به پيروی از اجداد خويش در تكميل تزيينات و آراستن بناهای كاخ اقدام كردند. اين ايوان در دوره قاجار، محل به تخت نشستن پادشاهان و برگزاری مراسم و اعياد رسمی بود.



كاخ گلستان تهران
مجموعه كاخ گلستان، يادگاری به جای مانده از ارگ تاريخی تهران است که روزگاری همانند نگينی در ميان اين ارگ، می درخشيد. ارگ تاريخی تهران در دوران صفويه بنا شده، در دوره زنديه بازسازی و در دوره قاجاريه به محل دربار و سسلامدت سلاطين اختصاص يافت. در زمان شاه عباس صفوی چهار باغ و عمارت ايرانی ساده و چنارستانی در محل كنونی كاخ گلستان و اطراف آن احداث شد. كريم خان زند (1163ـ1193ه. ق) در همين ناحيه اقدام به پى ريزی ساختمان ارگ و حصار برج های آن كرد. در دوران قاجار، بناهای سلطنتی درون ارگ و حصار ساخته شدند. در سال 1268 هجری قمری مطابق با پنجمين سال سلطنت ناصرالدين شاه، قسمت خاور باغ سلطنتی را وسعت دادند و كاخ هايی ديگر در اطراف اين باغ كه به نام باغ گلستان خوانده مى شد، بنا نهادند. دارالحكومه و محل سكونت شاه در بيش از يک سوم فضای ارگ قرار داشت. اين منزلگاه همانند خانه های سنتی ايران دارای دو بخش بيرونی و اندرونی بود. بخش بيرونی شامل دو قسمت يعنی حياط دارالحكومه يا ديوان خانه و ديگری باغ مربع شكلی به نام باغ گلستان بود كه اين دو حياط را بناهايی از يكديگر جدا می ساخت. در خاور دارالحكومه و شمال باغ گلستان فضای اندرونی قرار داشت كه حياط بزرگی بود كه اقامتگاه زنان شاه و عمارت خوابگاه شاهی در ميانه آن ساخته شده بود و در واقع حرمسرا را تشكيل می داد. اين مجموعه در دوره پهلوی تخريب شد و به جای آن ساختمان فعلی وزارت امور اقتصادی و دارايی ساخته شد.
مجموعه كاخ های ضلع شمالی باغ گلستان شامل تالار، موزه، سرسرای ورودی، تالار آينه، تالار برليان و تالار بلور پيش از ديگر قسمت های كاخ احداث شد. تاريخ ساختمان(تالار تاج گذاری) سال 1296 هجری قمری است. در شاه نشين تالار سلام، تخت زرين و جواهرنشان بزرگی به نام تخت طاووس قرار دارد. حياط تخت مرمر يا دارالحكومه مقر تخت نشستن شاه و برگزاری بارعام و محل حكومت بود. در حالی كه فضای باغ گلستان، اندرون شاهی بود و به ملاقات های خصوصی و مراسم خانوادگی اختصاص داشت.


کاخ شمس العماره تهران

شمس العماره مرتفع ترين ساختمان شهر در زمان خود بود که در سال 1284 به فرمان ناصرالدين شاه قاجار ساخته شد. کاخ شمس العماره عمارتی رفيع و بلند با دو برج است که در انتهای گلستان و در خاور عمارت ديوان خانه قرار دارد و بنای زيبای آن از سمت خارج قصر يعنی طرف بازار منظره ای بسيار جالب دارد.

[sorna]

