اجازه پدر برای ازدواج دختر

[shirin71]

چرا دختر باکره در ازدواج خود نیاز به اجازه پدر و یا جد پدری دارد ؟


به تصور برخی ، قوانین جمهوری اسلامی ایران به پدر اجازه می دهد تا بدون در نظر گرفتن علایق و تمایلات دختر خود ، هر گونه که خود تشخیص می دهد در مورد ازدواج و زندگی آینده او تصمیم گیری نماید و مطابق قانون ، دختر در این زمینه دارای هیچ حقی نمی باشد .

برخی دیگر این گونه بیان نموده اند که این قانون صرفا از باب احترام به پدر است و لذا این سووال را مطرح می نماید که چگونه است که پسران ملزم به رعایت چنین احترامی نسبت به پدر خویش نشده اند و یا اینکه چرا احترام به مادر در این مسئله رعایت نشده است .

[shirin71]

در جواب سوالات فوق ، ذکر نکات ذیل ضروری است ؛

1- رضایت دختر از شروط لازم برای ازدواج بوده و بدون آن عقد صحیح نمی باشد .

در ماده 1070 قانون مدنی ، صریحا به این مطلب اشاره گردیده است " رضای زوجین شرط نفوذ عقد است " به این ترتیب اگر دختری وادار به ازدواج گردد ، در صورتی که هیچ رضایتی به آن نداشته باشد ، چنین عقدی به لحاظ شرعی و قانونی باطل است و اگر دختر بدون رضایت به عقد ازدواج پسری درآید ، این دو زن و شوهر محسوب نمی شوند مگر آنکه دختر بعد از عقد ، به این ازدواج راضی شود که در این صورت عقد نافذ گردیده و نیاز به خواندن عقد جدید نمی باشد .

2- مخالفت پدر با ازدواج دختر می بایست دلیل موجه داشته باشد .

مطابق ماده 1043 قانون مدنی " هر گاه پدر یا جد پدری بدون علت موجه از دادن اجازه مضایقه کند ، اجازه او ساقط و در این صورت دختر با معرفی کامل مردی که می خواهد با او ازدواج نماید و شرایط نکاح که بین آنها قرار داده شده ، پس از اخذ اجازه از دادگاه مدنی خاص به دفتر ازدواج مراجعه و نسبت به ثبت ازدواج اقدام نماید " .

بنابراین پدر و یا جد پدری نمی توانند به بهانه های واهی و غیر موجه از ازدواج دختر ممانعت نمایند و در صورت بروز چنین حالتی ، دختر با مراجعه به دادگاه می تواند برای ازدواج بدون اذن پدر و جد پدری و با اجازه از دادگاه اقدام نماید .


به این ترتیب شرط اذن پدر در ازدواج دختر ، منافع و مصالح دختر نبوده و بلکه از باب فوایدی که داشته ، مد نظر قانون و شرع قرار گرفته است .

[shirin71]

در توضیح این مطلب باید گفت : پدر و مادر دلسوزترین افراد نسبت به فرزندان هستند و پدر فرد دلسوزی است که هم جنس فردی است که خواهان ازدواج با دختر می باشد .
بنابراین از طرفی پدران عموما به دلیل علاقه شدید به فرزند مصالح دخترانشان را مدنظر قرار می دهند و از سویی دیگر چون مرد هستند مردان را بهتر می شناسند لذا در ازدواج دختر باکره ای که تجربه زندگی مشترک با یک مرد را نداشته است مشورت و خرد پدری دلسوز ، ضمیمه احساسات دختر می گردد .

با توجه به آن تفاوت های میان پسران و دختران و آنچه که عموما در جامعه شاهد آن می باشیم دختران در برخورد با جنس مخالف ، با بار احساسی و عاطفی قوی تری برخورد نموده و با عشق و علاقه و حتی در مواردی ، عجولانه وارد زندگی مشترک گردند در حالی که پسران ضمن توجه به احساسات ، با سنجش عقلایی ، اولویت را به منافع خویش داده و علاقه به زندگی مشترک ، آنها را از حساب و کتاب باز نمی دارد .

طبیعی است که با چنین وضعیتی و با توجه به آسیب پذیری بیشتری که یک دختر در صورت عدم موفقیت در ازدواج برایش حاصل می گردد ، قانون سعی نموده است دختر را در امر ازدواج و تصمیم گیری یاری نماید .

بنابراین اذن پدر در ازدواج دختر صرفا از باب احترام به پدر نمی باشد چرا که مطابق شرع ، احترام پدر و مادر در کنار یکدیگر واجب گردیده و جلب رضایت ایشان مستحب و ارزشمند است و این مسئله را پسران نیز می بایست رعایت نمایند .

پس می توان گفت رضایت و اجازه پدر نوعی حمایت از دختر در تصمیم گیری برای زندگی آینده اش می باشد و دایر مدار مصالح دختر بوده و با مراعات شرایطی است که در نکات فوق به آنها اشاره گردید .

با این وجود ، لزوم اذن پدر در ازدواج دختر باکره ای که به سن رشد رسیده است ، در میان فقها مورد اختلاف است و برخی فقها ، ازدواج دختر رشیده را منوط به اذن و اجازه پدر و یا جد پدری وی نمی دانند ، لذا در صورت مصلحت و نیاز جامعه امکان تغییر این قانون بر اساس مبانی فقهی وجود دارد .

هر چند که هم اکنون چنین نیازی احساس نمی شود و آمار بالای طلاق در ازدواج های خیابانی یا عشق های آتشین آغازین ضرورت تداوم این قانون را مشخص می سازد توجه به این نکته نیز جالب است که در قوانین برخی از کشور های غیر اسلامی نیز به ویژه در مواردی که سن زوجین بالا نیست رضایت والدین اخذ می شود