پوکی استخوان

[korosh-8020]

پوكي استخوان حالتي است كه در آن استخوان شكننده شده و احتمال شكستگي با ضربات كوچك افزايش مي‌يابد. پوكي استخوان از گرفتاري‌هاي بسيار شايع جوامع بشري است كه بعد از سن 35 سالگي روند آن در انسان آغاز مي‌شود. حدود نيمي‌از زنان مسن‌تر از 45 سال و 90 درصد زنان مسن‌تر از 75 سال به بيماري پوكي استخوان مبتلا مي‌شوند. مردان مسن نيز به پوكي استخوان مبتلا مي‌شوند كه البته ميزان ابتلاي آنان كمتر از زنان است. به طور تقريبي از هر سه زن يك نفر و از هر دوازده مرد يك نفر به پوكي استخوان مبتلا مي‌شوند و اين امر در سال منجر به ده هزار شكستگي ناتوان كننده در مبتلايان مي‌شود كه متاسفانه تعداد اندكي از مبتلايان به پوكي استخوان مورد بررسي و ارزيابي قرار مي‌گيرند.
پوكي استخوان عارضه‌اي است كه با بالارفتن سن بوجود مي‌آيد. در نتيجه از استحكام بافت و املاح استخواني كم شده و از مقاومت آن كاسته مي‌شود. استخوان انسان در سن كودكي خاصيت ارتجاعي و تحمل فشار زيادتري را دارد و به تدريج سفت و محكم شده و از مقاومت آن كاسته مي‌شود و اين مسئله در سن 20 سالگي به اوج خود مي‌رسد و بين سن 20 تا 35 سالگي استحكام استخوان به همان قوت باقي مي‌ماند. به همين دليل در افراد جوان ضربات بسيار شديد مثل تصادفات مي‌تواند منجر به شكستگي استخوان شود، اما از اين سن به بعد بتدريج و با سرعتي كم از تراكم استخوان كاسته مي‌شود و استخوان‌ها با بالا رفتن سن پوك مي‌شوند. در زنان بعد از يائسگي به علت توقف ترشح هورمون‌هاي زنانه و نقش مهم اين هورمون‌ها در استحكام استخوان ها، شيوع پوكي استخوان زيادتر مي‌شود.
چه كساني در معرض پوكي استخوان قرار دارند؟
به طور تقريبي و با احتمال بسيار زياد همه ما در معرض پديده ناخوشايند پوكي استخوان قرار داريم.
ـ افراد مسن در معرض ابتلاي بيشتري قرار دارند.
ـ عارضه پوكي استخوان در نزد خانم‌ها بعد از سن يائسگي بسيار شايع است به ويژه اگر يائسگي زودرس در خانم‌ها ايجاد شده باشد.
ـ تحريك بدني و ورزش باعث استحكام استخوان‌ها در هر سني مي‌شود. عدم تحرك و استراحت زياد باعث تحليل استخوان‌ها و پوكي آن مي‌شود و دردهاي استخواني را بيشتر مي‌كند.
ـ گاه پوكي استخوان در برخي از خانواده‌ها بيشتر ديده مي‌شود. همچنين در بعضي نژادها مثل بعضي از نژادهاي آسيايي اين پوكي بيش‌تر است.
ـ تغذيه نقش مهمي ‌در پوكي استخوان به عهده دارد. افرادي كه كلسيم كافي در رژيم غذايي آنها وجود ندارد و يا ويتامين D كافي دريافت نمي‌كنند، در معرض ابتلاي بالاتري هستند.
ـ همچنين اثر مصرف سيگار، الكل و قهوه زياد هم در پوكي استخوان ثابت شده است.
ـ كساني كه خود سيگار مي‌كشند يا همنشين سيگاري‌ها هستند، در معرض پوكي استخوان زودرس قرار دارند و زناني كه سيگار مي‌كشند دچار پوكي استخوان شديدتري مي‌باشند.
ـ استفاده طولاني از كورتون‌ها و يا داروهاي ادرارآور مي‌تواند باعث پوكي استخوان شود. البته بايد دانست كه مصرف يك يا چند آمپول كورتون در سال چنين اختلالي ايجاد نمي‌كند.
ـ افرادي كه از بعضي اختلالات هورموني مشخص رنج مي‌برند مثل پركاري تيروئيد و پاراتيروييد كم‌كاري غدد جنسي و بيماري كوشينگ در معرض ابتلاي بالاتري براي پوكي استخوان هستند.
آيا پوكي استخوان علامتي دارد؟
متاسفانه بايد گفت به طور معمول پوكي استخوان قبل از بروز عوارض آن علامتي ندارد. علايم هنگامي ‌ايجاد مي‌شود كه شكستگي اتفاق افتاده باشد. درد ناگهاني و شديد در ستون فقرات مي‌تواند از علايم شكستگي‌هاي ستون فقرات باشد. ممكن است شكستگي مهره بدون درد اتفاق افتد و به صورت خميدگي ستون فقرات و كاهش قد بيمار ديده شود. اگر چه عكس برداري با اشعه ايكس به تشخيص شكستگي كمك مي‌كند، ‌ولي براي تشخيص زودرس آن روش مناسبي نيست. پس بهتر است كليه افراد كه در معرض خطر پوكي استخوان قرار دارند قبل از شروع عوارض، مورد ارزيابي قرارگيرند و در صورت مبتلا بودن اقدامات پيش‌گيرانه اعمال شود.
بهترين روش براي تشخيص پوكي استخوان، سنجش تراكم استخوان يا دانسيتومتري است. خوشبختانه امروزه براي سنجش تراكم استخوان دستگاه‌هاي جديدي ساخته شده‌اند كه مي‌توانند با دقت نسبتا زيادي تراكم استخواني و نسبت آن با استخوان سالم و سن مناسب را اندازه‌گيري كنند. آزمايش سنجش تراكم استخواني بدون درد است و تنها چند دقيقه طول ميكشد، همچنين احتياج به آمادگي قبلي ندارد و در طي آن دارويي مصرف نمي‌شود. اين سنجش پزشك را قادر مي‌سازد تا شدت پوكي استخوان را ارزيابي كند و در نتيجه استحكام استخوان را بسنجد.
بنابراين بهترين روش پيش‌گيري از پوكي استخوان و عوارض آن رعايت رژيم غذايي مناسب، فعاليت ورزشي مناسب و دوري از عوامل كمك كننده در افزايش پوكي استخوان مانند مصرف سيگار (به ويژه تمام موارد ذكر شده تا قبل از سن 35 سالگي) و ارزيابي‌هاي لازم براي تعيين ميزان تراكم استخواني است.
جلوگيري از پوكي استخوان
مي‌توان با روش‌هاي بسيار ساده‌اي خطر پوكي استخوان را كاهش داد:
با اطلاع از وضعيت استخوان به ويژه در خانم‌ها در دوران نزديك به يائسگي، بوسيله مشورت با پزشك، بكار بردن روش‌هاي تشخيص مناسب و در صورت نياز تجويز داروهاي ويژه مي‌توان از پيشرفت بيماري و عوارض حاصل آن پيشگيري كرد.
تغذيه مناسب از روش‌هاي بسيار مؤثر براي پيش‌گيري از پوكي استخوان است. غذاي انسان بايد محتوي پروتئين‌ها و املاح كافي و ويتامين‌هاي لازم باشد تا روند پوكي استخوان كندتر شود. بهترين منبع كلسيم و پروتئين: شير(لينك)، پنير، ماست(لينك) و غذاهاي دريايي به ويژه ماهي است.
كلسيم يكي از اجزاي سازنده استخوان است و غذاي روزانه هر فرد بالغ بايد حداقل حاوي 1000 تا 1200 ميلي‌گرم كلسيم باشد. البته اين مقدار نياز در زنان باردار، شيرده، يائسه، افراد مسن و بچه‌ها بيشتر بوده و بين 1500 تا 2000 ميلي‌گرم است. همانطوريكه گفته شد فرآورده‌هاي لبني مانند شير(لينك)، ماست(لينك)، پنير، كشك و قره‌قوروت از منابع بسيار خوب و مهم كلسيم‌اند. ساير منابع حاوي كلسيم عبارتند از: سبزيجات برگ سبز، كلم پيچ، شلغم، هويج، پرتقال، انگور و توت فرنگي، خرمالو، زيتون، جعفري، اسفناج، كرفس، كشمش، بادام، پسته، گردو، حبوبات و غذاهاي دريايي مانند ماهي به ويژه ماهي تن، كيلكا و ساردين.
پوكي استخوان يكي از مهم‌ترين عوارض كاهش مصرف كلسيم است و در صورت همراهي با عواملي مانند‌ كمبود ويتامين C ،كمبود ويتامين D ، درمان با استروئيدها (كورتون)، بي‌حركتي، مصرف الكل و … بر شدت آن افزوده مي‌شود. پس بياييم با رعايت نكات زير حافظ سلامتي استخوان‌ها و جلوگيري از پوكي استخوان خود در سن ميان‌سالي و پيري باشيم.
1 ـ هم اكنون كه مقدار نياز روزانه كلسيم خود را مي‌دانيد، سعي كنيد به ميزان لازم از مواد حاوي كلسيم در روز استفاده كنيد تا دچار كمبود ميزان كلسيم نشويد. اين ذخيره‌سازي به ويژه در دهه دوم و سوم زندگي بسيار پراهميت است. در صورتي كه نمي‌توانيد مقدار لازم كلسيم را از فرآورده‌هاي غذايي طبيعي تهيه كنيد، براي جلوگيري از اين بيماري ناخوشايند سفارش مي‌شود به مصرف تركيبات مكمل موجود در بازار بپردازيد.
2 ـ ويتامين D براي سلامتي استخوان‌ها و جذب كلسيم لازم و ضروري است. بنابراين زماني را در بيرون از خانه بگذرانيد تا آفتاب بتواند پوست شما را براي ساختن ويتامين D تحريك كند.
3 ـ به طور منظم ورزش كنيد. استخوان‌هاي اطفال با ورزش كردن محكم مي‌شوند و رشد طبيعي خواهند داشت. البته افراد بالغ هم بايد تحرك كافي داشته باشند. استراحت و عدم تحرك باعث تحليل بافت استخواني مي‌شود. بهترين، مفيدترين و بي‌خرج‌ترين ورزش براي انسان‌هاي بالغ و به ويژه افراد مسن پياده‌روي است. توجه داشته باشيد كه ورزش‌هاي تحمل وزن، مثل پياده روي نقش مهمي ‌در رسوب كلسيم در استخوان‌ها دارند. ورزش‌هايي كه فشار و تحمل استخواني ندارند كم‌تر از ورزش‌هاي تحمل وزن در اين مسئله اثر مثبت دارند.
4 ـ از مصرف مواد افزايش دهنده پوكي استخوان مانند الكل، سيگار، قهوه فراوان و … خودداري كنيد.
5 ـ جايگزيني هورمون‌هاي زنانه در خانم‌هاي يائسه زير نظر پزشك مي‌تواند مانع پوكي استخوان زودرس شود.
درمان پوكي استخوان
اگر پس از سنجش تراكم استخوان، معلوم شد كه مبتلا به پوكي استخوان هستيد با نظر پزشك خود مي‌توانيد تحت درمان‌هاي زير قرار بگيريد.
درمان‌هاي متفاوتي هم اكنون براي پوكي استخوان وجود دارد كه هر كدام با توجه به شرايط بيمار براي وي انجام مي‌گيرد. از جمله تجويز تركيبات حاوي كلسيم و ويتامينD ، تجويز تركيبات فلورايد و داروهاي كاهنده سرعت پوكي استخوان مانند Alendronate , Etidronate و … كه تمام موارد ذكر شده بسيار پرخرج و گران هستند و تنها مورد اول يعني كلسيم و ويتامين D قابل دسترس‌تر، كم هزينه‌تر و براي عموم قابل استفاده‌تر است.
در نهايت در نظر داشته باشيد كه تغذيه مناسب سرشار از كلسيم و پروتئين، فعاليت و دوري از عدم تحرك و انجام ورزش‌هاي مناسب از زمان كودكي و نوجواني، بهترين و كم‌خرج‌ترين توشه و روش پيشگيري براي جلوگيري از پوكي استخوان است.

[korosh-8020]

توصيه هايي درباره رژيم غذايي جهت کاهش پوکي استخوان

* مقدار روزانه کلسيمي که مصرف آن توصيه مي شود:

- زنان بالاي 40 سال: 1500 ميلي گرم در روز
- زنان و مردان بالاي 60 سال : 1200 ميلي گرم در روز

* تذکر: افراد چاق بهتر است از غذاهاي کم کالري وپرکلسيم استفاده کنند.

ورزش هايي که براي کاهش خطر بروز پوکي استخوان

1) روي دو پنجه پا بايستيد .
2) بدنتان را صاف نگه داريد.
3) يک دست را تا حد امکان بالا برده ، سپس دست دوم را بالا ببريد.
اين حرکت را 20 مرتبه تکرار کنيد.



1) به پشت دراز بکشيد.
2) نفس عميق بکشيد و دستتان را به تناوب در کنار سرتان بالا برده بکشيد.
3) سعي کنيد همه بدنتان را تا حد امکان بکشيد و براي مدت 5 تا 10 ثانيه در اين حالت باقي بمانيد.

اين حرکت را 20 مرتبه تکرار کنيد.


1) به جلو دراز بکشيد .
2) دو عدد بالش کوچک زير شکمتان قرار دهيد.
3) دست چپ و پاي راست را همزمان بالا ببريد ، سپس دست راست و پاي چپ تان را بالا ببريد.

اين حرکت را 20 مرتبه تکرار کنيد.


1) به پشت دراز بکشيد.
2) دستتان را روي شکمتان قرار دهيد.
3) نفس عميق بکشيد.
4) هر دو پا را همزمان بالا برده ، زانوهايتان را بصورت کشيده نگه داريد.
5) پاهايتان را براي 3 تا 5 ثانيه در اين حالت نگه داريد.

اين حرکت را 20 مرتبه تکرار کنيد.

[korosh-8020]

بـر اسـاس بـرآوردهـــای اخیر تقریبا 1 نفر از هر 4 خانم و 1 نفر از هر 8 مرد بالای 50 ســال مبـتــــلا بــه بیماری پوكي استخوان هستند. پـوکی استـخـوان در مـراحـــل اولــيـه به نوعی یک بیماری خـاموش مـحـسوب مـی شـود و هــیچ نــشانه مشخصی ندارد. این بیماری ریسک شکستگی استخوان ها به ویژه استخوان لگن، ستون مهره ها و مچ را افزایش می دهد و تاثیر بسیار ویرانگری بر روی زندگی افراد می گذارد. عـده بسـیار کـمـی متـوجـــه پوکی استخوان می شوند و سایرین تا زمانیکه مشکلی برایشان به وجود نیاید و دچار شـکستـگی استخـوان نشـوند، متـوجـه وجود این بیماری نخـواهند شد. آگاهی از روش های محافظت از استخوانها و تغییر عادات زندگی می تواند در جلوگیری از پوکی استخوان نقش مهمی را ایفا کند. به منظور حفظ سلامت استخوان ها باید از فاکتورهای خطر ابتلا به بیماری آگاه شویم و همچنین تغییرات مهمی را نیز در شیوه های زندگی خود قائل شویم، شاید از این طریق بتوانیم از آسیبهای مکرر وارد بر استخوان ها جلوگیری کنیم.


روشهای جلوگیری از پوکی استخوان برای خانم ها
راههای متفاوتی وجود دارد که به وسیله آن می توانید از پوکی استخوان جلوگیری کنید


مواد غذایی

فعالیت بدنی

عادات زندگی

مواد غذایی
خانم ها می توانند از طریق 5 ماده اولیه که از طرف سازمان مواد غذایی آمريكا به اطلاع عمومی رسیده است، از خود در مقابل پوکی استخوان محافظت کنند.
راهنمای تغذیه اعلام کرده است که خانم ها باید از:


غداهای مختلف استفاده کنند

برای حبوبات، نان و سایر فراورده های غلات، گیاهان و میوه ها اهمیت بیشتری قائل شوند.

مواد لبنی کم چرب، گوشت کمتر، و غذاهایی که دارای چربی پایین و یا بدون چربی هستند را انتخاب کنند.

وزن بدنشان را همیشه ثابت و پایین نگه دارند و حرکات ورزشی انجام دهند و با شیوه صحیح تغذیه آشنا شوند.

مصرف الکل را قطع نمايند و نمک، هـمچنین کافئیـن و نـوشـابــه هـــای گازدار (روی هــم رفته فقط 3 مرتبه نوشیدن چای، قـهـوه، کـوکـا و سایر نوشیدنی های کربـوهیـدرات دار مجاز می باشند) را در رژیم غــذایـــی خود محدود کنند.

پیشنهادات اخیر انجمن غذایی بین المللی
سازمان بهداشت و سلامت آمريكا برای اولین بار مدیران مواد غذایی آمریکا را مجبور کرد که لیستی از مواد غذایی سالم تهیه کنند. در این جلسه بیش از 30 محقق کانادایی و آمریکایی حضور داشتند. در این نشست هم بر روی فواید و هم بر روی مضرات غذاهای مختلف تحقیق به عمل آمد. در پیرو این تحقیق پیشنهادات آنها از این دست بود که می خوانید


مرجع رژیم غذایی: نامی نوین، معنایی جدید
سازمان بهداشت و سلامت کانادا به همراه سازمان مجاز مواد غذایی امریکا، مجمعی به نام مرجع رژیم غذایی را تشکیل دادند. پژوهش های این انجمن بر روی مصرف مواد غذایی دیرینه و بیماری های ایجاد شده از طریق این نوع عادات غذایی مثل بیماری های مزمن نظیر پوکی استخوان بود.
اولین گزارش این کنگره در آگوست سال 1997 ایراد شد. آنها 5 ماده اولیه را تحت آزمایش قرار داده بودند و به این نتیجه رسیده بودند که مصرف این 5 ماده سلامت استخوان ها و سایر بافت ها را تضمین می کنند که عبارتند از:


کلسیم

فسفر

منیزیم

ویتامین d

فلوراید

[korosh-8020]

استخوان، يك ساختمان زنده است كه از پروتئين و مواد معدني تشكيل شده است و به طور مداوم تخريب شده و دوباره ساخته ميشود. پوكي استخوان معمولاً يك فرآيند طبيعي افزايش سن و پيري است به طوري كه ميزان تخريب استخوان افزايش يافته و سرعت دوباره سازي و جايگزين كردن استخوان جديد به جاي استخوان تخريب شده كاهش مي يابد. اين حالت باعث ميشود كه استخوان نازك و شكننده شود.حدود 206 استخوان در اسكلت انسان وجود دارد كه توسط مفاصل با يكديگر متصل شده اند.


ساختمان طبيعي استخوان:
استخوانهاي طبيعي از يك پوسته متراكم و محكم استخوان تشكيل شده اند كه در اطراف صفحات و ميله هاي استخواني (استخوان اسفنجي) قرار گرفته اند كه در داخل آن هم مغز استخوان قرار دارد. ضخامت اين پوسته متراكم در قسمتهاي مختلف اسكلت بدن فرق مي كند. براي مثال در استخوانهاي جمجمه و استخوانهاي دستها و پاها، ضخامت آن از استخوانهاي ستون فقرات بيشتر است. بيشتر قدرت و استحكام اسكلت بدن به علت اين قسمت متراكم استخوان است اما استخوان اسفنجي هم نقش مهمي را بازي مي كند. در واقع استخوانها عمدتاً از يك پروتئين ويژه به نام كلاژن و ماده معدني استخوان كه حاوي كلسيم ميباشد تشكيل ميشوند.
استخوان، يك بافت زنده است كه براي حفظ قدرت خود، نياز دارد كه بطور مداوم خود را بازسازي كند. هميشه استخوانهاي كهنه و قديمي از بين رفته و استخوانهاي جديد و محكم جايگزين آن ميشوند. اگر اين فرآيند كه در سطح استخوانها رخ مي دهد وجود نداشت، اسكلت ما از هنگام جواني دچار خستگي ميشد!


انواع سلول در استخوانها:
1- استئوكلاستها كه استخوان را از بين مي برند و 2- استئوبلاستها كه استخوانهاي جديد مي سازند. هر دوي اين سلولها در مغز استخوان ساخته ميشوند.
وقتي سن ما افزايش مي يابد و پيرتر ميشويم، استئوكلاستها فعال تر ميشوند و از فعاليت استئوبلاستها كاسته ميشود. بنابراين استخوانهاي بيشتري از بين مي روند اما به همان اندازه استخوانهاي جديد ساخته نمي گردند و در نتيجه توده استخواني كاهش مي يابد.


تغيير استخوانها:
در پوكي استخوان، هم مقدار استخوانهاي متراكم و هم مقدار استخوانهاي اسفنجي كاهش مي يابد. نازك شدن لايه خارجي استخوان متراكم از قدرت استخوان كاسته و احتمال بروز شكستگي را افزايش مي دهد. هنگامي كه در استخوانهاي اسفنجي از ميزان استخوان كاسته ميشود صفحات و ميله هاي ضخيم بتدريج خيلي نازك ميشوند واز قدرت ساختماني آن مي كاهند. اين تغييرات باعث ميشوند كه استخوانها ضعيف شده و به راحتي در معرض شكستگي قرار بگيرند.


تغيير در توده استخواني:
در طي كودكي و نوجواني، استخوانها نه تنها رشد مي كنند بلكه به قدرت آنها هم افزوده ميشوند. تا حدود سن 25 سالگي، مقدار استخوان در اسكلت به حداكثر مقدار خود ميرسد. اين حداكثر مقدار استخوان در افراد
مختلف، متفاوت است و معمولاً در مردها بيشتر از خانمها است. همانطوركه مي توان
انتظار داشت، توده استخواني در افرادي كه داراي اسكلت بندي بزرگتري هستند، نسبت به افرادي كه كوچكتر هستند بيشتر است.