مدرسه ها و مکتب خانه های استان تهران

مدرسه سپهسالار تهران
مدرسه سپهسالار از مدارس بزرگ و زيبای قرن سيزدهم هـ . ق در شهرستان تهران می *باشد. اين بنا در خيابان شهيد مصطفی خمينی فعلی واقع شده است. بانيان اين مسجد عظيم - كه به مدرسه ناصری تهران نيز مشهور بود- حاج ميرزا حسين خان سپهسالار قزوينی صدراعظم دوره ناصرالدين شاه قاجار و برادرش مشيرالدوله بودند. اين بنا که از بزرگ ترين مدرسه های تهران می باشد، 62 متر طول،61 متر عرض و در حدود 60 حجره دارد و ارتفاع گنبد آن 37 متر است و در صحن مدرسه، باغچه ای پردرخت و زيبا با آب نما ساخته شده است. ساختن اين عمارت معتبر در سال 1296 هجری قمری آغاز شد. مجموعه اين بنای شكوهمند شامل جلوخان، سردر، دهليز، ساختمان دو طبقه و حجره هاست. اين ساختمان دارای چهار ايوان، گنبدی بزرگ، شبستان و چهل ستون، هشت گل دسته، مناره كاشی كاری و مخزن يک كتابخانه معتبر است. درب ورودی اصلی مدرسه در حاشيه خيابان بهارستان قرار دارد. از ضلع خاوری نيز دری به مسجد و مدرسه باز مى شود. در اين دهليز، شاه كاری از معماری و كاشی كاری معروف به هفت كاسه (تاق معلق) به يادگار مانده است. بالای ايوان شمالی اين بنا يک ساعت بزرگ نصب و كتيبه های بى شماری روی كاشی نقش شده است. از مشخصات ممتاز تزيينات اين بنا، گذشته از تاق معلق، كاشی های محصور و خشتی رنگارنگ بناست كه دارای مناظری بسيار زيباهستند. از لحاظ هنر حجاری و سنگ تراشی نيز ستون های يکپارچه آن قابل توجه است.

مدرسه معمارباشی تهران

مدرسه معمار باشی از بناهای به يادگار مانده از دوره قاجاريه است. اين بنا توسط حاج ابوالحسن اصفهانی كه در دوره قاجاريه، دارای منصب معمارباشی بود و لقب صنيع الملک را داشت، ساخته شده است. بر سر در مدرسه کتيبه ای وجود دارد که تاريخ 1303 بر آن حک شده است.


مدرسه معزالدوله تهران
مدرسه معزالدوله از بناهای وقف شده توسط محمداسماعيل* ميرزا معزالدوله می باشد که به سعی و کوشش حاجيه فرخ لقا خانم زوجه مرحوم معزالدوله بنای مدرسه به پايان رسيد. بر کتيبه موجود در مدرسه، تاريخ 1317 ثبت شده است.

مدرسه فيلسوف الدوله تهران
مدرسه فيلسوف الدوله که از بناهای عهد مظفرالدين شاه قاجار می *باشد، توسط ميرزا كاظم طيب رشتی فيلسوف الدوله ملقب به ملک الطبا بنا شده و در سال 1322 وقف شده است. معروف است که بنای اين مدرسه ده سال به طول انجاميد و عاقبت هم پايان نيافت زيرا فيلسوف می خواست دو مناره سر در اصلی را زيباتر از مناره*های امام زاده سيداسماعيل در مجاورت بنای خود تزيين نمايد ولی عمر او كفاف نداد و مناره هم چنان آجری و نيمه تمام باقی مانده است.




کاروان سراهای استان تهران كاروانسراي گچين
كاروانسراي گچين(مادر كاروانسراهاي ايران)
دير گچين ، كاروان*سرايي بسيار استوار و پرشكوه است كه در متون تاريخي به نام*هاي " دژ كردشير " ("كرد" به معني كردگار و "شير" لقب اردشير بابكان بوده است ) " دير الجص " ، " قصر الجص " ، " قصر گچ " و قلعه دير " نيز خوانده شده و به عنوان منزلگاهي بسيار مهم در مسير يكي از راههاي باستاني ايران بوده است . اين بناي تاريخي داراي پلاني با چهار ايوان با وسعتي در حدود 12 هزار مترمربع شامل قسمتهايي چون : مسجد ، شترخان ، آسياب مي باشد و با وجود كشف سرويس هاي بهداشتي كشف شده در سال*هاي اخير مي توان آن*را نه تنها به عنوان مادر كاروانسراهاي ايران بلكه يك قلعه كاروان*سرا نام نهاد .از سوي ديگر مشخص شده اين كاروان*سرا در دوره ساساني دژي دفاعي بوده كه بعدها در عصر سلجوقيان با تغيير كاربري به كاروان*سراي بين راهي تبديل شده و در دوره هاي مختلف از جمله دوران صفويه و قاجار مورد مرمت و بازسازي قرار گرفته است .


