tina
07-26-2011, 02:30 PM
http://www.dastpokht.ir/images/images26.jpg
هضم و جذب مواد غذایی به طور خودکار توسط دستگاه گوارش انجام می شود.و هر کدام مراحل خود را دارد.ابتدا قندهای ساده و سپس قندهای مرکب و سپس پروتئین ها و از همه دیر تر چربی ها هضم میشوتد.
- برای سرخ كردن غذا معمولا از روغن زیاد استفاده می شود كه عوارض ناگواری دارد.
به هنگام سرخ كردن، درجه حرارت غذا بالاتر از حرارت جوش می رسد و در چنین درجاتی بعضی مواد مغذی موجود در غذا به مقدار زیادی كاهش می یابند؛ لذا سعی كنید حتی الامكان از سرخ كردن غذا خودداری كنید و در صورت تمایل زیاد به مصرف مواد سرخ كرده، به تفت دادن مختصر موادغذایی با روغن خیلی كم بسنده كنید. روغنی كه برای تفت دادن استفاده می شود، باید از نوع روغن های مایع مخصوص سرخ كردن باشد.
درجات حرارت بالا، اثرات نامطلوبی بر هضم موادغذایی برجای می گذارد و هضم مواد خوراكی را مشكل تر می كند. بنابراین غذاهای سرخ شده هضم مشكل تری نسبت به سایر غذاهای پخته دارند و هر چه مدت زمان سرخ كردن طولانی تر باشد، اثرات نامطلوب آن روی هضم غذا بیشتر خواهد بود. همچنین مصرف روغن زیاد اثرات نامناسب و خطرناكی بر سلامت انسان دارد.
- یكی از عادات غلطی كه امروزه به علت ماشینی شدن زندگی و صنعتی شدن بسیاری از كشورها، در بین جوامع مختلف رایج است، تند غذاخوردن و خوب نجویدن غذاست.
در زندگی ماشینی امروزی، به خصوص در شهرهای بزرگ و پرجمعیت، به علت اشتغال و گرفتاری زیاد، افراد زمان كافی به صرف غذا اختصاص نمی دهند و معمولاً غذای خود را با شتاب و عجله و در فرصتی محدود مصرف می كنند. این امر موجب می شود كه آنان نتوانند غذا را با آرامش و به طور كامل بجوند و میل كنند و این مسئله چنانچه ادامه یابد، منجر به عادت تند غذاخوردن و خوب نجویدن غذا می شود. شتاب زدگی به هنگام صرف غذا و خوب نجویدن آن، اشكالاتی برای سلامت انسان در بردارد.
قبل از شرح اشكالات فوق، بهتر است به نقش جویدن در هضم و جذب موادغذایی اشاره ای داشته باشیم.
اولین مرحله هضم بعضی از موادغذایی در دهان صورت می گیرد كه این امر به وسیله آنزیم پتیالین موجود در بزاق انجام می شود. این در صورتی است كه غذا به خوبی جویده و خرد شده باشد و نیز با بزاق دهان آغشته شده باشد.
- چنانچه غذا به خوبی جویده و خرد نشود و با آنزیم پتیالین موجود در بزاق آغشته نگردد، اولین مرحله هضم به خوبی انجام نشده ، در نتیجه در هضم و جذب موادغذایی اختلالاتی ایجاد می شود كه می تواند موجب سنگینی، احساس پری در دستگاه گوارش، دل درد و ناراحتی های گوارشی شود.
- - خوردن زیره ،مرزه،ماست،پیاز،سرکه سیب به هضم غذا کمک می کند.و نوشیدن مایعات به مقدار زیاد همراه غذا موجب رقیق شدن شیره های گوارشی می شود، در نتیجه شیره های گوارشی نمی توانند در هضم موادغذایی اثر كامل داشته باشند كه نتیجه آن اختلال در هضم و جذب موادغذایی و ایجاد نفخ و سنگینی در دستگاه گوارش است. پس بهتر است همراه غذا یا بلافاصله بعد از غذا به مقدار زیاد آب مصرف نكنیم.
- سعی كنید 6 مورد زیر را بعد و قبل از غذا خوردن رعایت كنید:
1 - بعد از غذا سیگار نكشید:
آزمایشات نشان داده است كه كشیدن یك نخ سیگار بلافاصله بعد از غذا، مساوی است با كشیدن 10 نخ در سایر اوقات؛ در نتیجه به همین نسبت خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهد.