چگونه پوكي استخوان باعث تغيير در شكل ساختمان استخوان ميشود:
استخوانها از يك لايه خارجي بنام پريوست و يك لايه متراكم استخوان و يك لايه استخوان اسفنجي تشكيل شده اند. در پوكي استخوان، دو لايه داخلي بسيار نازك و ضعيف ميشوند و احتمال بروز شكستگي را افزايش مي دهند.

اثر پوكي استخوان بر روي مهره هاي ستون فقرات:
نازك شدن لايه خارجي استخوان متراكم و لايه داخلي اسفنجي مهره ها باعث ضعيف شدن و شكنندگي بيشتر آنها شده و آنها را مستعد شكستگي مي كند. در نتيجه ضعيف شدن اين مهره ها، ممكن است آنها فشرده شده و باعث درد و نيز كوتاه شدن قد شوند.
اين حداكثر مقدار توده استخواني در تعيين اين كه فرد در آينده در معرض ابتلاء به پوكي استخوان قرار مي گيرد بسيار مهم ميباشد. اگر مقدار آن كم باشد، از بين رفتن حتي مقادير كم استخوان هم مي تواند باعث بروز شكستگي شود، در حاليكه اگر حداكثر مقدار توده استخواني زياد باشد، شخص را در مقابل ابتلا به پوكي استخوان محافظت مي كند.
عواملي كه حداكثر مقدار توده استخواني را در افراد تعيين مي كنند به طور كامل مشخص نشده اند اما اعتقاد بر اين است كه عامل ژنتيك و وراثت ونيز مصرف كلسيم و انجام تمرينات ورزشي نقش بسيار مهمي دارند. بعلاوه، هورمونهاي جنسي مي توانند در اين حداكثر مقدار توده استخواني موثر باشند. براي مثال آمنوره (فقدان خونريزي ماهانه در خانمها) كه به علت بي اشتهايي عصبي يا ساير بيماريها ايجاد ميشود باعث كاهش حداكثر توده استخواني ميشود، در حاليكه شواهدي وجود دارد كه مصرف قرصهاي ضدبارداري مي تواند باعث افزايش حداكثر توده استخواني گردد.
هم در مردان و هم در زنان، كاهش توده استخواني از حدود 40 سالگي شروع ميشود و تا آخر عمر ادامه مي يابد. در خانمها حدود 35 درصد از استخوان متراكم و 50 درصد از استخوان اسفنجي كل اسكلت آنها را در طي عمرشان از بين مي رود، در حاليكه در مردان فقط حدود دو سوم اين مقدار از بين ميرود. دليلي كه خانمها بيشتر از آقايان استخوان از دست مي دهند اين است كه در طي يائسگي، سرعت از دست دادن استخوان به مدت چندين سال افزايش مي يابد. از آنجائيكه خانمها نسبت به آقايان از توده استخواني كمتري برخوردار هستند و سرعت از دست دادن استخوان آنها هم بيشتر از آقايان است، در معرض خطر بيشتري براي ابتلاء به پوكي استخوان هستند. در واقع تا سن 80 سالگي تقريباً تمام خانمها داراي چنان سطح پائيني از توده استخواني هستند كه در صورت زمين خوردن احتمال زيادي دارد كه دچار شكستگي شوند.علت كاهش توده استخواني با بالارفتن سن هنوز به درستي مشخص نشده است اما كمبود هورمون استروژن به عنوان يك عامل اصلي در خانمها در هنگام يائسگي مطرح ميباشد. در بسياري از افراد كاهش توده استخواني كه در اثر افزايش سن ايجاد ميشود براي بروز پوكي استخوان كافي ميباشد. با اين حال در بعضي موارد، ساير عوامل نيز در پوكي استخوان بغير از افزايش سن مطرح هستند.

[korosh-8020]

تمام درمانهايي كه امروزه براي پوكي استخوان استفاده ميشود عمل خود را با جلوگيري از از دست دادن استخوان انجام مي دهند. اين درمانها خطر بروز شكستگي ها را كاهش مي دهند اما نمي توانند پوكي استخوان را درمان كنند. وقتي پوكي استخوان ايجاد ميشود نميتوان با هيچ درماني آن را معالجه نمود اما مي توان از بدتر شدن آن جلوگيري كرد.بنابراين بهتر است هرچه زودتر ان را در افراد تشخيص داد و از پيشرفت آن ممانعت نمود. با جلوگيري از پيشرفت پوكي استخوان، مي توان از شكستگي هاي بعدي جلوگيري نمود. هيچ فرد مبتلا به پوكي استخواني نبايد از درمان خودداري نمايد.


درمان طولاني مدت:
داروهايي كه در پيشگيري از از دست دادن استخوان بكار مي روند خيلي آرام اثر مي كنند و اهميت دارد كه بدانيم آنها در مشكلات فعلي، بخصوص درد بيمار داراي اثرات سريعي نيستند. بعلاوه، همين كه شكستگي ستون فقرات ايجاد شد، شكل مهره هاي تغيير يافته را نمي توان مثل قبل و بصورت طبيعي درآورد. بنابراين اگر در شكل ستون فقرات خميدگي هايي ايجاد شد، نمي توان آن را با درمان دارويي معالجه نمود. تمام درمانهايي كه براي پوكي استخوان وجود دارد را بايد به مدت چندين سال مصرف نمود و از آنجايي كه هيچ اثر آشكاري بر روي علايم و نشانه هاي بيماري ندارد، گاهي اوقات ممكن است بيمار وسوسه شود كه مصرف آنها را متوقف نمايد يا اينكه فقط گاه و بيگاه از آنها استفاده كند. از اين وسوسه بايد شديداً جلوگيري شود زيرا براي رسيدن به يك اثر كامل در كاهش از دست دادن استخوان و جلوگيري از شكستگي ها، درمان طولاني مدت بايد انجام پذيرد.
براساس نوع درمان، بسياري از پزشكان هر يك يا دو سال توصيه مي كنند كه بيمار، اسكن استخوان انجام دهد تا مشخص شود كه آيا درمان دارويي موثر واقع شده است يا خير.


هورمون درماني:
هورمون درماني يا اصطلاحاً درمان جايگزيني هورموني (HRT) به مدت چندين سال است كه براي جلوگيري از دست دادن استخوان بكار برده ميشود. تحقيقات نشان داده است كه اين روش درماني با جلوگيري از دست دادن استخوان در طي و بعد از يائسگي باعث كاهش شكستگي هاي مچ دست، گردن استخوان ران و ستون فقرات خانمها شده است. گرچه از اين روش بيشتر در خانمها در سنين حدود يائسگي استفاده ميشود اما استفاده از آن در خانمهاي مسن تر و در سنين 60 يا 70 سالگي هم مفيد ميباشد.


هورمون درماني چيست؟
درمان جايگزيني هورموني (HRT) يا هورمون درماني عبارتست از تجويز هورمون استروژن به تنهايي يا با تركيب با هورمون پروژسترون. هر دو هورمون استروژن و پروژسترون از تخمدانها ترشح ميشوند و مقدار آنها در هنگام يائسگي كاهش مي يابد.
گرچه تجويز فقط هورمون استروژن به تنهايي براي درمان علايم و نشانه هاي دوره يائسگي و پيشگيري از مشكلات آن مثل پوكي استخوان و بيماري قلبي موثر ميباشد، اما باعث افزايش جزيي احتمال سرطان آندومتر رحم مي گردد. به همين دليل براي حداقل 12 روز از هر دوره ماهانه، هورمون پروژسترون هم به هورمون استروژن اضافه مي گردد.
اضافه كردن هورمون پروژسترون از رشد ديواره رحم كه به علت تجويز استروژن ايجاد ميشود و ممكن است باعث پيدايش سرطان شود جلوگيري مي كند. اين لزوماً بدان معني نيست كه يك خونريزي ماهانه ايجاد شود. بنابراين معمولاً هر دو هورمون را براي خانمهاي يائسه تجويز مي كنند مگر اينكه خانمي رحمش را از طريق جراحي درآورده باشد كه در آن صورت فقط تجويز هورمون استروژن كافي خواهد بود.
هورمون استروژن كه در اين موارد استفاده ميشود برخلاف آن هورمون استروژني كه در قرصهاي ضدبارداري وجود دارد، از نوع طبيعي ميباشد و مصنوعي نيست. اما هورمون پروژسترون طبيعي چون مصرف آن از طريق خوراكي مشكل است و عوارض جانبي زيادي دارد، از نوع مصنوعي اش استفاده مي گردد.
در هنگام هورمون درماني معمولاً پروژسترون به مدت 10 تا 14 روز از دوره 28 روزه ماهانه داده ميشود و استروژن هم براي 21 يا 28 روز تجويز مي گردد (معمولاً 28 روز)، با اينحال در بعضي تركيبها، هر دو هورمون در تمام طول دوره داده ميشود تا از بروز خونريزي جلوگيري شود.


عوارض جانبي كوتاه مدت:
بعضي از خانمها در چند ماه اولي كه از هورمون درماني مي گذرد دچار بعضي از عوارض جانبي آن ميشوند، اما اين عوارض جانبي زياد جدي نيستند.
مشكل عمده اي كه بعضي از خانمهايي كه تحت هورمون درماني قرار مي گيرند به آن دچار ميشوند از سرگيري دوباره خونريزي هاي ماهانه است، بخصوص در خانمهاي مسن تري كه به مدت چند سال اين خونريزيها متوقف شده بود. بسياري از خانمها به خاطر اين موضوع، هورمون درماني را كنار مي گذارند. با اينحال، هورمون درماني تركيبي با دو هورمون استروژن و پروژسترون و مصرف دارويي به نام تيبولون (Tibolon) از اين نوع خونريزي ماهانه جلوگيري مي كند، گرچه 30 درصد خانمهايي كه از اين تركيب استفاده مي كنند در چند ماه اول دچار خونريزيهاي غيرمنظمي ميشوند.
ساير عوارض جانبي هورمون درماني عبارتند از:
حساس شدن پستانها، احساس ورم يا پف كردن، احتباس مايعات، تهوع، استفراغ، سردرد، سوءهاضمه و بروز خلق و خوي متغير.
اين عوارض در چند ماه اول هورمون درماني بيشتر ديده ميشوند و پس ز آن بتدريج از بين مي روند.


خطرات و مزاياي هورمون درماني در درازمدت:
وقتي به مدت طولاني از هورمون درماني استفاده ميشود هم مزايا و هم خطراتي بخاطر اين درمان وجود دارد. اين مزايا و خطرات هنوز در دست تحقيق هستند و اهميت دارد بدانيم كه هنوز بسياري از پاسخهاي ما بدون جواب مانده است. با اينحال اطلاعات بسياري امروزه در دسترس است كه مي توانيد در مورد آنها قبل از شروع هورمون درماني با پزشك خود مشورت نماييد.


بيماري قلبي:
مهمترين مزاياي هورمون درماني، اثر آن بر روي عروق كرونري قلب مي باشد كه مشكلات اين عروق، مهمترين علت مرگ و مير در خانمهاي يائسه ميباشد.
تحقيقات دانشمندان نشان داده است كه هورمون درماني سبب كاهش خطرات وقوع حمله قلبي مي گردد و باعث كاهش 50 درصد اين موارد ميشود. هنوز مشخص نشده است كه چه مدت درمان با هورمون مي تواند باعث پيدايش اين اثرات حفاظتي براي قلب شود. بعضي از اين اثرات مفيد در گردش خون خيلي سريع ايجاد ميشوند. در حاليكه براي ايجاد بعضي ديگر از اثرات مفيد آن، به سالها زمان نياز است. سوال مهم ديگري كه هنوز دانشمندان به جواب آن نرسيده اند اين است كه آيا اين اثرات مفيد بعد از توقف هورمون درماني هم باقي مي مانند يا خير.


سكته مغزي:
گرچه بعضي تحقيقات نشان داده است كه هورمون درماني طولاني مدت مي تواند از بروز سكته مغزي جلوگيري كند اما مدارك قوي مانند آن چيزي كه در مورد بيماري قلبي به دست آمده، در اين مورد پيدا نشده است.


بيماري آلزايمر:
بيماري آلزايمر يك بيماري ناراحت كننده و نسبتاً شايعي است كه باعث زوال عقل مي گردد. در تحقيقي كه اخيراً انجام شده، ديده شده كه خانمهايي كه از هورمون درماني استفاده كرده اند نسبت به بقيه خانمها كمتر دچار بيماري آلزايمر شده اند.


سرطان آندومتر (مخاط رحم):
همانطور كه قبلاً هم گفته شد، خانمهايي كه از استروژن به تنهايي در هورمون درماني استفاده مي كنند بيشتر به سرطان آندومتر دچار مي شوند. با اينحال مصرف همزمان دو هورمون پروژسترون و استروژن از اين خطر مي كاهد.


سرطان پستان:
در اكثر تحقيقات دانشمندان ديده شده است كه خانمهايي كه از هورمون درماني استفاده مي كنند بيشتر در خطر ابتلا به سرطان پستان مي باشند. اين مقدار افزايش خطر حدود 30 درصد مي باشد. شواهد موجود نشان مي دهد كه اين افزايش خطر براي خانمهايي كه از استروژن به تنهايي يا از استروژن به همراه پروژسترون استفاده مي كنند به يك اندازه ميباشد. در بيشتر تحقيقات، اين افزايش خطر ابتلاء به سرطان پستان بعد از 5 تا 10 سال كه از هورمون درماني گذشت خود را نشان مي دهد.
بطور تعجب انگيزي ديده شده است كه خانمها تا هنگامي كه هورمون درماني مي كنند اين افزايش خطر ابتلاء به سرطان پستان وجود دارد و وقتي كه هورمون درماني متوقف مي گردد، خطر ابتلاء به سرطان پستان هم مانند ساير افراد ميشود.


ترمبوز وريدي:
ترومبوز وريدي به حالتي گفته ميشود كه يك لخته خون در وريد (بخصوص وريد پاها) تشكيل ميشود و سپس اين لخته خون به سمت ريه ها رفته و باعث آمبولي ريوي ميشود. چندين سال است كه ديده شده خانمهايي كه از قرصهاي ضدبارداري استفاده مي كنند بيشتر به اين وضعيت دچار ميشوند، اما در تحقيقاتي كه انجام شده، اين خطر در افرادي كه از هورمون درماني استفاده مي كنند يا وجود ندارد و يا خيلي جزئي افزايش يافته است.


زماني كه بايد هورمون درماني را شروع كنيم
اگر شما دچار پوكي استخوان هستيد هيچگاه براي شروع هورمون درماني، خيلي زود يا خيلي دير نيست. بعضي از خانمهاي دچار پوكي استخوان، قبل از يائسگي اقدام به هورمون درماني مي كنند و از آن طرف هم بعضي از خانمها در سنين 70 يا 80 سالگي براي درمان خود شروع به هورمون درماني مي كنند. خانمهايي كه قبل از دوران يائسگي هستند و از هورمون درماني استفاده مي كنند بايد آگاه باشند كه هورمون درماني در جلوگيري از بارداري موثر نيست و اگر مي خواهند كه از بارداري هم جلوگيري كنند بهتر است بجاي هورمون درماني از داروهاي ضدبارداري استفاده كنند.
استفاده از هورمون درماني در خانمهاي مسن تر (كساني كه 10 سال از زمان يائسگي آنها گذشته است) كه دچار پوكي استخوان هستند احتمالاً به علت عوارض جانبي بيشتر آن كاهش مي يابد زيرا از ساير درمانهاي غيرهورموني در اين موارد استفاده ميشود.
با اين وجود بعضي از خانمهاي سالخورده كه دچار پوكي استخوان هستند بعلت اثرات مفيد بيشتر هورمون درماني نسبت به ساير درمانها از آن استفاده مي كنند.


مدت از هورمون درماني استفاده كنيم
جواب اين سوال خيلي مشكل است! اگر شما مي خواهيد كه از شكستگي استخوانهايتان به علت پوكي استخوان در بقيه عمرتان جلوگيري كنيد بايد از هورمون درماني تا آخر عمرتان استفاده كنيد. گرچه تحقيقات بيشتري لازم است كه انجام شود اما به نظر مي رسد كه مزاياي هورمون درماني بعد از چند سال كه از توقف آن در يك فرد مي گذرد كم كم از بين مي رود و استخوانها همانند ساير افرادي كه از اين درمان استفاده نكرده اند شروع به از دست رفتن مي كنند.
گرچه بعضي از پزشكان به بيماران خود توصيه مي كنند كه تا آخر عمر از هورمون درماني استفاده كنند اما بعضي ديگر از پزشكان بعلت نگراني از افزايش خط ابتلاء به سرطان پستان ممكن است به بيمارانشان توصيه كنند كه بعد از 5 تا 10 سال هورمون درماني را متوقف نمايند و سپس در صورت نياز درمان غيرهورموني را شروع كنند. به خانمهايي كه دچار يائسگي زودهنگام در سنين پايين شده اند توصيه مي گردد كه حداقل تا سنين يائسگي طبيعي يعني حدود 50 سالگي از هورمون درماني استفاده كنند.


افرادي بايد از هورمون درماني پرهيز كنند
چند مورد خاص وجود دارد كه بايد در آنها از هورمون درماني جلوگيري شود. در خانمهاي دچار سرطان پستان و سرطان آندومتر (مخاط رحم)، هورمون استروژن ممكن است پيشرفت بيماري را تشديد كند، بنابراين اينگونه افراد نبايد از هورمون درماني استفاده كنند.
اگر خانمي پس از يائسگي دچار خونريزي نامشخصي از مهبل است بايد تا هنگاميكه علت آن مشخص نشده و درمان نشده است از انجام هورمون درماني پرهيز نمايد. در خانمهاي حامله نيز بايد از هورمون درماني خودداري شود. در خانمهاي دچار ملانوماي بدخيم (خال هاي سرطاني) هورمون درماني گاهي اوقات مي تواند باعث بدتر شدن بيماري شود، بنابراين اين افراد نيز نبايد از هورمون درماني استفاده كنند.


مواردي كه نبايد از هورمون درماني استفاده شود:
- حاملگي و شيردادن
- سرطان پستان يا رحم
- خونريزيهاي تشخيص داده نشده از مهبل
- ملانوم بدخيم (سرطان پوست)

در بعضي شرايط مي توان از هورمون درماني با احتياط استفاده نمود به شرطي كه ساير درمانهاي موثر در دسترس نباشند. وضعيتهايي كه فرد را مستعد ابتلاء به ترومبوز وريدي مي كند مانند چاقي، عدم تحرك، اختلالات لخته شدن خون، فلبيت (التهاب وريدها) و سابقه قلبي ترومبوز وريدي ممكن است باعث افزايش خطر ايجاد ترومبوز وريدي در هورمون درماني شود. بعضي از بيماريهاي مخصوص زنان بويژه آندومترويوز (التهاب ديواره رحم) و فيبروييد (توده اي غيربدخيم در رحم) ممكن است در هورمون درماني بدتر شوند. گاهي اوقات كنترل فشارخون در زمان هورمون درماني بسيار مشكل مي گردد. در بيماران دچار بيماري شديد كبدي، هورمون درماني ممكن است باعث بدتر شدن عملكرد كبد شده و نيز مي تواند سنگ سازي در كيسه صفرا را تشديد نمايد.

مواردي كه مي توان با احتياط هورمون درماني كرد:

- آندومتريوز
- فيبروئيد
- التهاب وريدها(فلبيت)
- بيماري شديد كبدي
- ميگرن

ارزيابي مزايا و خطرات:

تصميم به اينكه آيا از هورمون درماني استفاده كنيم يا نه، مي تواند بسيار مشكل باشد و بستگي به عوامل متعددي دارد. اگر از هورمون درماني براي رفع مشكلات ناشي از يائسگي استفاده ميشود، مدت دو يا سه سال درمان كافي خواهد بود. اگر براي جلوگيري از پوكي استخوان اقدام به هورمون دراني ميشود بايد مدت طولاني تري از آن استفاده گردد و سنجش مزايا و خطرات آن در بين افراد مختلف متفاوت است كه هر كسي بايد در اين موارد با پزشك خود مشورت نمايد. گرچه بطور كلي مزاياي هورمون درماني بيشتر از خطرات آن است، اما ترس از بروز سرطان پستان باعث ميشود كه آنها مايل نباشند بيش از پنج سال از هورمون درماني استفاده كنند و بعد از اين مدت به سمت درمانهاي غيرهورموني مي روند تا از پوكي استخوان جلوگيري نمايند. با اينحال عده اي هم هستند كه با وجود خطر بروز سرطان پستان، هورمون درماني را تا آخر عمر ادامه مي دهند و از مزاياي پيشگيري از پوكي استخوان و جلوگيري از بروز بيماري قلبي آن بهره مند ميشوند.

سابقه خانوادگي:

خانمهايي كه سابقه وجود سرطان پستان در يكي از افراد خانواده خود را دارند اغلب از اثرات هورمون درماني نگران هستند. سرطان پستان يك بيماري شايع است و بنابراين غيرمعمول نيست كه يك نفر از خويشاوندان هر كسي به اين وضعيت دچار شده باشد، اما اين بدان معني نيست كه خانمهايي كه چنين خويشاونداني دارند در صورت هورمون درماني نسبت به ساير خانمها بيشتر به سرطان پستان مبتلا ميشوند. گرچه اگر يك سابقه قوي از ابتلاء سرطان پستان در خانواده وجود داشته باشد و چند نفر از خويشاوندان دچار سرطان پستان شده باشند، بايد قبل از شروع به هورمون درماني با يك متخصص در اين مورد مشورت شود.