كاروان سرای فتح علي شاه رباط كريم
كاروان سرای فتح علي شاه از بناهای مربوط به دوران قاجاری است که در كيلومتر 37 جاده تهران - رباط كريم قرار دارد. اين بنا با شماره 1558 به ثبت رسيده است.

كاروان سرای كنارگرد ري
كاروان سرای كنارگرد از يادگارهای تاريخی منطقه فشاپويه شهرری است که مربوط به دوران زنديه بوده و با شماره 1342 به ثبت رسيده است.



كاروان سرای دوقلو ري
كاروان سرای دوقلو و بقاع متصل به آستانه حضرت عبدالعظيم، مربوط به دوران مغول، صفوی، قاجاری و پهلوی بوده و با شماره 406 به ثبت رسيده است.



كاروان سرای شاه عباسی كرج
در مرکز شهر کرج، ضلع جنوب باختری ميدان قدس (شاه عباسی سابق) بقايای بنايی به نام کاروان سرای شاه عباسی وجود دارد که مربوط به دوران صفوی است.

[sorna]

پل های تاریخی استان تهران

پل سنگی فيروزكوه

در مركز روستای لزور، پلی سنگی با يک دهانه بر روی رودخانه لزور ساخته شده است كه قدمت آن به بيش از 150 سال می رسد. مصالح پل از سنگ های لاشه و تخته سنگ و ملات آن از ساروج می باشد. دهانه پل دارای قوس كامل گهواره است. روی پل را با قلوه سنگ كف رودخانه و ملات ساروج سنگ فرش كرده اند. در حال حاضر پل ديگری به موازات پل قديمی بر روی رودخانه ساخته اند و وسايل نقليه از روی آن عبور می نمايند و پل قديمی وسيله رفت و آمد اهالی از روی آن می باشد و نقش پياده رو را بازی می كند.


پل قديمی رضا شاهی فيروز كوه

در 10 كيلومتری جاده اصلی فيروزكوه به تهران مجاور با روخانه حبله رود پلی، رودخانه را قطع می *كند كه متعلق به اوايل حكومت پهلوی و در جهت خاوری - باختری احداث شده است. جاده قديم فيروزكوه به تهران پس از عبور از روی اين پل و در امتداد 500 متری آن از تونلی عبور می *كرده است كه در لايه*های رسوبی كوه حفر شده است. اين تونل نيز هم عصر پل بوده و دهانه آن 6/70 متر و طول آن حدود 27 متر و ارتفاع آن حدود 4 متر می *باشد. اين پل در نزد اهالی به پل رضا شاهی شهرت دارد و دارای 9 دهنه است. بر پيشانی دهانه ميانه پل كتيبه*ای با خط ثلث كه بر روی سنگ حک شده، قراردارد كه تاريخ احداث پل را 1306 هـ . ش و به نام رضا شاه معرفی می *كند. با توجه به اهميت راه ارتباطی فيروزكوه، قطعا در اين نقطه در زمان های گذشته نيز پلی وجود داشته كه بر اثر طغيان های شديد رودخانه تخريب شده و پل حاضر بر جرزهای آن احداث شده است. نفی يا اثبات اين مدعا با انجام مطالعات بيش تر باستان شناسانه ممكن می *باشد در دو طرف سطح پل دست انداز يا هره*ای به ارتفاع حدود يک متر ساخته شده كه امنيت عبور و مرور بر روی آن را بيش تر می *كند. در مرمت سال های اخير كه توسط اداره راه و ترابری انجام گرفته از مصالح سيمان برای تعميرات سطوح فوقانی پل استفاده كرده*اند كه خيلی جالب نمی *باشد. در طرفين ورودی خاوری پل 2 قطعه سنگ تراش سفيد كه در گذشته كيلومتر شمار جاده*ها بوده*اند به رسم ياد بود آن عهد بر پايه*ای مكعب مستطيل نصب شده است كه خاطر گذشته را زنده می كند.