2 - بلافاصله بعد از غذا، میوه نخورید:
خوردن میوه بلافاصله بعد از غذا باعث می شود كه هوا داخل معده جمع شده و نفخ شدید ایجاد شود، بنابراین حداقل یک ساعت قبل از غذا و دو ساعت بعد از غذا میوه بخورید.
3 - بلافاصله بعد از غذا چای ننوشید:
مقدا زیادی اسید در برگ های چای وجود دارد كه باعث محكم شدن تركیبات و پیوندهای پروتئینی داخل غذا و در نتیجه سخت شدن هضم غذا می شود. به عنوان مثال چای دارای تركیباتی است كه جذب آهن را بسیار كم می كند.
4 - حمام نكنید:
حمام كردن باعث افزایش جریان خون در دست ها، پاها و سطح بدن و کاهش جریان خون در اطراف معده می شود، در نتیجه باعث اختلال در هضم غذا می شود.
5 - بعد از غذا پیاده روی نكنید:
در بین مردم شایع است كه پیاده روی بعد از غذا، به هضم آن بسیار كمك می كند، ولی این درست نیست. پیاده روی پس از غذا خوردن باعث می شود كه دستگاه گوارش در جذب غذا ناتوان شود و مواد مغذی داخل غذا جذب بدن نشوند.
6 - بلافاصله بعد از غذا نخوابید:
در این صورت عمل هضم غذا به درستی انجام نمی شود و باعث ایجاد عفونت روده و ناراحتی های گوارشی می شود.
مراحل هضم مواد غذایی به شرح زیر است:
گوارش غذا در دهان شروع مى‌شود به همین دلیل غذا ضمن جویدن به تکه‌هاى بسیار کوچک تقسیم و با بزاق دهان مخلوط مى‌شود. بزاق توسط غدد موجود در دهان ترشح مى‌شود و حاوى موادى است که به تجزیه غذا کمک مى‌کند. این ماده آنزیم نام دارد. در طول دستگاه گوارش آنزیمهاى گوناگونى وجود دارد که هر کدام بخش ویژه اى از غذا را خرد مى‌کنند. آنزیم موجود در بزاق، نشاسته موجود در سیب زمینى، نان و شیرینى را به قند ساده تبدیل مى‌کند چنانچه یک تکه نان را بجوید پس از مدت کوتاهى بر اثر عمل آنزیم مزه شیرینى احساس مى‌شود. پس از آنکه غذا جویده شد و با بزاق مخلوط گردید، فرو برده مى‌شود بزاق به عنوان یک نرم کننده غذا براى گذشتن از لوله‌اى که به معده منتهى مى‌شود نیز کمک مى‌کند. عمل بزاق در این قسمت مانند روغن در موتور اتومبیل است که به روانى حرکت آن کمک مى‌کند. توسط عمل ماهیچه، غذا با فشار از لوله‌اى به نام مرى پایین مى‌رود. و پس از گذشتن از انتهاى مرى به معده مىرسد. معده یک کیسه عضلانى است که شبیه یک مخلوط کننده سیمان عمل مى‌کند. در معده غذا با آنزیمهاى مختلف و اسیدى قوى مخلوط مى‌گردد. هضم پروتئینها در معده شروع مى‌شود و غذا چند ساعت در معده مىماند و سر انجام خارج مى‌شود و از یک لوله طولانى به نام روده عبور مى‌کند.
روده از دو قسمت اصلى تشکیل شده‌است روده کوچک و روده بزرگ. این نامگذارى نه به علت بلندتر بودن یکى از آن دو است بلکه به دلیل گشادتر بودن یکى از آنهاست. طول روده کوچک هفت متر است. سى سانتیمتر ابتداى این لوله” دوازدهه” نامیده مى‌شود و در آنجا آنزیمهاى زیادى به غذا اضافه مى‌شود و گوارش به مقدار زیادى صورت مى‌گیرد. در این نقطه غذا به یک مایع غلیظ تبدیل مى‌شود و حاوى مقادیر زیادى قندهاى ساده است که از هضم کربوهیدراتها به وجود آمده است و نیز داراى اسیدهاى امینه است که از تجزیه پروتئینها به وجود آمده است. گوارش در روده کوچک کامل مى‌شود. دیواره روده کوچک را مى‌توان با یک قطعه قالى با پرزهاى بلند مقایسه کرد. این پرزها باعث افزایش سطح روده کوچک شده که در نتیجه غذاى هضم شده مى تواند توسط رگهاى خونى کوچک موجود در دیواره داخلى روده به خوبى جذب شود.