ديابت (مرض قند) و صرع:

هورمون درماني اثرات زيادي بر روي قند خون ندارد و افراد ديابتي مي توانند بدون هيچ خطري از آن استفاده نمايند. همچنين دليلي وجود ندارد كه افراد دچار بيماري صرع نتوانند از هورمون درماني استفاده كنند، گرچه بعضي از داروهاي ضدصرع ممكن است باعث افزايش نياز به مقدار هورمونهاي تجويزي بشود.

جراحي و هورمون درماني:

در بين پزشكان در مورد اينكه آيا در هنگام يك عمل جراحي بايد هورمون درماني متوقف شود يا نه، اختلاف نظر وجود دارد. بعضي از پزشكان معتقدند كه توقف هورمون درماني لزومي ندارد، در حاليكه بعضي ديگر عقيده دارند كه چند هفته قبل و بعد از عمل جراحي نبايد از هورمون درماني استفاده شود. تصميم در اين موارد بستگي به نوع عمل جراحي و وجود عوامل خطر پيدايش ترومبوز وريدي در بيمار دارد.

منبع : دوستان

[korosh-8020]

زنان و پوكى استخوان
ماندانا سلحشور



پوكى استخوان يا استئوپروز (Osteoporosis) بيمارى خاموشى است كه استحكام استخوان ها را به تدريج از بين مى برد. استخوان داراى بافت زنده اى است كه مرتب بازسازى مى شود. بافت هاى استخوانى قديمى از بين مى روند و بافت هاى جديد استخوانى جايگزين آنها مى شوند. روند استخوان سازى در بدن از هنگام تولد آغاز مى شود و به طور متوسط تا حدود ۳۵- ۳۰سالگى ادامه دارد و از آن پس رو به كاهش مى گذارد و در نتيجه بافت استخوانى نازك تر و ضعيف تر مى شود.
اين بيمارى را از آن جهت بيمارى خاموش مى نامند زيرا تا زمانى كه فرد دچار شكستگى استخوان و يا مجبور به سنجش تراكم بافت استخوانى نشده باشد، هيچ علامت و نشانه به خصوصى ندارد. استئوپروز در لغت به معناى استخوان سوراخ سوراخ و يا استخوانى است كه داراى منافذ ريز است، و به دليل همين كاهش بافت استخوانى است كه شكستن آن آسان تر و جوش خوردن آن ديرتر صورت مى گيرد. فردى كه پوكى استخوان دارد، ممكن است با كمترين ضربه، افتادن و يا فشار شديدى دچار شكستگى و آسيب استخوانى شود. اغلب اين آسيب ها در ناحيه لگن، ستون فقرات (مهره هاى پشتى و كمرى)، استخوان ران، مهره هاى گردن و مچ دست است كه معمولاً با درد فراوان توام است.

•فرآيند استخوان سازى
استخوان ها ستون و نگهدارنده بدن هستند. استخوان مواد معدنى لازم براى حفظ حيات آدمى را در خود انبار مى كند. استخوان از دو نوع سلول ساخته شده است. گروه اول، بافت استخوانى را مى سازد تا كلسيم و ساير مواد معدنى را از جريان خون جذب كند و گروه دوم كلسيم را آزاد مى كند تا امكان مصرف آن را براى ساير اعمال اساسى بدن ممكن سازد. به عبارت ديگر زمانى كه در برنامه غذايى روزانه فرد به اندازه كافى از اين مواد نباشد، بدن اين مواد را از ذخيره استخوان ها برداشت مى كند. در نتيجه ضعيف شدن استخوان ها، بيمارى هاى خاص استخوانى نيز عارض مى شوند. تحقيقات نشان مى دهند كه در مردان آسيب هاى استخوانى از سن ۴۰ سالگى شروع مى شود و هر سال به نسبت ۳ درصد ادامه مى يابد. به همين دليل آنان تا سن ۸۰ سالگى ناتوان و ضعيف نمى شوند. اما در زنان اين مسئله كمى فرق مى كند زيرا شروع اين آسيب ها زودتر است (حدود ۳۰ سالگى) و بعد از يائسگى (۵۰ سالگى) نيز شدت مى يابد. تا حدى كه اگر جلوى آن گرفته نشود مى تواند هرساله ۸درصد پيشرفت داشته باشد. به عبارت ديگر، زنان در ۶۰سالگى، ۳۰ درصد اندوخته استخوانى خود را از دست مى دهند. همچنين شكل هندسى استخوان ها در زنان و مردان متفاوت است و همين امر سبب مى شود كه تراكم استخوانى در آنان كاهش يابد و تغييراتى در بافت استخوانى آنها پديد آيد. پژوهش هاى مختلف نشان مى دهند كه از هر سه نفر زن، يك نفر و از هر ۱۲ مرد، يك نفر به پوكى استخوان مبتلا مى شوند.

• عوامل موثر در بروز پوكى استخوان
عوامل گوناگونى مى توانند موجب گسترش بيمارى پوكى استخوان و بيمارى هاى ناشى از آن در افراد شوند. خوشبختانه با برخى از اين عوامل خطرزا مى توان به راحتى مقابله كرد و روند پوكى را كاهش داد. مهمترين عوامل موثر در بروز پوكى استخوان عبارتند از :

- افزايش سن (شروع از سال هاى ميانه ۳۰ و بعد از
۵۰سالگى)
- ساختار ضعيف استخوان بندى
- داشتن سابقه خانوادگى در پوكى استخوان (بين خواهر و برادر ها و يا والدين)
- كاهش هورمون هاى جنسى در زنان و مردان (به ويژه هورمون استروژن در زنان يائسه)
- بى اشتهايى عصبى
- سيگار كشيدن
- نوشيدن الكل
- فقر غذايى (كاهش مصرف كلسيم و ويتامين D )
- شيوه زندگى كم تحرك
- مصرف داروهاى خاص
علاوه بر عوامل فوق، عوامل ديگرى در زنان وجود دارند كه موجب شدت روند پوكى در آنان مى شوند. اين عوامل عبارتند از :
- لاغرى مفرط و كوچك اندامى
- ذخيره استخوانى ناچيز
- فرسودگى ناشى از حاملگى
- تحليل رفتن ذخيره كلسيم بدن در اثر شير دادن
- رژيم هاى سخت غذايى و نرسيدن مواد معدنى لازم به بدن
- يائسگى هاى زودهنگام (برداشتن تخمدان ها)

•روش هاى تشخيص پوكى استخوان
براى تشخيص ميزان پوكى استخوان روش هاى گوناگونى وجود دارد، از جمله عكسبردارى با اشعه ايكس كه تا زمانى كه اين بيمارى ۴۰ جرم استخوان را تحليل نبرده است، چيزى نشان نمى دهد. اما آزمون هاى تخصصى ترى نيز در اين زمينه وجود دارند كه مى توانند جرم استخوانى را تعيين كنند. بهترين، ساده ترين و راحت ترين آنها سنجش تراكم استخوان يا دنسيتومترى (Densitometery) است. در اين روش نيازى به آمادگى قبلى و يا خوردن داروى به خصوصى نيست و پزشك را قادر مى سازد ميزان پوكى را با دقت تشخيص دهد و درمان لازم را براى بيمار تجويز كند. علاوه بر آن، دستگاه تراكم سنج استخوان فقط يك صدم تابش اشعه ايكس استاندارد را به كار مى برد و مى توان به وسيله آن كمترين تغيير در ذخيره استخوانى بدن را تشخيص داد. با استفاده از اين روش، همچنين مى توان از مصرف بى مورد هورمون استروژن نيز پرهيز كرد .

• پيشگيرى از پوكى استخوان
پيشگيرى از اين بيمارى بايد در تمام طول زندگى انجام گيرد و هدف از آن نيز افزايش تراكم بافت استخوان در سنين كودكى و نوجوانى و كاهش روند پوكى استخوان است. نكات مهمى كه براى پيشگيرى از پوكى استخوان بايد در نظر داشت، عبارتند از:

۱- مصرف كلسيم لازم: مصرف روزانه ۱۰۰۰ ميلى گرم كلسيم در روز براى زنان ضرورى است. اين ميزان براى زنان ۵۰ سال به بالا به ۱۵۰۰ ميلى گرم بايد افزايش يابد. همچنين زنان حامله و شيرده بايد حداقل ۱۲۰۰ ميلى گرم كلسيم در روز مصرف كنند. مواد غذايى غنى از كلسيم شير، ماست، پنير و ماهى هستند. يك ليوان شير كم چرب ۳۰۰ ميلى گرم و يك ليوان ماست كم چرب ۴۰۰ ميلى گرم كلسيم دارد. درصورت عدم دسترسى به مواد حاوى كلسيم، مى توان از مكمل هاى غذايى به همراه ويتامين D استفاده كرد. اين مكمل ها را بهتر است به همراه وعده هاى غذايى و يا هنگام خواب خورد تا بيشتر جذب بدن شوند. در نظر داشته باشيد، موادى مثل قهوه، سيگار، گوشت قرمز و نوشيدنى هاى كافئين دار مانع از جذب كامل كلسيم دريافتى مى شوند.

۲- مصرف ويتامينD : مصرف اين ويتامين همراه با كلسيم موجب جذب بهتر كلسيم در بدن مى شود. افرادى كه دچار فقر ويتامين D هستند، به نرمى و يا پوكى استخوان دچار مى شوند. بيمارى نرمى استخوان يا راشيتيسم (Rashitism) نيز شبيه پوكى استخوان است با اين تفاوت كه كمبود كلسيم منجر به نرم شدن استخوان ها و انحناى شديد آنها مى شود. بدين منظور پزشكان توصيه مى كنند كه براى جذب بهتر كلسيم مصرفى بدن ويتامين D تجويز شود. به ويژه براى افرادى كه كمتر از نور آفتاب بهره مى گيرند و مجبور به استراحت در خانه هستند.

۳ - انجام تمرينات ورزشى: داشتن تحرك و فعاليت هاى جسمانى مى تواند موجب استخوان سازى و افزايش نيروى عضلانى فرد شود. شنا كردن موجب سفت شدن مفاصل مى شود و از دردهاى استخوانى مى كاهد. پياده روى ورزش ساده اى است كه بايد حداقل روزى ۳۰ دقيقه انجام شود تا اثر خود را بر بافت هاى استخوانى فرد بگذارد. براى پياده روى توجه به چند اصل مى تواند مفيد باشد:
- مسافتى را انتخاب كنيد كه متناسب با توان جسمانى شما باشد.
- مسير خود را ابتدا با قدم هاى آهسته طى و به تدريج گام هاى خود را تند كنيد.
- چنانچه آمادگى بدنى كافى پيدا كرديد، مسافت خود را بيشتر كنيد.
- سعى كنيد از راهپيمايى خود لذت ببريد، مسيرهاى متنوع انتخاب كنيد، به خودتان فشار نياوريد و دوست و همراهى خوب براى خود برگزينيد.
- سعى كنيد مسافتى معين- و نه زمانى معين- را براى پياده روى انتخاب كنيد.
پياده روى موجب رسيدن اكسيژن كافى به تمام سلول هاى بدن و ساختن مويرگ هاى جديد و به دنبال آن گردش خون بهتر در بدن مى شود.

۴- نشستن، ايستادن و خوابيدن صحيح: از جمله نكاتى است كه مى تواند موجب حفظ قامت و استخوان بندى بدن شود. هنگام نشستن، باسن خود را به سمت عقب بكشيد و صاف بنشينيد. هنگام ايستادن قوز نكنيد تا ستون مهره ها انحنا پيدا نكند، و هنگام خوابيدن سعى كنيد بالش، زير سر خود نگذاريد تا ستون مهره ها شكل خود را حفظ كنند.

۵- انجام ورزش هاى خاص پيشگيرى از پوكى: سعى كنيد اين ورزش ها را به طور مستمر انجام دهيد. اين ورزش ها همگى براى استحكام بيشتر استخوان ها، تقويت عضلات، حفظ تعادل بدن، گوارش بهتر و جلوگيرى از بيمارى هاى قلبى- عروقى و ماهيچه اى- مفصلى هستند.

۶- دارودرمانى: دارودرمانى با تجويز پزشك معالج نيز مى تواند روند پوكى استخوان را در افراد- حتى سالخوردگان- كاهش دهد. براى مقابله با پوكى استخوان و پيامدهاى ناشى از آن هيچگاه دير نيست. زمانى پوكى استخوان را بيمارى اى درمان ناپذير مى دانستند، ولى امروزه با استفاده از روش هاى نوين پزشكى، تشخيص زودهنگام، رژيم غذايى مناسب و فعاليت هاى بدنى گوناگون نه تنها مى توانند روند بيمارى را كاهش دهند، بلكه موجب تقويت بافت هاى استخوانى و ترميم آنها نيز مى شوند.

[korosh-8020]

پوكى استخوان بيمارى است كه با ابتلا به آن استخوان هاى بدن به ويژه در نواحى بالاى ران، ستون فقرات و مچ ها به تدريج نازك و ضعيف شده و به نقطه اى مى رسد كه به راحتى مى شكنند. پوكى استخوان در جوامع پزشكى به «بيمارى خاموش» معروف شده است، زيرا كه تا زمان شكستگى استخوان ها فرد مبتلا از بيمارى خود مطلع نيست. استخوان ها با مرور سال ها با توجه به بيمارى توان خود را از دست داده اند، لذا با كمترين فشار در بازه شكست قرار مى گيرند. •چه كسى پوكى استخوان مى گيردبا پير شدن بدن خطر ابتلا به پوكى استخوان در افراد بيشتر مى شود. در بعضى از مردم زمانى كه پا به دهه سى و چهل مى گذارند ترميم بافت هاى استخوانى بسيار كندتر خواهد شد. بعد از اينكه زنان يائسه مى شوند براى سال هاى متمادى نازك شدن استخوان ها سريعاً ادامه مى يابد. بعد از آن يعنى چند سال پس از نرخ سريع كاهش حجم استخوانى اين روند متعادل تر خواهد شد. در مورد مردان همان گونه كه قبلاً گفته شد، تغييرات هورمونى گسترده اى مانند زنان وجود ندارد، به عنوان مثال مردان حالت يائسگى مانند زنان ندارند. پديده پوكى استخوان در مردان بسيار آهسته رخ مى دهد، ولى در سنين ۶۵ و ۷۵ زنان و مردان به يك نسبت تراكم استخوانى خويش را از دست مى دهند و نرخ كاهش حجم استخوان در آنها برابر است. ديگر زنان كه در بازه خطر ابتلا به پوكى استخوان هستند شامل شرايط زير هستند:- حتماً در خانواده آنها نشانى از ابتلا به پوكى استخوان وجود دارد؛ به اندازه كافى در طول عمر خود از كلسيم استفاده نكرده اند؛ يائسگى زودرس داشته اند؛ تخمدان هاى خود را در اثر جراحى از دست داده اند؛ به علت بيمارى مجبور به استراحت هاى طولانى در رختخواب هستند؛ مجبور به استفاده از دارو در درازمدت بوده اند؛ از لحاظ شكل ظاهر داراى بدن و اندام كوچك هستند. • چگونه بفهميم كه به پوكى استخوان مبتلا شده ايم كاهش قد يا شكستگى استخوان اولين مرحله در شناخت ابتلا به پوكى استخوان است ولى براى آگاهى از ابتلا حتماً نبايد اين اتفاق بيفتد.بهترين روش در نشان دادن پوكى استخوان تست يا اسكن دكسا است. اين تست به شما نشان مى دهد كه در چه بازه اى از خطر شكستگى استخوان قرار داريد. همچنين اگر داراى استخوان هاى طبيعى باشيد با استفاده از تست DExa نشان داده مى شود.• راه هاى جلوگيرى از ابتلا به پوكى استخوانپوكى استخوان قابل پيشگيرى است. يك ژريم غذايى كامل از لحاظ كلسيم و ويتامين D به همراه وزن مطلوب و برنامه ورزشى مناسب بهترين راه در مقابله با پوكى استخوان است. با استفاده از اين روش در سنين سالخوردگى از امنيت بيشترى در مقابل اين بيمارى برخوردار خواهيم بود.كليسم: استفاده از يك رژيم غذايى مناسب با كليسم كافى در طول زندگى استخوان هاى شما را قوى و محكم نگاه مى دارد. انجمن بين المللى علوم(National Academy of Science) پيشنهاد كرده است كه افراد داراى سنين ۵۰ سال روزانه ۱۲۰۰ ميلى گرم كليسم مصرف نمايند. براى انجام دادن اين مهم از رژيم غذايى اى استفاده كنيد كه از كليسم مناسب برخوردار باشد. اين برنامه غذايى بايد شامل لبنيات كم چرب به اندازه كافى، ماهى هاى كنسرو شده با استخوان هاى نرم مانند ماهى آزاد و قزل آلا، سبزى هاى برگ دار مانند كاهو، غذا هاى سرشار از كليسم مانند نان، حبوبات و آب مركبات باشد.• ويتامين Dبدن شما از ويتامين D در جذب كليسم استفاده مى نمايد. اگر روزى ۲۰ دقيقه در زير نور خورشيد باشيد ميزان مورد نياز ويتامين D در بدن شما توليد خواهد شد. البته شما با خوردن تخم مرغ، ماهى هاى چرب، حبوبات و شير هاى غنى شده با ويتامين D به ويتامين D مورد نياز خواهيد رسيد.
اگر فكر مى كنيد به ويتامين D بيشترى نياز داريد با پزشك راهنماى خود صحبت كنيد. انجمن بين المللى علوم ميزان مورد نياز ويتامين D را براى سنين ۵۱ تا ۷۰ سال روزانه ۴۰۰ واحد بين المللى (Iu(international unit تجويز كرده است. افراد بالاتر از سن ۷۰ سال بايد ۶۰۰ واحد ويتامين D در روز مصرف نمايند. مصرف بيش از ۲۰۰۰ واحد روزانه از ويتامين D نه تنها باعث مشكلات كبدى شده بلكه توده استخوانى را نيز نازك مى كند.
• تمرينات ورزشى منظمورزش هاى مناسب بدنى ماهيچه ها و استخوان ها را قوى و محكم نگه داشته و مانع تحليل رفتن استخوان ها مى شود. اين روش همچنين ما را فعال و پرجنب و جوش نگاه مى دارد. ورزش هاى مناسب به همراه كاهش وزن اگر در هفته سه الى چهار بار انجام شود بهترين عامل در جلوگيرى از پوكى استخوان خواهد بود. قدم زدم آهسته، پياده روى سريع، تنيس و ساير ورزش هاى اينگونه كه در كاهش وزن نيز موثر هستند، تمرين هاى مناسبى به شمار مى آيند. در صورت توانايى تمرينات آكروباتى و قدرتى نيز در جلوگيرى از افتادن ناگهانى و شكستن استخوان ها شما را يارى مى نمايد.• سلامت زندگی استفاده اجبارى از بعضى داروها خطر ابتلا به پوكى استخوان را افزايش مى دهد. بعضى از اين دارو ها شامل گلوكوكور تيكودز كه نوعى استروئيد محسوب شده و در كنترل بيمارى هاى ورم مفاصل و آسم مورد استفاده دارد، انواع قرص هاى خواب آور، دارو هاى ضدسرطان و... مى شوند.تيروئيد هاى بسيار فعال و يا استفاده از دارو هاى فعال كننده تيروئيد هاى نيمه فعال نيز خطر را افزايش مى دهند. اگر شما از اين دارو ها استفاده مى كنيد با پزشك معالج يا مشاور خود در مورد پوكى استخوان مشورت بخواهيد.