آرامگاه های استان تهران

گورستان بهشت زهرا تهران

بهشت زهرا بزرگ ترين گورستان داير شهر تهران است كه گنجينه ها و يادگارهای گرانبها و جاودان تاريخ معاصر، به ويژه انقلاب اسلامی را در خود جای داده است. گورستان بهشت زهرا شهدای انقلاب اسلامی از جمله شهدای روز تاريخی 17 شهريور، شهدای دفتر حزب جمهوری اسلامی، شهدای هشت سال جنگ تحميلی، مقبره آيت الله طالقانی و ديگر شهدای انقلاب اسلامی را در خود جای داده است. مرقدامام خمينی(ره) نيز در جوار اين گورستان ارزش تاريخی آن را در حد يک زيارتگاه ملی افزايش داده است.


گورستان ظهيرالدوله تهران

گورستان ظهيرالدوله، در انتهای خيابان دربند در باغی مصفا به مساحت 3 هزار متر مربع واقع شده است. اين گورستان مدفن بسياری از هنرمندان، شاعران و نويسندگان معاصر ايران، چون رهی معيری، ايرج ميرزا، فروغ فرخ زاد و بسياری ديگر از هنرمندان است که وابسته به انجمن اخوت می باشد. اين محل به ظهيرالدوله تعلق داشته است. ظهيرالدوله به علت علاقه به درويش خان كه موسس انجمن اخوت بوده، اين باغ را به انجمن هديه كرد. ساعات بازديد از اين گورستان همه روزه غير از پنجشنبه ها و جمعه ها از 9 صبح تا 5 بعد از ظهر می باشد.

گورستان دولت تهران

مساحت گورستان دولت 2 هزار متر مربع است. اين گورستان در خيابان دولت (قلهک) قرار گرفته و وابسته به سفارت انگليس است. تاريخ آخرين دفن در اين گورستان به 45 سال پيش برمى گردد و در حال حاضر يادبودی از جنگ جهانی دوم است.

ساير گورستان های تهران

برخی از گورستان های اقليت های مذهبی و اقوام ديگر عبارتند از: ارامنه، كليميان، هندوها، مسيحيان (وابسته به سفارت انگليس) آشوری ها وهمچنين گورستان روس ها در زمينی به مساحت يک هكتار در خيابان وثوق و گورستان ارامنه و فرانسوی ها و ايتاليايی ها در زمينی به مساحت سه هكتار در همان خيابان قرار دارد.

مقبره های ديلمی و سلجوقی ري

مقبره های ديلمی و سلجوقی يا كوه نقاره خانه که مربوط به دوران سلجوقی است از يادگارهای تاريخی شهرری بوده و با شماره 203 به ثبت رسيده است.

بازارها، تیمچه های استان تهران بازار تهران
بازار بزرگ تهران که هنوز هم از اصلی ترين مراکز خريد تهران است از يادگارهای زمان فتحعليشاه قاجار می باشد. اين بازار مجموعه ای از دالان ها و كوچه های تو در تو با رديف دكان ها و راسته مغازه هايی است كه گويی تمامی ندارند و همين معماری سنتی و جالب است که آن را ممتاز از ساير بازارها نموده است. امروزه بخش هايی از بازار مانند بازار بين الحرمين، ديگر آن نقش پيشين را ندارند اما هنوز از نظر جنبه تجاری رونق بسيار دارند. مجموعه بازار تهران دارای بخش های مختلفی است که از آن جمله می توان به تيمچه علاءالدوله، تيمچه قيصريه، تيمچه مهديه، چهار سوق بزرگ، بازار امير، تيمچه امين اقدس، تيمچه صدراعظم، تيمچه كتاب فروشان و بازار بين الحرمين اشاره نمود.

تيمچه علاءالدوله تهران
اين بنا در ميانه قرن سيزدهم هجری قمری به وسيله شخصی به نام علاءالدوله ساخته شده است و از ويژگی های معماری تيمچه های بازاری ايران برخوردار است.

تيمچه قيصريه تهران
اين تيمچه در اوايل قرن سيزده هجری قمری و در زمان قاجاريه ساخته شده است. اين بنای معروف، شامل سقف عظيم دو پوششی است و يزدی بندی های محكمی دارد كه در بازار بزرگ و پس از بنای چهار سوق واقع شده است.