پس از آنکه مقدار زیادى از مواد غذایى جذب گردید. مواد اضافى از روده بزرگ مى‌گذرد. این قسمت از روده فقط یک مترو نیم طول دارد و همه آب از مواد زاید جذب مى‌شود و قسمتهاى غیر قابل استفاده و یا غیر قابل هضم غذا از بین روده بزرگ مى‌گذرد و توسط آخرین قسمت روده به نام “راست روده” از بدن خارج مى‌شود. اصطلاح درست این مواد زاید، “مدفوع” است.
غذاهاى انرژى‌زا شامل چربیها و کربوهیدراتها، موقعى که به روده کوچک مى‌رسند هضم مىشوند. آنها در آنجا جذب و وارد جریان خون شده و به وسیله آن به تمام نقاط بدن مى‌رسند. بعضى از قندها مىتوانند بلافاصله براى تهیه انرژى به‌کار روند و قندهاى اضافى براى ذخیره شدن به کبد مى‌روند چربیهاى هضم شده اضافى نیز در زیر پوست و اطراف دستگاههایى مانند کلیه و قلب ذخیره مىشوند.
فراورده‌هاى گوارش براى تهیه انرژى و ساخت بافتها توسط بدن مصرف مىشوند وقتى که انرژى بوسیله غذا تامین شد مواد اضافى و زاید از بدن خارج مى‌گردد. وقتى که بدن قندها را مى‌سوزاند آب و دى اکسید کربن ایجاد مى‌شود. دى‌اکسید‌کربن بوسیله خون به ریه‌ها برده مى‌شود و آنجا با اکسیژن مبادله مى‌گردد. به نظر نمى‌رسد که آب ماده اضافى باشد ولى اگر مقدار آن زیاد باشد مى‌تواند نظام زندگى ما را برهم بزند.
بسیارى دیگر از مواد اضافى حاصله از هضم و یا سلولهاى فرسوده در خون- که قسمت اعظم آن آب است- حل مى‌شود. خون، این مواد غیر قابل استفاده را به کلیه‌ها که مانند صافى عمل مى‌کنند مى‌برد و در آنجاست که مواد اضافى همراه آب جدا شده و به صورت ادرار از بدن خارج مى‌شود. بنابراین کلیه‌ها که مواد اضافى، را دفع مى‌کنند، آخرین مرحله از انتقال انرژى در بدن ما است.
هضم و جذب مواد غذایی به طور خودکار توسط دستگاه گوارش انجام می شود.و هر کدام مراحل خود را دارد.ابتدا قندهای ساده و سپس قندهای مرکب و سپس پروتئین ها و از همه دیر تر چربی ها هضم میشوتد.
- برای سرخ كردن غذا معمولا از روغن زیاد استفاده می شود كه عوارض ناگواری دارد.
به هنگام سرخ كردن، درجه حرارت غذا بالاتر از حرارت جوش می رسد و در چنین درجاتی بعضی مواد مغذی موجود در غذا به مقدار زیادی كاهش می یابند؛ لذا سعی كنید حتی الامكان از سرخ كردن غذا خودداری كنید و در صورت تمایل زیاد به مصرف مواد سرخ كرده، به تفت دادن مختصر موادغذایی با روغن خیلی كم بسنده كنید. روغنی كه برای تفت دادن استفاده می شود، باید از نوع روغن های مایع مخصوص سرخ كردن باشد.
درجات حرارت بالا، اثرات نامطلوبی بر هضم موادغذایی برجای می گذارد و هضم مواد خوراكی را مشكل تر می كند. بنابراین غذاهای سرخ شده هضم مشكل تری نسبت به سایر غذاهای پخته دارند و هر چه مدت زمان سرخ كردن طولانی تر باشد، اثرات نامطلوب آن روی هضم غذا بیشتر خواهد بود. همچنین مصرف روغن زیاد اثرات نامناسب و خطرناكی بر سلامت انسان دارد.
- یكی از عادات غلطی كه امروزه به علت ماشینی شدن زندگی و صنعتی شدن بسیاری از كشورها، در بین جوامع مختلف رایج است، تند غذاخوردن و خوب نجویدن غذاست.
در زندگی ماشینی امروزی، به خصوص در شهرهای بزرگ و پرجمعیت، به علت اشتغال و گرفتاری زیاد، افراد زمان كافی به صرف غذا اختصاص نمی دهند و معمولاً غذای خود را با شتاب و عجله و در فرصتی محدود مصرف می كنند. این امر موجب می شود كه آنان نتوانند غذا را با آرامش و به طور كامل بجوند و میل كنند و این مسئله چنانچه ادامه یابد، منجر به عادت تند غذاخوردن و خوب نجویدن غذا می شود. شتاب زدگی به هنگام صرف غذا و خوب نجویدن آن، اشكالاتی برای سلامت انسان در بردارد.