منبع: overclock

[korosh-8020]

پوکی استخوان (Osteoprosis)یک بیماری شایع متابولیک استخوان بوده و در آن کاهش عمومی و شدید در توده استخوانی (پوک شدن استخوان) بوجود می‌آید. که در آن عناصر تشکیل دهنده استخوان از نظر کیفیت تغییر نمی‌کند، ولی از نظر کمیت کاهش می‌یابد. در این بیماری به فعالیت استئوکلاسته افزوده می‌شود. استئوپورزپیری ، پدیده فیزیولوژیکی نزد افراد مسن محسوب می‌شود. این بیماری وقتی بروز می‌کند که کاهش توده استخوان بیش از حد سریع باشد. در ضمن خانمها بسیار بیشتر از آقایان دچار پوکی استخوان می‌شوند. و همینطور با افزایش سن احتمال بروز پوکی استخوان بیشتر می‌شود.
● علل ابتلا به پوکی استخوان
آسیب شناسی دقیق استئوپورز ناشناخته است. عوامل مستعد کننده عبارتند از:
کاهش و از بین بردن فعالیت عضو به علت حرکت طولانی مدت.
رژیمهای غذایی با کمبود مواد پروتئین ، دریافت ناکافی کلسیم ، کمبود ویتامین D و مصرف زیاد کافئین.
▪ شروع یائسگی:
استروژن هورمون زنانه‌ای که از کاهش توده استخوان جلوگیری می‌کند. تولید استروژن در تخمدانها بعد از یائسگی متوقف می‌شود، ‌در نتیجه از دست رفتن توده استخوان تسریع می‌شود. زنانی که یائسگی زودرس دارند (قبل از ۴۵ سالگی)، مانند بانوانی که تخمدانهای آنها با جراحی از بدن خارج شده است، بیشتر در معرض ابتلاء به پوکی استخوان هستند.
▪ سابقه خانوادگی:
وراثت بر میزان استخوانهای شما و سرعت از دست رفتن آنها تاثیر دارند.
▪ استخوانهای کوچک:
بانوانی که دارای استخوانهایی کوچک بوده یا کوتاه قد و یا لاغر هستند به خاطر وجود توده استخوانی کمتر، ‌به بروز پوکی استخوان مستعد‌ترند.
▪ پیشنیه قومی:
بانوان اروپای شمالی یا آسیایی تبار بیشتر در معرض ابتلاء به پوکی استخوان هستند.
▪ بعضی بیماریها:
بیماریهایی نظیر تیروئید، کلیه و برخی سرطانها ممکن است به پوکی استخوان منتهی شوند. تجویز بعضی داروها به مدت طولانی مثل کورتیکواستروئیدها و هپارین.
● علایم بالینی
توده استخوانی هر فرد معمولا در ۳۰ تا ۳۵ سالگی به بیشترین میزان خود می‌رسد. پس از این سن ، کاهش توده استخوان به صورت یک روند طبیعی پیری آغاز می‌شود. ۵۰ درصد افراد بیش از ۶۵ درصد سال سفید پوست استئوپروز داشته و فقط در ۲۰ درصد از این افراد علایم بالینی وجود دارد. ۳۰ درصد افرادی که به سن ۷۵ سالگی رسیده‌اند، دچار شکستگی ناشی از استئوپروز می‌شوند. شایعترین علل این شکستگیها عبارتند از: جسم مهره‌ها ، لگن ، گردن ، استخوان ران ، انتهای فوقانی بازو و انتهای تحتانی ساعد ، علاوه بر شکستگیهای این بیماران از درد کمر ، پشت و قوز‌دار شدن پشت شکایت دارند. ولی برخلاف استئومالاسی ، مبتلایان از ضعف عمومی و ضعف عضلانی شکایتی ندارند.
در بعضی از موارد استئوپروز و استئومالاسی تواما وجود دارد. دفورمیتی قفسه سینه به صورت کوتاهی قامت ، مشکل دولاشدن (خم شدن به سمت جلو) ، کیفوز مشخص ستون مهره‌ای سینه‌ای که ممکن است در پشت ایجاد شود. بدشکلی ستون مهره‌ای و فضای دنده‌ای ممکن است باعث نارسایی تنفسی شود.به علت ناتوانی در بهبودی از آسیب‌های وارده ممکن است دچار پوکی استخوان شوید، بدون آنکه از بیماری خود اطلاع داشته باشید به همین دلیل است که پوکی استخوان بیماری بی‌سر و صدا نامیده می‌شود.
● پوکی استخوان
در مراحل اولیه بروز پوکی استخوان،‌ علایم به ندرت ظاهر می‌شود، که این امر تشخیص بیماری را دشوار می‌کند. پوکی استخوان در مراحل بعدی موجب بروز مشکلات ذیل می‌شود. شکستگی مفاصل‌ ران ، کمر و ستون مهره‌ها که غالبا این اولین علامت است. کمردرد شدیدی در یک نقطه خاص که نشانه یک شکستگی می‌باشد. قوز کردن پشت که موجب انحنای پشت یا قوز درآوردن می‌شود. کوتاه شدن قد در اثر پوکی استخوان در طی سالهای متمادی ایجاد می‌شود.
● عوامل خطری قابل کنترل
▪ وزن:
وزن کم بانوان بسیار لاغر که عادت ماهانه آنها را مختل کند، این خانمها در معرض خطر پوکی استخوان قرار می‌گیرند، (زنانی که دارای اضافه وزن هستند معمولا در معرض خطر نیستند ولی احتمال ابتلاء به ناراحتیهای دیگر در آنها زیادتر است).
▪ ورزش نکردن:
نداشتن فعالیت، کاهش توده استخوان را تسریع می‌کند. ورزش مناسب به افزایش مقدار استخوان و سلامتی بیشتر شما کمک می‌کند. مصرف مشروب و یا نوشابه‌های کافئین‌دار این مواد در استفاده بدن شما از کلیسم اختلال ایجاد می‌کنند. همچنین افرادی که مشروب مصرف می‌کنند غالبا برنامه غذایی نامناسبی داشته و کم ورزش می‌کنند.
کمبود کلسیم در برنامه غذایی: کلسیم استخوانها را قدرتمند می‌کند. اگر به قدر کافی کلسیم مصرف نمی‌کنید بدن شما سلولهای استخوانی را تخریب می‌کند تا کلسیم مورد نیاز خود را به دست آورد.
▪ سیگار کشیدن:
زنانی که سیگار می‌کشند بیشتر از خانمهایی که سیگار نمی‌کشند دچار پوکی استخوان (و سایر بیماریها) می‌شوند.
بعضی داروهای تجویزی نظیر کورتیکواستروئیدهای خوراکی که معمولا برای درمان آسم و آرتروز مصرف می‌شود.
برنامه غذایی پروتئین - کمبود ویتامین D (ویتامین D به بدن شما کمک می‌کند تا از کلسیم برای ساختن استخوانهای محکم استفاده کنید).
● ارزیابی تشخیصی
▪ علایم رادیولوژی
کاهش تراکم استخوان ، همچنین کاهش تعداد و صفحات تیغه‌های استخوان که بخصوص در جسم مهره‌ها ، گردن و استخوان ران مشهود است. فضای بین مهره‌ای افزایش یافته و سطح بالایی و پایینی جسم مهره گرد می‌شود. شکستگی مرضی در مهره‌ها باعث مقعرالطرفین شدن شکل آنها می‌گردد.
▪ علایم آزمایشگاهی
کلسیم ، فسفر و آلکالین فسفاتاز سرم طبیعی است. بیوپسی استخوان به تشخیص کمک می‌کند.
▪ آزمایشهای سنجش تراکم استخوان
این آزمایشها برای تشخیص و پیگیری درمان پوکی استخوان ،‌ دقیقتر از عکسبرداری با اشعه هستند. پرتوهای ایکسمعمولا برای تشخیص پوکی استخوان مورد استفاده قرار نمی‌گیرند. این پرتوها که به دلایل دیگری استفاه می‌شود ممکن است پوکی استخوان را نیز در حالتی که حدود ۲۵ تا ۴۰ درصد توده استخوان از بین رفته باشد نشان دهد. بله ولی این امر دشوار است در بیشتر موارد پوکی استخوان تشخیص داده نمی‌شود تا این که فرد دچار شکستگی استخوان شود.
● شیوه درمان
در صورت مشخص بودن علت استئوپروز باید آن را درمان کرد. هدف از درمان ، جلوگیری از پیشرفت بیماری و کمک به بهبود آن می‌باشد. تغییر در رژیم غذایی ، مواد پروتئینی ، کلسیم مکمل ، املاح و ویتامین‌ها و مخصوصا ویتامین D باید، مقدار کافی از راه غذایی و دارویی به این بیماران داده شود. کلسی تونین ، از دست دادن استخوان را مهار می‌کند. تجویز استروژن یا استروژن همراه با پروژسترون و اندروژن و املاح فلوئور در درمان این بیماران موثر است. اگر چه از علایم هشدار دهنده مهم در شما بروز نکرده باشد، ممکن است مبتلا به پوکی استخوان شده باشید. گرچه پوکی استخوان را نمی‌توان بطور قطعی درمان کرد، ولی درمان نسبی آن امکانپذیرست.

[korosh-8020]

بر اساس مطالعه اخير محققان علوم پزشکي که نتايج ان در شماره جديد نشريه پلاس منتشر شده است ، دوز پايين داروي اسپيرين ، کاهش فعاليت سلولهاي تخريب کننده استخواني را سبب مي شود و به اين طريق مي توان از بروز پوکي استخوان جلوگيري کرد.
به گزارش خبرگزاري رويترز از نيويورک ، دکتر سونگتائو شي و همکارانش در دانشگاه کاليفرنياي جنوبي در لوس انجلس اعلام کردند مطالعات انان بر روي الگوهاي حيواني نشان مي دهد با مصرف اسپيرين احتمالا مي توان از بروز پوکي استخوان يا اوستئوپروز جلوگيري کرد.
اين محققان در بررسي ازمايشگاهي خود دريافتند اسپيرين قادر است روند تخريب استخواني را در موش ازمايشگاهي مانع شود.
همچنين محققان دريافتند با افزودن دوز پايين اسپيرين ، تشکيل سلولهاي استخواني را فعال تر ساخت که اين روند به تقويت استخواني منجر مي شود.
همچنين مطالعات انساني محققان نشان مي دهد با مصرف منظم اسپيرين مي توان از احتمال ابتلاي زنان به پوکي استخوان بعد از دوران يائسگي کاست.
پوکي‌ استخوان‌ که‌ نام‌ علمي‌ ان‌ استئوپروز است‌ بيماري‌ خاموش‌ يا بي‌ سر و
صدا نيز گفته‌ مي‌ شود زيرا علائم‌ ان‌ زماني‌ ظهور مي‌ کند که‌ عوارض‌
بيماري‌ يعني‌ شکستگي‌ ها رخ‌ مي‌ دهد‌0‌ متاسفانه‌ پس‌ از وقوع‌ شکستگي‌ ، بيست درصد مبتلايان‌ زندگي‌ وابسته‌ پيدا مي‌ کنند و بيست درصد ديگر در مدت‌ يک‌ سال‌ پس‌ از ان‌ فوت‌ مي‌ کنند‌0‌
علاوه‌ بر شکستگي‌ هاي‌ واضح‌ ، دردهاي‌ شديد کمري‌ در يک‌ نقطه‌ خاص‌ نيز اغلب‌ اوقات‌ نشانه‌ شکستگي‌ يکي‌ از مهره‌ها به‌ دليل‌ پوکي‌ استخوان‌ است‌ که‌ گاه‌ نخستين‌ علامت‌ اين‌ بيماري‌ است‌‌0‌
خميده‌ شدن‌ ستون‌ مهره‌ها و پيدا کردن‌ قوز به‌ خصوص‌ در سنين‌ بالا از ديگر عوارض‌ استئوپروز به‌ شمار مي‌ رود‌0‌
پوکي‌ استخوان‌ در طي‌ سال‌ هاي‌ متمادي‌ ايجاد مي‌ شود‌0‌
در واقع توده‌ استخواني‌ هر شخص‌ معمولا در سن‌ سي ‌ تا سي و پنج‌ سالگي‌ به‌ بيشترين‌ ميزان‌ خود مي‌ رسد ، اما پس‌ از ان‌ کاهش‌ اين‌ توده‌ به‌صورت‌ روند پيري‌ اغاز مي‌ شود‌0‌
استئوپروز وقتي‌ پروز مي‌ کند که‌ کاهش‌ توده‌ استخوان‌ بيش‌ از اندازه‌
سريع باشد‌0‌
عوامل‌ مستعد کننده‌ پوکي‌ استخوان‌ ان‌ دسته‌ که‌ نمي‌ توان‌ از انها
پيشگيري‌ کرد شامل‌ جنسيت‌ ، سن‌ ، زمان‌ شروع‌ يائسگي‌ ، سابقه‌ خانوادگي ، استخوان‌ هاي‌ کوچک‌ ، پيشينه‌ قومي‌ و بعضي‌ از بيماريهاست‌‌0‌
در واقع خانمها بيشتر از اقايان‌ به‌ اين‌ بيماري‌ دچار مي‌ شوند ضمن‌
اينکه‌ با افزايش‌ سن‌ نيز احتمال‌ پوکي‌ استخوان‌ افزايش‌ پيدا مي‌ کند‌0‌

[korosh-8020]

تاثير اسپيرين در جلوگيري از پوکي استخوان


بر اساس مطالعه اخير محققان علوم پزشکي که نتايج ان در شماره جديد نشريه پلاس منتشر شده است ، دوز پايين داروي اسپيرين ، کاهش فعاليت سلولهاي تخريب کننده استخواني را سبب مي شود و به اين طريق مي توان از بروز پوکي استخوان جلوگيري کرد.
به گزارش خبرگزاري رويترز از نيويورک ، دکتر سونگتائو شي و همکارانش در دانشگاه کاليفرنياي جنوبي در لوس انجلس اعلام کردند مطالعات انان بر روي الگوهاي حيواني نشان مي دهد با مصرف اسپيرين احتمالا مي توان از بروز پوکي استخوان يا اوستئوپروز جلوگيري کرد.
اين محققان در بررسي ازمايشگاهي خود دريافتند اسپيرين قادر است روند تخريب استخواني را در موش ازمايشگاهي مانع شود.
همچنين محققان دريافتند با افزودن دوز پايين اسپيرين ، تشکيل سلولهاي استخواني را فعال تر ساخت که اين روند به تقويت استخواني منجر مي شود.
همچنين مطالعات انساني محققان نشان مي دهد با مصرف منظم اسپيرين مي توان از احتمال ابتلاي زنان به پوکي استخوان بعد از دوران يائسگي کاست.
پوکي‌ استخوان‌ که‌ نام‌ علمي‌ ان‌ استئوپروز است‌ بيماري‌ خاموش‌ يا بي‌ سر و
صدا نيز گفته‌ مي‌ شود زيرا علائم‌ ان‌ زماني‌ ظهور مي‌ کند که‌ عوارض‌
بيماري‌ يعني‌ شکستگي‌ ها رخ‌ مي‌ دهد‌0‌ متاسفانه‌ پس‌ از وقوع‌ شکستگي‌ ، بيست درصد مبتلايان‌ زندگي‌ وابسته‌ پيدا مي‌ کنند و بيست درصد ديگر در مدت‌ يک‌ سال‌ پس‌ از ان‌ فوت‌ مي‌ کنند‌0‌
علاوه‌ بر شکستگي‌ هاي‌ واضح‌ ، دردهاي‌ شديد کمري‌ در يک‌ نقطه‌ خاص‌ نيز اغلب‌ اوقات‌ نشانه‌ شکستگي‌ يکي‌ از مهره‌ها به‌ دليل‌ پوکي‌ استخوان‌ است‌ که‌ گاه‌ نخستين‌ علامت‌ اين‌ بيماري‌ است‌‌0‌
خميده‌ شدن‌ ستون‌ مهره‌ها و پيدا کردن‌ قوز به‌ خصوص‌ در سنين‌ بالا از ديگر عوارض‌ استئوپروز به‌ شمار مي‌ رود‌0‌
پوکي‌ استخوان‌ در طي‌ سال‌ هاي‌ متمادي‌ ايجاد مي‌ شود‌0‌
در واقع توده‌ استخواني‌ هر شخص‌ معمولا در سن‌ سي ‌ تا سي و پنج‌ سالگي‌ به‌ بيشترين‌ ميزان‌ خود مي‌ رسد ، اما پس‌ از ان‌ کاهش‌ اين‌ توده‌ به‌صورت‌ روند پيري‌ اغاز مي‌ شود‌0‌
استئوپروز وقتي‌ پروز مي‌ کند که‌ کاهش‌ توده‌ استخوان‌ بيش‌ از اندازه‌
سريع باشد‌0‌
عوامل‌ مستعد کننده‌ پوکي‌ استخوان‌ ان‌ دسته‌ که‌ نمي‌ توان‌ از انها
پيشگيري‌ کرد شامل‌ جنسيت‌ ، سن‌ ، زمان‌ شروع‌ يائسگي‌ ، سابقه‌ خانوادگي ، استخوان‌ هاي‌ کوچک‌ ، پيشينه‌ قومي‌ و بعضي‌ از بيماريهاست‌‌0‌
در واقع خانمها بيشتر از اقايان‌ به‌ اين‌ بيماري‌ دچار مي‌ شوند ضمن‌
اينکه‌ با افزايش‌ سن‌ نيز احتمال‌ پوکي‌ استخوان‌ افزايش‌ پيدا مي‌ کند‌0‌

[korosh-8020]

پوكي استخوان چيست؟
كمبود كلسيم در پوكي استخوان باعث می‌شود که بخش داخلي استخوان‌ها متخلخل ‌شود. این حالت را از دست رفتن توده استخوانی می‌نامند.

این عارضه در طول زمان باعث ضعیف‌شدن استخوان‌ها و افزایش احتمال شکستگی در آنها می‌شود.

پوكي استخوان بيشتر در بين زنان رايج است تا مردان. به اين دليل كه حجم استخوان در زنان كمتر از مردان است. معمولا عمر زن‌ها از مردان بيشتر و مصرف كلسيم در آنها كمتر است، و براي قوي نگهداشتن استخوانهاي‌شان به هورمون زنانه استروزن نيز دارند.

اگر عمر مردان آنقدر زياد باشد، آنها نیز شاهدخطر ابتلاء به پوكي استخوان در اواخر عمرشان خواهند بود.

هنگامی که توده کل استخوانی در حدود 35 سالگی‌ به اوج خود می‌رسد، همه بزرگسالان از 35 سال به بعد شروع به از دست دادن توده استخوانی می‌کنند.

در زنان میزان از دست رفتن استخوان پس از یائسگی که میزان هورمون استروژن افت پيدا مي كند، سرعت می‌گیرد. از آنجایی که تخمدان‌ها استروژن می‌‌سازند، اگر هر دو تخمدان با عمل جراحی برداشته شوند، به سرعت از دست رفتن توده استخوانی افزوده می‌شود.

علائم پوكي استخوان چيست؟

ممكن نيست بدانيد پوكي استخوان داريد تا وقتي كه علائم جدي آن را احساس كنيد. علائم اين بيماري شامل شكستگي استخوان، كمر درد يا قوز پشت است.

همچنين ممكن است قد شما در طول زمان كوتاه‌تر شود، زیرا پوکی استخوان می‌تواند باعث متلاشی‌شدن مهره‌ها (استخوان‌هاي ستون فقرات شما) شود.

اين مشكلات معمولا پس از آنكه مقدار زیادی از كلسيم موجود در استخوان از بين رود اتفاق مي‌افتد.

آیا خطر پوكي استخوان براي من وجود دارد؟

عوامل خطر ابتلاء به پوكي استخوان این‌ها هستند:

يائسگي قبل از 48 سال.


جراحي برداشتن تخمدان‌ها قبل از يائسگي.


كمبود كلسيم دریافتی.


ورزش نكردن به قدر كفايت.


استعمال دخانيات.


سابقه پوكي استخوان در خانواده.


مصرف مواد مخدر.


بدن لاغر و هيكل استخواني كوچكتر


پوست روشن (سفيد پوست یا نژاد آسيايي)


پركاري تيروئيد


استفاده طولاني مدت از داروهای استروئيدی خوراکی.

موارد فوق فهرستي از چیزهایی است که احتمال پوكي استخوان را افزایش می‌دهند. در اين زمينه با دكتر خانوادگي خود در مورد عوامل خطرساز برای پوکی استخوان صحبت كنيد.

آيا نياز به تراكم‌سنجی استخوان خواهم داشت؟

با پزشک‌تان مشورت کنید. برای بسیاری از زنان، پوكي استخوان (يا خطر بروز آن)را مي‌توان بدون آزمايش تشخيص داد. وقتي انجام آزمایش لازم باشد، پزشكان با استفاده از تجهيزات عكسبرداري از استخوان، تصویری از استخوان به دست می‌آورند تا متخلخل شدن آن را بررسی کنند.

كالسيتونين چيست؟

calcitonin (با نام‌هاي تجاري: calcimar, miacalcin) هورموني است كه به پيشگيري از بين رفتن مجدد استخوان و كاهش درد در افراد مبتلا به پوكي استخوان كمك مي‌كند.
این دارو به صورت تزریقی یا اسپری بینی مصرف می‌شود و شایع‌ترن عارضه جانبی آن تهوع است.

ايباندرونيت سديم چيست؟

Ibandronate sodium (نام تجاری Boniva) داروي جديدي است كه فقط يكبار در ماه بكار مي‌رود. اين دارو هورمون نيست، اما بطور تدريجي از بين رفتن استخوان را كم و تراكم استخوان را زياد مي‌كند. عوارض جانبی این دارو شامل ناراحتي معده، سوزش معده(قلب)، حالت تهوع و اسهال است.

آلندرونيت و ريسدرونيت چيست؟

داروهای Alendronaten (نام تجاري:fosamax) و risdronate (نام تجاري:actonel) اين داروها هورمون نيستند اما براي كمك به پيشگيري و درمان پوكي استخوان استفاده مي‌شوند. انها داروهايي هستند كه به كاهش خطر شكستگي استخوان و كاهش سرعت از بين رفتن استخوان كمك مي‌كنند. شایع‌ترین اثر جانبی آنها شامل ناراحتي معده است.

ريلوكسيفين چيست؟

Reloxifene (نام تجاري:eviste ) دارويي است که براي پيشگيري و درمان پوكي استخوان با افزايش تراكم استخوان استفاده مي‌شود.

اين دارو هورمون نيست اما برخي از تاثيرات آن به تقليد از هورمون جنسي استروژن است. گرماي ناگهاني بدن و خطر لخته شدن خون از عوارض جانبي اين دارو است.

تریپاراتید چیست؟

Teriparatide (نام تجاري :forteo ) تری‌پاراتید یک هورمون مصنوعی تزریقی جدید است كه براي درمان پوكي استخوان يكبار در روز استفاده مي شود. اين دارو سبب رشد استخوان جديد مي‌شود. عوارض جانبي آن حالت تهوع ، سرگيجه و گرفتگي عضلات ران است.

چه مقدار كلسيم نياز دارم؟

شما قبل از يائسگي هر روز به 1000 ميلي گرم كلسيم نياز داريد. بعد از يائسگي اگر استروژن مصرف مي‌كنيد هر روز به 1000 ميلي گرم كلسيم نياز داريد. اگر استروژن مصرف نمي‌كنيد هر روز به 1500 ميلي گرم كلسيم نياز داريد.

معمولا بزرگترين حجم گرفتن كلسيم از غذا است. منابع خوب كلسيم، فرآورده‌هاي لبني بدون چربي و كم چرب هستند. از ديگر منابع كلسيم شامل باقلا خشكيده، ماهي ريز(ساردين) و كلم بروكلي است.

در هر يك از موارد ذيل در حدود 300 ميلي گرم كلسيم وجود دارد:

يك فنجان شير يا ماست،2 پيمانه كلم بروكلي، يا 6 تا 7 ماهي ريز (ساردين).

اگرشما با خوردن غذا كلسيم كافي را نگيريد. ممكن است پزشك به شما قرص كلسيم پيشنهاد كند. آن را در بين وعده هاي غذايي يا با شير مصرف كنيد. ويتامين D و لاكتوز (قند طبيعي شير) به بدن شما در جذب كلسيم كمك مي‌كند.