تيمچه مهديه تهران
اين تيمچه در اوايل قرن سيزدهم هجری قمری ساخته شده، دارای سقف بزرگ صدفی و يزدی بندی های محكم و عالی است.

چهار سوق بزرگ تهران
چهارسوق بزرگ، يكی از قديمی ترين بناهای تهران است كه در بازار اصلی شهر تهران و در اواسط قرن سيزده هجری قمری و پس از انتخاب اين شهر به پايتختی ايران، ساخته شد.

بازار امير تهران
اين بازار به همت و دستور ميرزاتقی خان اميركبير در قرن سيزده قمری پس از پايتختی تهران ساخته شد.

تيمچه امين اقدس تهران
اين بنا در قرن سيزده هجری قمری در عهد ناصرالدين شاه قاجار ساخته شد و به نام امين(امينه) اقدس، يكی از همسران معروف ناصرالدين شاه موسوم شد. اين تيمچه، شامل تيمچه عظيم، گنبد صدفی و يزدی بندی های محكم مزين به كاشی كاری است. بنای ياد شده در بازار تهران، پس از چهار سوق بزرگ قرار دارد.


تيمچه صدراعظم تهران

اين تيمچه در قرن سيزده هجری قمری به همت ميرزاعلی خان اتابک صدراعظم ايران ساخته شده است. تيمچه صدراعظم دارای پوشش عظيم صدفی با حجره های دو طبقه است.

تيمچه كتاب فروشان تهران
ساختمان تيمچه كتاب فروشان متعلق به قرن سيزده هجری قمری می باشد. پوشش بزرگ صدفی و يزدی بندی های آن چشم گير است.


بازار بين الحرمين تهران
اين بازار بين مسجد امام خمينی(شاه سابق) و مسجد جامع واقع شده و در زمان محمدشاه قاجار ساخته شده است. بازار بين الحرمين عرضه كننده نوشت افزار، كاغذ و مقوا است.


بازار شهر ری
بازار شهر ری که همانند ساير بازارهای ايران از بافتی سنتی برخوردار است از آثار دوران صفوی و قاجاريه می باشد. به دليل تخريب ها و دخل و تصرف هايی كه در طول زمان بر اين بازار وارد شده، باز شناسی بخش صفوی آن ناممكن می نمايد. در سال950 هـ . ق متولی وقت آستانه حضرت عبدالعظيم به دليل مشكل تهيه خواروبار زايرين، درخواستی را تقديم شاه طهماسب کرد كه در پاسخ به آن، شاه دستور ساختن 24 باب دكان را به سمت حرم داد. احداث اين دكان ها شروع شكل گيری بازار فعلی ری است كه ادامه آن به سمت شمال، در زمان ناصرالدين شاه و در چند نوبت انجام گرفت. مرحله اول شکل گيری بازار از چهار سوی كوچک كه بعد از حمام قرار داشته، به سمت شمال و تا ابتدای چهار سوی بزرگ می باشد. مرحله دوم آن به دستور امير كبير ساخته شده است كه شامل چهار سوی بزرگ و راسته كاروان سرای دو قلو می شود. مرحله سوم، ادامه ساخت بازار به سمت شمال بوده است.
مجموعه بازار شهر ری شامل يک راسته اصلی است كه به بازار حضرتی معروف است و جهت آن شمالی، جنوبی بوده و تا ورودی حضرت عبدالعظيم (ع) ادامه می يابد و راسته ديگری كه با راسته حضرتی در چهار سوی بزرگ تلاقی دارد، اين راسته از سمت باختر به راسته كاروان سرای دو قلو و از خاور به ميدانی كوچک می رسد. با اين كه بخش های مهمی از بازار شهر ری در ساليان اخير تخريب گشته است ولی بازار به عنوان نبض اقتصادی شهر ری و مهم ترين معبر دسترسی به حرم حضرت عبدالعظيم هم چنان به حيات خود ادامه می دهد و هر روز تعداد زيادی از زوار حضرت عبدالعطيم(ع) از زير طاق و چشمه های آن عبور می كنند. كسبه بازار شهر ری نيز اغلب به مشاغلی كه در ارتباط با نياز زوار است، مشغول می باشند. مجموعه بازار با شماره 1967 به ثبت رسيده است.