قبل از شرح اشكالات فوق، بهتر است به نقش جویدن در هضم و جذب موادغذایی اشاره ای داشته باشیم.
اولین مرحله هضم بعضی از موادغذایی در دهان صورت می گیرد كه این امر به وسیله آنزیم پتیالین موجود در بزاق انجام می شود. این در صورتی است كه غذا به خوبی جویده و خرد شده باشد و نیز با بزاق دهان آغشته شده باشد.
- چنانچه غذا به خوبی جویده و خرد نشود و با آنزیم پتیالین موجود در بزاق آغشته نگردد، اولین مرحله هضم به خوبی انجام نشده ، در نتیجه در هضم و جذب موادغذایی اختلالاتی ایجاد می شود كه می تواند موجب سنگینی، احساس پری در دستگاه گوارش، دل درد و ناراحتی های گوارشی شود.
- - خوردن زیره ،مرزه،ماست،پیاز،سرکه سیب به هضم غذا کمک می کند.و نوشیدن مایعات به مقدار زیاد همراه غذا موجب رقیق شدن شیره های گوارشی می شود، در نتیجه شیره های گوارشی نمی توانند در هضم موادغذایی اثر كامل داشته باشند كه نتیجه آن اختلال در هضم و جذب موادغذایی و ایجاد نفخ و سنگینی در دستگاه گوارش است. پس بهتر است همراه غذا یا بلافاصله بعد از غذا به مقدار زیاد آب مصرف نكنیم.
- سعی كنید 6 مورد زیر را بعد و قبل از غذا خوردن رعایت كنید:
1 - بعد از غذا سیگار نكشید:
آزمایشات نشان داده است كه كشیدن یك نخ سیگار بلافاصله بعد از غذا، مساوی است با كشیدن 10 نخ در سایر اوقات؛ در نتیجه به همین نسبت خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهد.
2 - بلافاصله بعد از غذا، میوه نخورید:
خوردن میوه بلافاصله بعد از غذا باعث می شود كه هوا داخل معده جمع شده و نفخ شدید ایجاد شود، بنابراین حداقل یک ساعت قبل از غذا و دو ساعت بعد از غذا میوه بخورید.
3 - بلافاصله بعد از غذا چای ننوشید:
مقدا زیادی اسید در برگ های چای وجود دارد كه باعث محكم شدن تركیبات و پیوندهای پروتئینی داخل غذا و در نتیجه سخت شدن هضم غذا می شود. به عنوان مثال چای دارای تركیباتی است كه جذب آهن را بسیار كم می كند.
4 - حمام نكنید:
حمام كردن باعث افزایش جریان خون در دست ها، پاها و سطح بدن و کاهش جریان خون در اطراف معده می شود، در نتیجه باعث اختلال در هضم غذا می شود.
5 - بعد از غذا پیاده روی نكنید:
در بین مردم شایع است كه پیاده روی بعد از غذا، به هضم آن بسیار كمك می كند، ولی این درست نیست. پیاده روی پس از غذا خوردن باعث می شود كه دستگاه گوارش در جذب غذا ناتوان شود و مواد مغذی داخل غذا جذب بدن نشوند.
6 - بلافاصله بعد از غذا نخوابید:
در این صورت عمل هضم غذا به درستی انجام نمی شود و باعث ایجاد عفونت روده و ناراحتی های گوارشی می شود.