روش‌هاي قوي نگه داشتن استخوان‌ها

ورزش


رژیم غذایی متعادل که دست كم روزانه حاوی 1000 ميلي گرم كلسيم باشد.


ترك سيگار. كشيدن سيگار باعث تشديد پوكي استخوان مي‌شود.


با پزشك خود در مورد "درمان جایگزینی هورمونی" یا HRT پس از یائسگی و
يا داروهاي پيشگيري و درمان ‌کننده پوكي استخوان مشورت کنید.

[korosh-8020]

ورزش و پوكي استخوان


بيماری- حمزه بهارلوئي*:

استخوان بافتي زنده و منحصر به فرد است و مي‌تواند در خود تغيير ايجاد كند.
تراكم و ساختار داخلي استخوان با توجه به ميزان فعاليت بدني، استرس‌هاي وارده از طرف تاندون و عضلات، رژيم غذايي و وضعيت سلامت ما تغيير مي‌كند. پوكي استخوان يك بيماري پيش‌رونده اسكلتي است كه در آن تراكم استخوان كاهش مي‌يابد، بافت آن رو به نابودي مي‌رود و در نتيجه استخوان مستعد شكستگي مي‌شود.
پوكي استخوان رابطه بسيار نزديكي با افزايش سن دارد. جمعيت جهان و همچنين اميد به زندگي در حال افزايش است. از سوي ديگر سطح كيفي زندگي و استقلال افراد در بزرگسالي نيز رو به رشد است. در نتيجه پوكي استخوان مشكل مهمي براي جوامع هم از نظر فردي و هم از نظر هزينه‌هاي وارد بر سرويس سلامت كشور خواهد بود.
پوكي استخوان اغلب بيماري خاموش خوانده مي‌شود؛ زيرا كاهش تراكم استخوان هيچ علامت و نشانه‌اي ندارد و تنها زماني فرد به بيماري خود پي مي‌برد كه دچار شكستگي شود.اطلاعات و فرضيه‌هاي موجود، بيانگراين است كه در حال حاضر پيشگيري بهترين درمان پوكي استخوان است. ورزش دو نقش مهم در پيشگيري از شكستگي‌ها دارد؛ اولا به افزايش تراكم استخوان كمك مي‌كند، ثانيا با افزايش قدرت و هماهنگي عضلات باعث بهبود نقش حمايتي آنها مي‌شود.
ساختار استخوان براي تحمل وزن و فشار طراحي شده است و زماني در بهترين وضعيت سلامت خود قرار مي‌گيرد كه اين وظيفه را انجام دهد. بي‌حركتي يكي از عوامل خطر‌ساز در پوكي استخوان است. هر هفته بي‌حركتي برابر با يك درصد كاهش تراكم استخوان است كه البته باانجام فعاليت‌هاي بدني مي‌توان اين كاهش را تا حدودي جبران كرد. ورزش‌هاي با تحمل وزن نقش مهمي در پيشگيري از پوكي استخوان دارند. اعمال فشار به استخوان‌ها با وزنه و يا وزن بدن باعث تحريك سلول‌هاي استخواني، حفظ ميزان تراكم ماده معدني استخوان و احتمالا افزايش آن مي‌شود.
با افزايش ميزان فشار فعاليت سلول‌ها بيشتر مي‌شود. ورزش‌هايي مانند دويدن آرام و ورزش‌هاي هوازي كه مدت تماس پا با زمين بيشتر است، نسبت به ورزش‌هايي مانند پريدن و دويدن سريع نقش بيشتري در پيشگيري از پوكي استخوان دارند.
افراد با سابقه شكستگي به‌علت پوكي استخوان و آنهايي كه تراكم استخوان آنها به ميزان زيادي كاهش پيدا كرده است، بايد بيشتر در انجام تمرينات ورزشي دقت كنند.
ورزش‌هاي همراه با تحمل فشار بيش از اندازه روي استخوان و تمرينات كششي شديد مانند خم شدن بيش از اندازه به جلو ممكن است براي آنها خطرناك باشد و حتي باعث شكستگي‌هاي بيشتر شود.
در چنين شرايطي بهتر است تمرينات قدرتي ملايم جايگزين ورزش‌هاي خطرناك شود.
درصورتي كه به پوكي استخوان مبتلا هستيد، براي پيشگيري از شكستگي در هنگام ورزش به نكات زير توجه كنيد.
1- از انجام ورزش‌هاي با شدت و حجم بالا بپرهيزيد. تمرينات بايد براساس شدت پوكي استخوان تعيين و با مقاومت و فشار كم آغاز شوند. نرمش‌هاي مختلف را تنها يك ست (تعداد معين تكرار يك حركت) انجام دهيد. شدت تمرينات را براي 6 تا 8 هفته ثابت نگه داريد.
2- شدت و حجم تمرينات را به‌تدريج افزايش دهيد تا در نهايت به 3 تا 4 ست با شدت متوسط برسد.
3- از انجام ورزش‌هايي با فشار زياد مانند پريدن روي دو پا يا يك پا پرهيز كنيد. تمريناتي مانند بالا و پايين رفتن از پله براي شما مناسب‌تر است و اگر اين تمرينات را با قرار دادن وزنه‌اي در دست انجام دهيد، تاثيرات بيشتري خواهد داشت.
4- حركات سريع در ستون مهره‌ها و اندام‌ها، فشار زيادي بر استخوان‌ها وارد مي‌كند و نبايد اين حركات را انجام داد.
5- خم كردن تنه همراه با چرخش در دامنه انتهايي، فشار زيادي را بر قسمت جلويي مهره‌ها وارد مي‌كند و ممكن است باعث شكستگي گوه‌اي شكل آنها و كاهش قد شود. تمرين سفت كردن شكم مفيدتر از تمريناتي است كه با خم شدن به جلو همراه است.
6- در حالت ايستاده، حركاتي را كه با چرخش پا همراه است، انجام ندهيد. اين كار به‌ويژه براي آنهايي كه در قسمت بالايي استخوان ران دچار پوكي شده اند، خطرناك است.
7- براي پيشگيري از بر هم خوردن تعادل و زمين خوردن، از يك سطح با ثبات براي انجام تمرينات استفاده كنيد. چنانچه تعادل مناسبي نداريد يا چندين بار زمين خورده‌ايد، بهتر است تمرينات را در وضعيت نشسته انجام دهيد.

[korosh-8020]

پوكي‌ استخوان‌ osteoporosis

شرح بيماري
پوكي‌ استخوان‌ كاهش‌ تراكم‌ و قدرت‌ طبيعي‌ استخوان‌ كه‌ منجر به‌ سستي‌ استخوان‌ و مستعدشدن‌ آن‌ براي‌ شكستگي‌ مي‌شود. اين‌ عارضه‌ بيشتر در خانم‌هاي‌ يائسه‌ ديده‌ مي‌شود.

علايم‌ شايع‌

مراحل‌ اوليه‌:
كمردرد
بدون‌ علامت‌ (اغلب‌)
مراحل‌ پيشرفته‌:
درد ناگهاني‌ پشت‌ همراه‌ به‌ يك‌ صداي‌ خردشدگي‌ كه‌ نشانه‌ بروز شكستگي‌ مهره‌هاست‌.
تغيير شكل‌ ستون‌ فقرات‌ به‌ صورت‌ قوز كردن‌
كاهش‌ قد
بروز شكستگي‌ با ضربه‌ خفيف‌، به‌ ويژه‌ در ناحيه‌ استخوان‌ ران‌ و بازو


علل‌

از دست‌ رفتن‌ ساختار و قدرت‌ استخواني‌، عوامل‌ اين‌ عارضه‌ عبارتند از:
كمبود طولاني‌ مدت‌ كلسيم‌ و پروتئين‌ در رژيم‌ غذايي‌
سطح‌ پايين‌ استروژن‌ پس‌ از يائسگي‌
كاهش‌ فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري با افزايش‌ سن‌
استعمال‌ دخانيات‌ (احتمالاً)
مصرف‌ داروهاي‌ استروييد (كورتوني‌)
بيماري‌هاي‌ مزمن‌ از جمله‌ اعتياد به‌ الكل‌
كمبود ويتامين‌ها (به‌ ويژه‌ ويتامين‌ ـ ث‌)
پركاري‌ تيروييد
سرطان‌
زمينه‌ ژنتيكي‌ مساعد


عوامل تشديد كننده بيماري
جراحي‌ برداشت‌ تخمدان‌ها
اشعه‌درماني‌ براي‌ سرطان‌ تخمدان‌
فقر تغذيه‌اي‌، به‌ خصوص‌ كمبود كلسيم‌ و پروتئين‌ رژيم‌ غذايي‌
نوع‌ ساختار بدن‌. خانم‌هاي‌ لاغر با استخوانبندي‌ كوچك‌ نسبت‌ به‌ اين‌ عارضه‌ مستعدترند.
سابقه‌ خانوادگي‌ پوكي‌ استخوان‌
استعمال‌ دخانيات‌
مصرف‌ الكل‌
مصرف‌ داروهاي‌ تيروييد


پيشگيري

شروع‌ درمان‌ جايگزيني‌ هورموني‌ با بروز يائسگي‌ در خانم‌ها
مصرف‌ مقادير كافي‌ كلسيم‌ تا 1500 ميلي‌گرم‌ در روز با مصرف‌ شير و فرآورده‌هاي‌ لبني‌ يا مكمل‌هاي‌ كلسيم‌
ورزش‌ منظم‌ نظير پياده‌روي‌ تُند كه‌ در پيشگيري‌ از پوكي‌ استخوان‌ بهتر از شناست‌.
در مورد مصرف‌ استروژن‌، كلسيم‌ و فلوريد پس‌ از بروز يائسگي‌ يا برداشت‌ تخمدان‌ها با جراحي‌ با پزشك‌ مشورت‌ شود.
اجتناب‌ از عوامل تشديد كننده بيماري ذكر شده‌ در بالا تا حدامكان‌


عواقب‌ مورد انتظار

با رژيم‌ غذايي‌ مناسب‌، مكمل‌هاي‌ كلسيم‌ و فلوريد، ويتامين‌ ـ د، ورزش‌ و استروژن‌ مي‌توان‌ سير پوكي‌ استخوان‌ را متوقف‌ كرده‌ و احتمالاً روند آن‌ را در جهت‌ رسيدن‌ به‌ حالت‌ طبيعي‌ معكوس‌ كرد. شكستگي‌هاي‌ عارض‌ شده‌، با درمان‌ قابل‌ علاج‌ است‌.


عوارض‌ احتمالي

افتادن‌ كه‌ باعث‌ شكستگي‌، به‌ خصوص‌ شكستگي‌ استخوان‌ ران‌ يا ستون‌ فقرات‌، مي‌گردد. گاهي‌ شكستگي‌ به‌ طور خودبه‌خود و بدون‌ ضربه‌ يا افتادن‌ اتفاق‌ مي‌افتد.
درد شديد و ناتوان‌كننده‌

درمان‌


اصول‌ كلي‌
- بررسي‌هاي‌ پزشكي‌ شامل‌ راديوگرافي‌ و تراكم‌ نسبي‌ استخوان‌ها مي‌باشد.
- درمان‌ با هدف‌ تخفيف‌ درد و پيشگيري‌ از بروز شكستگي‌ و گاهي‌، بازسازي‌ ساختار استخوان‌ها انجام‌ مي‌شود.
- دوري‌ از هر موقعيتي‌ كه‌ ممكن‌ است‌ منجر به‌ آسيب‌ديدگي‌ گردد. از راه‌ رفتن‌ در خيابان‌هاي‌ يخ‌زده‌ يا برروي‌ سطوح‌ خيس‌ يا لغزنده‌ خودداري‌ كنيد. هنگام‌ بالا يا پايين‌ رفتن‌ از پلكان‌، نرده‌هاي‌ پلكان‌ را بگيريد و قبل‌ از آن‌ اطمينان‌ حاصل‌ كنيد كه‌ نرده‌ها به‌ اندازه‌ كافي‌ محكم‌ باشند.
- در صورت‌ تجويز استروژن‌، براي‌ معاينه‌ لگني‌ و انجام‌ پاپ‌ اسمير به‌ طور منظم‌ به‌ پزشك‌ مراجعه‌ كنيد. ماهي‌ يك‌ بار پستان‌ها را از نظر وجود توده‌ بررسي‌ كنيد. هرگونه‌ خونريزي‌ يا ترشح‌ مهبلي‌ را به‌ پزشك‌ گزارش‌ دهيد.
- از كمپرس‌ گرم‌ يا سرد به‌ هر شكل‌ براي‌ تخفيف‌ درد استفاده‌ كنيد.
- براي‌ خوابيدن‌ از تشك‌ سفت‌ استفاده‌ كنيد.
- در صورت‌ صلاحديد پزشك‌ از كمربند طبي‌ استفاده‌ كنيد؛ وضعيت‌ صحيح‌ بدن‌ را حفظ‌ كند.
- از مصرف‌ داروهاي‌ مؤثر بر هوشياري‌ نظير داروهاي‌ خواب‌آور و آرامبخش‌ها، كه‌ ممكن‌ است‌ باعث‌ افتادن‌ و بروز شكستگي‌ گردند، خودداري‌ كنيد.


داروها

براي‌ درد خفيف‌، مصرف‌ داروهاي‌ بدون‌ نسخه‌ نظير استامينوفن‌ ممكن‌ است‌ كافي‌ باشد.
مكمل‌هاي‌ كلسيم‌ و ويتامين‌ ـ د، درمان‌ جايگزين‌ هورموني‌ يا فلوريد ممكن‌ است‌ تجويز شود.
ساير داروهايي‌ كه‌ روند تحليل‌ رفتن‌ استخوان‌ را كُند كرده‌ يا رشد استخوان‌ را افزايش‌ مي‌دهند نيز ممكن‌ است‌ تجويز شوند.


فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري

ضمن‌ حفظ‌ فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري طبيعي‌ خود از موقعيت‌هايي‌ كه‌ با خطر افتادن‌ همراهند، اجتناب‌ كنيد. ورزش‌، به‌ خصوص‌ ورزش‌هاي‌ تحمل‌كننده‌ وزن‌ نظير پياده‌روي‌ يا دويدن‌ براي‌ حفظ‌ قدرت‌ استخواني‌ توصيه‌ مي‌شود.


رژيم‌ غذايي

از يك‌ رژيم‌ عادي‌ متعادل‌ حاوي‌ مقادير بالاي‌ پروتئين‌، كلسيم‌ و ويتامين‌ ـ د استفاده‌ كنيد؛ در صورت‌ داشتن‌ اضافه‌ وزن‌ از يك‌ رژيم‌ لاغري‌ استفاده‌ كنيد.

درچه شرايطي بايد به پزشك مراجعه نمود؟

اگر شما يا يكي‌ از اعضاي‌ خانواده‌تان داراي‌ علايم‌ پوكي‌ استخوان‌ باشيد.
بروز درد به‌ ويژه‌ پس‌ از ضربه‌
اگر دچار علايم جديد و غيرقابل توجيه نظير خونريزي‌ مهبلي شده ايد داروهاي‌ تجويز ممكن‌ است‌ با عوارض‌ جانبي‌ همراه‌ باشند.

[korosh-8020]

راهنماي تغذيه مناسب در پوکي استخوان

http://www.iranmania.com/nutrition/nutrition/images/brittle-bone.jpg

راهنماي تغذيه مناسب در پوکي استخوان
کلسيم و ويتامين دي از مهم ترين مواد موجود در بدن مي باشند . براي داشتن استخوانهاي قوي بايد کلسيم و ويتامين دي کافي در بدن وجود داشته باشد . به غير از اين ، مواد فوق را براي سلامت قلب ، ماهيچه ها ، اعصاب و براي اين که خونريزي از زخمهايمان بند بيايد نياز داريد ، البته ما روزانه مقداري از کلسيم بدنمان را از راه مواد دفعي بدن مثل عرق ، ادرار و مدفوع ، پوسته هايي که
بطور طبيعي از پوستمان مي ريزد ، ناخنها و موهايمان ،‌از دست مي دهيم . بنابراين مخصوصاً براي جلوگيري از پوکي استخوان بايد در مواد غذايي که مصرف مي کنيم ، کلسيم کافي وجود داشته باشد ( پروتئين ، منيزيوم ، روي ، ويتامين آ و ويتامين ث همه براي سلامت استخوان ضروري اند )
ميزان کلسيم مورد نياز افراد :
از 11تا 24 سالگي 1200-500 ميلي گرم
از 25 تا 49 سالگي ( شامل زنان غير يائسه 1000 ميلي گرم )
از 50 تا 64 سالگي ( شامل زنان يائسه 1500 - 1000 ميلي گرم)‌
در بعد از 65 سالگي 1500ميلي گرم
زنان باردار يا شيرده 1500 - 1200 ميلي گرم
بهترين راه به دست آوردن کلسيم ، خوردن غذاهاي پرکلسيم است مانند: لبنيات : شير ،‌ پنير و ماست ( انواع کم چربي را انتخاب کنيد و نگران نباشيد که کلسيم کمتري را به دست مي آوريد ، زيرا کلسيم اين غذاها همراه چربي آنها نيست )‌. اگر نمي توانيد شير را تحمل کنيد ، ماست و‌ پنير جايگزينهاي خوبي هستند .
ماهيهاي نرم استخوان : نظير ماهي آزاد ، ساردين ، کيلکا
سبزي هاي تازه ، خشکبار ، حبوبات ، سويا
بدانيد که اگر کسي در نيمه اول زندگي ، کلسيم ، خوب مصرف نکند، به سختي مي تواند آنرا در نيمه دوم زندگي جبران کند .
اگر بخواهيم به شما با توجه به سنتان توصيه کنيم لازم است بگوييم:‌
10 تا 20 سالگي : بانک استخوانتان را با ذخيره ي کلسيم سرشار کنيد . به نظر مي رسد استخوانهاي نوجوانان براي جذب کلسيم ساخته شده است . استخوانهاي نوجوانها براي آن است که کلسيم را جذب کنند و از آن استفاده کنند . در استخوانها ، ابتدا داربستهايي از پروتئين به طور ميکروسکوپي ساخته مي شود و بعد اين داربستها به وسيله کلسيم ، پر و انباشته مي شود . بدين ترتيب استخوانهاي متراکم ما ساخته مي شود . در اين سال ها براي ساختن استخوانهاي قوي به حداقل 1200 ميلي گرم کلسيم نياز داريد . سعي کنيد به جاي انواع و اقسام نوشابه ها ، ( روزانه 3 ليوان ) شير بنوشيد . همچنين از منابع ديگري که کلسيم دارند مثل ماست ، پنير ، سبزي ها با برگ سبز تيره زياد مصرف کنيد . دوشيزه ها بايد بدانند که داشتن قاعدگي هاي منظم براي جلوگيري از پوکي استخوان مهم است . اگر شما 16 ساله ايد و هنوز قاعده نشده ايد يا قاعدگي شما نامنظم است به پزشک مراجعه کنيد .

20 تا 35 سالگي : گرچه در اين سالها به راحتي استخوان ساخته نمي شود ، ولي استخوانهاي شما در همين سن به حداکثر قدرت خود خواهند رسيد . مهم است که در اين سالها ورزش کنيد و دريافت کلسيم کافي داشته باشيد . شما تقريباً روزانه به 1200 ميلي گرم کلسيم نياز داريد . شرکت در ورزشهايي که در آن ها پاهايتان وزن شما را تحمل مي کنند شما را در ساختن استخوانهاي محکمتر کمک مي کند .

http://www.iranmania.com/nutrition/nutrition/images/cheese_milk.jpg

35 تا 50 سالگي : ممکن است به تدريج شروع به از دست دادن استخوانهايتان کرده باشيد . در چنين مرحله اي از زندگي دريافت مقدار کلسيم کافي ( 1000 ميلي گرم) و ورزش براي در حداقل نگه داشتن سطح کاهش قدرت استخوان ضروري است . بيشتر زنان در 55-42 سالگي يائسه مي شوند . اگر قبل از اين سنين قاعدگي شما نامنظم شده يا علائمي از يائسگي داريد ، در رابطه با پوکي استخوان نيز با پزشکتان مشورت کنيد . در ضمن شايد لازم باشد در مورد روشهاي سنجش تراکم استخوان که مقدار پوکي آن را نشان مي دهند ، از پزشکتان سئوال کنيد .

بالاي 50 سال : زناني که وارد مرحله يائسگي شده اند ، ممکن است سالانه 1 تا 6 قسمت از صد قسمت قدرت استخوانشان را از دست بدهند . از پزشکتان سئوال کنيد ؛
آيا براي جلوگيري از پوکي استخوان و کمتر شدن بيماري نياز به دارو داريد يا نه؟ چه نوع داروهايي براي شما مي تواند مناسب باشد ؟
دريافت مقدار کلسيم کافي و ورزش هنوز مهم اند . شما بايد حداقل 1000 ميلي گرم کلسيم دريافت کنيد . بايد سعي کنيد به اندازه ي کافي در معرض نور آفتاب باشيد تا ويتامين دي لازم را دريافت کنيد . حداقل 20 دقيقه در روز و سه بار در هفته پياده روي داشته باشيد . بعضي افراد به داروهاي داراي کلسيم نياز دارند که در اين باره مي توانيد با پزشکتان مشورت کنيد .
ويتامين دي : چرا ما به ويتامين دي نياز داريم ؟ ويتامين دي در برابر جذب کلسيم مثل کليد دري قفل شده اثر مي کند . ويتامين دي مثل کليدي است که در قفل شده ي روده ها را به طرف جريان خون باز مي کند و اجازه مي دهد کلسيم جذب شده از مواد خوراکي ، از روده ها وارد جريان خون شده به وسيله ي آن به جاهاي لازم مثل استخوانها برسد . ويتامين دي همچنين روي کليه ها اثر مي کند و مانع دفع کلسيم از راه ادرار مي شود . ويتامين دي در پوست بر اثر تابش آفتاب ساخته مي شود . ميزان ويتامين دي ساخته شده در پوست ، در اوقات مختلف روز ، فصول مختلف ، نواحي مختلف دنيا و نوع رنگ پوست فرد فرق مي کند . معمولاً اگر صورت و دستها ، روزانه ۱۵ دقيقه در مقابل نور آفتاب قرار بگيرند ( به شرطي که کرم ضد آفتاب روي پوست نباشد ) ويتامين دي لازم براي بدن فراهم مي شود .
نور آفتاب بايد مستقيم به پوست بتابد . شيشه پنجره ها و لباسها و آلودگي هوا مانع از اثر نور آفتاب براي ساختن ويتامين دي مي شوند . هر چه پوست بدن روشنتر باشد ويتامين دي بيشتري ساخته مي شود . بعضي از غذاها که ويتامين دي زيادي دارند عبارتند از زرده تخم مرغ ، ماهي هاي روغن دار ، ماهيهاي آب شور ، جگر و غلات طبيعي . در زمستانها وقتي فرد نتواند از خانه خارج شود و در معرض نور آفتاب قرار بگيرد ، ويتامين دي کمتري در بدن ساخته مي شود . همچنين با افزايش سن ، توانايي پوست براي ساختن ويتامين دي کاهش مي يابد . بنابراين شايد افراد مسن نياز داشته باشند که از دارو براي به دست آوردن ويتامين دي استفاده کنند . در اين باره با پزشکتان مشورت کنيد .
چربي و روغنها : استفاده روزانه از 2 قاشق مرباخوري ( 10 گرم ) روغن گياهي ،‌( آفتابگران ، ذرت ، زيتون ، کنگر و دانه ي شلغم ) که گرم نشده باشد ( روغني که در سالاد استفاده مي شود ) . البته روغنها بايد کيفيتي مناسب داشته باشند . براي آماده سازي غذا بيش از 2 قاشق مرباخوري روغن آشپزي ( روغن زيتون يا روغن بادام زميني ) استفاده نکنيد . روزانه بيش از 2 قاشق مرباخوري کره يا مارگارين روي نان صبحانه خود نماليد . روزانه بيش از يک وعده غذاي چرب و خيلي سرخ شده مثل سيب زميني سرخ شده ، سوسيس ، سسها ، کيکها و شکلاتها مصرف نکنيد .
گوشت ، ماهي ، تخم مرغ : سعي کنيد درهفته 4-2 بار ،‌ قطعه اي گوشت در غذايتان باشد ( هر قطعه گوشت معادل 120-80 گرم است ) . بيشتر از آن لازم نيست و کمترش هم ايرادي ندارد . از امعا و احشاي حيوانات ( دل ، جگر ، قلوه ، سيرابي و کله پاچه ) بيش از يکبار در ماه ( 120 -80 گرم ) استفاده نکنيد . کمتر از آن ايرادي ندارد .
استفاده از 1-1 قسمت ماهي در هفته را در برنامه ي غذايي تان بگنجانيد ( در هر قسمت 120-100 گرم ) در هفته 3-1 عدد تخم مرغ بخوريد چنان که مي دانيد تخم مرغ در خيلي از مواد غذايي مثل کيکها ،‌ نان شيريني ها ، کرمها و سسها وجود دارد .

شيريني ها :شيريني ها را به مقدار متعادل مصرف کنيد . خيلي از آنها در خود چربي دارند . چنانچه بعد از غذا از ، دسر استفاده مي کنيد ، تکه اي کوچک بخوريد . از دسرهايي استفاده کنيد که منبع خوب کلسيم اند مثل شير يا ماست . حبوبات : سعي کنيد درهفته 2-1 وعده عدس ، نخود و لوبيا قرمز بخوريد . يک وعده حبوبات به اندازه ي 120-100 گرم است .

http://www.iranmania.com/nutrition/nutrition/images/abmiveh3.jpg

ترکيبات غلات و سيب زميني : روازنه حداقل سه وعده از ترکيباتي بخوريد که قند طبيعي زيادي دارند . نان ، سيب زميني ، برنج ، غلات و ماکاروني غذاهايي هستند که قند طبيعي زيادي دارند . اين که روزانه چه مقدار از آنها استفاده کنيد ، بسته به فعاليت بدني روزانه ي شما دارد .

شير و فرآورده هاي آن : نوجوانان و بزرگسالان تا 24 سال و زنان شيرده بايد 4-3 وعده ( هر وعده معادل يک ليوان ) در روز شير بخورند . اگر شير را تحمل نمي کنيد ، ماست و پنير جايگزين هاي خوبي اند . پياله اي ماست و دو قطعه پنير ( اندازه دو قوطي کبريت) تقريباً معادل يک ليوان شير ، کلسيم دارند .
ميوه ها : اگر يک عدد سيب ، يک عدد موز ، يک بشقاب از ميوه هايي مانند توت يا انگور را يک وعده ميوه حساب کنيم بايد روزانه 2-3 وعده ميوه مصرف کرد . ميوه هاي خام بهترند.
سبزي ها : يک وعده از سبزي ها ، به اندازه ي 100 گرم سبزي خام يا 200-150 گرم سبزي پخته ،‌50 گرم کاهو يا 100 گرم سالاد مخلوط است . سعي کنيد روزانه 4-3 وعده سبزي بخوريد و حداقل يکي از اين وعده ها به صورت خام باشد .
نوشيدني ها : روزانه حداقل حدود 1.5 ليتر مايعات بنوشيد ( 7-6 ليوان )‌ . ترجيحاًُ از نوشابه هاي غيرشيرين استفاده کنيد . قهوه ، چاي ، چاي سياه و نوشابه هاي کولا را خيلي نخوريد . آب معدني چنانچه از کلسيم غني باشد نوشابه ي خوبي است.
به طور خلاصه :
1 - روزانه 4-3 قسمت شير يا فراورده هاي آن را بخوريد .
2 - گوشت زياد نخوريد .
3- هرگز الکل مصرف نکنيد . ( الکل دفع کلسيم را از بدن زياد مي کند )
4 - نمک ، زياد مصرف نکنيد .
در ايران تحقيقات نشان داده است که مردم معمولاً روزانه کمتر از 800 ميلي گرم کلسيم مصرف ميکنند . دخترها حتي کمتر از پسرها کلسيم مصرف مي کنند . پس حتماً به مصرف کلسيم و ويتامين دي در غذايتان دقت کنيد . اگر خانمي يائسه ايد و براي درمان پوکي استخوان ، از داروي خاصي استفاده مي کنيد ، بدانيد که اگر کلسيم کافي نخوريد ، اين داروها هيچ فايده اي ندارند ، زيرا ماده ي اصلي در بدنتان وجود ندارد که اين داروها کمک کنند که استخوان با آن ساخته شود يا از تخريب استخوان جلوگيري کنند .

[korosh-8020]

داروی پوکی استخوان ، ماهی یکبار

جام جم آنلاین: افرادی که مبتلا به پوکی استخوان هستند اکنون می توانند بجای مصرف داروی روزانه یا هفتگی ، ماهی یکبار دارو بخورند.
نحوه عملکرد این قرص مانند سایر بی فسفونات های موجود است که به بدن در استخوان سازی مجدد کمک می کند.
به گزارش بی بی سی نتایج تحقیقات نشان می دهد نیمی از بیماران که بطور هفتگی بی فسفونات دریافت می کردند تا پایان سال اول مصرف قرص را متوقف می کنند.
بسیاری از آنها به دلیل اینکه نشانه های بیماری را تا چند سالی ندارند به درمان ادامه نمی دهند و در نتیجه اثرات سودمند دارورا بر استخوان هایشان حس نمی کنند.
بسیاری از افراد بویژه زنان در معرض ابتلا به پوکی استخوان قرار دارند زیرا استخوان های کوچکتر و شکننده تری دارند.
این وضع با یائسگی که طی آن بدن هورمون استروژن (هورمونی که برای رشد مناسب استخوان ضروری است) تولید نمی کند پیچیده تر می شود و بدلیل روند طبیعی پیری احتمال پوکی استخوان با بالا رفتن سن افزایش می یابد.
در حال حاضر درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد اما تعدای از داروها هستند که به حفظ تراکم استخوان کمک می کنند و مانع شکستگی آن می شوند.
این داروها شامل بی فسفونات ها ، مکمل های کلسیم و ویتامین D ، داروهای هورمونی ، و غیره هستند.




تهیه و تنظیم : گروه اینترنتی نیک صالحی (http://www.niksalehi.com/)

[korosh-8020]

افزایش پوکی استخوان در دختران جوان



نارسایی های اسکلتی و رشد ناکافی دختران جوان را تهدید می کند
چاقی ناشی از بی تحرکی، نارسایی های اسکلتی و عدم رشد کافی، دختران جوان ایرانی را به شدت تهدید می کند.
به گزارش خبرگزاری مهر، دکتر شهلا چایچیان عضو کمیته علمی هفتمین کنگره بین المللی بیماریهای زنان و مامایی ایران در آستانه برگزاری این کنگره (22 و 18 آبان ماه جاری) با اعلام خبر فوق گفت: دختران ایرانی به دلیل کوچک بودن مدارس، عدم فضای مناسب جهت پیاده روی در خیابانها، آلودگی هوا، استفاده بیش از حد از غذاهای آماده و روش نامناسب زندگی، از همان ابتدای عمر برای پوکی استخوانها مستعد می شوند و در آینده زندگی خود با کاهش رشد، مشکلات هورمونی و چاقی روبرو شده که خود این مشکلات باعث عوارض دیگری شامل از دست دادن زیبایی (رشد موهای زائد در صورت)، کاهش قدرت باروری و احتمال ابتلا به بیماری های عروقی از جمله فشار خون و دیابت و انواع سرطانها در سنین پایین تر می شود.
وی افزود: متاسفانه در حال حاضر جامعه ما از بیماری های ناشی از تمدن و پیشرفت تکنولوژی بیش از هر چیز دیگر آن بهره مند شده و به عنوان مثال دختران ایرانی که امروزه به صورت وسیع از رایانه و اینترنت استفاده می کنند به دلیل عدم تحرک کافی و استراحت در هنگام کار با رایانه دچار مشکلات اسکلتی و همین طور چاقی می شوند.
چایچیان یکی از مشکلات دیگر بانوان را استفاده از سیگار عنوان کرد و گفت: مصرف سیگار سن یائسگی را که مرز بین جوانی و پیری به حساب می آید به جلو می اندازد که یکی از علل آن تحت تاثیر قرار گرفتن عروق تخمدانها می باشد و قابل ذکر است سیگار خود عاملی جهت ابتلا به پوکی استخوانها نیز می باشد.
وی خاطر نشان کرد: در هفتمین کنگره بین المللی بیماریهای زنان و مامایی ایران که از 18 تا 22 آبان ماه سال جاری در مرکز همایش های رازی تهران برگزار می شود، متخصصان زنان و مامایی از سراسر کشور در کنار میهمانانی از سایر کشورهای جهان به بحث و تبادل نظر پیرامون آخرین روش های درمانی دارویی و جراحی در رشته زنان و مامایی و بررسی آینده مامایی و بحث نانوتکنولوژی ، مهندسی ژنتیک و استفاده از نانو ذرات در تشخیص زودرس بیماری های زنان و جنین و مادران در دوران بارداری و همچنین ریز داروها در درمان بیماری های شایع زنان خواهند پرداخت.

[korosh-8020]

پوکی استخوان: ایرانیان یا اروپاییان؟
ایرانیان ده سال زودتر از اروپائیان مبتلا به پوکی استخوان می شوند .ایرانیان به جهت نوع تغذیه مصرفی، وضعیت ورزش و تحرک ده سال زودتر از اروپائیان مبتلا به پوکی استخوان می شوند...



مطهره علامه ای درگفتگو با خبرنگارسلامت نیوز افزود: برپایه تحقیقات انجام شده دریافت کلسیم در ایران بسیارپائین است و شصت درصد میزان استاندار جهانی به صورت عمومی مصرف و تنها روزانه پانزده درصد از میزان استاندارد جهانی ویتامین d مصرف می شود.
وی با اشاره به اینکه سرانه مصرف منابع لبنی و غذاهای دریایی درخانواده ایرانی بسیار کم است بیان داشت: پوکی استخوان درایران همچون کشورهای اروپایی بیشتر دربین بانوان قابل مشاهده است که کاهش استروژن خون به علت یائسگی باعث کم شدن استحکام و حفظ استخوان بدن زنان می شود و بار بیماری پوکی استخوان را دربین این قشر افزایش داده است.
کارشناس اداره میانسالان وزارت بهداشت بیان داشت: پنجاه و هفت درصد از جمعیت بیست تا شصت و نه سال کشور به کمبود ویتامین d مبتلا هستند و چهل تا هشتاد درصد ازعموم جامعه با سنین مختلف و ازمناطق گوناگون ایران با این کمبود روبروهستند.
وی با بیان اینکه به مرحله قبل از پوکی استخوان قطعی مرحله کاهش توده استخوان گفته می شود اظهارداشت: سی و هفت درصد از زنان به پوکی استخوان مهره، چهل و هفت درصد به پوکی استخوان ران و نزدیک به لگن و چهل و یک درصد به پوکی استخوان قطعی مهره و سه ممیز شش درصد به پوکی استخوان قطعی ناحیه فمور مبتلا هستند.
وی با اعلام اینکه پوکی استخوان قطعی مهره در جمعیت مردان، ده درصد است تصریح کرد: درکشورهای اروپایی مردان دو برابر جمعیت زنان مبتلا به پوکی استخوان مهره می شوند که درایران این تفاوت زیادتر است.
کارشناس اداره میانسالان وزارت بهداشت، تغذیه، تحرک و استروژن را از عوامل موثر در بروز بیماری پوکی استخوان عنوان کرد و اظهارداشت: درحال حاضر تحقیقی در زمینه روند این بیماری درکشور سنجیده نشده است اما این درحالی که پیش بینی می شود بیماری پوکی استخوان رو به افزایش باشد.

[korosh-8020]

پوکي استخوان، بيماري خاموش قرن



جام جم آنلاين: پوکي استخوان که از بيماري هاي نوپديد و پيامد زندگي ماشيني هزاره سوم است، سازمان بهداشت جهاني را بر آن داشته است تا درباره گسترش روزافزون اين بيماري و تبديل آن به يک معضل بزرگ براي جوامع هشدار دهد.
http://www.jamejamonline.ir/Media/images/1387/07/29/100952194782.jpg
پوکي استخوان يا دراصطلاح پزشکان فرنگي استئوپروز از زمان شروع کاهش تراکم استخوان ها دربدن فرد مبتلا تا بروز اولين نشانه ها و علايم آن روندي تدريجي دارد و اين موضوع درکنار عوارض و هزينه هاي سنگيني که به مبتلايان، خانواده آنان و بطور کلي ارگان هاي بهداشتي و درماني جوامع تحميل مي کند سبب شده که از آن به عنوان بيماري خاموش قرن ياد شود.

استئوپروز از بيماري هاي بسيار خطرناک قرن محسوب مي شود که درصورت پيشرفت آن عوارض نامطلوبي چون شکستن سريع استخوان ها، زمين گير شدن فرد و در نهايت در مراحل بسيار پيشرفته و درگير کردن ديگر اعضا و ارگان هاي حياتي بدن حتي مرگ بيمار مبتلا را هم به دنبال خواهد داشت.

شدت گسترش و پيامدهاي نامطلوب بيماري به حدي است که روز بيستم اکتبر ميلادي مصادف با 29 مهرماه به عنوان روز جهاني پوکي استخوان نامگذاري شده است.

کارشناسان، شيوه و سبک زندگي مانند بي تحرکي و کم تحرکي، نرسيدن کلسيم و ويتامين D به اندازه کافي به بدن، افزايش استفاده مردم از موادي چون قهوه، دخانيات و مشروبات الکلي را از علل مهم بروز پوکي استخوان در انسان به عنوان ارمغان ناخوشايند زندگي پرهياهو و پيچيده ماشيني در دنياي امروز ذکر مي کنند.

اين کارشناسان و متخصصان مي گويند: هر چند با افزايش سن و شروع دوران ميان سالي و پيري روند کاهش تراکم استخوان در انسان ها شروع مي شود و موضوعي طبيعي است اما علل بروز بيماري پوکي استخوان در جهان امروز همان تعيير شيوه و سبک زندگي مي باشد.

به گفته آنان رشد طولي استخوان انسان ها بطور معمول از زمان کودکي تا سن 20 سالگي شروع و از آن به بعد متوقف مي شود اما مرحله تراکم استخوان هاي انسان از 20 سالگي تا 30 سالگي است و در اين دهه شتاب بيشتري مي يابد.

يک فوق تخصص متابوليسم در استان اردبيل مي گويد: از سن 30 سالگي به بعد هر سال يک تا پنج درصد از ميزان تراکم استخوان ها کاسته مي شود و اين روند از سن 50 سالگي شتاب بيشتري مي گيرد.

دکتر منوچهر ايرانپرور در همايش روز جهاني پوکي استخوان در سالن اجتماعات بيمارستان امام خميني (ره ) اردبيل افزود: از 50 تا 60 سالگي روند کاهش تراکم استخوان ها در بانوان بيشتر است و از اين سن به بعد مردان و زنان به يک اندازه تراکم استخوان خود را از دست مي دهند.

او گفت: چون هزينه هاي درمان بيماران مبتلا به استئوپروز بسيار سنگين است و از سويي اين بيماري دردها و گرفتاري هاي متعددي براي مبتلايان به دنبال دارد بايد براي پيشگيري از پوکي استخوان باتوجه به روند شديد گسترش آن در جامعه در دوران حاضر از همان سنين نوجواني براي حفاظت از استخوان ها
سرمايه گذاري شود اما اين موضوع نافي غربالگري و شناسايي اين بيماران و هزينه کردن براي درمان آنان نيست.

وي افزود: هزينه هاي سنگين درمان اين بيماري حتي براي کشورهاي داراي اقتصاد قوي و پيشرفته قابل تحمل نيست و به همين دليل بايد تمام پرستاران دانشجويان، پزشکان و پيراپزشکان براي به کارگيري راه هاي پيشگيري غير دارويي اين بيماري بيش از پيش تلاش نمايند.

دکتر ايرانپرور گفت: مردم اغلب زماني متوجه ابتلا به پوکي استخوان مي شوند که ديگر کار از کار گذشته است و بايد براي درمان آن سال ها وقت و مبالغ زيادي هزينه نمايند.

يک فوق تخصص روماتولوژي نيز در اين مراسم گفت: عواملي چون داروهاي تضعيف کننده سامانه ايمني بدن، داروهاي مدر، ابتلا افراد به بيماري هاي خوني مانند لفنوم ها، کمبود و يا نبود استروژن و مصرف داروهاي کوروتون دار مي توانند سبب بروز و يا تشديد پوکي استخوان در انسان ها شوند.

دکتر مارينا جستان مرني افزود: البته عامل وراثت و ژنتيک هم از علل مهم ابتلا به پوکي استخوان است و در کنار آن نرسيدن کلسيم و ويتامين D به اندازه کافي به بدن، مصرف الکل، دخانيات، قهوه و مهمتر از همه نبود ورزش هاي منظم و روزانه از علل اين بيماري محسوب مي شوند.

وي با اعلام اينکه پوکي استخوان بطور معمول داراي دردهاي مشخصي در بدن نيست، گفت: احساس درد و گرفتگي به ويژه در ستون فقرات ، مچ دست ، گردن فمور ، مهره هاي پشت ، خميدگي ستون فقرات و شکستگي ساده استخوان حتي براي مثال با بغل کردن يک کودک مي توانند از نشانه هاي ابتلا فرد به اين بيماري
باشند.

وي انجام ورزش به مدت دست کم 30 دقيقه در روز ، پياده روي منظم ، طناب بازي ، پيشگيري از کاهش وزن شديد به ويژه در افرادي که رژيم لاغري گرفته اند، ترک مصرف سيگار و دخانيات و افزايش مصرف مواد خوراکي حاوي کلسيم به ويژه انواع لبنيات و ماهي را از راه هاي پيشگيري و حتي درمان پوکي استخوان ذکر کرد.

به گفته او، اگر شکستگي هايي متعدد در مهره ها براثر اين بيماري روي دهد سبب کوتاه شدن قد فرد خواهد شد و در مواردي به سبب پايين آمدن ديافراگم احساس سيري زودرس، کم شدن حجم قفسه سينه و بروز تنگي نفس شود و نيز ممکن است به کليه و دستگاه مجاري ادرار نيز آسيب برساند که در صورت رسيدن به
مرحله بسيار خطرناک ديگر کاري از دست هيچ فردي براي درمان برنخواهد آمد.

وي يادآور شد که بيماري پوکي استخوان حتي در مراحلي که بيماري پيشرفت نسبي دارد از طريق روش هاي غير دارويي فوق الذکر و نيز مصرف و تجويز دارو هاي ويژه قابل درمان مي باشد.

دکتر جستان استفاده از سونوگرافي استخوان ، سي تي اسکن ، ام آر آي و سنجش تراکم استخوان را از روش هاي تشخيص بيماري پوکي استخوان ذکر کرد.

وي انجام روش هاي درماني غيردارويي را در کنار درمان دارويي بيماري پوکي استخوان ضروري دانست و گفت اگر درمان هاي دارويي بدون انجام ورزش ، مصرف لبنيات و کنار گذاشتن مصرف دخانيات ، الکل و قهوه باشد هيچگاه موثر نخواهد بود.

او گفت: فرهنگ سازي در زمينه افزايش آگاهي هاي مردم با راه هاي پيشگيري از ابتلا به پوکي استخوان ضرورت دارد و باتوجه به اينکه اين بيماري طي سال هاي متمادي در فرد ايجاد مي شود درمان آن نيز نياز به سپري شدن چندين سال زمان دارد.