مراحل هضم مواد غذایی به شرح زیر است:
گوارش غذا در دهان شروع مى‌شود به همین دلیل غذا ضمن جویدن به تکه‌هاى بسیار کوچک تقسیم و با بزاق دهان مخلوط مى‌شود. بزاق توسط غدد موجود در دهان ترشح مى‌شود و حاوى موادى است که به تجزیه غذا کمک مى‌کند. این ماده آنزیم نام دارد. در طول دستگاه گوارش آنزیمهاى گوناگونى وجود دارد که هر کدام بخش ویژه اى از غذا را خرد مى‌کنند. آنزیم موجود در بزاق، نشاسته موجود در سیب زمینى، نان و شیرینى را به قند ساده تبدیل مى‌کند چنانچه یک تکه نان را بجوید پس از مدت کوتاهى بر اثر عمل آنزیم مزه شیرینى احساس مى‌شود. پس از آنکه غذا جویده شد و با بزاق مخلوط گردید، فرو برده مى‌شود بزاق به عنوان یک نرم کننده غذا براى گذشتن از لوله‌اى که به معده منتهى مى‌شود نیز کمک مى‌کند. عمل بزاق در این قسمت مانند روغن در موتور اتومبیل است که به روانى حرکت آن کمک مى‌کند. توسط عمل ماهیچه، غذا با فشار از لوله‌اى به نام مرى پایین مى‌رود. و پس از گذشتن از انتهاى مرى به معده مىرسد. معده یک کیسه عضلانى است که شبیه یک مخلوط کننده سیمان عمل مى‌کند. در معده غذا با آنزیمهاى مختلف و اسیدى قوى مخلوط مى‌گردد. هضم پروتئینها در معده شروع مى‌شود و غذا چند ساعت در معده مىماند و سر انجام خارج مى‌شود و از یک لوله طولانى به نام روده عبور مى‌کند.
روده از دو قسمت اصلى تشکیل شده‌است روده کوچک و روده بزرگ. این نامگذارى نه به علت بلندتر بودن یکى از آن دو است بلکه به دلیل گشادتر بودن یکى از آنهاست. طول روده کوچک هفت متر است. سى سانتیمتر ابتداى این لوله” دوازدهه” نامیده مى‌شود و در آنجا آنزیمهاى زیادى به غذا اضافه مى‌شود و گوارش به مقدار زیادى صورت مى‌گیرد. در این نقطه غذا به یک مایع غلیظ تبدیل مى‌شود و حاوى مقادیر زیادى قندهاى ساده است که از هضم کربوهیدراتها به وجود آمده است و نیز داراى اسیدهاى امینه است که از تجزیه پروتئینها به وجود آمده است. گوارش در روده کوچک کامل مى‌شود. دیواره روده کوچک را مى‌توان با یک قطعه قالى با پرزهاى بلند مقایسه کرد. این پرزها باعث افزایش سطح روده کوچک شده که در نتیجه غذاى هضم شده مى تواند توسط رگهاى خونى کوچک موجود در دیواره داخلى روده به خوبى جذب شود.
پس از آنکه مقدار زیادى از مواد غذایى جذب گردید. مواد اضافى از روده بزرگ مى‌گذرد. این قسمت از روده فقط یک مترو نیم طول دارد و همه آب از مواد زاید جذب مى‌شود و قسمتهاى غیر قابل استفاده و یا غیر قابل هضم غذا از بین روده بزرگ مى‌گذرد و توسط آخرین قسمت روده به نام “راست روده” از بدن خارج مى‌شود. اصطلاح درست این مواد زاید، “مدفوع” است.
غذاهاى انرژى‌زا شامل چربیها و کربوهیدراتها، موقعى که به روده کوچک مى‌رسند هضم مىشوند. آنها در آنجا جذب و وارد جریان خون شده و به وسیله آن به تمام نقاط بدن مى‌رسند. بعضى از قندها مىتوانند بلافاصله براى تهیه انرژى به‌کار روند و قندهاى اضافى براى ذخیره شدن به کبد مى‌روند چربیهاى هضم شده اضافى نیز در زیر پوست و اطراف دستگاههایى مانند کلیه و قلب ذخیره مىشوند.
فراورده‌هاى گوارش براى تهیه انرژى و ساخت بافتها توسط بدن مصرف مىشوند وقتى که انرژى بوسیله غذا تامین شد مواد اضافى و زاید از بدن خارج مى‌گردد. وقتى که بدن قندها را مى‌سوزاند آب و دى اکسید کربن ایجاد مى‌شود. دى‌اکسید‌کربن بوسیله خون به ریه‌ها برده مى‌شود و آنجا با اکسیژن مبادله مى‌گردد. به نظر نمى‌رسد که آب ماده اضافى باشد ولى اگر مقدار آن زیاد باشد مى‌تواند نظام زندگى ما را برهم بزند.
بسیارى دیگر از مواد اضافى حاصله از هضم و یا سلولهاى فرسوده در خون- که قسمت اعظم آن آب است- حل مى‌شود. خون، این مواد غیر قابل استفاده را به کلیه‌ها که مانند صافى عمل مى‌کنند مى‌برد و در آنجاست که مواد اضافى همراه آب جدا شده و به صورت ادرار از بدن خارج مى‌شود. بنابراین کلیه‌ها که مواد اضافى، را دفع مى‌کنند، آخرین مرحله از انتقال انرژى در بدن ما است.