آمار دقيقي از تعداد افراد مبتلا به پوکي استخوان (استئوپروز) در استان اردبيل در دست نيست اما زياد بودن تعداد افرادي که داراي نشانه هايي شبيه علايم بيماري پوکي استخوان هستند و نيز تعداد بيماراني که با اين علايم به متخصصان مراجعه مي کنند از ابتلا تعداد فراواني از جمعيت ميان سال و بزرگ سال در اين استان به پوکي استخوان حکايت مي کند.

[korosh-8020]

رژيم غذايي كاهش وزن و پوكي استخوان
يكي از مشكلات افراد چاق آن است كه آيا رژيم غذايي و محدوديت انرژي دريافتي موجب از دست رفتن بافت استخواني يا پوكي استخوان نمي‌شود، چراكه خيلي از افراد چاق بويژه خانم‌ها و آن هم پس از سن 50 سالگي به طور خود به خود از پوكي استخوان رنج مي‌برند و نگران آن مي‌باشند كه رژيم باعث تشديد اين مشكل نگردد.
مطالعات انجام شده نشان داده است چنان كه شما يك تغذيه كاملا متعادل را داشته باشيد با كاهش انرژي دريافتي از پوكي استخوان رنج نخواهيد برد. در اين مطالعه كه توسط دكتر ردمن و همكارانش در مجله آرشيو طب داخلي در ماه سپتامبر 2008 چاپ شده است كاهش وزن و كاهش بافت استخواني روي 46‌مرد و زن چاق كه روي 4 رژيم متفاوت غذايي قرار داشتند در مدت 6 ماه مورد بررسي قرار گرفت.
همه افراد شركت‌كننده ميزان توصيه شده ويتامين و املاح ازجمله كلسيم را طي اين مدت دريافت كردند. گروه كنترل، رژيم غذايي سالم بدون محدوديت انرژي را داشتند در حالي كه رژيم غذايي گروه دوم حاوي 25 درصد انرژي كمتر در مقايسه با انرژي سوخت و سازشان بود.
گروه سوم همين ميزان كاهش انرژي دريافتي را از تركيب ورزش و رژيم غذايي اعمال كردند و بالاخره گروه چهارم رژيم با كالري بسيار محدود كمتر از 1000 كيلوكالري در روز را داشتند، تا آنجا كه 15 درصد از وزنشان را از دست دادند.
براساس توصيه انجمن متخصصان قلب آمريكا، رژيم غذايي اين افراد حاوي 30‌درصد چربي، 15 درصد پروتئين و 55 درصد كربوهيدرات بود. ميزان تراكم استخواني و شاخص‌هاي خوني نشان‌دهنده تحليل و ايجاد بافت استخواني نيز مورد سنجش قرار گرفت.
براساس نتايج اين مطالعه، تغييرات معناداري در ميزان بافت استخواني گروه‌هاي رژيم‌گيرنده نسبت به گروه كنترل وجود نداشت. در حالي كه كاهش وزن در گروه كنترل يك درصد و در گروه‌هاي رژيم‌گيرنده به ترتيب 4/10، 10 و 8/13 درصد بوده است.
البته مطالعات قبلي روي افراد مسن‌تر نشان داده است كه رژيم غذايي با ميزان محدوديت مشابه در انرژي دريافتي تغييرات بافت استخواني را در كمتر از 6 ماه باعث شده است. توجيه اين تناقض، نياز به مطالعات آينده دارد، ولي شايد رده سني پايين‌تر باعث عدم ايجاد پوكي استخوان در هنگام كاهش وزن شده است.
نتيجه‌گيري عملي از نتايج مطالعه فوق‌الذكر آن است كه اولا كاهش وزن به دليل جلوگيري از اثرات نامطلوب احتمالي در بافت استخواني بايد در سنين جوان‌تر شروع شود.
ثانيا براي كاهش وزن از رژيم‌هاي غذايي متعادل كه منجر به كاهش وزن 10 در صدي در مدت 3 ماه شود، استفاده نماييد، نه رژيم‌هاي غذايي سريع‌الاثر و معجزه‌آساي چندروزه. علاوه بر آن ريزمغذي‌ها و ويتامين‌هاي مورد نياز را حتما با مشورت پزشك متخصص دريافت كنيد.
ثالثا اضافه كردن فعاليت بدني به رژيم غذايي علاوه بر تسهيل كاهش وزن، باعث تقويت بافت استخواني و پيشگيري از پوكي استخوان احتمالي مي‌شود.

[korosh-8020]

تغذيه در پوكي استخوان
پوکي استخوان ، بيماري بسيار شايعي است که بيشتر در دهه هاي ششم و هفتم زندگي ظاهر ميشود .اين بيماري پيشرونده و بدون علامت است و بعلت کاهش چگالي استخوانها ، فرد در معرض خطر شکستگي استخوان قرار ميگيرد . تغذيه در جلوگيري از بيماري پوکي استخوان نقش اول را ايفا ميکند .اگر مصرف کلسيم و ويتامين D در رژيم غذايي در طي دوران بلوغ و بزرگسالي کافي باشد ، پوکي استخوان تا حد زيادي قابل پيشگيري است .
حدود سن 35 سالگي زماني است که حجم توده استخواني فرد در بالاترين ميزان خود قرار دارد و تا رسيدن به اين سن ميزان مصرف کلسيم و ويتامين D بايد در حد کافي باشد .
بعد از اين سن احتمالا کلسيم و ويتامين D نقش کمتري در سلامت استخوانها دارند اما با اين وجود هنوز مصرف آنها به منظور استخوانها ضروري وحياتي است .
به منظور جلوگيري از خطرات پوکي استخوان تدابير زير بايد مد نظر قرارگيرند :
- افزايش ميزان کليسم مصرفي به ميزان تقريبا 1200-1000 ميلي گرم در روز.
- افزايش مصرف ويتامين D در رژيم غذايي ، توصيه ميشود فرد روزانه 30- 10دقيقه در معرض مستقيم اشعه آفتاب قرار گيرد تا ويتامين D کافي جذب کند..
- اگر تامين مواد مورد نياز از طريق رژيم غذايي غير ممکن باشد با مشورت متخصص تغذيه ، بايد از مکمل کلسيم و ويتامين D استفاده شود.
- ورزش در پيشگيري پوکي استخوان بسيار موثر است . روزانه 30 دقيقه فعاليت ورزشي همچنين پياده روي توصيه ميشود .
- از مصرف کافئين زياد(بيشتر ازmg 300 در روز) بايد پرهيز کرد
- از مصرف پروتئين حيواني زياد نيز بايد پرهيز کرد چرا که باعث افزايش دفع ادراري کلسيم ميشود .
- کاهش دريافت سديم زياد و افزايش مصرف پتاسيم و منيزيم و منگنز توصيه ميشود .
به منظور افزايش دريافت کلسيم ، موارد زير توصيه ميشود:
روزانه 3-2 واحد شير ولبنيات مصرف کنيد ، هر واحد شير و لبنيات معادل 1 ليوان شير يا 4/3 ليوان ماست يا 2 ليوان دوغ است .
براي کساني که عدم تحمل به شير دارند توصيه ميشود :
- استفاده ازمقادير کم شير را شروع کنند و تدريجا آن را افزايش دهند .
- از مصرف شير به هنگام ناشتا بودن پرهيز کنند ،
- حتي الامکان شير را بصورت سرد مصرف کنند
- از فرآورده هاي شيري استفاده کنند که ميزان لاکتوز کم دارند
- بهترين جايگزين شير در افرادي که شير را تحمل نميکنند ، ماست ميباشد.
پنير هم منبع خوب کلسيم است .از منابع ديگر کلسيم سبزيجات برگ سبز ، کلم و سويا هستند

نسبت کلسيم به فسفر رژيم بايد در حد 1 حفظ شود .فسفر دفع اداري کلسيم را کاهش ميدهد اما مقادير زياد آن هم باعث افزايش هورمون پاراتيروئيد و کاهش کلسيم خون ميگردد .
مصرف زياد نوشابه هاي گازدار سياه به علت داشتن اسيد فسفريک زياد منجر به پوکي استخوان ميشود.

[korosh-8020]

آشنايي با پيامدهاي پوكي استخوان و شيوه هاي رويارويي با آن : پيشگيري در تمام طول زندگي




http://www.magiran.com/ppic/3291/2055/7-1.jpg

پوكي استخوان يا «استئوپروزيس» بيماري خاموشي است كه استحكام استخوان ها را به تدريج از بين مي برد. استخوان داراي بافت زنده يي است كه مرتب بازسازي مي شود. بافت هاي استخواني قديمي از بين مي روند و بافت هاي جديد استخواني جايگزين آنها مي شوند. روند استخوان سازي در بدن از هنگام تولد آغاز مي شود و به طور متوسط تا حدود 35-30 سالگي ادامه دارد و از آن پس رو به كاهش مي گذارد و در نتيجه بافت استخواني نازك تر و ضعيف تر مي شود. اين بيماري را بيماري خاموش مي نامند زيرا تا زماني كه فرد دچار شكستگي استخوان يا مجبور به سنجش تراكم بافت استخواني نشده باشد، هيچ علامت و نشانه به خصوصي ندارد. «استئوپروزيس» در لغت به معناي استخوان سوراخ سوراخ يا استخواني است كه داراي منافذ ريز است و به دليل همين كاهش بافت استخواني است كه شكستن آن آسان تر و جوش خوردن آن ديرتر صورت مي گيرد. فردي كه پوكي استخوان دارد، ممكن است با كمترين ضربه، افتادن يا فشار شديدي دچار شكستگي و آسيب استخواني شود. اغلب اين آسيب ها در ناحيه لگن، ستون فقرات (مهره هاي پشتي و كمري)، استخوان ران، مهره هاي گردن و مچ دست است كه معمولاً با درد فراوان توام است.

فرآيند استخوان سازي
استخوان ها ستون و نگهدارنده بدن هستند. استخوان مواد معدني لازم براي حفظ حيات آدمي را در خود انبار مي كند. استخوان از دو نوع سلول ساخته شده است: گروه اول بافت استخواني را مي سازد تا كلسيم و ساير مواد معدني را از جريان خون جذب كند و گروه دوم كلسيم را آزاد مي كند تا امكان مصرف آن را براي ساير اعمال اساسي بدن ممكن سازد. به عبارت ديگر زماني كه در برنامه غذايي روزانه فرد به اندازه كافي از اين مواد نباشد، بدن اين مواد را از ذخيره استخوان ها برداشت مي كند. در نتيجه ضعيف شدن استخوان ها، بيماري هاي خاص استخواني نيز عارض مي شوند. تحقيقات نشان مي دهد در مردان آسيب هاي استخواني از 40 سالگي شروع مي شود و هر سال به نسبت سه درصد ادامه مي يابد. به همين دليل آنان تا 80 سالگي ناتوان و ضعيف نمي شوند. اما در زنان اين مساله كمي فرق مي كند زيرا شروع اين آسيب ها زودتر است (حدود 30 سالگي) و بعد از يائسگي (50 سالگي) نيز شدت مي يابد تا حدي كه اگر جلوي آن گرفته نشود، مي تواند هرساله هشت درصد پيشرفت داشته باشد. به عبارت ديگر زنان در 60 سالگي 30 درصد اندوخته استخواني خود را از دست مي دهند. همچنين شكل هندسي استخوان ها در زنان و مردان متفاوت است و همين امر سبب مي شود تراكم استخواني در آنان كاهش يابد و تغييراتي در بافت استخواني آنها پديد آيد. پژوهش هاي مختلف نشان مي دهد از هر سه نفر زن، يك نفر و از هر 12 مرد، يك نفر به پوكي استخوان مبتلامي شوند.

عوامل موثر در بروز پوكي استخوان
عوامل گوناگوني مي توانند موجب گسترش بيماري پوكي استخوان و بيماري هاي ناشي از آن در افراد شوند. خوشبختانه با برخي از اين عوامل خطرزا مي توان به راحتي مقابله كرد و روند پوكي را كاهش داد. مهم ترين عوامل موثر در بروز پوكي استخوان عبارتند از:

- افزايش سن (شروع از سال هاي ميانه 30 و بعد از 50 سالگي)

- ساختار ضعيف استخوان بندي

- داشتن سابقه خانوادگي در پوكي استخوان (بين خواهر و برادرها يا والدين)

- كاهش هورمون هاي جنسي در زنان و مردان (به ويژه هورمون استروژن در زنان يائسه)

- بي اشتهايي عصبي

- سيگار كشيدن

- نوشيدن الكل

- فقر غذايي (كاهش مصرف كلسيم و ويتامين D)

- شيوه زندگي كم تحرك

- مصرف داروهاي خاص

علاوه بر عوامل فوق، عوامل ديگري در زنان وجود دارند كه موجب شدت روند پوكي در آنان مي شوند. اين عوامل عبارتند از:

- لاغري مفرط و كوچك اندامي

- ذخيره استخواني ناچيز

- فرسودگي ناشي از حاملگي

- تحليل رفتن ذخيره كلسيم بدن در اثر شير دادن

- رژيم هاي سخت غذايي و نرسيدن مواد معدني لازم به بدن

- يائسگي هاي زودهنگام (برداشتن تخمدان ها)

روش هاي تشخيص پوكي استخوان
براي تشخيص ميزان پوكي استخوان روش هاي گوناگوني وجود دارد، از جمله عكسبرداري با اشعه ايكس كه تا زماني كه اين بيماري 40 جرم استخوان را تحليل نبرده است، چيزي نشان نمي دهد. اما آزمون هاي تخصصي تري نيز در اين زمينه وجود دارند كه مي توانند جرم استخواني را تعيين كنند. بهترين، ساده ترين و راحت ترين آنها سنجش تراكم استخوان يا «دنسيتومتري» است. در اين روش نيازي به آمادگي قبلي يا خوردن داروي به خصوصي نيست و پزشك را قادر مي سازد ميزان پوكي را با دقت تشخيص دهد و درمان لازم را براي بيمار تجويز كند. علاوه بر آن، دستگاه تراكم سنج استخوان فقط يك صدم تابش اشعه ايكس استاندارد را به كار مي برد و مي توان به وسيله آن كمترين تغيير در ذخيره استخواني بدن را تشخيص داد. با استفاده از اين روش همچنين مي توان از مصرف بي مورد هورمون استروژن نيز پرهيز كرد.

پيشگيري از پوكي استخوان
پيشگيري از اين بيماري بايد در تمام طول زندگي انجام گيرد و هدف از آن نيز افزايش تراكم بافت استخوان در سنين كودكي و نوجواني و كاهش روند پوكي استخوان است. نكات مهمي كه براي پيشگيري از پوكي استخوان بايد در نظر داشت، عبارتند از:

1- مصرف كلسيم لازم: مصرف روزانه هزار ميلي گرم كلسيم در روز براي زنان ضروري است. اين ميزان براي زنان 50 سال به بالابه 1500 ميلي گرم بايد افزايش يابد. همچنين زنان حامله و شيرده بايد حداقل 1200 ميلي گرم كلسيم در روز مصرف كنند. مواد غذايي غني از كلسيم شير، ماست، پنير و ماهي هستند. يك ليوان شير كم چرب 300 ميلي گرم و يك ليوان ماست كم چرب 400 ميلي گرم كلسيم دارد. درصورت عدم دسترسي به مواد حاوي كلسيم، مي توان از مكمل هاي غذايي به همراه ويتامين D استفاده كرد. اين مكمل ها را بهتر است به همراه وعده هاي غذايي يا هنگام خواب خورد تا بيشتر جذب بدن شوند. در نظر داشته باشيد، موادي مثل قهوه، سيگار، گوشت قرمز و نوشيدني هاي كافئين دار مانع از جذب كامل كلسيم دريافتي مي شوند.

2- مصرف ويتامين :D مصرف اين ويتامين همراه با كلسيم موجب جذب بهتر كلسيم در بدن مي شود. افرادي كه دچار فقر ويتامين D هستند، به نرمي يا پوكي استخوان دچار مي شوند. بيماري نرمي استخوان يا «راشيتيسم» نيز شبيه پوكي استخوان است با اين تفاوت كه كمبود كلسيم منجر به نرم شدن استخوان ها و انحناي شديد آنها مي شود. به اين منظور پزشكان توصيه مي كنند براي جذب بهتر كلسيم مصرفي بدن ويتامين D تجويز شود. به ويژه براي افرادي كه كمتر از نور آفتاب بهره مي گيرند و مجبور به استراحت در خانه هستند.

3- انجام تمرينات ورزشي: داشتن تحرك و فعاليت هاي جسماني مي تواند موجب استخوان سازي و افزايش نيروي عضلاني فرد شود. شنا كردن موجب سفت شدن مفاصل مي شود و از دردهاي استخواني مي كاهد. پياده روي ورزش ساده يي است كه بايد حداقل روزي 30 دقيقه انجام شود تا اثر خود را بر بافت هاي استخواني فرد بگذارد. براي پياده روي توجه به چند اصل مي تواند مفيد باشد:

- مسافتي را انتخاب كنيد كه با توان جسماني شما متناسب باشد.

- مسير خود را ابتدا با قدم هاي آهسته طي و به تدريج گام هاي خود را تند كنيد.

- چنانچه آمادگي بدني كافي پيدا كرديد، مسافت خود را بيشتر كنيد.

- سعي كنيد از راهپيمايي خود لذت ببريد، مسيرهاي متنوع انتخاب كنيد، به خودتان فشار نياوريد و دوست و همراهي خوب براي خود برگزينيد.

- سعي كنيد مسافتي معين (و نه زماني معين) را براي پياده روي انتخاب كنيد.

پياده روي موجب رسيدن اكسيژن كافي به تمام سلول هاي بدن و ساختن مويرگ هاي جديد و به دنبال آن گردش خون بهتر در بدن مي شود.

4- نشستن، ايستادن و خوابيدن صحيح: از جمله نكاتي است كه مي تواند موجب حفظ قامت و استخوان بندي بدن شود. هنگام نشستن، باسن خود را به سمت عقب بكشيد و صاف بنشينيد. هنگام ايستادن قوز نكنيد تا ستون مهره ها انحنا پيدا نكند و هنگام خوابيدن سعي كنيد بالش زير سر خود نگذاريد تا ستون مهره ها شكل خود را حفظ كنند.

5- انجام ورزش هاي خاص پيشگيري از پوكي: سعي كنيد اين ورزش ها را به طور مستمر انجام دهيد. اين ورزش ها همگي براي استحكام بيشتر استخوان ها، تقويت عضلات، حفظ تعادل بدن، گوارش بهتر و جلوگيري از بيماري هاي قلبي- عروقي و ماهيچه يي- مفصلي هستند.

6- دارودرماني: دارودرماني با تجويز پزشك معالج نيز مي تواند روند پوكي استخوان را در افراد (حتي سالخوردگان) كاهش دهد. براي مقابله با پوكي استخوان و پيامدهاي ناشي از آن هيچ گاه دير نيست. زماني پوكي استخوان را بيماري درمان ناپذير مي دانستند، ولي امروزه با استفاده از روش هاي نوين پزشكي، تشخيص زودهنگام، رژيم غذايي مناسب و فعاليت هاي بدني گوناگون نه تنها مي توانند روند بيماري را كاهش دهند، بلكه موجب تقويت بافت هاي استخواني و ترميم آنها نيز مي شوند .

[korosh-8020]

بی‌تحرکی و عدم فعالیت بدنی خطر ابتلا به پوکی استخوان را تا دو برابر افزایش می‌دهد.

افزایش فعالیت‌های بدنی و انجام فعالیت‌هایی از جمله روزی نیم ساعت پیاده‌روی می‌تواند در جلوگیری از کاهش تراکم استخوانی موثر باشد.
بی‌تحرکی و نداشتن فعالیت بدنی باعث تسریع در کاهش توده استخوانی می‌شود در مقابل ورزش و فعالیت فیزیکی مناسب اگر مرتب و روزانه انجام شود به افزایش توده استخوانی کمک می‌کند.
پوکی استخوان بیماری خاموشی است که هیچ گونه علامتی ندارد و زمانی که فرد دچار شکستگی‌های استخوانی می‌شود می‌توان به وجود این بیماری پی برد که در این مرحله هم نمی‌توان کار چندان زیادی برای بیمار انجام داد.
بیشترین افراد در معرض خطر افراد بالای ‪۶۵‬ سال هستند . توصیه ما به افراد زیر این سن این است که به منظور پیشگیری از کاهش تراکم استخوان و پوکی استخوان مصرف ویتامین دی و کلسیم را به هیچ وجه از برنامه غذایی خود حذف نکنند.
همچنین افرادیکه به علت بیماری‌های خاصی ناچار به استفاده از کورتون هستند صرف‌نظر از سن در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان هستند و برای تشخیص باید تست سنجش تراکم استخوانی انجام دهند.
عوامل اصلی ابتلا به پوکی استخوان
- سن بالای ‪ ۶۵‬سال
- یائسگی زیر ‪ ۴۵‬سال
- مصرف کورتون
- زمین خوردن‌های در اثر عدم تعادل
- شکستگی‌های استخوانی با حداقل ضربه
- شکستگی استخوان بطور خودبخود در بستگان درجه اول
- پرکاری تیروئید
علاوه بر این عوامل اصلی، عوامل فرعی دیگری در ابتلا به پوکی استخوان موثر هستند.
- همچون بی‌تحرکی بیش از شش ماه
- کمبود کلسیم
- کمبود نور آفتاب
- کاهش وزن بیش از ‪ ۱۰‬درصد نسبت به دوران جوانی
- وزن زیر ‪ ۵۷‬کیلوگرم در هر سنی
- آرتریت روماتوئید
* تذکر : وجود دو عامل از عوامل فرعی به اندازه یک عامل از عوامل اصلی ابتلا به پوکی استخوان، فرد را در معرض ابتلا به این بیماری قرار می‌دهد.
افراد تا سن ‪ ۲۰‬سالگی استخوان هایشان ساخته می‌شود، در سنین بین ‪ ۲۰‬تا ‪ ۴۰‬سالگی استخوانها در حالت ثابت باقی می‌مانند و از سن ‪۴۰‬ سالگی به بعد و بعد از دوران یائسگی در زنان کلسیم استخوان‌ها از بین می‌رود.
سنین نوجوانی و زیر ‪ ۲۰‬سال بهترین زمانی است که کلسیم کافی در اختیار بدن قرار گیرد. و بهترین راه برای به دست آوردن کلسیم خوردن غذاهای پر کلسیم همچون لبنیات شامل شیر و ماست، سبزی‌های تازه، خشکبار، حبوبات، سویا و ماهی های نرم استخوان نظیر ماهی آزاد، ساردین و کلیکا است.

[korosh-8020]

محققان درباره داروهاي حاوي کلسيم و خطر سکته مغزي به يافته جديد رسيدند
به گزارش واحد مرکزی خبر:
1389/05/09 محققان می گویند دارو های حاوی کلسیم خطر سکته مغزی را تا سی درصد در افراد افزایش می دهند.

به نوشته روزنامه اینترنتی روسی لنتا ، محققان نیوزیلندی، انگلیسی و امریکایی با انجام تحقیقاتی روی دوازده هزار بیمار متوجه شده اند مصرف مرتب مکمل های غذایی حاوی کلسیم که به طور گسترده ای برای پیشگیری و درمان بیماری شایع پوکی استخوان تجویز می شوند احتمال بروز سکته قلبی را تا سی درصد بیشتر می کند.

به گفته انها این مساله هیچ ارتباطی با سن و جنسیت بیماران ندارد و تمامی مکملهای حاوی کلسیم می توانند موجب ان شوند.

انها تاکید می کنند که با توجه به تاثیر نه چندان قابل توجه مکملهای کلسیم بر درمان یا جلوگیری از پوکی استخوان توصیه های مربوط به تاثیر انها باید مورد بازبینی قرار گیرد.

[korosh-8020]

مسؤول مركز بخش تراكم استخوان شهريار گرفت: علت اصلي اكثر پوكي‌هاي استخوان در سنين بالا تحرك ناكافي است و براي جلوگيري از اين بيماري افراد مسن بايد روزانه سه تايم 20 دقيقه‌اي يا سه تايم نيم ساعتي ورزش و پياده روي كنند.
دكتر يدالله اميري در گفت‌وگو با ايسنا گفت: ميزان مجاز مصرف نمك در روز چهار گرم است چرا كه استفاده‌ بيش از حد از نمك باعث بيماري‌هاي قلبي، عروقي و پوكي استخوان مي‌شود همچنين مصرف چاي بلافاصله بعد از غذا باعث جذب كم كلسيم شده و پوكي استخوان را موجب مي‌شود و 40 دقيقه بعد از غذا زمان مناسب براي مصرف چاي است.
وي افزود: علت اصلي پوكي استخوان در كودكان تغذيه نامناسب و در خانم‌هاي يائسه قطع هورمون زنانگي است.
وي ادامه داد: براي جلوگيري از پوكي استخوان تغذيه مناسب، تحرك كافي و در مواردي مصرف دارو موثر است ولي تغذيه‌ سالم وابسته به سن نيست و در سنين بالاتر تاكيد بيشتري بر اين مساله مي‌شود.
اميري تصريح كرد: منظور از تغذيه سالم مصرف گوشت و اقلام گران قيمت نيست، استفاده از لبنيات در روز بهترين راه جلوگيري از پوكي استخوان است.
وي اظهار كرد: در كشور ايران افراد به طور متوسط سالانه 70 كيلو لبنيات مصرف مي‌كنند ولي در كشورهاي ديگر افراد سالانه بيش از 300 كيلو لبنيات مصرف مي‌كنند و مصرف لبنيات در كشور ايران كم است.
مسؤول مركز بخش تراكم استخوان شهريار در پايان گفت: جهت كاهش پوكي استخوان در زنان 20 الي 40 ساله مصرف روزانه حداقل دو و نيم ليوان شير يا ماست كم چرب و 50 گرم پنير توصيه مي‌شود همچنين براي زنان و مردان بالاي 60 سال مصرف حداقل سه ليوان شير يا ماست كم چرب و 50 گرم پنير در روز توصيه مي‌شود.
انتهاي پيام

[korosh-8020]

درآمدن از چاله پوکی استخوان و افتادن به چاه سرطان!

داروی پوکی استخوان ابتلا به سرطان را 2 برابر می‌کند؛
درآمدن از چاله پوکی استخوان و افتادن به چاه سرطان!

http://inn.ir/iran_media/image/2010/09/202410910_orig.jpg
پژوهشی جدید نشان می‌دهد افرادی که از داروی پوکی استخوان استفاده می‌کنند بیش از دیگران به سرطان مری مبتلا می‌شوند.


به گزارش شبکه ایران به نقل از تایمز ایندیا، پژوهشی جدید نشان می‌دهد افرادی که طی 5 سال از داروی bisphosphonates برای پوکی استخوان استفاده می‌کنند، 2 برابر بیش از دیگران به سرطان مری مبتلا می‌شوند.
محققان دانشگاه آکسفورد داده‌های مربوط به 6 میلیون نفر را طی این تحقیق مورد بررسی قرار دادند.
این تحقیق بر روی زنان و مردان بالای 40 سال تمرکز داشت که 2 هزار و 954 نفر از آنان به سرطان مری ، 2 هزار و 18 تن به سرطان معده و 10 هزار نفر مبتلا به سرطان‌های روده بزرگ را که در فاصله ساله‌های 1995 تا 2005 ابتلایشان به سرطان تایید شده بود را مورد بررسی قرار دادند.
هر یک از بیماران براساس 5 فاکتور از جمله سن و جنسیت مورد بررسی قرار گرفتند.
پژوهشگران دریافتند که احتمال ابتلا به سرطان مری در افرادی که طی 5 سال، 10 بار یا بیشتر مصرف این دارو برایشان تجویز شده است، تقریبا 2 برابر افرادی است که این دارو را مصرف نکرده‌اند.
داروی bisphosphonates برای پیشگیری از شکستگی‌های ناشی از پوکی استخوان به طور گسترده تجویز می‌شود.

[korosh-8020]

مصرف فندق و گردو موجب استحكام استخوان‌ها مي‌شود

(http://www.farsnews.net/printable.php?nn=8905191187) (http://www.farsnews.net/mail.php?nn=8905191187&tt=)
كارشناس اداره بهبود تغذيه وزارت بهداشت در گفت‌و‌گو با فارس:
مصرف فندق و گردو موجب استحكام استخوان‌ها مي‌شود
خبرگزاري فارس: كارشناس اداره بهبود تغذيه وزارت بهداشت گفت: مصرف مواد عذايي حاوي منيزيم مانند بادام زميني، فندق، نخود،عدس، گردو، گوشت بدون چربي، سبزي‌هاي سبز و انواع ماهي در استحكام استخوان‌ها نقش مهمي دارند.

http://media.farsnews.net/Media/8906/Images/jpg/A0909/A0909932.jpg


زهرا عبداللهي در گفت‌و‌گو با خبرنگار بهداشت و درمان فارس، افزود: مشكل اصلي در يائسگي از دست رفتن مواد معدني استخوان به علت كاهش ترشح استروژن تخمدان‌ها است كه موجب افزايش خطر استئوپروز و شكستگي استخوان مي‌شود.

وي گفت: مصرف مواد عذايي حاوي منيزيم كه در استحكام استخوان‌ها نقش مهمي دارند. از موادغذايي حاوي منيزيم مي‌توان به بادام زميني فندق، گردو، نخود، عدس، گوشت بدون چربي، سبزي‌هاي سبز و انواع ماهي اشاره كرد.

كارشناس اداره بهبود تغذيه وزارت بهداشت افزود: از مصرف زياد فسفر (در غذاهاي فرآوري شده حاوي مواد نگهدارنده مانند سوسيس و كالباس و نوشيدني‌هاي كولادار ) بايد پرهيز كرد. به خصوص نوشابه‌هاي گازدار به دليل ميزان فسفات بالا جذب كلسيم غذا را مختل كرده و زمينه را براي پوكي استخوان فراهم مي‌كند.

عبداللهي گفت: همچنمين كلسيم را بايد (حدود 400 واحد بين‌المللي در روز) از نور مستقيم خورشيد و منابع غذايي آن (زرده تخم مرغ، جگر، ماهي) ب\ دست آورد.

وي افزود: مدت زمان استفاده از نور خورشيد حدود 10 دقيقه در روز و حداقل 2 تا 3 بار در هفته است و كافي است صورت و دست‌ها و بازوها در معرض نورمستقيم آفتاب قرار گيرد.

كارشناس اداره بهبود تغذيه وزارت بهداشت اضافه كرد: نوشابه‌هاي طبيعي مانند آبميوه، دوغ و انواع شربت‌ها به جاي نوشابه‌هاي كافئين دار (انواع كولاها و قهوه) مصرف شوند زيرا نوشابه‌هاي گازدار و قهوه از جذب كلسيم در بدن جلوگيري مي‌كنند. افراط در مصرف چاي نيز موجب افزايش دفع ادراري كلسيم بدن شده و زمينه را براي پوكي استخوان فراهم مي‌كند.

وي افزود: استعمال سيگار مي‌تواند با كاهش سطح هورمون استروژن، منجر به يائسگي زودرس شود .در نتيجه شانس ابتلا به پوكي استخوان افزايش مي‌يابد.

كارشناس اداره بهبود تغذيه وزارت بهداشت اضافه كرد: سيگاري‌ها در خطر ابتلاي بيشتري به پوكي استخوان هستند. همچنين سيگار كشيدن اثرات مفيد درمان با استروژن بعد از يائسگي را كاهش مي‌دهد.
انتهاي پيام/ش

[korosh-8020]

پوکی استخوان را بشناسیم

http://www.solaleh.com/image.axd?picture=osteoporosis-fa.JPG

مرکز تحقیقات غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران

پوکی استخوان چیست؟
پوکی استخوان یا استئوپروز، عبارت از حالتیست که در اثر تخریب بافت استخوانی، توده‏ای استخوان کاهش یافته سرانجام به شکستگی استخوان منجر می‏شود (تعداد و اندازه‏ی تیغه‏های استخوانی بافت استخوانی کاهش می‏یابد).
توده‏ی استخوانی هر فرد معمولاً در ۳۰ تا ۳۵ سالگی به بیشترین حد خود می‏رسد. پس از این سن، کم شدن توده استخوان به صورت یک روند طبیعی آغاز می‏شود. در واقع با افزایش سن، مقدار استخوانی که تخریب می‏شود، بیشتر از مقداری است که ساخته می‏شود. اگر بتوانیم ساختمان داخلی بافت استخوانی را با میکروسکوپ ببینیم، در حالت طبیعی، شبیه کندوی عسل است که با تخریب بافت استخوانی در این کندو اندازه‏ی فضاهای خالی بزرگتر می‏شود و به عبارتی پوک‏تر می‏شود. بدین ترتیب، استخوانها نازک و شکننده می‏شوند، به حدی که به راحتی و حتی به خودی خود می‏شکنند.(مخصوصاً در ناحیه سر استخوان ران که در گودی استخوان لگن جا دارد، ستون مهره‏ها و مچ دست). زمان یائسگی عامل خطر دیگری برای پوکی استخوان است، بطوریکه بعضی، عملاً پوکی استخوان را فقط بیماری دوران یائسگی می‏دانند. هنگام یائسگی، مقدار هورمون (استروژن) در بدن زنان خیلی کم می‏شود. پایین آمدن این هورمون در خون، از دست دادن (استحکام) استخوان و پوکی آن را سبب می‏شود. پوکی استخوان، بیماری خاموش نیز نامیده می‏شود، زیرا ممکن است شما متوجه هیچ علامتی نشوید. طی سالها ممکن است استخوانهایتان را از دست بدهید، اما ندانید که پوکی استخوان دارید، تا زمانیکه ناگهان یکی از استخوانهایتان بشکند. بعضی مواقع، وجود برخی از بیماریها مثل پرکاری تیروئید، کم کاری غدد جنسی، آرتریت روماتوئید، یا مصرف بعضی از داروها مثل کورتن و لووتیروکسین باعث کم شدن قدرت استخوانها و در نتیجه پوکی آنها می‏شود.
سن شروع وشیوع پوکی استخوان:
در زنان پوکی استخوان چهار برابر مردان دیده می‏شود. در سالهای بعد از یائسگی، مخصوصاً در سالهای اول، معمولاً قدرت استخوان با سرعت زیادی کاهش می‏یابد. سپس این سرعت کم می‏شود ولی روند پوکی استخوان ادامه می‏یابد. زنان، مخصوصاً آنها که بیشتر از ۶۰ سال دارند بیشترین مبتلایان به پوکی استخوان‏اند. در مردان با افزایش سن، کاهش ناگهانی و عمده‏ی هورمونهای جنسی، چنان که در زنان اتفاق می‏اافتد، پیش نمی‏آید. کاهش تراکم وقدرت استخوان در آنها خیلی آهسته‏تر اتفاق می‏افتد. اما در ۶۵ تا ۷۰ سالگی، زنان و مردان با یک سرعت استخوانهای خود را از دست می‏دهند.
علائم و عوارض پوکی استخوان:
چنان که قبلاً گفته شد، ممکن است دچار پوکی استخوان باشید، بدون آن که از بیماری خود اطلاع داشته باشید. به همین سبب است که پوکی استخوان ”بیماری خاموش“ و یا ”بیماری بی‏سر و صدا“ نامیده می‏شود. در مراحل اولیه‏ی بروز پوکی استخوان، علائم آن به ندرت ظاهر می‏شود، که این ظاهر نشدن علائم تشخیص بیماری را دشوار می‏کند.
پوکی استخوان در مراحل بعدی موجب بروز مسائل زیر می‏گردد:
- شکستگی خود به خود یا با کمترین ضربه بر استخوانها مخصوصاً در نواحی ران و لگن، کمر و ستون مهره‏ها که غالباً این اولین علامت است.
- کمر درد شدید در نقطه‏ای خاص که نشانه شکستگی ست.
- قوز پشت که موجب انحنای پشت یا قوز درآوردن می‏‎شود.
- کوتاه شدن قد.
بعضی از محققان عقیده دارند افتادن دندانها در سالهای بالا نیز ناشی از همین پوکی استخوان است
از نمونه‏های شکستگیهای خود به خودی این است که شاید روزی که فرد خم می‏شود تا ساک خرید روزانه‏اش را بردارد و به خرید برود، دردی شدید در پهلویش احساس می‏کند و بعداً متوجه می‏شود که دنده‏ای شکسته دارد. وقتی بیماری خیلی شدید باشد، فشارهای خفیفی مثل خم شدن به جلو، بلند کردن جاروبرقی، عطسه یا سرفه کردن می‏تواند باعث شکستگی مهره شود. شکستگیهای ناحیه لگن، معمولاً در اثر افتادن و سقوط کردن فرد رخ می‏دهند. این شکستگی‏ها در بین شکستگیهای دیگر از همه بدتر است، زیرا می‏تواند حتی خطر مرگ در پی داشته باشد. نیمی از افرادی که هم زنده می‏مانند معمولاً تا آخر عمر علیل بوده، چنانچه نمی‏توانند بدون مراقبت دایمی آشنایی یا پرستاری زندگی کنند و برای همه‏ی عمر به عصا یا چهار پایه‏های مخصوص راه رفتن افراد معلول (واکر) نیاز دارند.
کوتاه شدن قد، روند طبیعی افزایش سن است، ولی چنانچه کاهش قد قابل توجه بیش از ۵/۲ سانتی‏متر باشد(نسبت به ۲۰ سالگی)، ممکن است همین، اولین علامت پوکی استخوان باشد.
به هر ترتیب چنانچه بیش از یکی از علائم بالا در شما هست حتماً به پزشک مراجعه کنید. به خاطر داشته باشید که ممکن است هیچ علامتی مشاهده نشود ولی به پوکی استخوان دچار شده باشید. پس بهترین راه، پیشگیری از بروز پوکی استخوان است.
عوامل مستعد کننده پوکی استخوان کدامند؟
عوامل مستعد کننده‏ای که قابل کنترل نیستند:
- جنسیت: زنان بسیار بیشتر از مردان به پوکی استخوان و شکستگی ناشی از آن دچار می‏شوند.( در واقع ۴ برابر آقایان). زیرا زنان از ابتدا تراکم استخوان کمتری دارند و بیشتر هم عمر می‏کنند.
- سن: با افزایش سن احتمال بروز پوکی استخوان بیشتر می‏شود.
- شروع یائسگی: استروژن هورمون زنانه‏ای است که از کاهش توده‏ی استخوان جلوگیری می‏کند. تولید استروژن در تخمدانها بعد از یائسگی متوقف می‏شود، در نتیجه، از دست رفتن توده‏ی استخوان تسریع می‏شود. زنانی که یائسگی زود رس دارند (قبل از ۴۵ سالگی)، مانند بانوانی که تخمدانهای آنها را با جراحی برداشته‏اند بیشتر در معرض ابتلا به پوکی استخوان‏اند.
- سابقه‏ی خانوادگی: وراثت بر مقدار استخوانهای شما و سرعت از دست دادن آنها تأثیر دارد، اگر مادر شما شکستگی لگن یا مهره، ساعد و… داشته باشد، احتمال ابتلای شما به شکستگی ۲ برابر افراد دیگر است.
- استخوان‏بندی ظریف و کوچک: بانوانی که دارای استخوانهای کوچک بوده، کوتاه قد و یا لاغراند، به خاطر وجود توده‏ی استخوانی کمتر، مستعد بروز پوکی استخوان‏اند.
- نژاد: بانوان اروپایی شمالی یا افراد ساکن آسیای جنوب شرقی، بیشتر در معرض ابتلا به پوکی استخوان‏اند.
- بعضی از بیماریها: بیماریهایی نظیر بیماری تیروئید، پاراتیروئید، غدد جنسی، و غدد فوق کلیوی می‏توانند به پوکی استخوان منجر شوند.
عوامل خطری که می‏توانید آنها را کنترل کنید:
- وزن: وزن کم بانوان بسیار لاغر باعث کم شدن قدرت استخوان هم می‏شود (زنانی که دارای اضافه وزن‏اند، معمولاً در معرض خطر نیستند ولی احتمال ابتلا به ناراحتی‏های دیگر در آنها زیادتر است.)
- ورزش نکردن: فعالیت نداشتن، کاهش توده‏های استخوان را تسریع می‏کند. ورزش مناسب به افزایش مقدار استخوان و سلامت بیشتر شما کمک می‏کند.
- کمبود کلسیم در برنامه‏ی غذایی: کلسیم استخوانها را قدرتمند می‏کند. اگر به قدر کافی کلسیم مصرف نمی‏کنید بدن شما سلولهای استخوانی را تخریب می‏کند تا کلسیم مورد نیاز خود را از آنها به دست آورد.
- سیگار کشیدن: زنانی که سیگار می‏کشند بیشتر از آنها که سیگار نمی‏کشند به پوکی استخوان (و سایر بیماریها) دچار می‏شوند.
عوامل خطر دیگر:
این عوامل عبارتند از:
بعضی داروهای تجویزی نظیر کورتن که در درمان آرتوروز و آسم استفاده شود ( از دکتر خود در این مورد سئوال کنید).
- برنامه‏ی غذایی پر پروتئین
- کمبود ویتامین دی
آیا می‏توان پوکی استخوان را تشخیص داد؟
معاینه جسمانی:
معاینه وسابقه‏ی پزشکی کمک می‏کند تا مشخص شود آیا در معرض پوکی استخوان هستید یا نه؟ پزشکتان می‏تواند به شما کمک کند تا برنامه‏ی پیشگیری برای خود تعیین کنید
پرتوهای X و عکسهای رادیولوژی:
معمولاً برای تشخیص پوکی استخوان از رادیولوژی استفاده نمی‏شود، ولی گاهی اوقات، وقتی به دلایل دیگری عکس رادیولوژی گرفته می‏شود، پوکی استخوان را که نسبتاً زیاد باشد هم در فرد مشخص می‏کنند.
آزمایشهای سنجش تراکم استخوان
انجام این آزمایشها فعلاً برای تشخیص و پی‏گیری درمان پوکی استخوان، دقیقترین روش است. اطلاعات لازم را از پزشکتان بپرسید. این آزمایش؛ معمولاً، ۳ تا ۵ سال یک بار تکرار می‏شوند تا روند پوکی استخوان و احتمالاً درمان آن مشخص شود. همراه این آزمایش برای بار اول، معمولاً یک سری آزمایشهای عمومی هم از فرد گرفته می‏شود تا از سلامتش اطمینان یابند. به هر حال به یاد داشته داشته باشید که تشخیص پوکی استخوان خیلی ساده نیست و در بیشتر موارد وقتی تشخیص داده می‏شود که فرد دچار شکستگی شده است. بنابراین بهترین راه، پیشگیری از بیماری پوکی استخوان است.
برای جلوگیری از پوکی استخوان چه باید کرد؟
۱)دریافت کلسیم و ویتامین دی کافی (به قسمت تغذیه مراجعه شود).
۲)ترک سیگار
۳)داشتن فعالیت فیزیکی مداوم و متعادل (مثلاً حداقل ۳۰ دقیقه پیاده‏روی روزانه) برای توضیح بیشتر به قسمت ورزش مراجعه کنید.
۴)خانمهای یائسه‏ای که دارای عوامل مستعد کننده‏ی پوکی استخوان هستند و افراد مبتلا به بیماریهای تیروئید باید با پزشک خود در این باره مشورت کنند.